Gehuwden — Overwin conflicten met communicatie
HET GEZIN — Een vredige haven?
De wapens zijn woorden die met kille precisie tegen de zwakke plekken van elkaars emotionele wapenrusting gericht zijn. Tieren, schreeuwen, slaan, met dingen gooien — het is dagelijkse kost voor gezinnen waar ’openlijke oorlog’ heerst. In andere gezinnen wordt niet meer gestreden, maar hebben de partijen zich teruggetrokken achter muren van stilte en trieste frustratie. Maar toch betreft het veelal gezinsleden die zich wel degelijk bekommeren om hun verhouding met elkaar. Wat belet hen de warmte te ontvangen die zij zo verschrikkelijk graag in hun huiselijke leven zouden willen vinden? Hoe kunnen de omstandigheden worden verbeterd? De volgende artikelen verschaffen enkele realistische antwoorden.
JOAN en Paul hadden naar velen dachten een „volmaakt huwelijk”. Paul ging echter steeds meer in zijn werk op. ’Als ik thuiskwam, wilde ik alleen maar praten over de opwindende uitdagingen op mijn werk. Hoewel ik Joan gewoonlijk wel een nonchalant kusje gaf, was mijn geest met iets anders bezig’, gaf Paul toe. Joan deelde zijn enthousiasme voor zijn werk niet. Als jonge moeder had zij haar eigen problemen en zij voelde zich verwaarloosd en buitengesloten. Dit wekte wrevel omdat Paul niet openstond voor haar gevoelens.
Na een tijdje kon het Joan niet langer schelen. Wanneer Paul over zijn problemen begon, reageerde zij met nadrukkelijke onverschilligheid. Emotioneel had zij afgehaakt. Alhoewel hij materieel goed voor zijn gezin zorgde en zij een goede moeder was, hadden zij elkaar beroofd van een fundamentele behoefte en het waardevolste geschenk dat men elkaar geven kan — vertrouwelijkheid. Zij werden in emotioneel opzicht vreemden voor elkaar, en dit gebrek aan persoonlijke communicatie sloopte beetje bij beetje hun huwelijk.
Een behoefte van het hart
Een „fundamentele functie van het huwelijk”, aldus de huwelijksadviseurs Marcia Lasswell en Norman Lobsenz, is wellicht „het ontvangen en geven van . . . [emotionele] steun aan elkaar”. Bestookt vanuit de wereld om ons heen, hebben wij een dergelijke steun van onze geliefden hard nodig. Het ontbreken ervan kwetst ons diep, en „wegens de smart van het hart is er een terneergeslagen geest” (Spreuken 15:13). Iemands zelfvertrouwen en geestkracht kunnen een knauw krijgen.
Hartzeer wegens de ongevoeligheid van de huwelijkspartner doet vaak boosheid oplaaien. „Wanneer hij me gaat zitten vertellen dat ik te emotioneel ben, kan ik woedend worden”, verklaarde een vrouw. „Op het eind zit ik te huilen en voel me ellendig.” Of zoals Paul het voelde: ’Ik bemerkte dat als wij samen waren, Joan weinig enthousiasme toonde maar zo gauw er iemand opbelde of op visite kwam, heel levendig was en mij dan volledig negeerde. Ik was gebroken en tegelijk ook boos omdat ik het gevoel had gebruikt te worden. Ik zorgde voor haar, en toch deed zij alsof ze liever het gezelschap van anderen had.’
Sommige echtparen verkiezen het in stilte te lijden, waardoor zij in feite één grote komedie opvoeren en net doen alsof in hun huwelijk alles in orde is. Maar het lichaam voelt wat de hersenen wensen te negeren. Chronische pijn, hoofdpijnen, maagstoornissen, neerslachtigheid, frigiditeit en impotentie zijn klachten die artsen te horen krijgen van mensen met onopgeloste huwelijksconflicten. Vaak leidt de toenemende vijandigheid ten slotte tot een breuk. Onderzoekers schatten dat de helft van de eerste huwelijken die nu in de VS worden gesloten, op een echtscheiding zal uitlopen.
Maar wat kan er worden gedaan om conflicten op te lossen en vertrouwelijkheid te ontwikkelen? Het geheim: Pas bijbelse beginselen toe. God, die hart en geest heeft gemaakt, kent onze emotionele behoeften. Daarom voorziet de bijbel, die zijn raad bevat, in de beste leiding. Een echtpaar moet deze geïnspireerde raad niet alleen kennen, maar er oprecht naar streven ze toe te passen. Toepassen van wat in de bijbel staat, kan een echtpaar helpen aan elkaars emotionele behoeften te voldoen. — Efeziërs 5:22-33.
„Ik weet niet wat ze wil”
Het is niet eenvoudig de emotionele behoeften van een huwelijkspartner te herkennen. Mensen zullen soms aarzelen hun behoeften duidelijk aan anderen kenbaar te maken, omdat zij afkeuring vrezen, of nog meer pijn, of ontgoocheling. Het kan ook zijn dat zij hun behoeften feitelijk niet kennen. „Werkelijk, ik weet niet wat ze wil”, gaf een echtgenoot toe. „Ze zegt maar steeds dat we moeten praten, en wanneer we dat doen, blijk ik altijd het verkeerde te zeggen. . . . Dan ga ik me er zorgen over maken, en zeg helemaal niets meer.”
De bijbel laat echter zien dat u, in plaats van ’dicht te klappen’ zoals deze echtgenoot deed, van onderscheidingsvermogen blijk moet geven. „Door wijsheid zal een huisgezin worden opgebouwd, en door onderscheidingsvermogen zal het stevig bevestigd blijken te zijn”, verklaart Spreuken 24:3. Probeer daarom te onderscheiden wat er achter de handelingen of opmerkingen van uw partner schuilt. Vraag uzelf af: Waarom vertelt hij of zij mij dit? Wat is het wat hij of zij werkelijk wil of nodig heeft?
Soms kan een vrouw haar man door haar veranderlijke emoties voor een raadsel plaatsen. Maar „een man van onderscheidingsvermogen is kalm van geest”, en tracht het werkelijke probleem bij haar ’naar boven te halen’ (Spreuken 17:27; 20:5). Gaat zij gebukt onder de een of andere drukkende emotionele last? (Vergelijk Prediker 7:7.) Is haar boze reactie als u laat van uw werk thuiskomt, in werkelijkheid een protest tegen uw onverschilligheid en gebrek aan genegenheid? Of hebt u haar met een ondoordachte opmerking of handeling gekwetst? Is er extra inspanning — en tijd — nodig om de kwestie glad te strijken? Het onderscheiden van de behoefte is echter nog maar de eerste stap. — Spreuken 12:18; 18:19.
Vertrouwelijkheid opbouwen
In de bijbel verklaarde Job dat de woorden van zijn mond de luisteraar zouden sterken (Job 16:5). Dit geldt evenzeer in het huwelijk. Oprechte uitingen die het gevoel van eigenwaarde van uw huwelijkspartner vergroten, hebben een versterkende uitwerking. „Gij mannen,” luidt het gebod in de bijbel, „blijft insgelijks bij [uw vrouw] wonen overeenkomstig kennis, haar eer toekennend [dierbaar, bijzonder geliefd achtend] als aan een zwakker vat, het vrouwelijke” (1 Petrus 3:7). Wanneer u uw vrouw het gevoel geeft dat zij dierbaar is, zal vaak haar vijandigheid wegsmelten.
Natuurlijk staan echtparen — afhankelijk van de heersende gewoonten — in sommige landen emotioneel dichter bij elkaar dan in andere landen. Maar wat de plaatselijke tradities ook mogen zijn, echtgenoten die in hun huwelijk de bijbel toepassen, zien er de waarde van in hun vrouw emotioneel nader te komen. De wetenschap dat haar man haar liefheeft, maakt het voor elke vrouw gemakkelijker hem haar hele hart bloot te leggen, en dit vergroot het geluk van beiden.
„Een goede luisteraar”, verklaart het boek The Individual, Marriage, and the Family, „kan de ander het gevoel geven dat hij bijzonder gewaardeerd wordt en dat wat hij zegt belangrijk en betekenisvol is.” Daarom dienen echtparen die vertrouwelijkheid willen aankweken, aandacht te schenken aan de wijze waarop zij luisteren. Een actieve luisteraar geeft zijn huwelijkspartner alle aandacht en tracht te begrijpen wat de ander zegt zonder in de rede te vallen, te argumenteren of van onderwerp te veranderen. Luisteren met invoelingsvermogen en een onzelfzuchtige, persoonlijke belangstelling aankweken voor de dingen die uw huwelijkspartner aangaan, zijn levensvoorwaarden voor vertrouwelijkheid. — Filippenzen 2:3, 4.
Voor het vergroten van de vertrouwelijkheid hebben huwelijksadviseurs nog enkele suggesties: (1) Leer bij uw huwelijkspartner uw hart uit te storten in plaats van bij iemand anders. (2) Probeer elke dag, of op zijn minst elke week, een geschikte tijd te vinden waarin u elkaar zonder afleiding uw gevoelens en gedachten kenbaar kunt maken. (3) Maak elkaar deelgenoot van kleine alledaagse gebeurtenissen. (4) Toon regelmatig uw genegenheid door kleine dingen — een klein maar onverwacht cadeautje, (ongevraagd) een klusje opknappen waar de ander een hekel aan heeft, een paar lieve woordjes op een briefje in zijn lunchpakket, of een onverwachte aanraking of omhelzing.
Zelfs toegewijde echtparen zullen van tijd tot tijd echter meningsverschillen hebben. De suggesties in het kadertje hierboven kunnen ertoe bijdragen dat zulke meningsverschillen niet uitgroeien tot huwelijksverwoesters.
Zelfs als de ruzies erg hoog oplopen, moet u uw huwelijk niet opgeven. Een echtpaar bij wie de conflicten ertoe hadden geleid dat zij uiteen waren gegaan, verzoende zich door de bijbelse raad over het huwelijk in Kolossenzen 3:18, 19 gezamenlijk te lezen met het vaste voornemen deze raad toe te passen. Toen zij open en rechtstreeks de gevoelens bespraken die wrok hadden veroorzaakt, vroegen beiden: „Waarom heb je me niet eerder verteld dat je er zo over dacht?” Zij luisterden en probeerden het standpunt van de ander te begrijpen. Nu, terwijl zij al weer bijna tien jaar bij elkaar zijn, geeft de echtgenoot toe: „Het is alleen dank zij de prachtige raad in Jehovah’s Woord beter geworden. Ons geluk is alle moeite die wij gedaan hebben, waard.”
[Kader op blz. 4]
Emotionele steun — Hoe belangrijk?
„De meeste echtparen met een duurzaam huwelijk hebben diepe waardering voor de emotionele zekerheid van dat huwelijk.” — Dr. April Westfall, Bureau voor Huwelijksmoeilijkheden in Philadelphia (VS).
„Dit onvermogen om te begrijpen hoe emoties werken, ligt ten grondslag aan veel van de ontevredenheid tussen de seksen, en draagt ertoe bij dat het huwelijk de moeilijkste van alle verhoudingen is.” — Worlds of Pain — Life in the Working-Class Family, door Lillian Rubin.
„De verwarring van mannen en het daaruit voortvloeiende gebrek aan ontvankelijkheid voor de emotionele behoeften van hun vrouw is zowel een oorzaak als een gevolg van veel ongelukkige huwelijken.” — Psychology Today, oktober 1982.
[Kader op blz. 5]
Geschillen oplossen
• Kies een voor beiden geschikte tijd en plaats om de kwestie te bespreken.
• Stel het punt waar het om gaat, nauwkeurig vast en blijf daarbij.
• Wees er niet op uit te winnen, maar het probleem op te lossen.
• Bepaal u tot het heden, praat niet over dingen uit het verleden die er niets mee te maken hebben.
• Laat er een tegelijk aan het woord zijn.
• Probeer geen persoonlijke aanval te doen en koester geen wrok.
• Wees specifiek en houd toch rekening met de gevoelens van de partner.
• Vermijd „gedachtenlezen”. Vraag opheldering.
• Sta open voor reacties en reageer ook zelf op wat de ander zegt.
• Vermijd sarcasme en schelden.
• Wees bereid ter wille van uw huwelijk een compromis te sluiten.