Kan de bijbel u helpen bij de opvoeding van uw kinderen?
DE ORCHIDEE is een heel mooie bloem. Maar er eentje kweken is erg moeilijk. Daarvoor moeten de temperatuur, de hoeveelheid licht en de grootte van de pot precies goed zijn. De orchidee moet ook de juiste grond en meststof hebben. Bovendien wordt ze snel aangetast door ziekten en insecten. Het is dus niet ongewoon dat de eerste poging om een orchidee te kweken mislukt.
Kinderen opvoeden is veel moeilijker en ingewikkelder, en ook dit vereist de nodige zorg en aandacht. Het is dus heel gewoon dat ouders zich onbekwaam en onzeker voelen als het om de opvoeding van kinderen gaat. Veel ouders hebben behoefte aan hulp, net als iemand die orchideeën wil kweken advies nodig heeft van een expert. Uiteraard wil elke ouder de beste leiding. Waar kan die leiding gevonden worden?
Hoewel de bijbel geen handboek voor het opvoeden van kinderen is, heeft de Schepper de schrijvers er wel toe geïnspireerd veel praktische raad over dit onderwerp op te tekenen. De bijbel benadrukt de ontwikkeling van wenselijke eigenschappen, iets wat volgens veel mensen vaak over het hoofd wordt gezien (Efeziërs 4:22-24). In dit opzicht vormt bijbelse raad een sleutelfactor bij een evenwichtige opvoeding. Duizenden mensen die deze raad hebben toegepast, hebben er al voordeel van getrokken, ongeacht de tijdsperiode waarin ze leefden of hun culturele achtergrond. Bijbelse raad opvolgen kan u dus helpen succesvol te zijn in het opvoeden van uw kinderen.
Het voorbeeld van ouders — De beste onderwijsmethode
„Gij echter die een ander onderwijst, onderwijst gij uzelf niet? Gij die predikt: ’Steel niet’, steelt gij? Gij die zegt: ’Pleeg geen overspel’, pleegt gij overspel?” — Romeinen 2:21, 22.
De voorzitter van de Onderwijsraad in Seoel zei: „Voorbeeld in woord en daad is het beste onderwijs voor een kind.” Als ouders hun kind specifieke instructies geven maar zelf in spraak en gedrag geen goed voorbeeld zijn, zal het kind al snel concluderen dat ze hypocriet zijn. De woorden van de ouders zullen hun kracht verliezen. Als ouders hun kinderen bijvoorbeeld willen leren eerlijk te zijn, moeten ze zelf ook eerlijk zijn. Heel wat ouders laten hun kind, als ze geen zin hebben om aan de telefoon te komen, zeggen: „Nee, mijn papa (of mama) is niet thuis.” Een kind dat zo’n instructie krijgt, zal zich ongemakkelijk en verward voelen. Na verloop van tijd zal hij misschien, als hij zich in een moeilijke situatie bevindt, gaan liegen zonder dat het hem iets doet. Als ouders dus echt willen dat hun kind eerlijk is, moeten ze zelf de waarheid spreken en er in overeenstemming mee handelen.
Wilt u uw kind netjes leren praten? Dan moet u zelf het goede voorbeeld geven. Uw kind zal u al gauw nadoen. Sung-sik, vader van vier kinderen, zegt: „Mijn vrouw en ik besloten geen grove taal te gebruiken. We toonden respect voor elkaar, en zelfs als we boos of van streek waren, verhieven we onze stem niet. Een goed voorbeeld was veel effectiever dan alleen maar woorden. We zijn blij dat onze kinderen respectvol en beleefd zijn als ze met anderen praten.” De bijbel zegt in Galaten 6:7: „Wat een mens zaait, dat zal hij ook oogsten.” Ouders die willen dat hun kinderen hoge morele maatstaven hebben, moeten eerst laten zien dat ze zelf volgens zulke maatstaven leven.
Houd de communicatielijn open
’Gij moet uw zoon Gods geboden inscherpen en erover spreken wanneer gij in uw huis zit en wanneer gij op de weg gaat en wanneer gij neerligt en wanneer gij opstaat.’ — Deuteronomium 6:7.
De tendens om over te werken wordt steeds algemener. Als beide ouders een baan hebben, heeft dat grote gevolgen voor de kinderen. Veel ouders brengen steeds minder tijd met hun kinderen door. De tijd dat ze thuis zijn, moeten ze besteden aan het huishouden en andere karweitjes, zodat ze daarna waarschijnlijk moe zijn. Hoe kunt u onder zulke omstandigheden een goede communicatie met uw kinderen in stand houden? Er kunnen zich gelegenheden voor gesprekken voordoen als u en uw kinderen de huishoudelijke karweitjes samen doen. Een gezinshoofd heeft zelfs de tv de deur uit gedaan, hoofdzakelijk om meer tijd te hebben om met zijn kinderen te praten. Hij merkte op: „In het begin verveelden de kinderen zich, maar omdat ik spelletjes met ze deed en met ze over interessante boeken sprak, raakten ze eraan gewend.”
Het is belangrijk dat kinderen het al van jongs af aan gewoon vinden om dingen met hun ouders te bespreken. Anders zullen ze, wanneer ze als tiener met problemen te maken krijgen, hun ouders niet bezien als vrienden bij wie ze terechtkunnen. Hoe kunt u hen helpen te vertellen waar ze mee zitten? Spreuken 20:5 zegt: „Raad in het hart van een man is als diepe wateren, maar de man van onderscheidingsvermogen, die zal hem naar boven halen.” Door standpuntvragen te gebruiken als ’Hoe denk jij daarover?’, kunnen ouders hun kinderen aanmoedigen hun gedachten en gevoelens te uiten.
Wat te doen als uw kind een ernstige fout maakt? Juist op dat moment heeft hij behoefte aan vriendelijke consideratie. Beheers uw emoties terwijl u naar uw kind luistert. Een vader vertelt over de manier waarop hij zo’n situatie aanpakt: „Als de kinderen fouten maken, probeer ik niet te sterk te reageren. Ik luister rustig naar wat ze te zeggen hebben. Ik probeer de situatie te begrijpen. Als ik het moeilijk vind om niet boos te worden, wacht ik even totdat ik weer tot rust ben gekomen.” Als u uw emoties beheerst en luistert, zal de straf die u geeft makkelijker geaccepteerd worden.
Liefdevol streng onderricht is noodzakelijk
„Gij, vaders, irriteert uw kinderen niet, maar blijft hen in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah grootbrengen.” — Efeziërs 6:4.
Om goede resultaten te bereiken, is het belangrijk te letten op de manier waarop u liefdevol streng onderricht geeft. Wanneer kan er gezegd worden dat ouders ’hun kinderen irriteren’? Als het strenge onderricht niet overeenkomt met de ernst van de fout of als het op een erg kritische manier wordt gegeven, zullen kinderen tegenstribbelen. Streng onderricht moet altijd met liefde worden gegeven (Spreuken 13:24). Als u met uw kinderen redeneert, zullen ze beseffen dat u hun uit liefde streng onderricht geeft. — Spreuken 22:15; 29:19.
Aan de andere kant is het goed wanneer kinderen de onwenselijke gevolgen van hun slechte gedrag ervaren. Als uw kind bijvoorbeeld iemand anders slecht behandelt, kunt u erop staan dat hij zijn excuses aanbiedt. Als hij zich niet aan de gezinsregels houdt, zou u hem bepaalde dingen kunnen ontzeggen om te benadrukken hoe belangrijk het is zich aan de regels te houden.
Het is goed om op de juiste tijd streng onderricht te geven. Prediker 8:11 benadrukt: „Omdat het vonnis over een slecht werk niet spoedig is voltrokken, daarom is het hart der mensenzonen in hen er volkomen op gericht kwaad te doen.” Zo zullen veel kinderen uitproberen hoever ze kunnen gaan zonder gestraft te worden. Dus als u ervoor hebt gewaarschuwd dat een bepaald gedrag bestraft zal worden, doe dat dan ook.
Het nut van gezonde ontspanning
’Er is een tijd om te lachen en een tijd om rond te huppelen.’ — Prediker 3:1, 4.
Vrije tijd en gezonde, evenwichtige ontspanning zijn noodzakelijk voor de ontwikkeling van de geest en het lichaam van een kind. Als ouders samen met hun kinderen aan ontspanning doen, versterkt dat de gezinsbanden en krijgen de kinderen een gevoel van zekerheid. Wat kunnen gezinsleden samen voor ontspanning doen? Er zijn genoeg leuke dingen om te doen, als u maar de moeite neemt om erover na te denken. Er zijn buitensporten zoals fietsen en balspelen (onder andere tennis, badminton en volleybal). En stelt u zich eens voor hoe gezellig het kan zijn om samen muziek te maken. Ook kan het leuk zijn om naar een plek in de buurt te gaan om van de natuur te genieten.
Bij zulke gelegenheden kunnen ouders hun kinderen een evenwichtige kijk op ontspanning bijbrengen. Een christelijke man met drie zoons vertelde: „Als het kan, ben ik betrokken bij de ontspanning van mijn kinderen. Wanneer ze bijvoorbeeld computerspelletjes spelen, stel ik daar vragen over. Als ze die dan enthousiast uitleggen, maak ik van de gelegenheid gebruik om te praten over het gevaar van ongezond amusement. Ik heb gemerkt dat ze ongepast amusement vermijden.” Kinderen die met de rest van het gezin leuke dingen doen, zullen inderdaad minder snel hun toevlucht nemen tot tv-programma’s, videoclips, films en internetgames waarin geweld, immoraliteit en drugsgebruik voorkomen.
Help uw kinderen goede vrienden te kiezen
„Hij die met wijzen wandelt, zal wijs worden, maar wie zich met de verstandelozen inlaat, zal het slecht vergaan.” — Spreuken 13:20.
Een christelijke vader die erin is geslaagd vier kinderen een goede opvoeding te geven, zei: „Het kan niet genoeg worden benadrukt hoe belangrijk hun keuze van vrienden is. Eén slechte vriend kan ervoor zorgen dat alle moeite die je hebt gedaan tevergeefs is.” Om zijn kinderen te helpen goede vrienden te kiezen, stelde hij doordachte vragen als: Wie is je beste vriend? Waarom vind je hem aardig? Wat bewonder je in hem? Een andere ouder stelt zijn kinderen in de gelegenheid om hun vrienden thuis uit te nodigen. Hij kan dan zien wat voor vrienden het zijn en zijn kinderen gepaste raad geven.
Het is ook heel belangrijk kinderen te leren dat ze niet alleen met leeftijdgenoten, maar ook met oudere mensen vriendschap kunnen sluiten. Bum-sun, vader van drie zoons, zegt: „Ik help mijn kinderen beseffen dat vrienden niet altijd van dezelfde leeftijd hoeven te zijn, zoals in het geval van David en Jonathan in de bijbel. Ik nodig christenen van verschillende leeftijden uit om met mijn kinderen om te gaan. Als gevolg daarvan gaan de kinderen met veel mensen om die niet van hun leeftijd zijn.” Omgang met voorbeeldige volwassenen heeft als voordeel dat kinderen heel veel leren.
Een goede opvoeding is mogelijk
Volgens een enquête in de Verenigde Staten hadden veel ouders die hun kinderen dingen als zelfbeheersing, zelfdiscipline en eerlijkheid probeerden bij te brengen, betrekkelijk weinig succes. Waarom is dat zo moeilijk? Een moeder die aan de enquête meedeed, zei: ’Droevig genoeg kunnen we onze kinderen alleen maar beschermen door ze in een kamer op te sluiten en ze nooit in de wereld los te laten.’ Ze doelde erop dat de omgeving waarin kinderen momenteel opgroeien, slechter is dan ooit. Is het in deze omstandigheden echt mogelijk kinderen goed op te voeden?
Als u een orchidee zou willen kweken, zou de angst dat ze verdort u kunnen afschrikken. Maar stel dat een expert op dat gebied zou langskomen en u enkele goede tips zou geven en vol vertrouwen zou zeggen: „Als u het op deze manier doet, zal het u lukken.” Zou u zich dan niet aangemoedigd voelen? Jehovah, de allerbeste deskundige op het gebied van de menselijke aard, geeft raad over de beste methode om kinderen op te voeden. Hij zegt: „Leid een knaap op overeenkomstig de weg voor hem; ook als hij oud wordt, zal hij er niet van afwijken” (Spreuken 22:6). Als u kinderen opvoedt volgens de bijbelse raad, zult u waarschijnlijk de vreugde ervaren uw kinderen te zien opgroeien tot volwassenen met verantwoordelijkheidsgevoel, die rekening houden met anderen en een goede moraal hebben. Dan zullen ze geliefd zijn bij mensen, maar bovenal bij Jehovah, onze hemelse Vader.