Wonderbaar gemaakt om te leven, niet om te sterven

KON oud worden maar worden uitgesteld! Zou u zo’n doorbraak toejuichen? Natuurlijk! Wie zou niet willen ontkomen aan de rimpels, het grijze haar, de broze botten, het verlies aan uithoudingsvermogen, de vergeetachtigheid, de vatbaarheid voor ziekten en ten slotte de dood?

Aangezien de commercie weet hoe mensen over oud worden denken, doet de reclame een beroep op het verlangen de gevolgen van het ouder worden te camoufleren of uit te stellen. Tijdschriftartikelen en boeken gaan vaak over dit thema. Sommige doen verbazingwekkende uitspraken. The Complete Book of Longevity begint als volgt:

„Sommigen van u die deze woorden lezen, kunnen tot de eerste onsterfelijken behoren. Nu de verouderingskwalen — en het mechanisme van de dood zelf — op het punt staan te bezwijken voor de oprukkende legers der wetenschap, is de vraag niet of de doorbraak naar de onsterfelijkheid zal plaatsvinden . . . maar hoe wij in leven kunnen blijven totdat het gebeurt.”

Bestaat er, op grond van wat de wetenschap reeds heeft bereikt, een reële basis voor een dergelijk optimisme?

Heeft de wetenschap de levensduur van de mens verlengd?

In deze eeuw is in de geïndustrialiseerde landen van de wereld de levensverwachting opvallend gestegen. In het jaar 1900 bijvoorbeeld bedroeg de gemiddelde levensverwachting voor mannen in de Verenigde Staten 46 jaar. „Tussen 1900 en 1980 is de levensverwachting voor mannen bij de geboorte met 51% gestegen tot 69,9 jaar”, verklaart het Amerikaanse Journal of Gerontology. Nu bedraagt ze 71,8 jaar voor mannen en 78,8 jaar voor vrouwen. Enkele andere landen hebben een nog hogere levensverwachting, met Japan boven aan de lijst — 74,2 jaar voor mannen en 79,8 jaar voor vrouwen. Bewijst dit dat de levensduur van de mens is verlengd?

De bovengenoemde opvallende toename is grotendeels het gevolg van een daling in de zuigelingensterfte. Thans bereiken meer baby’s de volwassen leeftijd dan in voorgaande eeuwen. „De medische vooruitgang”, zo legt The Body Book uit, „heeft de gemiddelde levensverwachting verhoogd, maar heeft niet de maximale levensduur verlengd.” Brian Stableford, bioloog aan de Universiteit van Reading (Engeland), bracht het in zijn boek Future Man zo onder woorden: „Onze levensduur houdt men sinds bijbelse tijden op zeventig jaar, en hoewel door 2000 jaar wetenschappelijke vooruitgang veel mensen meer die termijn vol hebben kunnen maken, hebben geleerden ze tot dusver niet kunnen verlengen.”

Stableford zinspeelde op de woorden die 3500 jaar geleden door de Israëliet Mozes werden opgetekend: „De dagen van onze jaren zijn op zichzelf genomen zeventig jaren, en indien wegens bijzondere kracht, tachtig jaren; toch is dat waarop ze aandringen moeite en schadelijke dingen” (Psalm 90:10). ’Hoe komt het’, zo vraagt u zich misschien af, ’dat de moderne geneeskunde niet in staat is geweest hierin verandering te brengen?’

Ouder worden — de wetenschappelijke zienswijze

Ouder worden is zo’n alledaagse ervaring dat weinig mensen zich afvragen waarom het gebeurt. Voor wetenschappelijke denkers is het verouderingsproces echter lange tijd een raadsel geweest. Waarom? „Het schijnt in tegenspraak te zijn met de overlevingsdrang die aan de meeste lichamelijke activiteiten ten grondslag ligt”, verklaart Karl Sabbagh in zijn boek The Living Body. Zijn de geleerden al bijna achter de oorzaak van het verouderingsproces?

„Er is geen afzonderlijke theorie die alle verschijnselen van het ouder worden verklaart.” — The New Encyclopædia Britannica.

„De hedendaagse onderzoeker van het verouderingsproces wordt geconfronteerd met meer theorieën dan het aantal pootjes van een duizendpoot.” — Dr. Gairdner Moment, emeritus hoogleraar in de biologische wetenschappen.

„Veel gerontologen zullen ermee instemmen dat het zeer verwarrende tijden voor ons zijn. Wij weten niet wat het onderliggende mechanisme van de veroudering is en zijn al evenmin in staat de verouderingssnelheid in precieze biologische termen te meten.” — Journal of Gerontology, september 1986.

„De parabel van de blinde man die probeert een olifant te beschrijven, illustreert ook de problemen van onderzoekers die zich met het verouderen bezighouden.” — Dr. C. E. Finch, hoogleraar in de biologie en gerontologie.

Eén verklaring voor het ouder worden, geopperd in het boek The Living Body, is dat cellen „een ingebouwde klok” hebben die ze in staat stelt zich te vermenigvuldigen totdat „het tijd is om te stoppen”. Hoe staat het echter met de hersencellen, die zich na de geboorte niet vermenigvuldigen? De meeste neuronen blijven vanaf de geboorte tot op hoge leeftijd leven. Dus in het geval van een honderdjarige hebben dezelfde neuronen honderd jaar gefunctioneerd.

Niettemin sterven er tijdens een mensenleven miljoenen neuronen, en de snelheid waarmee dat gebeurt, stijgt met de leeftijd. Een andere theorie voor de veroudering is dat de cellen door slijtage geleidelijk minder efficiënt gaan functioneren. „Maar aangezien levende stelsels zichzelf kunnen herstellen en vernieuwen, rijst de vraag waarom deze vermogens niet ten volle gebruikt worden om de slijtage teniet te doen”, aldus dr. Richard Cutler in het boek The Biology of Aging. „Een andere moeilijkheid met de slijtagetheorie is,” zo voegt hij eraan toe, „hoe men de grote verschillen in de voor de verschillende zoogdiersoorten karakteristieke levensduur moet verklaren.”

Chimpansees leven gemiddeld veertig jaar en de gorilla, die groter is, slechts dertig jaar. Waarom leven mensen zo veel langer als veroudering het gevolg is van slijtage? Waarom leven sommige reptielen, zoals de reuzenschildpad, langer dan de mens? En waarom schijnen sommige levensvormen altijd intact te blijven?

Wat de kleinste en de grootste ons leren

Sta eens even stil bij het organisme dat amoebe heet. „Dit eencellige protozoön”, verklaart het tijdschrift Science Digest, „sterft fysiek gesproken niet. Zijn ene cel deelt zich in tweeën, en de beide helften zijn levendiger dan toen ze nog één geheel vormden.” Onder de eencellige organismen is de amoebe geen uitzondering. Dr. Tracy Sonneborn benadrukt in het boek The Biology of Aging: „Veel lagere levensvormen . . . ondergaan geen natuurlijke veroudering of de dood; ze kunnen met behoud van al hun vitaliteit eeuwig doorgaan met leven en groeien en zich blijven reproduceren.”

Hoe staat het met de uit vele cellen bestaande hogere levensvormen? Sequoia’s zijn de grootste levende dingen op aarde. Bosbranden zijn funest voor jonge sequoia’s, maar sommige blijven leven en worden woudreuzen. Naarmate hun roodachtige bast dikker wordt, raken ze steeds beter bestand tegen de dreiging van vuur. Ja, de vuurbestendige bast kan meer dan 60 centimeter dik zijn.

Soms dringt het vuur door de bast heen en laat het littekens achter op de stam van zo’n reuzenpijnboom. Aldus verzwakte bomen kunnen onder hun grote gewicht kantelen. Een ander gevaar is een zachte bodem of bodemerosie, waardoor de sequoia naar één kant kan gaan overhellen. Om de boom rechtop te houden, zorgt een verbazingwekkend mechanisme er echter voor dat de stam en takken aan de tegenoverliggende kant extra gaan groeien. Gebeurt dit niet, dan kan het zijn dat hij plotseling ter aarde stort. Maar dood door ouderdom is tot dusver niet waargenomen.

Zo verklaart het boek Giant Sequoias: „De grootste bomen die er het oudst uit zien blijven kennelijk krachtig doorgroeien en vormen jaarringen waarvan de dikte ongeveer gelijk is aan dat in voorgaande eeuwen. Exemplaren die brandschade bespaard blijft en die rechtop blijven staan, zouden wel eens de hoge leeftijd kunnen bereiken die ze soms is voorspeld.”

Vergelijk dit nu eens met planten die in één jaar tot bloei komen en sterven. „Eenjarige planten”, verklaart dr. Carl Leopold, een plantkundige, „zijn geprogrammeerd om na één seizoen van groei af te sterven, terwijl andere plantesoorten uitzonderlijk lang kunnen blijven leven. Beroemd om hun hoge leeftijd zijn de sequoia’s, met een levensduur van wel 3000 jaar.”

Als sequoia’s gemaakt zijn om zo lang te leven, waarom de mens dan niet? Als eencellige organismen zich kunnen blijven vermenigvuldigen zonder oud te worden, waarom de cellen van het menselijk lichaam dan niet? En als het lichaam cellen die zich niet vermenigvuldigen, zoals de neuronen, honderd jaar in leven kan houden, waarom dan niet voor eeuwig?

Terwijl geleerden worstelen om de oorzaak van het ouder worden te vinden, hebben velen een antwoord gevonden in een andere bron. De bijbel is een boek dat er aanspraak op maakt door ’s mensen Schepper, Jehovah God, geïnspireerd te zijn (2 Timótheüs 3:16). Als dit zo is, moet de bijbel een bevredigend antwoord kunnen verschaffen op de vraag die geleerden verbijstert. Is dat ook zo?

Ouder worden — de bijbelse zienswijze

Volgens de bijbel werd de mens volmaakt geschapen, met het vooruitzicht eeuwig te leven. Dit werd hem als beloning in het vooruitzicht gesteld wanneer hij een eenvoudige gehoorzaamheidstest zou doorstaan. Onze eerste ouders kregen het gebod opgelegd niet te eten van de vrucht van een bepaalde boom, „de boom der kennis van goed en kwaad”. De boom diende als een liefdevolle herinnering aan Gods onzichtbare tegenwoordigheid en aan zijn autoriteit om te bepalen wat goed en wat slecht is voor zijn schepselen. Jehovah God waarschuwde hen duidelijk: „Op de dag dat gij daarvan eet, zult gij beslist sterven.” — Genesis 2:16, 17; 3:3.

Helaas kwamen de eerste man en vrouw in opstand en aten van de verboden vrucht. Daar hun Schepper een God van waarheid is, moest hij woord houden en hij veroordeelde hen dan ook ter dood. De bijbel bevat geen biologische details over de manier waarop God dit deed. Wat wij echter wel weten is dat Adam en Eva hun zondige staat aan hun nakomelingen doorgaven. De bijbel verklaart: ’Door één mens is de zonde de wereld binnengekomen en door de zonde de dood, en aldus heeft de dood zich tot alle mensen uitgebreid omdat zij allen gezondigd hadden.’ — Romeinen 5:12.

Dit is een vonnis dat door geen enkele menselijke geleerde ongedaan kan worden gemaakt. Maar Jehovah God, de Maker van het menselijk lichaam, weet hoe hij dat moet doen. Liefdevol heeft hij zijn Zoon, Jezus Christus, gegeven om de nakomelingen van Adam en Eva los te kopen. Iedereen die waardering voor deze voorziening toont, zal uiteindelijk van het verouderingsproces en de dood worden bevrijd. — Johannes 3:16.

U kunt eeuwig leven in het Paradijs

Het feit dat onze oorspronkelijke ouders gemaakt werden om te leven en niet om te sterven, is iets fantastisch om bij stil te staan. Het helpt ons de opwindende belofte te begrijpen dat „de schepping . . . vrijgemaakt zal worden van de slavernij des verderfs en de glorierijke vrijheid van de kinderen Gods zal hebben”. — Romeinen 8:21.

Dan zal ook datgene wat Adam en Eva verspeeld hebben, ten slotte voor veel van hun nakomelingen hersteld worden. Beschouw eens wat dat voor u kan betekenen. Onze eerste ouders leefden in de prachtigste omgeving die ooit op aarde heeft bestaan. Volgens de bijbel „plantte Jehovah God een tuin in Eden, tegen het oosten, en daar plaatste hij de mens die hij gevormd had. Zo liet Jehovah God uit de aardbodem allerlei geboomte ontspruiten, begeerlijk voor het gezicht en goed tot voedsel.” — Genesis 2:8, 9.

Maakt u zich eens een voorstelling van al die majestueuze bomen die een lust waren voor hun oog en van de verscheidenheid aan aantrekkelijke vruchtbomen om hun tong te strelen. Voeg hierbij de variatie aan wilde dieren — een eindeloze bron van fascinerend onderzoek. De bijbel zegt: „Nu vormde Jehovah God uit de aardbodem al het wild gedierte van het veld en elk vliegend schepsel van de hemel, en vervolgens bracht hij ze tot de mens om te zien hoe hij elk daarvan zou noemen; en zoals de mens die dan noemde, elke levende ziel, dat was zijn naam.” — Genesis 2:19.

Bij dit alles kregen Adam en Eva een voldoening schenkend doel in het leven. Zij moesten een groot gezin stichten. Vervolgens zouden zij, naarmate hun gezin zich uitbreidde, de rest van de aarde moeten onderwerpen en in een wereldomspannend paradijs moeten veranderen. Maar dit omvangrijke project kon slechts slagen als zij zich aan de leiding van hun hemelse Schepper onderwierpen. — Genesis 1:26.

Aangezien zij het verkozen onafhankelijk van God te handelen, zijn duizenden jaren van ellende, ziekte, veroudering en dood het gevolg geweest. Maar voordat Jehovah God onze eerste ouders uit dat paradijs verdreef, deed hij een uitspraak die ten behoeve van ons werd opgetekend: „’Zie, de mens is als een van ons geworden wat het kennen van goed en kwaad betreft, en nu, opdat hij niet zijn hand uitsteekt en werkelijk ook van de vrucht van de boom des levens neemt en eet en leeft tot onbepaalde tijd —’ Daarop zette Jehovah God hem uit de tuin van Eden.” — Genesis 3:22, 23.

Als onze eerste ouders de beproeving op hun gehoorzaamheid hadden doorstaan, hadden zij van die „boom des levens” mogen eten, wat symboliseerde dat God hen met eeuwig leven zou belonen. Dit is dus nog een bewijs dat de mens werd gemaakt om te leven en niet om te sterven.

Gods voornemen is niet veranderd (Jesaja 55:11). Jezus bevestigde dit op de dag van zijn dood. Aan een berouwvolle dief die naast hem stierf, beloofde Jezus: „Gij zult met mij in het Paradijs zijn” (Lukas 23:42, 43). Spoedig, tijdens zijn regering vanuit de hemel, zal Jezus Christus erop toezien dat de aarde wordt veranderd in een paradijs. Dan zal die dief, en miljarden andere menselijke doden met hem, weer tot leven worden gewekt. Als zulke opgestane mensen ’goede dingen doen’, zullen zij nooit weer sterven; hun opstanding zal „een opstanding des levens” blijken te zijn. — Johannes 5:28, 29.

Maar de bijbel spreekt ook over „een grote schare . . . uit alle natiën” die nooit een opstanding nodig zal hebben. Dit zijn thans levende mensen die geloof oefenen in Jehovah God en zijn Zoon, Jezus Christus. Zij zullen de komende „grote verdrukking”, waarin God alle goddeloosheid vernietigt, doorkomen en op aarde voortleven. Daarna zullen zij verder geleid worden „naar bronnen van wateren des levens” — ja, eindeloos leven op een paradijsaarde. — Openbaring 7:9, 10, 14, 17.

Deze internationale „grote schare” bestaat reeds uit miljoenen mensen. Ook u kunt tot hen behoren. Hoe? Door uw vertrouwen te stellen in Jehovah God en in zijn voorziening voor redding. Als u zich daarna houdt aan wat in Spreuken 3:5, 6 en Johannes 3:16 staat opgetekend, zult u persoonlijk ervaren dat de mens werd gemaakt om te leven, niet om te sterven. — Openbaring 21:3-5.

[Illustratie op blz. 23]

Wie wil niet ontkomen aan de gevolgen van het ouder worden?

[Illustratie op blz. 25]

Miljoenen mensen die thans leven, zullen persoonlijk ervaren dat de mens werd gemaakt om te leven, niet om te sterven

[Illustratie op blz. 26]

Het verouderingsproces met zijn verwoestende uitwerking zal in Gods nieuwe wereld worden omgekeerd