Jongeren — Oefen jullie waarnemingsvermogen!

„Vast voedsel behoort . . . bij rijpe mensen, bij hen die door gebruik hun waarnemingsvermogen hebben geoefend om zowel goed als kwaad te onderscheiden.” — HEBREEËN 5:14.

1, 2. (a) Hoe kan onze situatie thans worden vergeleken met die waarin de christenen in Efeze uit de oudheid zich bevonden? (b) Welke bekwaamheden kunnen je voor gevaar behoeden, en hoe kun je ze aankweken?

„ZIET er . . . nauwlettend op toe hoe gij wandelt, niet als onwijzen, maar als wijzen, de gelegen tijd voor uzelf uitkopend, omdat de dagen goddeloos zijn” (Efeziërs 5:15, 16). Sinds de apostel Paulus deze woorden tweeduizend jaar geleden optekende, ’zijn goddeloze mensen en bedriegers van kwaad tot erger voortgegaan’. Wij leven in ’kritieke tijden die moeilijk zijn door te komen’, of zoals een andere vertaling het zegt, tijden die „vol gevaar” zijn. — 2 Timotheüs 3:1-5, 13; Phillips.

² Je kunt echter voorkomen schade te ondervinden van de op de loer liggende gevaren door „schranderheid, . . . kennis en denkvermogen” aan te kweken (Spreuken 1:4). Spreuken 2:10-12 zegt: „Wanneer wijsheid haar intrede doet in uw hart en de kennis zelf aangenaam wordt voor uw zíel, zal het denkvermogen zelf de wacht over u houden, het onderscheidingsvermogen zelf zal u beveiligen, om u te bevrijden van de slechte weg, van de man die verkeerde dingen spreekt.” Maar hoe kun je die bekwaamheden aankweken? Hebreeën 5:14 zegt: „Vast voedsel behoort . . . bij rijpe mensen, bij hen die door gebruik hun waarnemingsvermogen hebben geoefend om zowel goed als kwaad te onderscheiden.” Net als bij het verwerven van iedere vaardigheid is oefening vereist wil men een goed gebruik van zijn waarnemingsvermogen kunnen maken. Het Griekse woord dat Paulus gebruikte, betekent letterlijk ’geoefend zijn zoals een gymnast’. Hoe begin je aan zo’n oefening?

Je waarnemingsvermogen oefenen

3. Hoe kun je je waarnemingsvermogen gebruiken wanneer je een beslissing moet nemen?

³ Merk op dat je waarnemingsvermogen — je vermogen om goed van kwaad te onderscheiden — „door gebruik” wordt geoefend. Wanneer je een beslissing moet nemen, zal gissen, impulsief handelen of gewoon de massa volgen zelden een verstandige keuze tot gevolg hebben. Om verstandige beslissingen te nemen, moet je je waarnemingsvermogen gebruiken. Hoe? Allereerst door de situatie grondig te onderzoeken en je op de hoogte te stellen van alle feiten. Stel indien nodig vragen. Bepaal welke opties je hebt. Spreuken 13:16 zegt: „Iedere schrandere zal met kennis handelen.” Probeer vervolgens vast te stellen welke bijbelse wetten of beginselen betrekking hebben op het onderwerp (Spreuken 3:5). Om dit te doen, moet je uiteraard kennis van de bijbel hebben. Derhalve moedigt Paulus ons aan „vast voedsel” in ons op te nemen — om „de breedte en lengte en hoogte en diepte” van de waarheid te leren kennen. — Efeziërs 3:18.

4. Waarom is kennis van Gods beginselen uitermate belangrijk?

⁴ Dat wij dit doen, is uitermate belangrijk aangezien wij onvolmaakt zijn en tot zonde geneigd (Genesis 8:21; Romeinen 5:12). „Het hart is verraderlijker dan iets anders en niets ontziend”, zegt Jeremia 17:9. Zonder goddelijke beginselen om ons te leiden, kunnen wij onszelf bedriegen door te denken dat iets slechts goed is — louter omdat ons vlees er hevig naar verlangt. (Vergelijk Jesaja 5:20.) De psalmist schreef: „Hoe zal een jonge man zijn pad reinigen? Door op zijn hoede te blijven overeenkomstig uw woord. Dank zij uw bevelen gedraag ik mij verstandig. Daarom heb ik elk leugenpad gehaat.” — Psalm 119:9, 104.

5. (a) Waarom bewandelen sommige jongeren dwaalwegen? (b) Hoe maakte één jongere zich de waarheid eigen?

⁵ Waarom zijn sommige in christelijke huisgezinnen grootgebrachte jongeren dwaalwegen gaan bewandelen? Zou het kunnen dat zij ’zich er nooit van hebben vergewist wat de goede en welgevallige en volmaakte wil van God is’? (Romeinen 12:2) Het kan zijn dat sommigen met hun ouders vergaderingen bezoeken en enkele van de basisleerstellingen van de bijbel kunnen reproduceren. Maar wanneer hun wordt gevraagd bewijzen voor hun geloofsovertuigingen te verschaffen of enkele van de diepere dingen uit Gods Woord uit te leggen, blijkt hun kennis teleurstellend oppervlakkig te zijn. Zulke jongeren kunnen gemakkelijk misleid worden (Efeziërs 4:14). Als dat in jouw geval zo is, waarom neem je je dan niet voor om veranderingen aan te brengen? Eén jonge zuster vertelt: „Ik deed nazoekwerk. Ik vroeg me af: ’Hoe weet ik dat dit de juiste religie is? Hoe weet ik dat er een God bestaat met de naam Jehovah?’”a Door zorgvuldig de Schrift te onderzoeken, raakte zij ervan overtuigd dat de dingen die zij van haar ouders had geleerd werkelijk zo waren! — Vergelijk Handelingen 17:11.

6. Hoe kun je je ervan „vergewissen wat de Heer [Jehovah] welgevallig is”?

⁶ Toegerust met kennis van Jehovah’s beginselen zul je je er gemakkelijker van „vergewissen wat de Heer welgevallig is” (Efeziërs 5:10). Maar wat te doen als je er niet zeker van bent welke verstandige handelwijze je in een bepaalde situatie moet volgen? Bid Jehovah om leiding (Psalm 119:144). Probeer de kwestie met je ouders of met een rijpe christen te bespreken (Spreuken 15:22; 27:17). Nuttige leiding kan ook gevonden worden door nazoekwerk te doen in de bijbel en in Wachttoren-publicaties (Spreuken 2:3-5). Hoe meer je je waarnemingsvermogen gebruikt, hoe scherper het zal worden.

Blijk geven van onderscheidingsvermogen op het gebied van ontspanning

7, 8. (a) Hoe kun je je waarnemingsvermogen gebruiken om vast te stellen of je al dan niet naar een gezellige bijeenkomst zult gaan? (b) Wat is de bijbelse zienswijze op ontspanning?

⁷ Laten wij nu eens kijken hoe je je onderscheidingsvermogen in enkele specifieke situaties zou kunnen gebruiken. Stel je bijvoorbeeld eens voor dat je voor een gezellige bijeenkomst bent uitgenodigd. Misschien heb je zelfs een gedrukt pamflet, een ’flyer’, ontvangen waarop het evenement staat aangekondigd. Er is je verteld dat er een groot aantal Getuige-jongeren aanwezig zal zijn. Maar er zal toegangsgeld worden gevraagd om de onkosten te dekken. Zou je erheen gaan?

⁸ Welnu, gebruik je onderscheidingsvermogen. Stel je allereerst op de hoogte van de feiten. Hoe groot zal deze bijeenkomst zijn? Wie zullen er zijn? Hoe laat begint het? Wanneer zal het afgelopen zijn? Welke activiteiten zijn er gepland? Hoe zal er toezicht worden uitgeoefend? Doe vervolgens enig nazoekwerk door „Gezellige bijeenkomsten” en „Amusement” in de Index van Wachttoren-publikaties op te zoeken.b Wat zou je nazoekwerk kunnen onthullen? In de eerste plaats dat Jehovah het niet afkeurt als mensen bijeenkomen om zich te vermaken. In feite zegt Prediker 8:15 dat „de mens niets beters onder de zon heeft dan [samen met hard werken] te eten en te drinken en zich te verheugen”. Ja, Jezus Christus zelf bezocht speciale maaltijden en ten minste één bruiloft (Lukas 5:27-29; Johannes 2:1-10). Wanneer gezellige omgang in evenwicht wordt gehouden, kan die nuttig zijn.

9, 10. (a) Welke gevaren kunnen sommige gezellige bijeenkomsten opleveren? (b) Welke vragen zou je jezelf kunnen stellen voordat je besluit al dan niet naar een gezellige bijeenkomst te gaan?

⁹ Niettemin kunnen gezellige bijeenkomsten die niet goed georganiseerd zijn problemen opleveren. In 1 Korinthiërs 10:8 lezen wij hoe onverstandige omgang tot hoererij en de terechtstelling van „drieëntwintigduizend [ontrouwe Israëlieten] op één dag leidde”. Een andere ernstig stemmende waarschuwing staat in Romeinen 13:13: „Laten wij betamelijk wandelen, zoals overdag, niet in brasserijen en drinkgelagen, niet in ongeoorloofde gemeenschap en losbandig gedrag, niet in twist en jaloezie.” (Vergelijk 1 Petrus 4:3.) Het is waar dat er niet specifiek kan worden aangegeven hoeveel personen op een gezellige bijeenkomst kunnen komen. Maar de ervaring laat zien dat hoe groter een bijeenkomst is, hoe moeilijker het is er toezicht op uit te oefenen. Kleinere, goed georganiseerde bijeenkomsten zullen niet zo gauw in „wilde feesten” ontaarden. — Galaten 5:21, Byington.

¹⁰ Je onderzoek zal ongetwijfeld verdere vragen uitlokken, zoals: Zullen er enkele rijpe volwassen christenen op de bijeenkomst zijn? Ja, door wie is ze georganiseerd? Is het de bedoeling dat de bijeenkomst gezonde omgang bevordert of dat iemand er financieel beter van wordt? Zijn er ook beperkingen met betrekking tot wie er kunnen komen? Als de bijeenkomst gedurende het weekend wordt gehouden, zal ze dan op een redelijke tijd eindigen zodat de aanwezigen de volgende dag een aandeel aan de christelijke bediening kunnen hebben? Als er muziek wordt gemaakt en er gelegenheid is tot dansen, zal het dan in overeenstemming zijn met christelijke maatstaven? (2 Korinthiërs 6:3) Het is misschien niet gemakkelijk zulke vragen te stellen. Maar Spreuken 22:3 waarschuwt: „Schrander is degene die de rampspoed heeft gezien en zich vervolgens verbergt, maar de onervarenen zijn doorgelopen en moeten de straf ondergaan.” Ja, je kunt riskante situaties vermijden door je waarnemingsvermogen te gebruiken.

Met onderscheidingsvermogen plannen maken voor je opleiding

11. Hoe kunnen jongeren hun waarnemingsvermogen gebruiken om plannen te maken voor hun toekomst?

¹¹ De bijbel zegt dat het verstandig is plannen voor de toekomst te maken (Spreuken 21:5). Hebben jij en je ouders over jouw toekomst gesproken? Misschien maak je plannen voor de volletijddienst als pionier. Geen carrièrekeuze zou in werkelijkheid grotere voldoening kunnen schenken. Als je goede studiegewoonten aankweekt en bekwaamheden in de bediening ontwikkelt, tref je voorbereidingen voor deze opwindende carrière. Heb je erover nagedacht hoe je als bedienaar van het evangelie in je eigen onderhoud zult voorzien? Als je in de toekomst een gezin wilt stichten, zul je dan in staat zijn zorg te dragen voor die extra verantwoordelijkheid? Het nemen van evenwichtige, realistische beslissingen inzake zulke dingen vereist dat je je waarnemingsvermogen gebruikt.

12. (a) Hoe hebben sommige gezinnen verkozen zich aan de veranderende economische situatie aan te passen? (b) Is het volgen van enig aanvullend onderwijs noodzakelijkerwijs in strijd met het nastreven van de pioniersdienst als doel? Leg dit uit.

¹² Op sommige plaatsen is het nog steeds mogelijk een praktijkopleiding in een nuttig vak of beroep te krijgen. Er zijn jongeren die meelopen in het familiebedrijfje of een opleiding ontvangen van volwassen vrienden die een zaak hebben. Anderen volgen cursussen op school die nuttig zullen zijn om later de kost te verdienen. Waar men niet over zulke leermogelijkheden beschikt, kunnen ouders er, na de kwestie zorgvuldig overwogen te hebben, regelingen voor treffen dat hun kinderen na de middelbare school enig aanvullend onderwijs ontvangen. Aldus van tevoren plannen maken om zorg te dragen voor verantwoordelijkheden waar je als volwassene mee te maken krijgt, en vooral wanneer het er daarbij om gaat gedurende een langere periode een aandeel aan de pioniersdienst te kunnen hebben, is niet onverenigbaar met het op de eerste plaats stellen van Gods koninkrijk (Mattheüs 6:33). En aanvullend onderwijs sluit pionieren niet uit. Eén jonge Getuige bijvoorbeeld wilde reeds lange tijd pionieren. Nadat zij de middelbare school had doorlopen, troffen haar ouders — zelf gewone pioniers — regelingen dat zij nog wat aanvullend onderwijs zou krijgen. Zij was in staat te pionieren terwijl zij haar schoolopleiding ontving, en nu beschikt zij over een vakbekwaamheid waarmee zij, terwijl zij blijft pionieren, in haar eigen onderhoud voorziet.

13. Hoe dienen gezinnen de kosten van aanvullend onderwijs te berekenen?

¹³ In de kwestie van aanvullend onderwijs heeft elk gezin het recht en de verantwoordelijkheid zijn eigen beslissing te nemen. Wanneer zo’n opleiding goedgekozen is, kan ze nuttig zijn. Ze kan echter een valstrik zijn. Wanneer je zo’n opleiding overweegt, wat is dan je doel? Dient het om je erop voor te bereiden de verantwoordelijkheden van een volwassene op een eervolle wijze aan te kunnen? Of ’zoek je grote dingen voor jezelf’? (Jeremia 45:5; 2 Thessalonicenzen 3:10; 1 Timotheüs 5:8; 6:9) Wat valt er te zeggen over het volgen van aanvullend onderwijs terwijl je op kamers of misschien op een campus woont? Zou dat verstandig zijn met het oog op Paulus’ waarschuwing dat ’slechte omgang nuttige gewoonten bederft’? (1 Korinthiërs 15:33; 2 Timotheüs 2:22) Bedenk tevens dat ’de overgebleven tijd kort is geworden’ (1 Korinthiërs 7:29). Hoeveel tijd zul je aan dergelijk onderwijs besteden? Zal het grootste deel van je jonge jaren erdoor in beslag worden genomen? Als dat zo is, hoe zul je dan de bijbelse aanmoediging toepassen om ’nu je Grootse Schepper in je jongelingsdagen te gedenken’? (Prediker 12:1) Zullen de cursussen die je volgt je bovendien de tijd vergunnen voor uiterst belangrijke christelijke activiteiten als vergaderingsbezoek, velddienst en persoonlijke studie? (Mattheüs 24:14; Hebreeën 10:24, 25) Als je waarnemingsvermogen scherp is, zul je nooit geestelijke doeleinden uit het oog verliezen terwijl jij en je ouders plannen voor je toekomst maken.

De verkering eerbaar houden

14. (a) Door welke beginselen moet men zich in de verkering laten leiden bij uitingen van genegenheid voor elkaar? (b) Hoe hebben sommige paartjes in dit opzicht van een slecht onderscheidingsvermogen blijk gegeven?

¹⁴ Nog een terrein waarop je je waarnemingsvermogen nodig hebt, is dat van verkering. Het is alleen maar natuurlijk blijk te willen geven van genegenheid jegens iemand om wie je geeft. Het eerbare paartje in het Hooglied wisselde kennelijk enige liefkozingen uit voordat zij trouwden (Hooglied 1:2; 2:6; 8:5). In deze tijd kunnen stelletjes die verkering hebben eveneens van mening zijn dat elkaars hand vasthouden, elkaar kussen en elkaar omhelzen gepast zijn, vooral wanneer een huwelijk voor de deur lijkt te staan. Maar vergeet niet: „Hij die op zijn eigen hart vertrouwt, is verstandeloos” (Spreuken 28:26). Helaas hebben een aantal paartjes van een slecht inzicht blijk gegeven door zich in riskante omstandigheden te begeven. Uitingen van genegenheid zijn hevig en onbeheerst geworden; dit heeft tot onreine handelingen geleid en uiteindelijk zelfs tot seksuele immoraliteit.

15, 16. Welke redelijke voorzorgsmaatregelen kunnen paartjes nemen om ervoor te zorgen dat hun verkering eerbaar blijft?

¹⁵ Als je afspraakjes maakt, doe je er verstandig aan het te vermijden onder ongepaste omstandigheden met je toekomstige huwelijkspartner alleen te zijn. Het is misschien het beste om in groepsverband of in openbare gelegenheden van elkaars omgang te genieten. Sommige paartjes treffen er regelingen voor zich te laten chaperonneren. Beschouw ook de woorden van Hosea 4:11 eens: „Wijn en zoete wijn zijn het die de goede beweegreden wegnemen.” Alcohol kan het goede oordeelsvermogen aantasten en een paartje ertoe brengen te handelen op een wijze waarvan zij later spijt zullen krijgen.

¹⁶ Spreuken 13:10 zegt: „Door overmoed veroorzaakt men slechts strijd, maar bij hen die te zamen beraadslagen, is wijsheid.” Ja, ’beraadslaag tezamen’ en bespreek hoe jullie je zullen gedragen. Beperk uitingen van genegenheid, waardoor ieder de gevoelens en het geweten van de ander respecteert (1 Korinthiërs 13:5; 1 Thessalonicenzen 4:3-7; 1 Petrus 3:16). Over dit gevoelige onderwerp spreken, kan aanvankelijk moeilijk zijn, maar het kan voorkomen dat later ernstige problemen ontstaan.

Onderwezen ’van jongs af’

17. Hoe maakte David Jehovah ’vanaf zijn jeugd tot zijn vertrouwen’, en welke les ligt hierin opgesloten voor jongeren in deze tijd?

¹⁷ Wil je Satans valstrikken vermijden, dan zal dat van jouw zijde voortdurende waakzaamheid vergen — en soms grote moed. Ja, soms kom je wellicht overhoop te liggen, niet alleen met je leeftijdgenoten, maar met de hele wereld. De psalmist David bad: „Gij zijt mijn hoop, o Soevereine Heer Jehovah, mijn vertrouwen vanaf mijn jeugd. O God, gij hebt mij onderwezen vanaf mijn jeugd, en tot nu toe blijf ik over uw wonderwerken vertellen” (Psalm 71:5, 17).c David staat bekend om zijn moed. Maar wanneer heeft hij die aangekweekt? In zijn jeugd! Zelfs vóór zijn vermaarde confrontatie met Goliath had David van een buitengewone moed blijk gegeven toen hij de kudde van zijn vader beschermde — hij doodde zowel een leeuw als een beer (1 Samuël 17:34-37). Maar David gaf Jehovah de volledige eer voor welke door hem verrichte heldendaad maar ook, en noemde hem „mijn vertrouwen vanaf mijn jeugd”. Davids vermogen om op Jehovah te steunen, maakte dat hij opgewassen was tegen elke beproeving waarmee hij werd geconfronteerd. Ook jij zult ontdekken dat als je op Jehovah steunt, hij je de moed en kracht zal geven ’de wereld te overwinnen’. — 1 Johannes 5:4.

18. Welke vermaning wordt aan godvruchtige jongeren in deze tijd gegeven?

¹⁸ Duizenden jonge mensen zoals jij hebben een moedig standpunt ingenomen en dienen nu als gedoopte verkondigers van het goede nieuws. Wij danken God voor het geloof en de moed die jullie, jongeren, aan de dag leggen! Blijf vastbesloten de verdorvenheid van de wereld te ontvluchten (2 Petrus 1:4). Ga ermee voort je door de bijbel geoefende waarnemingsvermogen te gebruiken. Dat zal je behoeden voor rampspoed in deze tijd en zal uiteindelijk je redding zeker maken. Ja, zoals uit ons laatste artikel zal blijken, zul je je leven succesvol maken.

[Voetnoten]

Overzichtsvragen

◻ Hoe oefent een jongere zijn waarnemingsvermogen?

◻ Hoe kan een jongere zijn waarnemingsvermogen gebruiken als het erom gaat christelijke gezelligheidsbijeenkomsten bij te wonen?

◻ Welke factoren dienen beschouwd te worden wanneer iemand plannen maakt voor zijn opleiding?

◻ Hoe kunnen paartjes die verkering hebben de valstrik van seksuele immoraliteit vermijden?

[Illustratie op blz. 15]

Leren nazoekwerk te doen, zal je helpen je waarnemingsvermogen te oefenen

[Illustratie op blz. 16]

Het is gemakkelijker toezicht te houden op kleinere bijeenkomsten, waar minder kans is dat het tot ongeremde uitspattingen komt

[Illustratie op blz. 16]

Ouders dienen hun kinderen te helpen plannen voor hun opleiding te maken

[Illustratie op blz. 17]

Afspraakjes maken in groepsverband is een bescherming