Gezinsstudie die vreugde schenkt

„Door kennis zullen de binnenkamers gevuld worden met allerlei kostbare en aangename dingen van waarde”, zegt de bijbel (Spreuken 24:4). Deze kostbare dingen van waarde zijn niet zo maar materiële schatten, maar omvatten ware liefde, godvruchtige vrees en een sterk geloof. Zulke hoedanigheden scheppen werkelijk een rijk gezinsleven (Spreuken 15:16, 17; 1 Petrus 1:7). Om ze te verwerven moeten wij de kennis van God echter wel in ons gezin brengen.

HET gezinshoofd heeft de verantwoordelijkheid de gezinsleden deze kennis in te prenten (Deuteronomium 6:6, 7; Efeziërs 5:25, 26; 6:4). Een van de beste manieren om dit te doen is door middel van een geregelde gezinsstudie. Wat kan het voor de deelnemers verrukkelijk zijn als de studie wordt gehouden op een manier die zowel leerzaam als plezierig is! Laten wij daarom eens enkele factoren beschouwen die van fundamenteel belang zijn om een doeltreffende gezinsstudie te leiden.a

Een gezinsstudie is het meest doeltreffend wanneer ze geregeld wordt gehouden. Als het aan het toeval of een spontane opwelling wordt overgelaten, zal het er in het gunstigste geval vermoedelijk maar zo af en toe van komen. U moet dus ’de tijd uitkopen’ voor de studie (Efeziërs 5:15-17). Een vaste tijd vinden die iedereen schikt, kan een uitdaging zijn. „Wij vonden het moeilijk onze gezinsstudie op geregelde basis te houden”, bekent een gezinshoofd. „Wij hebben verschillende tijdstippen geprobeerd totdat wij ten slotte een tijd vonden wat later op de avond die ons goed uitkwam. Nu hebben wij een geregelde gezinsstudie.”

Wanneer u eenmaal een geschikte tijd hebt gevonden, moet u er zorgvuldig op letten dat de studie niet door afleidende factoren wordt verdrongen. „Als er bezoek kwam wanneer wij studie hadden,” vertelt Maria,b die nu 33 is, „nodigde Pappa hen uit om te wachten tot de studie afgelopen was. En als er opgebeld werd, zei hij gewoon tegen de persoon in kwestie dat hij later zou terugbellen.”

Dit betekent echter niet dat er geen ruimte mag zijn voor plooibaarheid. Er kunnen zich noodgevallen of onvoorziene gebeurtenissen voordoen, en het kan af en toe noodzakelijk zijn de studie niet door te laten gaan of uit te stellen (Prediker 9:11). Maar zorg ervoor dat dit soort gevallen uw routine niet ondermijnen. — Filippenzen 3:16.

Hoe lang dient een studie te duren? Robert, die met succes een dochter en een zoon heeft grootgebracht, zegt: „Onze studies duurden gewoonlijk een uur. Toen de kinderen klein waren, probeerden wij hun belangstelling dat uur vast te houden door verschillende dingen te behandelen, zoals een paar paragrafen uit het studieartikel in De Wachttoren, bepaalde passages uit de bijbel en gedeelten van andere publikaties.” Maria herinnert zich: „Toen mijn twee zusjes en ik nog heel klein waren, duurde onze studie twee of drie keer per week ongeveer twintig minuten. Toen wij ouder werden, duurde onze wekelijkse gezinsstudie een uur of zo.”

Wat dienen wij te bestuderen?

Deze vraag pas overdenken als iedereen al klaarzit voor de studie, zou uitdraaien op frustratie en het verlies van kostbare studietijd. In dat geval zouden de kinderen niets specifieks hebben om naar uit te kijken en al gauw hun belangstelling verliezen. Kies dus van tevoren een van de publikaties van het Genootschap om door te nemen.

„De getrouwe en beleidvolle slaaf” heeft een overvloed van publikaties verschaft waaruit gekozen kan worden (Mattheüs 24:45-47). Misschien kunt u een boek gebruiken dat het gezin nog niet bestudeerd heeft. En wat is het heerlijk bepaalde gedeelten uit Inzicht in de Schrift te bespreken als deze uitgave in uw taal beschikbaar is! U zou bijvoorbeeld in de loop van de weken voor de Gedachtenisviering het artikel over het Avondmaal des Heren kunnen doornemen. Veel gezinnen vinden het fijn de wekelijkse Wachttoren-studie voor te bereiden. Maar ook de bijartikelen in De Wachttoren vormen uitstekend materiaal om te bestuderen. Het gezinshoofd, dat de geestelijke behoeften van het gezin kent, kan het best beoordelen welke publikaties bestudeerd dienen te worden.

„Wij bestudeerden altijd een van tevoren uitgekozen publikatie”, vertelt Maria. „Maar als er een vraag rees of er op school iets was voorgevallen, dan stapten wij over op informatie die daarop van toepassing was.” Dingen die speciale aandacht behoeven, zoals de problemen waar jongeren op school mee te maken krijgen, afspraakjes maken, buitenschoolse activiteiten en dergelijke, zullen zich inderdaad nogal eens aandienen. Als dat gebeurt, kies dan de artikelen of publikaties uit die over het gerezen probleem handelen. Als u in de nieuwste uitgave van De Wachttoren of Ontwaakt! inlichtingen ziet die u graag direct met het gezin zou bespreken, aarzel dan niet om daar regelingen voor te treffen. Natuurlijk zult u de gezinsleden van tevoren van de verandering op de hoogte willen stellen. Maar zorg ervoor dat u naar het eerder geplande materiaal teruggaat wanneer in de gerezen behoefte is voorzien.

Houd de sfeer rustig

Leren gaat het best onder vredige omstandigheden (Jakobus 3:18). Zorg dus voor een ontspannen, maar eerbiedige sfeer. Een gezinshoofd in de Verenigde Staten zegt: „Of wij nu in de woonkamer of op de veranda studeren, wij proberen dicht bij elkaar te gaan zitten in plaats van ons over een grote ruimte te verspreiden. Voor ons schept dit een warm gevoel.” En Maria vertelt met grote genegenheid: „Mijn zusjes en ik mochten altijd kiezen waar in huis wij die week de studie zouden houden. Daar voelden wij ons prettig bij.” Houd in gedachte dat een goede verlichting, een geschikte zitgelegenheid en een opgeruimde, overzichtelijke omgeving allemaal tot een rustige sfeer bijdragen. Iets lekkers voor het gezin na afloop van de studie helpt ook er een aangename avond van te maken.

Sommige gezinnen kiezen er zelfs voor af en toe met andere gezinnen samen te studeren, waardoor de studie interessanter wordt en er meer verschillende commentaren worden gegeven. Wanneer nieuwelingen in de waarheid worden uitgenodigd om hieraan mee te doen, kunnen zij er baat bij hebben waar te nemen hoe een ervaren gezinshoofd een gezinsstudie leidt.

De bijbel tot leven brengen

Maak studieperiodes levendig voor de kinderen, en zij zullen er gretig naar uitzien. Dat kunt u doen door kleine kinderen aan te moedigen tekeningen van bijbelse taferelen te maken. Als het toepasselijk is, laat kinderen dan bijbelse gebeurtenissen en drama’s opvoeren. Met jonge kinderen is het niet nodig vast te houden aan een formele vraag-en-antwoordmethode. Verhalen over bijbelse figuren voorlezen of vertellen is een prettige manier om godvruchtige beginselen in te prenten. De eerder genoemde Robert vertelt: „Soms lazen wij bijbelpassages, waarbij wij om de beurt de verschillende ’stemmen’ lazen die ons waren toegewezen.” Kinderen kunnen worden uitgenodigd te kiezen welke figuur zij bij het lezen willen zijn.

Kaarten en schema’s zullen oudere kinderen helpen zich een beeld te vormen van de gebieden en kenmerken van het land waar de besproken gebeurtenissen zich hebben afgespeeld. Het is duidelijk dat met een beetje fantasie een gezinsstudie levendig en afwisselend gemaakt kan worden. En de kinderen zullen een verlangen vormen naar Gods Woord. — 1 Petrus 2:2, 3.

Help iedereen mee te doen

Willen kinderen van de studie genieten, dan moeten zij zich er ook bij betrokken voelen. Het kan evenwel een uitdaging zijn om kinderen van verschillende leeftijden ertoe te bewegen mee te doen. Een bijbels beginsel luidt echter: „Als u leiding geeft, doe het met ijver” (Romeinen 12:8, Willibrordvertaling). Enthousiast zijn helpt, want enthousiasme werkt aanstekelijk.

Ronald betrekt zijn vijfjarige dochtertje Dina erbij door haar de onderkopjes in het studiemateriaal te laten lezen en haar te vragen iets over de plaatjes te vertellen. Toen vorig jaar de Gedachtenisviering van Christus’ dood naderde, richtte hij de aandacht op de betreffende illustraties in het boek De grootste mens die ooit heeft geleefd.c Hij merkt op: „Dit hielp haar de belangrijkheid van de gebeurtenis te begrijpen.”

Met zijn tienjarige dochtertje Misha gaat Ronald een stap verder. „Misha is nu zover dat zij niet alleen kan begrijpen wat de plaatjes te zien geven maar ook wat ze betekenen”, zegt Ronald. „Dus toen wij het boek De Openbaring — Haar grootse climax is nabij!d bestudeerden, concentreerden wij ons op de betekenis van de illustraties, en dit heeft haar geholpen.”

Als kinderen in de tienerjaren komen, nodig hen dan uit de praktische toepassing te geven van de stof die wordt besproken. Als er tijdens de studie vragen rijzen, geef dan nazoekwerk op. Robert deed dat toen zijn twaalfjarige zoon Paul vragen stelde over een pas opgerichte schoolclub rond het spel Dungeons and Dragons (Kerkers en draken). Paul en anderen in het gezin zochten inlichtingen op met behulp van de Index van Wachttoren-publikaties, en zij namen die tijdens hun gezinsstudie door. „Het gevolg was”, zegt Robert, „dat Paul al snel inzag dat het spel voor christenen verkeerd was.”

Robert wees ook bij andere gelegenheden nazoekwerk toe. Zijn vrouw Nancy vertelt daarover: „Toen wij nazoekwerk deden over de apostelen van Jezus, kreeg elke week ieder van ons één apostel toegewezen. Wat was het hartverwarmend te zien hoe de kinderen tijdens de gezinsstudie enthousiast verslag uitbrachten!” Door zelf nazoekwerk te doen en de inlichtingen met het gezin te delen, worden kinderen geholpen ’bij Jehovah op te groeien’. — 1 Samuël 2:20, 21.

Vragen stellen — zowel standpunt- als suggestieve vragen — is ook een voortreffelijke manier om de kinderen erbij te betrekken. De Meesteronderwijzer, Jezus, stelde standpuntvragen zoals: „Wat dunkt u?” (Mattheüs 17:25) „Als een van ons een vraag had, gaven onze ouders nooit rechtstreeks antwoord”, herinnert Maria zich. „Zij stelden altijd suggestieve vragen, die ons hielpen over de kwestie te redeneren.”

Communiceren — niet irriteren!

De vreugde van een gezinsstudie wordt vergroot als alle aanwezigen hun zienswijzen en gevoelens naar voren kunnen brengen zonder de angst uitgelachen te worden. Maar „goede communicatie tijdens een gezinsstudie is alleen mogelijk als de communicatielijnen op andere tijden ook openstaan”, zegt een vader. „Je kunt die niet alleen voor de studieperiode inschakelen.” Vermijd vooral onnadenkende, kwetsende commentaren zoals: ’Is dat alles? Ik dacht dat je iets belangrijks had’; ’Dat is dom’; ’Tja, wat kun je verwachten? Je bent ook nog maar een kind’ (Spreuken 12:18). Wees meelevend en barmhartig jegens uw kinderen (Psalm 103:13; Maleachi 3:17). Wees blij met hen, en steun hen bij hun pogingen toe te passen wat zij leren.

De sfeer van de gezinsstudie dient zodanig te zijn dat de geest van het kind openstaat voor onderricht. „Wanneer u kinderen gaat corrigeren,” legt een succesvolle ouder van vier kinderen uit, „hebt u automatisch een enigszins ’vijandig gehoor’.” In zo’n sfeer zullen de inlichtingen vermoedelijk niet doordringen. Vermijd het dus de studieperiodes tot gelegenheden voor streng onderricht en straf te maken. Als de kinderen dat nodig hebben, dien het dan later en onder vier ogen toe.

Het is de moeite waard

Een geestelijk rijk gezin opbouwen kost tijd en moeite. Maar de psalmist verklaart: „Ziet! Zonen zijn een erfdeel van Jehovah; de vrucht van de buik is een beloning” (Psalm 127:3). En aan de ouders is de verantwoordelijkheid toevertrouwd kinderen „in het strenge onderricht en de ernstige vermaning van Jehovah groot [te] brengen” (Efeziërs 6:4). Ontwikkel dus de vaardigheden om een doeltreffende en plezierige gezinsstudie te leiden. Doe uw best om te voorzien in „de onvervalste melk die tot het woord behoort”, opdat uw kinderen „tot redding [mogen] groeien”. — 1 Petrus 2:2; Johannes 17:3.

[Voetnoten]