U kunt gezinsverwoestende problemen overwinnen

1. Welke verborgen problemen bestaan er in sommige gezinnen?

DE OUDE auto is zojuist gewassen en in de was gezet. Voor voorbijgangers glimt en blinkt hij en lijkt wel nieuw. Maar onder de laklaag wordt de carrosserie door roest weggevreten. In sommige gezinnen bestaat een soortgelijke situatie. Hoewel alles uiterlijk prachtig lijkt, verbergen glimlachende gezichten angst en pijn. Achter gesloten deuren tasten verwoestende elementen de gezinsvrede aan. Twee problemen die deze uitwerking kunnen hebben, zijn alcoholisme en geweld.

VERWOESTING DOOR ALCOHOLISME

2. (a) Wat is de bijbelse zienswijze omtrent het gebruik van alcoholische dranken? (b) Wat is alcoholisme?

² De bijbel veroordeelt niet het matige gebruik van alcohol maar wel dronkenschap (Spreuken 23:20, 21; 1 Korinthiërs 6:9, 10; 1 Timotheüs 5:23; Titus 2:2, 3). Alcoholisme is echter meer dan dronkenschap; het is een chronische preoccupatie met alcoholische dranken en het verlies van controle over het gebruik ervan. Alcoholisten kunnen volwassenen zijn, maar helaas kunnen het ook jongeren zijn.

3, 4. Beschrijf de gevolgen van alcoholisme voor de huwelijkspartner van de alcoholist en voor de kinderen.

³ In de bijbel werd lang geleden te kennen gegeven dat alcoholmisbruik de gezinsvrede kan verstoren (Deuteronomium 21:18-21). De verwoestende gevolgen van alcoholisme worden door het hele gezin ervaren. De huwelijkspartner kan totaal in beslag genomen worden door pogingen om een eind te maken aan het drinken van de alcoholist of zijn onvoorspelbare gedrag op te vangen.a Zij probeert de drank te verstoppen, weg te gooien, zijn geld te verbergen en een beroep te doen op zijn liefde voor het gezin, voor het leven, voor God zelfs — maar de alcoholist drinkt nog steeds. Als haar pogingen om zijn drinken in te tomen keer op keer falen, raakt zij gefrustreerd en voelt zich tekortschieten. Het kan zijn dat zij last krijgt van vrees, woede, schuldgevoelens, nervositeit en angstige bezorgdheid en haar zelfrespect verliest.

⁴ Kinderen ontkomen niet aan de uitwerking van het alcoholisme van een ouder. Sommigen worden lichamelijk mishandeld. Anderen worden seksueel gemolesteerd. Het kan zelfs zijn dat zij zichzelf de schuld ervan geven dat een ouder alcoholist is. Vaak wordt hun vermogen om vertrouwen te stellen in andere mensen geschokt door het onberekenbare gedrag van de alcoholist. Omdat zij zich niet op een prettige manier kunnen uiten over wat er thuis gebeurt, leren kinderen hun gevoelens misschien te verdringen, vaak met schadelijke lichamelijke gevolgen (Spreuken 17:22). Zulke kinderen kunnen dit gebrek aan zelfvertrouwen of zelfrespect zelfs als volwassenen nog met zich meedragen.

WAT KAN HET GEZIN DOEN?

5. Hoe kan alcoholisme aangepakt worden, en waarom is dit moeilijk?

⁵ Hoewel veel autoriteiten zeggen dat alcoholisme niet te genezen is, zijn de meeste het erover eens dat een mate van herstel mogelijk is door een programma van geheelonthouding. (Vergelijk Mattheüs 5:29.) Een alcoholist zover te krijgen dat hij hulp aanvaardt, is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan, want gewoonlijk ontkent hij dat hij een probleem heeft. Maar als de gezinsleden iets gaan doen om een oplossing te zoeken voor de uitwerking van het alcoholisme op het gezin, kan het zijn dat de alcoholist begint te beseffen dat hij een probleem heeft. Een arts met ervaring in het helpen van alcoholisten en hun gezin zei: „Ik denk dat het voor het gezin van het grootste belang is dat zij er gewoon mee doorgaan zo verstandig mogelijk te leven. De alcoholist wordt er in toenemende mate mee geconfronteerd hoe groot het verschil is tussen hem en de rest van het gezin.”

6. Wat is de beste bron van raad voor gezinnen waarin zich een alcoholist bevindt?

⁶ Als er een alcoholist in uw gezin is, kan de geïnspireerde raad van de bijbel u helpen zo verstandig mogelijk te leven (Jesaja 48:17; 2 Timotheüs 3:16, 17). Beschouw eens enkele beginselen die gezinnen hebben geholpen met succes het hoofd te bieden aan alcoholisme.

7. Wie is er verantwoordelijk voor als een gezinslid een alcoholist is?

⁷ Neem niet langer alle schuld op u. De bijbel zegt: „Een ieder zal zijn eigen vracht dragen”, en „een ieder van ons [zal] voor zichzelf rekenschap afleggen aan God” (Galaten 6:5; Romeinen 14:12). Het kan zijn dat de alcoholist probeert de verantwoordelijkheid op gezinsleden te schuiven. Misschien zegt hij wel: „Als jullie mij beter zouden behandelen, zou ik niet drinken.” Als anderen het met hem eens schijnen te zijn, moedigen zij hem aan te blijven drinken. Maar zelfs al zouden wij het slachtoffer zijn van omstandigheden of van andere mensen, wij allen — met inbegrip van alcoholisten — zijn verantwoordelijk voor wat wij doen. — Vergelijk Filippenzen 2:12.

8. Wat zijn enkele manieren waarop de alcoholist geholpen kan worden met de gevolgen van zijn probleem geconfronteerd te worden?

⁸ Denk niet dat u de alcoholist altijd moet beschermen tegen de gevolgen van zijn drinken. Een bijbelse spreuk over iemand die een woedeaanval heeft, zou evengoed voor de alcoholist kunnen opgaan: „Indien gij hem zoudt bevrijden, zult gij dit ook keer op keer blijven doen” (Spreuken 19:19). Laat de alcoholist de gevolgen van zijn drinken ervaren. Laat hem zelf de smeerboel opruimen of de ochtend nadat hij gedronken heeft, zijn baas bellen.

9, 10. Waarom moeten de gezinnen van alcoholisten hulp aanvaarden, en de hulp van wie in het bijzonder dienen zij te zoeken?

⁹ Aanvaard hulp van anderen. Spreuken 17:17 zegt: „Een ware metgezel heeft te allen tijde lief, en is een broeder die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is.” Een alcoholist in uw gezin te hebben, is heel bedroevend. U hebt hulp nodig. Aarzel niet om u voor steun op ’ware metgezellen’ te verlaten (Spreuken 18:24). Door met anderen te spreken die het probleem begrijpen of die in een zelfde situatie hebben verkeerd, kunt u praktische suggesties krijgen over wat u wel en wat u niet moet doen. Maar wees evenwichtig. Spreek met mensen die u vertrouwt, degenen die uw „vertrouwelijke gesprekken” niet zullen blootleggen. — Spreuken 11:13.

¹⁰ Leer vertrouwen te stellen in christelijke ouderlingen. De ouderlingen in de christelijke gemeente kunnen een grote bron van hulp zijn. Deze rijpe mannen hebben een goede kennis van Gods Woord en zijn ervaren in het toepassen van bijbelse beginselen. Zij kunnen als „een wijkplaats voor de wind blijken te zijn en een schuilplaats voor de slagregen, als waterstromen in een waterloos land, als de schaduw van een zware, steile rots in een uitgeput land” (Jesaja 32:2). Christelijke ouderlingen beschermen niet alleen de gemeente als geheel tegen schadelijke invloeden, maar zij vertroosten en verkwikken ook individuele personen die problemen hebben en leggen persoonlijke belangstelling voor hen aan de dag. Trek ten volle profijt van hun hulp.

11, 12. Wie verschaft gezinnen van alcoholisten de grootste hulp, en hoe wordt die steun gegeven?

¹¹ Zoek bovenal kracht bij Jehovah. De bijbel geeft ons de liefdevolle verzekering: „Jehovah is nabij de gebrokenen van hart; en de verbrijzelden van geest redt hij” (Psalm 34:18). Indien u zich gebroken van hart of verbrijzeld van geest voelt vanwege de spanningen die het met zich brengt om met iemand die een alcoholist is in één gezin samen te wonen, weet dan dat ’Jehovah nabij is’. Hij begrijpt hoe moeilijk uw gezinssituatie is. — 1 Petrus 5:6, 7.

¹² Geloof stellen in wat Jehovah in zijn Woord zegt, kan u helpen aan bezorgdheid het hoofd te bieden (Psalm 130:3, 4; Mattheüs 6:25-34; 1 Johannes 3:19, 20). Door Gods Woord te bestuderen en volgens bijbelse beginselen te leven, kunt u de hulp van Gods heilige geest ontvangen en dit zal u de „kracht [geven] die datgene wat normaal is te boven gaat”, zodat u de moeilijkheden van dag tot dag aankunt. — 2 Korinthiërs 4:7.b

13. Wat is een tweede probleem waardoor veel gezinnen worden verwoest?

¹³ Alcoholmisbruik kan tot een ander probleem leiden waardoor veel gezinnen worden verwoest — huiselijk geweld.

VERWOESTING DOOR HUISELIJK GEWELD

14. Wanneer is huiselijk geweld begonnen, en hoe is de situatie in deze tijd?

¹⁴ Bij de eerste gewelddaad in de menselijke geschiedenis ging het om huiselijk geweld waarbij twee broers betrokken waren, Kaïn en Abel (Genesis 4:8). Sindsdien heeft de mensheid altijd te kampen gehad met allerlei vormen van huiselijk geweld. Zo zijn er mannen die hun vrouw afranselen, vrouwen die hun man aanvallen, ouders die hun kleine kinderen wreed slaan, en volwassen kinderen die hun bejaarde ouders mishandelen.

15. Welke emotionele uitwerking heeft huiselijk geweld op gezinsleden?

¹⁵ De verwoesting die door huiselijk geweld wordt aangericht, gaat veel verder dan de achtergelaten fysieke littekens. Eén mishandelde vrouw zei: „Je moet heel wat schuldgevoelens en schaamte verwerken. De meeste ochtenden zou je het liefst in bed willen blijven en hopen dat het alleen maar een nachtmerrie was.” Kinderen die ooggetuige of het slachtoffer zijn van huiselijk geweld, kunnen zelf gewelddadig worden wanneer zij opgroeien en een eigen gezin hebben.

16, 17. Wat is emotionele mishandeling, en hoe is dit van invloed op gezinsleden?

¹⁶ Huiselijk geweld is niet beperkt tot lichamelijke mishandeling. Vaak is de mishandeling van verbale aard, een hard uithalen met woorden. In Spreuken 12:18 staat: „Er bestaat er een die onbezonnen spreekt als met de steken van een zwaard.” Deze „steken”, die een kenmerk zijn van huiselijk geweld, omvatten uitschelden en schreeuwen, alsook voortdurende kritiek, vernederende beledigingen en bedreigingen met lichamelijk geweld. De wonden van emotioneel geweld zijn onzichtbaar en worden vaak niet door anderen opgemerkt.

¹⁷ Bijzonder verdrietig is de emotionele mishandeling van een kind — het voortdurend bekritiseren en kleineren van de vermogens van een kind, zijn intelligentie of zijn waarde als mens. Een dergelijke verbale mishandeling kan het zelfvertrouwen van een kind verwoesten. Natuurlijk hebben alle kinderen streng onderricht nodig, maar de bijbel gelast vaders: „Tergt uw kinderen niet, zodat zij niet moedeloos worden.” — Kolossenzen 3:21.

HOE HUISELIJK GEWELD TE VERMIJDEN

18. Waar begint huiselijk geweld, en wat is volgens de bijbel de manier om er een eind aan te maken?

¹⁸ Huiselijk geweld begint in het hart en de geest; de manier waarop wij handelen, begint met de manier waarop wij denken (Jakobus 1:14, 15). Om een eind aan het geweld te maken, moet de gewelddadige persoon zijn denkwijze veranderen (Romeinen 12:2). Is dat mogelijk? Ja. Gods Woord bezit de kracht om mensen te veranderen. Het kan zelfs „sterk verschanste” destructieve zienswijzen met wortel en tak uitroeien (2 Korinthiërs 10:4; Hebreeën 4:12). Nauwkeurige kennis van de bijbel kan mensen helpen zo compleet te veranderen dat er gezegd kan worden dat zij een nieuwe persoonlijkheid aandoen. — Efeziërs 4:22-24; Kolossenzen 3:8-10.

19. Hoe dient een christen een huwelijkspartner te bezien en te behandelen?

¹⁹ De kijk op de huwelijkspartner. Gods Woord zegt: „Mannen [behoren] hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam. Wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief” (Efeziërs 5:28). De bijbel zegt ook dat een man zijn vrouw ’eer moet toekennen als aan een zwakker vat’ (1 Petrus 3:7). Vrouwen worden vermaand „hun man lief te hebben” en „diepe achting” voor hem te hebben (Titus 2:4; Efeziërs 5:33). Stellig kan geen enkele godvrezende man naar waarheid zeggen dat hij zijn vrouw werkelijk eert als hij haar lichamelijk of verbaal mishandelt. En geen enkele vrouw die tegen haar man schreeuwt, hem sarcastisch toespreekt of hem voortdurend uitscheldt, kan zeggen dat zij hem echt liefheeft en respecteert.

20. Tegenover wie zijn ouders verantwoordelijk voor hun kinderen, en waarom dienen ouders geen onrealistische dingen van hun kinderen te verwachten?

²⁰ De juiste kijk op kinderen. Kinderen verdienen liefde en aandacht van hun ouders, ja, hebben die nodig. Gods Woord noemt kinderen „een erfdeel van Jehovah” en „een beloning” (Psalm 127:3). Ouders hebben voor het aangezicht van Jehovah de verantwoordelijkheid om voor dat erfdeel te zorgen. De bijbel spreekt van „de trekken van een klein kind” en de „dwaasheid” van een knaap (1 Korinthiërs 13:11; Spreuken 22:15). Ouders moeten niet verbaasd zijn dat hun kinderen tot dwaasheid geneigd zijn. Jongeren zijn geen volwassenen. Ouders dienen niet meer te eisen dan wat passend is voor de leeftijd, de gezinsachtergrond en het vermogen van een kind. — Zie Genesis 33:12-14.

21. Wat is de godvruchtige manier waarop bejaarde ouders bezien en bejegend dienen te worden?

²¹ Kijk op bejaarde ouders. Leviticus 19:32 zegt: „Voor het grijze haar dient gij op te staan, en gij moet de persoon van een oud man consideratie betonen.” Aldus moedigde Gods Wet tot respect en hoge achting voor de bejaarden aan. Dit kan een uitdaging zijn als een bejaarde ouder al te veeleisend schijnt of ziek is en misschien niet zo snel uit de voeten kan of traag denkt. Toch worden kinderen eraan herinnerd „een passende vergoeding aan hun ouders . . . te blijven betalen” (1 Timotheüs 5:4). Dit zou betekenen hen met waardigheid en respect te bejegenen, misschien zelfs in hun financiële behoeften te voorzien. Bejaarde ouders lichamelijk of anderszins mishandelen, druist absoluut in tegen de manier waarop de bijbel ons zegt te handelen.

22. Wat is een essentiële hoedanigheid bij het overwinnen van huiselijk geweld, en hoe kan die aangewend worden?

²² Kweek zelfbeheersing aan. In Spreuken 29:11 staat: „Heel zijn geest laat een verstandeloze de vrije loop, maar wie wijs is, houdt die tot het laatst toe kalm.” Hoe kunt u uw geest beheersen? Wees er snel bij moeilijkheden die rijzen op te lossen, in plaats van toe te laten dat er zich frustratie in u ontwikkelt (Efeziërs 4:26, 27). Verlaat het toneel als u voelt dat u uw zelfbeheersing verliest. Bid dat Gods heilige geest zelfbeheersing in u voortbrengt (Galaten 5:22, 23). Een wandeling maken of iets aan lichaamsbeweging doen, kan u helpen uw emoties te beheersen (Spreuken 17:14, 27). Probeer ’langzaam tot toorn’ te zijn. — Spreuken 14:29.

UITEENGAAN OF BIJ ELKAAR BLIJVEN?

23. Wat kan er gebeuren als een lid van de christelijke gemeente zich herhaaldelijk en onberouwvol overgeeft aan gewelddadige vlagen van toorn, waarbij hij misschien ook zijn gezin lichamelijk mishandelt?

²³ De bijbel rangschikt „vijandschappen, twist, . . . vlagen van toorn” onder de werken die door God worden veroordeeld en zegt dat „wie zulke dingen beoefenen, Gods koninkrijk niet zullen beërven” (Galaten 5:19-21). Daarom kan iemand die beweert een christen te zijn maar zich herhaaldelijk en onberouwvol overgeeft aan gewelddadige vlagen van toorn en daarbij misschien ook de huwelijkspartner of kinderen lichamelijk mishandelt, uit de christelijke gemeente gesloten worden. (Vergelijk 2 Johannes 9, 10.) Op deze wijze wordt de gemeente gezuiverd van gewelddadige personen. — 1 Korinthiërs 5:6, 7; Galaten 5:9.

24. (a) Hoe kunnen mishandelde huwelijkspartners verkiezen te handelen? (b) Hoe kunnen bezorgde vrienden en ouderlingen een mishandelde huwelijkspartner steunen, maar wat dienen zij niet te doen?

²⁴ Hoe staat het met christenen die op dit ogenblik worden mishandeld door een gewelddadige huwelijkspartner die er geen blijk van geeft zich te willen veranderen? Sommigen hebben om de een of andere reden verkozen bij de gewelddadige huwelijkspartner te blijven. Anderen hebben verkozen weg te gaan, omdat zij vinden dat hun fysieke, mentale en geestelijke gezondheid — misschien zelfs hun leven — in gevaar is. Wat een slachtoffer van huiselijk geweld in deze omstandigheden verkiest te doen, is een persoonlijke beslissing voor het aangezicht van Jehovah (1 Korinthiërs 7:10, 11). Welmenende vrienden, familieleden of christelijke ouderlingen zullen misschien hulp en raad willen verschaffen, maar zij dienen geen druk op een slachtoffer uit te oefenen om hem of haar tot een bepaalde handelwijze te bewegen. Dat is iemands persoonlijke beslissing. — Romeinen 14:4; Galaten 6:5.

HET EINDE VAN VERWOESTENDE PROBLEMEN

25. Wat is Jehovah’s voornemen met betrekking tot het gezin?

²⁵ Toen Jehovah Adam en Eva in de echt verbond, lag het niet in zijn voornemen besloten dat gezinnen aangetast zouden worden door verwoestende problemen zoals alcoholisme of geweld (Efeziërs 3:14, 15). Het gezin zou een plaats zijn waar liefde en vrede zouden gedijen en waar voor de mentale, emotionele en geestelijke behoeften van ieder gezinslid zorg gedragen zou worden. Toen de zonde echter haar intrede deed, verslechterde het gezinsleven snel. — Vergelijk Prediker 8:9.

26. Welke toekomst wacht degenen die proberen overeenkomstig Jehovah’s vereisten te leven?

²⁶ Gelukkig heeft Jehovah zijn voornemen met betrekking tot het gezin niet laten varen. Hij belooft een vredige nieuwe wereld in te luiden, waar de mensen „werkelijk in zekerheid [zullen] wonen, zonder dat iemand hen doet beven” (Ezechiël 34:28). Dan zullen alcoholisme, huiselijk geweld en alle andere problemen waardoor gezinnen in deze tijd worden verwoest, tot het verleden behoren. De mensen zullen niet glimlachen om angst en pijn te verbergen, maar omdat zij „hun heerlijke verrukking vinden in de overvloed van vrede”. — Psalm 37:11.