Tactvol maar ferm

TACT is het vermogen met anderen om te gaan zonder hen onnodig te kwetsen. Het houdt in dat je weet hoe en wanneer dingen gezegd kunnen worden. Dat wil niet zeggen dat je schippert ten aanzien van wat juist is of feiten verdraait. Tact mag niet verward worden met mensenvrees. — Spr. 29:25.

De vrucht van de geest verschaft de voortreffelijkste grondslag voor tact. Iemand die gemotiveerd wordt door liefde zal anderen uiteraard niet willen ergeren; hij wil hen helpen. Wie vriendelijk is en zachtaardig, is beminnelijk in zijn manier van doen. De persoon die vredelievend is, zoekt naar wegen om goede betrekkingen met anderen te bevorderen. Zelfs als mensen bot zijn in hun optreden, blijft iemand die lankmoedig is kalm. — Gal. 5:22, 23.

Ongeacht hoe de bijbelse boodschap gepresenteerd wordt, er zullen mensen zijn die er aanstoot aan nemen. Vanwege de slechte hartentoestand van de meerderheid van de eerste-eeuwse joden werd Jezus Christus voor hen „een steen der struikeling en een rots des aanstoots” (1 Petr. 2:7, 8). In samenhang met zijn Koninkrijksverkondiging zei Jezus: „Ik ben gekomen om een vuur te ontsteken op de aarde” (Luk. 12:49). En de boodschap van Jehovah’s koninkrijk, met daarbij inbegrepen de noodzaak dat mensen de soevereiniteit van hun Schepper erkennen, is nog steeds de brandende strijdvraag waar de mensheid zich voor gesteld ziet. Velen nemen aanstoot aan de boodschap dat Gods koninkrijk weldra een eind zal maken aan het huidige goddeloze samenstel. In gehoorzaamheid aan God blijven we echter prediken. Maar daarbij houden we de bijbelse raad in gedachte: „Zijt indien mogelijk, voor zover het van u afhangt, vredelievend jegens alle mensen.” — Rom. 12:18.

Tactvol in ons getuigenis. Er zijn heel wat omstandigheden waarin we tot anderen over ons geloof spreken. We doen het uiteraard in de velddienst, maar we zoeken er ook geschikte gelegenheden voor als we met familieleden, collega’s of klasgenoten zijn. In al die situaties is tact nodig.

Als we de Koninkrijksboodschap zo presenteren dat anderen het gevoel hebben dat we een zedenpreek houden, kan dat weerstand oproepen. Wanneer ze geen hulp hebben gevraagd en daar misschien ook de noodzaak niet van inzien, kunnen ze aanstoot nemen als ze menen dat ze tussen de regels door te verstaan krijgen dat ze op het juiste pad geholpen moeten worden. Hoe kunnen we het vermijden de verkeerde indruk te wekken? Iets wat kan helpen is de kunst van vriendelijk converseren te leren.

Probeer de conversatie te beginnen door een onderwerp aan te snijden dat voor de ander interessant is. Bij een familielid, een collega of iemand op school weet je misschien al wat hem interesseert. Mocht je de ander nooit eerder ontmoet hebben, dan zou je iets kunnen aanhalen wat je op het nieuws hebt gehoord of in de krant hebt gelezen. Een vermelding in de media betekent gewoonlijk dat het veel mensen bezighoudt. Wees opmerkzaam wanneer je van huis tot huis werkt. Decoraties aan het huis, speelgoed in de tuin, religieuze voorwerpen, of stickers op een auto op de oprit kunnen verdere aanwijzingen verschaffen aangaande de interesses van de huisbewoner. Wanneer de huisbewoner aan de deur komt, luister dan als hij zich uit. Wat hij zegt zal je conclusies over zijn interesses en standpunt bevestigen of corrigeren en zal verdere aanwijzingen verschaffen voor wat je in aanmerking moet nemen om een getuigenis te geven.

Breng in het gesprek dat zich ontwikkelt punten uit de bijbel en op de bijbel gebaseerde lectuur naar voren die betrekking hebben op het onderwerp. Maar overheers de conversatie niet (Pred. 3:7). Betrek de huisbewoner in de discussie als hij bereid is zich te uiten. Wees geïnteresseerd in zijn zienswijzen en meningen. Die kunnen je de aanwijzingen geven die je nodig hebt om tactvol te zijn.

Bedenk voordat je dingen zegt, hoe ze op de ander zullen overkomen. In Spreuken 12:8 treffen we een prijzende vermelding van een „mond van doorzicht” aan. Het hier gebruikte Hebreeuwse woord hangt samen met begrippen als inzicht en behoedzaamheid. Doorzicht omvat dus een voorzichtige terughoudendheid bij het spreken omdat een zaak eerst is overdacht om dan wijs te kunnen handelen. Vers 18 van datzelfde hoofdstuk waarschuwt tegen ’onbezonnen spreken als met de steken van een zwaard’. Het is mogelijk de waarheid van de bijbel hoog te houden zonder kwetsend te zijn.

Alleen al onderscheidingsvermogen tonen in je woordkeus kan je helpen geen onnodige barrière op te werpen. Als het gebruik van de term „de bijbel” een mentale barrière opwerpt, zou je het bijvoorbeeld kunnen hebben over „heilige geschriften” of „een boek dat inmiddels in meer dan 2000 talen is uitgegeven”. Als je naar de bijbel verwijst, zou je de persoon kunnen vragen naar zijn mening over dat boek en zijn opmerkingen gedurende de rest van jullie gesprek in aanmerking kunnen nemen.

Om tactvol te zijn moet je ook vaak vaststellen wat het juiste moment is om dingen te zeggen (Spr. 25:11). Je bent het misschien niet met alles wat de ander zegt eens, maar het is niet nodig om van iedere onschriftuurlijke zienswijze die hij te berde brengt, een punt te maken. Probeer niet de huisbewoner alles in één keer te vertellen. Jezus zei tot zijn discipelen: „Nog vele dingen heb ik u te zeggen, maar gij kunt ze op het ogenblik niet dragen.” — Joh. 16:12.

Prijs degenen met wie je spreekt oprecht wanneer dat mogelijk is. Zelfs als de huisbewoner op een debat uit lijkt te zijn, kun je hem wellicht toch nog complimenteren met een bepaalde zienswijze. De apostel Paulus deed dat toen hij tot de filosofen op de Areopagus in Athene sprak. Filosofen waren hem aan het „bestrijden”. Hoe kon hij zijn standpunt uiteenzetten zonder aanstoot te geven? Eerder had hij de vele altaren gezien die ze voor hun goden hadden gemaakt. In plaats van de Atheners te veroordelen om hun afgodenaanbidding prees hij hen tactvol voor hun sterke religieuze gevoelens. Hij zei: „Ik zie dat gij in alle dingen meer dan anderen aan de vrees voor de godheden overgegeven schijnt te zijn.” Deze benadering opende voor hem de weg om zijn boodschap aangaande de ware God te presenteren. Het resultaat was dat sommigen gelovigen werden. — Hand. 17:18, 22, 34.

Reageer niet te sterk wanneer mensen met tegenwerpingen komen. Blijf kalm. Bezie het als een gelegenheid om inzicht te krijgen in iemands denkwijze. Je kunt hem bedanken dat hij zijn zienswijze heeft geuit. Wat doe je met een kortaf „ik heb mijn eigen geloof”? Je zou tactvol kunnen vragen: „Bent u uw hele leven al godsdienstig?” Dan zou je er na zijn antwoord aan kunnen toevoegen: „Denkt u dat de mensheid ooit in één geloof verenigd zal zijn?” Dat zou de weg kunnen banen voor een verder gesprek.

Een juiste kijk op onszelf bezitten kan ons helpen tactvol te zijn. We zijn vast overtuigd van de juistheid van Jehovah’s wegen en de waarachtigheid van zijn Woord. We spreken met overtuiging over deze dingen. Maar er is geen reden voor zelfingenomenheid (Pred. 7:15, 16). We zijn dankbaar dat we de waarheid kennen en Jehovah’s zegen genieten, maar we weten maar al te goed dat het feit dat we zijn goedkeuring genieten, te danken is aan zijn onverdiende goedheid en ons geloof in Christus, en niet aan onze eigen rechtvaardigheid (Ef. 2:8, 9). We zien er de noodzaak van in ’te blijven beproeven of we in het geloof zijn, te blijven bewijzen dat we goedgekeurd zijn’ (2 Kor. 13:5). Wanneer we tot mensen spreken over de noodzaak zich naar Gods vereisten te voegen, brengen we die raad dus nederig ook op onszelf van toepassing. Het is niet aan ons om onze medemens te oordelen. Jehovah „heeft het gehele oordeel aan de Zoon toevertrouwd”, en voor zijn rechterstoel moeten we verantwoorden wat we doen. — Joh. 5:22; 2 Kor. 5:10.

In het gezin en onder medechristenen. Ons gebruik van tact mag niet beperkt blijven tot de velddienst. Aangezien tact een uiting is van de vrucht van Gods geest, dienen we ook thuis tact te tonen in onze omgang met gezinsleden. Liefde zal ons motiveren om rekening te houden met de gevoelens van anderen. De echtgenoot van koningin Esther was geen aanbidder van Jehovah, maar ze toonde respect voor hem en grote fijngevoeligheid toen ze hem zaken onder de aandacht bracht die met Jehovah’s dienstknechten te maken hadden (Esth. hfst. 3–8). In sommige gevallen zal tact in onze omgang met gezinsleden die geen Getuigen zijn, vereisen dat we hun de weg der waarheid aanbevelen door ons gedrag en niet door een uitleg van onze geloofsovertuigingen. — 1 Petr. 3:1, 2.

Evenzo wil het feit dat we gemeenteleden goed kennen niet zeggen dat we bot of onvriendelijk jegens hen kunnen zijn. We mogen niet redeneren dat ze daar tegen moeten kunnen omdat ze rijpheid bezitten. Ook mogen we ons niet excuseren met een „zo ben ik nu eenmaal”. Als we merken dat de manier waarop we ons uiten anderen kwetst, moeten we vastbesloten zijn veranderingen aan te brengen. Onze „intense liefde voor elkaar” moet ons motiveren om ’het goede te doen jegens hen die aan ons verwant zijn in het geloof’. — 1 Petr. 4:8, 15; Gal. 6:10.

Wanneer we tot een gehoor spreken. Degenen die vanaf het podium spreken moeten ook tactvol zijn. De achtergronden en omstandigheden van de mensen in ons publiek variëren aanzienlijk. Ze verkeren in verschillende stadia van geestelijke ontwikkeling. Sommigen zijn misschien voor het eerst in de Koninkrijkszaal. Anderen maken misschien een bijzonder moeilijke periode door waar de spreker niets vanaf weet. Wat kan een spreker helpen zijn toehoorders niet te kwetsen?

Stel je ten doel om, in overeenstemming met Paulus’ raad aan Titus, „over niemand nadelig te spreken, . . . redelijk te zijn en alle zachtaardigheid jegens alle mensen aan de dag te leggen” (Tit. 3:2). Vermijd het de wereld na te bootsen in haar gebruik van woorden die mensen van een ander ras, een andere taalgroep of nationaliteit omlaaghalen (Openb. 7:9, 10). Bespreek openhartig wat Jehovah van ons verlangt en maak duidelijk hoe wijs het is daaraan te voldoen; maar vermijd denigrerende opmerkingen over mensen die nog niet volledig Jehovah’s wegen bewandelen. Moedig in plaats daarvan allen aan te onderscheiden wat Gods wil is en te doen wat hem behaagt. Omkleed woorden van raad met hartelijke en oprechte complimenten. Breng door de manier waarop je spreekt en de toon van je stem de broederlijke genegenheid over die we allen voor elkaar dienen te hebben. — 1 Thess. 4:1-12; 1 Petr. 3:8.