De zienswijze van de bijbel

Bestaat de Duivel echt?

WAS u als kind bang in het donker? In uw verbeelding lag er buiten uw raam misschien een monster op de loer, wachtend op een gelegenheid om u bij uw ouders weg te rukken. Nu u als volwassene in staat bent feiten te vergaren en rationeler te denken, lijken de angsten uit uw kinderjaren absurd. „Dus”, zeggen bepaalde critici, „waarom niet een stapje verder gegaan en de Duivel in dezelfde categorie van onwerkelijkheden geplaatst als het aan de kinderfantasie ontsproten monster?”

Geen echt bestaande Duivel? Dat is precies wat een religieus pamflet u wil laten geloven: „De bijbel weet niets van zo’n monster van het kwaad” en „De uitdrukkingen Duivel en Satan staan voor het . . . beginsel van zonde en kwaad dat inherent is aan de menselijke natuur”. Of, zoals een zondagsschoolonderwijzer in de Verenigde Staten het stelde: „Mensen zijn de enige duivels.” Lijkt dat allemaal erg eenvoudig — misschien te eenvoudig?

Verklaring voor ’s mensen gedrag

Als wij mensen de enige duivels zijn, waarom bekommeren wij ons dan bijna allemaal om het welzijn van ons gezin? De meeste mensen bijvoorbeeld voorzien hun gezin van voedsel; zij zijn er niet op uit zichzelf te vergiftigen en gaan situaties die levensgevaar opleveren, uit de weg. Daar is niets duivels aan! Doch wanneer deze zelfde mensen gezamenlijk als naties handelen, dan is er iets wat hun kijk op het gemeenschappelijk welzijn blokkeert. Als natie laten zij voedseloverschotten wegrotten in plaats van hun hongerige bevolking te voeden. Zij vervuilen het milieu van de aarde. Zij bewapenen zich voor wederzijdse uitroeiing in een kernoorlog. Vreemd, zelfvernietigend gedrag!

Welke invloed is verantwoordelijk voor deze ’blinde vlek’ in ’s mensen gedrag? Massapsychologische verschijnselen? Enkele irrationele leiders? Er is beslist meer bij betrokken. Alleen de bijbel identificeert iemand die „de geest . . . heeft verblind” van een ongelovig wereldomvattend „samenstel van dingen”. Wie? Degene „die Duivel en Satan wordt genoemd, die de gehele bewoonde aarde misleidt”. Hij manipuleert de georganiseerde mensheid met zo veel succes, dat de bijbel hem „de god” van dit wereldstelsel noemt. — 2 Korinthiërs 4:4; Openbaring 12:9.

Deze „god” is geen boeman die zich buiten uw raam verstopt. Hij is wel een onzichtbaar geestelijk schepsel, een machtig politiek strateeg die Jezus ieder koninkrijk der wereld kon aanbieden in ruil voor Jezus’ toewijding — een aanbod dat deze weigerde (Lukas 4:6, 7). Klaarblijkelijk had Satan al eerder anderen een dergelijke macht gegeven voordat hij ze aan Jezus aanbood, want het bijbelboek Daniël onthult dat opstandige engelen als zijn gevolmachtigden autoriteit over wereldrijken hadden aanvaard — alsook officiële titels als „vorst van Perzië”, en „vorst van Griekenland”. — Daniël 10:20, 21.

Satan heeft op deze wijze een immense organisatie opgebouwd — als „heerser van de [zichtbare] wereld” en als „heerser der [onzichtbare] demonen” (Johannes 14:30; 16:11; Matthéüs 12:24). Dit inzicht, dat de Duivel aan het hoofd staat van een wereldomvattende organisatie, verklaart veel.

Waarom hij een organisatie leidt

Zoals een hoofd van een misdadige organisatie wellicht toeziet op vele illegale activiteiten — drugs, prostitutie, diefstal, gokken, smokkel, enzovoort — zonder zich persoonlijk aan allen die voor hem werken bekend te maken, zo gebruikt Satan een organisatie om veel meer mensen in zijn macht te houden dan hij in zijn eentje zou kunnen. Zijn strategie? Niet alleen bestoken hij en de demonen afzonderlijke personen, zij manipuleren ook mensenmassa’s alsof het kudden vee zijn. Zo is het niet nodig elk afzonderlijk te leiden. Laat gewoon enkelen vooraan in de kudde van richting veranderen, en de meerderheid volgt wel. Dan is het alleen een kwestie van zich op de afdwalenden te concentreren.

Ja, de Duivel bestaat echt, maar zijn ware identiteit vertoont weinig gelijkenis met de karikatuur die wij in cartoons zien, noch met de vage theorieën van theologen. Vaag? Ja, zoals het boek Satan, A Portrait opmerkt: Het „geloof in Satan werd [in de negentiende eeuw] minder duidelijk”, en theologen „trachtten Satan te verklaren als iets anders dan een persoonlijk geestelijk wezen”.

Wie vertelt de waarheid over de Duivel?

Het gemak waarmee moderne religies datgene wat de bijbel over de Duivel zegt, in twijfel trekken, komt tegemoet aan een materialistische maatschappij die aan God zelf is gaan twijfelen. „Thans”, zo zegt Ruth Ansher in haar boek The Reality of the Devil, „is de Duivel verdwenen en . . . God zelf heeft zich in de periferie teruggetrokken.”

Door de bijbelse zienswijze in twijfel te trekken, hebben moderne religieuze „experts” nu juist dat gegeven veronachtzaamd wat de geschiedenis in het juiste perspectief plaatst. Zoals de Roemeense toneelschrijver Eugène Ionesco aan een Duitse krant toegaf: „Men zou de geschiedenis niet kunnen begrijpen als wij het demonische element eruit zouden laten.” — Welt am Sonntag, 2 september 1979.

Is er iemand die inzake de rol die de Duivel in de hedendaagse wereldcrisis speelt, de moed heeft om de waarheid hoog te houden? Jazeker! Beschouw de „Verklaring tegen Satan en voor Jehovah” eens, die unaniem op een congres in 1928 werd aangenomen. Daarin namen Jehovah’s Getuigen het op zich als met een strijdkreet tegen ’s mensen vijand, Satan, te verkondigen dat de grote naderende strijd van Armageddon spoedig een halt zal toeroepen aan Satan en zijn goddeloze organisatie.

Werkelijk, de geschiedenis getuigt ervan dat de Duivel een reële vijand van elk van ons is. Maar Jehovah God heeft ons beslist niet aan ons lot overgelaten. Waarom ons er niet verder in verdiept? Het loont de moeite om onze vijand te kennen, „opdat wij niet door Satan worden overmeesterd, want wij zijn niet onwetend van zijn bedoelingen”. — 2 Korinthiërs 2:11.

[Inzet op blz. 13]

„Thans is de Duivel verdwenen en . . . God zelf heeft zich in de periferie teruggetrokken.”

[Illustratie op blz. 12]

In werkelijkheid vertoont de Duivel weinig gelijkenis met religieuze afbeeldingen of vage theorieën van theologen

[Verantwoording]

Gustave Doré