GEVANGENBEWAARDER

Iemand die personen die van een wetsovertreding beschuldigd zijn, in verzekerde bewaring houdt; een cipier. In de Schrift worden twee Griekse woorden met gevangenbewaarder vertaald: ba·sa·niʹstes, wat „folteraar” of „pijniger” betekent, en de·smoʹfu·lax, een samenstelling van deʹsmos (band, boei) en fuʹlax (bewaker).

Gevangenbewaarders folterden gevangenen vaak en werden daarom ba·sa·niʹstes genoemd. Schuldenaars werden soms bijvoorbeeld in de gevangenis geworpen omdat zij hun schulden niet betaalden. Daar werden zij wellicht door de gevangenbewaarder gegeseld en gefolterd, en zij werden niet vrijgelaten voordat zij, zoals Jezus zei, „het laatste geldstuk van zeer weinig waarde [hadden] betaald” (Mt 5:25, 26). Dit liet Jezus ook uitkomen in zijn illustratie van de onbarmhartige slaaf. Toen de meester vernam wat zijn ondankbare slaaf had gedaan, leverde hij hem over „aan de gevangenbewaarders [ba·sa·niʹstais], totdat hij alles terugbetaald zou hebben wat hij schuldig was”. — Mt 18:34, 35; vgl. Opb 14:11, waar ba·sa·niʹsmou met „pijniging” is weergegeven.

Wanneer een gevangene ontsnapte, moest volgens Romeins gebruik de gevangenbewaarder de straf ondergaan die aan de gevangene was opgelegd. Wij lezen dan ook dat toen Petrus door een engel uit de gevangenis was bevrijd, Herodes „de wachtposten in verhoor [nam] en gebood dat zij weggeleid zouden worden om te worden gestraft”. — Han 12:19.

In Filippi werden Paulus en Silas voor de burgerlijke magistraten gesleept, die het bevel gaven hun stokslagen te geven, en „na hun vele slagen te hebben toegediend, wierpen zij hen in de gevangenis en gaven de gevangenbewaarder [de·smo·fuʹla·ki] bevel hen zorgvuldig te bewaken. Omdat hij zulk een bevel had gekregen, wierp hij hen in de binnenste gevangenis en sloot hun voeten in het blok” (Han 16:22-24). Vervolgens werden midden in de nacht door een grote aardbeving alle deuren van de gevangenis geopend. Daardoor verkeerde de gevangenbewaarder in de mening dat de gevangenen ontsnapt waren, en omdat hij wist hoe streng hij daarvoor gestraft zou worden, stond hij op het punt zich van het leven te beroven. Maar toen deelde Paulus hem mee dat zij er allemaal nog waren. Deze gebeurtenissen, plus het onderricht van Paulus, maakten zo’n indruk op de gevangenbewaarder dat hij een gelovige werd, en hij en zijn gezin werden gedoopt. — Han 16:25-36.