Het einde van geweld in huis

„Bij het voorkomen en het terugdringen van geweld in het gezin zijn grote structurele veranderingen voor zowel de samenleving als het gezin betrokken.” — Behind Closed Doors.

BIJ de eerste moord in de menselijke geschiedenis ging het om broers (Genesis 4:8). Door de sindsdien verstreken millennia heen heeft de mens te kampen gekregen met alle vormen van huiselijk geweld. Er zijn talrijke oplossingen aangedragen, maar aan veel ervan kleven nadelen.

Zo worden met hervormingsprogramma’s alleen de schuldigen bereikt die hun probleem toegeven. Een man die zijn vrouw had mishandeld maar nu zijn leven aan het beteren was, verzuchtte: „Op elk van ons [die gerevalideerd worden] heb je drie mannen die zeggen: ’Je moet het mens onder de duim houden.’” De schuldige moet dus leren iets aan zijn eigen instelling te doen. Waarom heeft hij zich zo ontwikkeld? Door om hulp te vragen om zijn fouten te corrigeren, kan hij op het pad naar genezing gebracht worden.

Er is echter niet voldoende personeel voor maatschappelijk werk. Zo schat men dat in 90 procent van de gevallen van kindermoord in de Verenigde Staten er een gevaarlijke gezinssituatie was gerapporteerd voordat de moord plaatsvond. Maatschappelijk werkers en het politieapparaat zijn dan ook zeer beperkt in hun mogelijkheden. Er is aan iets anders dringend behoefte.

„De nieuwe persoonlijkheid”

„Er is behoefte aan niets minder dan een herstructurering van de relaties tussen gezinsleden”, zegt een onderzoeksteam. Huiselijk geweld is niet slechts een probleem van de vuisten; het is bovenal een probleem van de geest. Het spruit voort uit de manier waarop gezinsleden — huwelijkspartner, kind, ouder, broer en zus — elkaar bezien. Herstructurering van deze relaties komt neer op het aandoen van wat de bijbel „de nieuwe persoonlijkheid” noemt. — Efeziërs 4:22-24; Kolossenzen 3:8-10.

Laten wij eens enkele bijbelse beginselen onder de loep nemen die op het gezin betrekking hebben en ons helpen de nieuwe christelijke persoonlijkheid aan te doen die tot betere onderlinge verhoudingen in het gezin kan leiden. — Zie Mattheüs 11:28-30.

Hoe kinderen te bezien: Bij het ouderschap is meer betrokken dan het op de wereld zetten van een kind. Helaas bezien velen hun kinderen thans echter als een last en ontbreekt het hun daardoor aan de lust om hun rol als ouders te vervullen. Bij zulke mensen is de kans groot dat zij hun kinderen zullen mishandelen.

De bijbel noemt kinderen „een erfdeel van Jehovah” en „een beloning” (Psalm 127:3). Ouders zijn de Schepper verantwoording verschuldigd voor hun zorg voor dat erfdeel. Zij die kinderen als een hinderlijke last zien, moeten wat dat betreft de nieuwe persoonlijkheid ontwikkelen.a

Reële verwachtingen ten aanzien van kinderen: Uit een studie bleek dat veel moeders die hun kinderen mishandelen, van baby’s verwachten dat zij tegen de tijd dat zij een jaar zijn het verschil tussen goed en kwaad weten. Een derde van de ondervraagde moeders noemde specifiek de leeftijd van zes maanden.

De bijbel laat zien dat iedereen onvolmaakt geboren wordt (Psalm 51:5; Romeinen 5:12). De bijbel zegt niet dat onderscheidingsvermogen bij de geboorte wordt verworven, maar veeleer dat iemands waarnemingsvermogen „door gebruik” wordt „geoefend om zowel goed als kwaad te onderscheiden” (Hebreeën 5:14). Verder spreekt de bijbel van „de trekken van een klein kind”, de „dwaasheid” van een knaap en de „ijdelheid” van de puberteit (1 Korinthiërs 13:11; Spreuken 22:15; Prediker 11:10). Ouders moeten deze beperkingen begrijpen en niet meer verwachten dan normaal is voor de leeftijd en het vermogen van het kind.

Het toedienen van streng onderricht aan kinderen: In de bijbel betekent het Griekse woord dat met „streng onderrichten” (in andere vertalingen ook wel met „tuchtigen” of „kastijden”) is vertaald „opvoeden”. Het doel van streng onderricht is daarom niet zozeer pijn doen als wel opleiden. Dat is voor een groot deel te bereiken zonder te slaan, hoewel slaan soms nodig kan zijn (Spreuken 13:24). De bijbel zegt: „Luistert naar streng onderricht en wordt wijs” (Spreuken 8:33). Ook schreef Paulus dat men zich „onder het kwade in bedwang” moet houden en met „lankmoedigheid” terecht moet wijzen (2 Timotheüs 2:24; 4:2). Dat sluit uitbarstingen van woede en een hardhandig optreden uit, zelfs wanneer slaag op zijn plaats is.

Vraag u met het oog op deze bijbelse beginselen af: ’Onderwijs ik met mijn strenge onderricht of laat ik slechts mijn gezag gelden door pijn te doen? Prent ik met mijn strenge onderricht juiste beginselen of alleen angst in?’

Gedragsgrenzen voor volwassenen: Een man die zijn vrouw mishandelde, vertelde dat hij gewoon „zijn zelfbeheersing was verloren” en haar had geslagen. Een adviseur vroeg de man of hij zijn vrouw ooit met een mes had gestoken. „Dat zou ik nooit doen!”, reageerde de man. Hij werd geholpen in te zien dat hij wel binnen bepaalde grenzen handelde, maar dat het probleem was dat het niet de juiste grenzen waren.

Waar liggen uw grenzen? Stopt u voordat een verschil van mening ontaardt in mishandeling? Of barst u uit in woede om ten slotte te gaan schreeuwen, schelden, duwen en slaan of met dingen te gaan gooien?

De nieuwe persoonlijkheid is scherp begrensd en laat zeker geen mentale mishandeling of fysiek geweld toe. „Laat geen verdorven woord uit uw mond voortkomen”, zegt Efeziërs 4:29. Vers 31 voegt daaraan toe: „Alle kwaadaardige bitterheid en toorn en gramschap en geschreeuw en schimpend gepraat worde uit uw midden weggenomen, evenals alle slechtheid.” Het Griekse woord voor „gramschap” duidt op een „impulsieve aard”. Interessant is dat in het boek Toxic Parents wordt opgemerkt dat een veel voorkomend kenmerk bij kindermishandelaars „een ontstellend gebrek aan impulsbeheersing” is. De nieuwe persoonlijkheid stelt duidelijke grenzen aan zowel lichamelijke als verbale impulsen.

Natuurlijk geldt de nieuwe persoonlijkheid niet alleen voor de man maar ook voor de vrouw. Zij moet eraan werken haar partner niet te irriteren, waardering tonen voor zijn krachtsinspanningen om in het onderhoud van het gezin te voorzien en met hem samenwerken. En beiden mogen niet van elkaar verlangen wat geen van hen kan opbrengen — volmaaktheid. In plaats daarvan moeten beiden 1 Petrus 4:8 in praktijk brengen: „Hebt bovenal intense liefde voor elkaar, want liefde bedekt een menigte van zonden.”

Respect voor de bejaarden: „Je moet hoffelijk zijn tegenover oudere mensen en hen met respekt behandelen”, zegt Leviticus 19:32 (Groot Nieuws Bijbel). Dit kan een uitdaging zijn als een bejaarde ouder ziek en misschien veeleisend is. Eén Timotheüs 5:3, 4 spreekt van het ’geven van eer’ en „een passende vergoeding” aan ouders. Dit kan naast respect ook financiële voorzieningen inhouden. Met het oog op alles wat onze ouders voor ons hebben gedaan toen wij hulpeloze kleine kinderen waren, dienen wij net zo’n consideratie met hen te hebben als dat nodig is.

Overwin tweedracht onder broers en zussen: Voordat Kaïns vijandige gevoelens tot zijn moord op zijn broer Abel leidden, kreeg hij de raad: „De zonde ligt op de loer aan je deur. Ze wil je overheersen, maar jij moet ze de baas worden” (Genesis 4:7, Today’s English Version). Het is mogelijk gevoelens te beheersen. Leer geduld met elkaar te hebben en „verdraag vol liefde elkaars fouten”. — Efeziërs 4:2, Het Levende Woord.

Leer iemand in vertrouwen te nemen

Veel slachtoffers van huiselijk geweld lijden in stilte. Maar dr. John Wright geeft de dringende raad: „Mishandelde vrouwen moeten emotionele en lichamelijke bescherming zoeken bij een geschikte derde.” Dat geldt voor elk mishandelde gezinslid.

Soms vindt een slachtoffer het moeilijk iemand in vertrouwen te nemen. Per slot van rekening heeft vertrouwen binnen de kleinste sociale eenheid — het gezin — tot pijn geleid. Maar „er bestaat een vriend die aanhankelijker is dan een broeder”, zegt Spreuken 18:24. Die vriend vinden en leren hem discreet in vertrouwen te nemen, is een waardevolle stap om de nodige hulp te krijgen. Natuurlijk moet ook de bedrijver van het kwaad hulp krijgen.

Elk jaar worden honderdduizenden mensen Jehovah’s Getuigen. Zij gaan de uitdaging aan de nieuwe persoonlijkheid aan te doen. Tot hen behoren mensen die zich voorheen schuldig maakten aan huiselijk geweld. Om elke neiging tot een terugval tegen te gaan, moeten zij zich voortdurend op de bijbel verlaten als „nuttig om te onderwijzen, terecht te wijzen, dingen recht te zetten”. — 2 Timotheüs 3:16.

Voor deze nieuwe Getuigen is het aandoen van de nieuwe persoonlijkheid een voortdurend proces, waarvoor Kolossenzen 3:10 (Willibrordvertaling) de uitdrukking „zich vernieuwend” gebruikt. Er moet dus constant moeite voor gedaan worden. Gelukkig genieten Jehovah’s Getuigen de steun van een grote menigte geestelijke „broers en zusters en moeders en kinderen”. — Markus 10:29, 30; zie ook Hebreeën 10:24, 25.

Bovendien zijn er in al de ongeveer 70.000 gemeenten van Jehovah’s Getuigen op de wereld liefdevolle opzieners die als „een beschutting tegen de wind en een schuilplaats tegen noodweer” zijn. Hun „ogen en oren zullen attent zijn op de behoeften van het volk” (Jesaja 32:2, 3, TEV). Nieuwere getuigen van Jehovah hebben dus, evenals de meer ervarenen, in de christelijke gemeente een schitterend reservoir van hulp tot hun beschikking bij hun pogingen de nieuwe persoonlijkheid aan te doen.

Meedogende opzieners

Als mensen in gemeenten van Jehovah’s Getuigen zich tot christelijke opzieners wenden om raad, komen zij bij mannen die geleerd is onpartijdig naar iedereen te luisteren. Zij worden aangemoedigd iedereen, vooral de slachtoffers van zware mishandeling, veel mededogen en begrip te betonen. — Kolossenzen 3:12; 1 Thessalonicenzen 5:14.

Het kan bijvoorbeeld zijn dat een mishandelde vrouw genadeloos toegetakeld is. Tegenwoordig zou in veel landen de schuldige indien hij iemand buiten het gezin zo ernstig mishandeld had, in de gevangenis beland zijn. Het slachtoffer moet dus buitengewoon vriendelijk behandeld worden, evenals slachtoffers van alle andere soorten mishandeling, zoals seksueel geweld.

Verder moeten de plegers van misdrijven tegen Gods wetten ter verantwoording worden geroepen. Op die manier wordt de gemeente rein gehouden en worden andere onschuldige mensen beschermd. En, zeer belangrijk, de toevloed van Gods geest wordt niet belemmerd. — 1 Korinthiërs 5:1-7; Galaten 5:9.

Gods kijk op het huwelijk

Wanneer mensen Jehovah’s Getuigen worden, stemmen zij erin toe zich te houden aan de beginselen voor een christelijk leven die in Gods Woord staan. Zij leren dat de man is aangewezen als het hoofd van het gezin, om de leiding te nemen in de ware aanbidding (Efeziërs 5:22). Maar dat iemand het hoofd is, machtigt hem nooit tot grof optreden tegen zijn vrouw, tot het kapotmaken van haar persoonlijkheid of het negeren van haar wensen.

Integendeel, Gods Woord maakt duidelijk dat mannen ’hun vrouw moeten blijven liefhebben, evenals ook de Christus de gemeente heeft liefgehad en zich voor haar heeft overgeleverd . . . Mannen behoren hun vrouw lief te hebben als hun eigen lichaam. Wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief, want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar hij voedt en koestert het’ (Efeziërs 5:25, 28, 29). Ja, Gods Woord zegt duidelijk dat vrouwen „eer” moet worden toegekend. — 1 Petrus 3:7; zie ook Romeinen 12:3, 10; Filippenzen 2:3, 4.

Geen enkele christelijke man kan toch naar waarheid beweren dat hij zijn vrouw werkelijk liefheeft of haar eert als hij haar verbaal of lichamelijk mishandelt? Dat zou huichelarij zijn, want Gods Woord verklaart: „Gij mannen, blijft uw vrouw liefhebben en weest niet bitter toornig op haar” (Kolossenzen 3:19). Binnenkort, wanneer te Armageddon Gods oordelen aan dit goddeloze stelsel worden voltrokken, zal huichelaars hetzelfde lot treffen als tegenstanders van Gods heerschappij. — Mattheüs 24:51.

Een godvrezende man moet zijn vrouw liefhebben als zijn eigen lichaam. Zou hij zijn eigen lichaam slaan, zichzelf in het gezicht stompen of hard aan zijn eigen haar trekken? Zou hij zichzelf in het bijzijn van anderen laatdunkend en sarcastisch omlaaghalen? Iemand die dergelijke dingen doet, zou, op zijn zachtst gezegd, als enigszins gestoord beschouwd worden.

Als een christelijke man zijn vrouw toetakelt, maakt dat al zijn christelijke werken waardeloos in Gods ogen. Bedenk dat „iemand die slaat” niet in aanmerking komt voor voorrechten in de christelijke gemeente (1 Timotheüs 3:3; 1 Korinthiërs 13:1-3). Natuurlijk overtreedt een vrouw die haar man zo behandelt ook Gods wet.

Galaten 5:19-21 noemt als werken die door God veroordeeld worden onder meer „vijandschappen, twist, . . . vlagen van toorn” en verklaart dat „wie zulke dingen beoefenen, Gods koninkrijk niet zullen beërven”. Het mishandelen van huwelijkspartner of kinderen is dus nooit gerechtvaardigd. Het is meestal in strijd met de wet van het land en zeker in strijd met Gods wet.

De Wachttoren, een tijdschrift dat wordt uitgegeven door Jehovah’s Getuigen, heeft een schriftuurlijk standpunt dienaangaande uiteengezet door over mensen die belijden christenen te zijn maar anderen mishandelen te zeggen: „Iemand die beweert een christen te zijn, maar die herhaaldelijk en zonder er berouw van te hebben, toegeeft aan heftige uitbarstingen van toorn, kan . . . uitgesloten worden”, uit de gemeenschap worden gesloten. — De uitgave van 1 mei 1978, blz. 31; vergelijk 2 Johannes 9, 10.

Wat Gods wet toelaat

Uiteindelijk zal God degenen die zijn wetten overtreden, oordelen. Maar welke mogelijkheden biedt zijn Woord intussen voor mishandelde christelijke huwelijkspartners als de schuldige niet verandert maar met mishandelen doorgaat? Zijn onschuldige slachtoffers verplicht hun fysieke, mentale en geestelijke gezondheid en misschien zelfs hun leven in de waagschaal te blijven stellen?

In De Wachttoren wordt in verband met geweld in het gezin vermeld wat Gods Woord toelaat. Er staat: „De apostel Paulus geeft de raad: ’Een vrouw [dient] niet van haar man . . . weg te gaan; doch indien zij werkelijk zou weggaan, dan moet zij ongehuwd blijven of zich anders weer met haar man verzoenen; en een man dient zijn vrouw niet te verlaten.’” Het artikel zegt verder: „Toch kan de gelovige partner in het geval dat de mishandelingen ondraaglijk worden of het leven zelf gevaar loopt, het verkiezen ’weg te gaan’. Maar men dient er te zijner tijd wel naar te streven „zich weer te verzoenen” (1 Kor. 7:10-16). „Weggaan” verschaft op zichzelf genomen echter nog geen schriftuurlijke reden tot echtscheiding en hertrouwen; maar een wettelijke echtscheiding of een wettelijke scheiding van tafel en bed kan een zekere mate van bescherming vormen tegen verdere mishandeling.” — De uitgave van 15 juni 1983, blz. 28, 29; zie ook de uitgave van 1 november 1988, blz. 22, 23.

Wat een slachtoffer in deze omstandigheden verkiest te doen, moet een persoonlijke beslissing zijn. „Een ieder zal zijn [of haar] eigen vracht dragen” (Galaten 6:5). Niemand anders kan zo’n beslissing voor haar nemen. En niemand moet proberen druk op haar uit te oefenen om haar ertoe te bewegen terug te gaan naar een gewelddadige man, waar haar gezondheid, leven en geestelijke gezindheid gevaar lopen. Het is een keuze die zij zelf moet maken, uit eigen vrije wil, niet omdat anderen proberen haar hun wil op te leggen. — Zie Filemon 14.

Het einde van huiselijk geweld

Jehovah’s Getuigen hebben geleerd dat huiselijk geweld typerend is voor wat de bijbel heeft voorzegd voor deze laatste dagen, waarin velen „beledigend”, „zonder natuurlijke genegenheid” en „heftig” zouden zijn (2 Timotheüs 3:2, 3, The New English Bible). God belooft dat hij na deze laatste dagen een vreedzame nieuwe wereld haar intrede zal laten doen waarin mensen „werkelijk in zekerheid wonen, zonder dat iemand hen doet beven”. — Ezechiël 34:28.

In die grandioze nieuwe wereld zal geweld in huis voor altijd tot het verleden behoren. „De zachtmoedigen . . . zullen de aarde bezitten, en zij zullen inderdaad hun heerlijke verrukking vinden in de overvloed van vrede.” — Psalm 37:11.

Wij raden u dringend aan u verder te verdiepen in de bijbelse beloften voor de toekomst. In feite kunt u nu al voordelen oogsten door bijbelse beginselen in uw gezin toe te passen.

[Voetnoot]

[Illustraties op blz. 10]

Bijbelse beginselen helpen bij het oplossen van gezinsconflicten

[Illustratie op blz. 13]

Slachtoffers moeten een geschikte vriend in vertrouwen nemen