Hebt u een onderzoekende geest?
NIEUWSGIERIGHEID wordt gedefinieerd als „weetlust”. Iemand die erg nieuwsgierig is, wil graag leren en achter het hoe en waarom van de dingen komen. Jehovah heeft deze drang in ons geplant, zodat wij er bijna vanaf het ogenblik van de geboorte toe worden aangezet de wereld om ons heen te verkennen. Heel ons bestaan is een nooit eindigend leerproces. Om rijpe, goed aangepaste volwassenen te worden, moeten wij onze nieuwsgierigheid, ons verlangen om dingen te weten te komen, bevredigen.
Dit is vooral zo op geestelijk niveau. Onze vooruitzichten op eeuwig leven zijn afhankelijk van het verkrijgen van kennis over Jehovah God (Johannes 17:3). De bijbel zegt ons dat Jehovah wil dat wij inlichtingen over hem inwinnen, dat wij „naar hem tasten en hem werkelijk vinden” (Handelingen 17:23, 24, 27). Als wij onze nieuwsgierigheid onderdrukken of in gebreke blijven die tot ontwikkeling te brengen, zullen wij heel langzaam vorderingen maken. Een gebrek aan belangstelling voor geestelijke dingen kan zelfs fataal zijn. — Psalm 119:33, 34; Hosea 4:6.
Vandaar dat Jehovah’s volk sinds aloude tijden altijd is gewezen op de noodzaak onderricht te ontvangen en dingen te leren ten einde een juist verlangen naar kennis te bevredigen (Deuteronomium 6:6, 7; 31:12; 2 Kronieken 17:9). Jezus de Messías was de grootste onderwijzer die ooit op aarde heeft rondgewandeld (Matthéüs 9:35). Zijn discipelen volgden zijn voorbeeld. Zelfs toen zij met tegenstand te kampen kregen, „bleven [zij] zonder ophouden elke dag in de tempel en van huis tot huis onderwijzen en het goede nieuws . . . bekendmaken” (Handelingen 5:42). Zulk onderwijs wekte belangstelling op bij mensen met een onderzoekende geest. Velen waren als de Bereeërs, die „met de grootste bereidwilligheid des geestes” reageerden en „dagelijks zorgvuldig de Schriften [onderzochten] of deze dingen zo waren”. — Handelingen 17:11.
Evenzo zijn veel activiteiten van de hedendaagse christelijke gemeente opgebouwd rondom het geven van onderwijs. Aldus beantwoordt de gemeente aan een voornaam doel van haar bestaan, namelijk het bevorderen en bevredigen van het verlangen naar meer kennis over Jehovah en zijn voornemens. Deze soort van nieuwsgierigheid is gezond en heilzaam.
Passende beperkingen van nieuwsgierigheid
Soms moeten kinderen echter tegen hun eigen nieuwsgierigheid worden beschermd. Als een baby zijn handjes uitsteekt om iets heets aan te raken of onderzoekend een glazen voorwerp in zijn mondje stopt om te weten te komen hoe het smaakt, kan hij hier schade van ondervinden. Wij beletten hem niet in zijn groei wanneer wij zijn nieuwsgierig in die richtingen ontmoedigen.
Als kinderen ouder worden, kan hun nieuwsgierigheid hen opnieuw in moeilijkheden brengen. Zo kan een jongen in de tienerleeftijd erg nieuwsgierig zijn naar wat er in een pornografisch tijdschrift staat. En een tienermeisje zou uit nieuwsgierigheid kunnen gaan experimenteren met tabak of andere drugs. Een groepje jongelui zou bijeen kunnen komen en zich te buiten kunnen gaan aan bier — in een poging dronken te worden om eens te ervaren hoe men zich dan voelt! Ook in dergelijke gevallen beperken wij een tiener niet in zijn natuurlijke groei en ontwikkeling als wij dit soort van nieuwsgierigheid ontmoedigen.
Zijn er terreinen waarop de nieuwsgierigheid van een rijpe christen hem in moeilijkheden zou kunnen brengen? Ja, zeer zeker. Paulus waarschuwde Timótheüs voor degenen die een beroep zouden kunnen doen op de nieuwsgierigheid van een christen in een poging zijn geloof te ondermijnen. „O Timótheüs,” zei Paulus, „behoed wat u is toevertrouwd en keer u af van de holle klanken waardoor wat heilig is geweld wordt aangedaan, en van de tegenstrijdigheden der valselijk zo genoemde ’kennis’. Door met zulk een kennis te geuren, zijn sommigen van het geloof afgeweken.” — 1 Timótheüs 6:20, 21.
In zijn tweede brief aan Timótheüs gaf Paulus een verdere waarschuwing: „Dezen zijn van de waarheid afgeweken door te zeggen dat de opstanding reeds is geschied; en zij ondermijnen het geloof van sommigen” (2 Timótheüs 2:18). Kunt u zich voorstellen hoe zo’n onderwerp van gesprek de nieuwsgierigheid moet hebben gewekt? Nietsvermoedende personen kunnen zich hebben afgevraagd: ’Wat bedoelen deze mensen? Hoe kunnen zij zeggen dat de opstanding reeds is geschied?’ Geïntrigeerd zullen zij misschien hebben geluisterd. Het gevolg? Het geloof van sommigen werd ondermijnd. Uit nieuwsgierigheid naar dergelijke taal luisteren, was net zo gevaarlijk als uit nieuwsgierigheid experimenteren met drugs of pornografie.
Betekent dit dat christenen bekrompen zijn en niet naar de mening van andere mensen willen luisteren? Neen, dat is niet het geval. Zij ontvangen veeleer de raad het te vermijden hun geest open te stellen voor dingen die hun later leed kunnen berokkenen. Stelt u zich maar eens voor hoe anders de geschiedenis zou zijn verlopen als Eva had geweigerd haar nieuwsgierigheid te bevredigen door naar de misleidende woorden van Satan de Duivel te luisteren! (Genesis 3:1-6) De apostel Paulus waarschuwde de ouderlingen uit Éfeze voor „wolven” die, doordat zij dezelfde geest aan de dag zouden leggen die Satan jegens Eva aan de dag had gelegd, „verdraaide dingen [zouden] spreken om de discipelen achter zich aan te trekken” (Handelingen 20:29, 30). Zij gebruiken „vervalste woorden” die ten doel hebben ons ’uit te buiten’. Zulke woorden brengen gedachten tot uitdrukking die giftig zijn voor de geestelijke gezindheid van een christen. — 2 Petrus 2:3.
Als u weet dat een bepaalde drank giftig is, zou u dan uit nieuwsgierigheid willen proeven hoe die smaakt of willen zien of uw lichaam sterk genoeg is om het gif te verwerken? Natuurlijk niet! Is het daarom verstandig uw geest te openen voor woorden die doelbewust worden geuit om u te misleiden en u van de waarheid weg te trekken? Beslist niet!
Pas op voor wereldse filosofieën
Nieuwsgierigheid kan ons ook schaden als ze ons ertoe brengt ons in wereldse filosofieën te verdiepen. Filosofie wordt gedefinieerd als „menselijke pogingen om door middel van redenatie en speculatie het geheel van menselijke ervaring en de ten grondslag liggende oorzaken en beginselen van de realiteit te begrijpen en verklaren”. Uiteindelijk blijken degenen die menselijke filosofieën voorstaan echter als degenen te zijn die „altijd leren en toch nooit tot een nauwkeurige kennis van de waarheid kunnen komen” (2 Timótheüs 3:7). Hun falen is te wijten aan één fundamenteel gebrek: Zij verlaten zich op menselijke wijsheid in plaats van op de wijsheid van God.
Dit gebrek werd door de apostel Paulus openlijk aan de kaak gesteld. Hij sprak tot de Korinthiërs over „de wijsheid van deze wereld” die „dwaasheid [is] bij God” (1 Korinthiërs 3:19). En hij waarschuwde de Romeinen voor degenen die „leeghoofdig [waren] geworden in hun overleggingen” (Romeinen 1:21, 22). Jehovah is de bron van alles wat wij bezitten. Terecht zien wij naar hem op als Degene die ons „nauwkeurige kennis en volledig onderscheidingsvermogen” kan verschaffen en ons „de diepe dingen Gods” kan onthullen (Filippenzen 1:9; 1 Korinthiërs 2:10). De voornaamste bron van Gods wijsheid is zijn Woord, de bijbel.
Omdat menselijke filosofieën Gods Woord negeren, dienen wij nooit te onderschatten hoe gevaarlijk ze zijn. De moderne filosofische denkwijze heeft veel leraren van de christenheid ertoe verlokt de evolutieleer te aanvaarden. Zij geven zelfs hun geloof in de inspiratie van de bijbel op ten gunste van de hogere kritiek, in een poging intellectueel aanzien te verwerven. Politieke en sociale filosofische ideeën die de nadruk leggen op persoonlijke vrijheid hebben tot een epidemie van abortussen, wijdverbreide seksuele immoraliteit, drugmisbruik en andere verwoestende praktijken geleid. Het gevolg van de materialistische denkwijze is dat de meeste mensen in deze tijd ertoe gebracht worden geluk en succes naar hun materiële bezittingen af te meten.
Al deze filosofische opvattingen vertegenwoordigen pogingen om door middel van menselijke overleggingen en zonder Gods hulp problemen op te lossen of geluk te zoeken. Ze negeren allemaal de fundamentele waarheid die door Jeremia werd erkend: „Ik weet heel goed, o Jehovah, dat het niet aan de aardse mens is zijn weg te bepalen. Het staat niet aan een man die wandelt, zelfs maar zijn schrede te richten” (Jeremia 10:23). Ons geluk en onze redding hangen af van gehoorzaamheid aan en vertrouwen op Jehovah. Het getuigt daarom van wijsheid weerstand te bieden aan de verleiding onze nieuwsgierigheid de vrije teugel te laten en hierdoor onze geest bloot te stellen aan menselijke ideeën die onze denkwijze kunnen verderven en uiteindelijk tot gevolg hebben dat wij net als degenen die geen hoop hebben, het spoor bijster zijn.
Nieuwsgierigheid in verband met het naderende einde
Sinds Jehovah in Eden onthulde dat hij het voornemen had opgevat de slechte gevolgen van Satans opstand te verwijderen, hebben Zijn getrouwe dienstknechten er altijd een levendige belangstelling voor gehad te weten hoe Gods voornemen zich geleidelijk zou verwezenlijken. Ja, zelfs de engelen bleken er benieuwd naar te zijn! (1 Petrus 1:12) In Jezus’ tijd wilden velen heel graag weten wanneer precies het Koninkrijk zou komen. Jezus zei hun echter herhaaldelijk dat het niet Jehovah’s wil was hun dit te laten weten (Matthéüs 25:13; Markus 13:32; Handelingen 1:6, 7). Elke poging om een specifieke datum vast te stellen, zou nutteloos zijn. In plaats daarvan drong hij er wijselijk bij hen op aan zich te kwijten van hun christelijke verantwoordelijkheden en elke dag met een gevoel van dringendheid te leven. — Lukas 21:34-36.
Thans verschaffen de wereldgebeurtenissen overweldigende bewijzen dat het einde nabij is, en velen zouden maar al te graag willen weten wanneer dit zal gebeuren. Bepaalde ontwikkelingen hebben sommigen er misschien van overtuigd dat zij de dag en het uur precies te weten waren gekomen. Toen hun verwachtingen niet verwezenlijkt werden, kwamen zij in grote ellende terecht, misschien zelfs in die mate dat zij ermee ophielden God te dienen. Het is veel beter de kwestie in Jehovah’s handen te laten en te vertrouwen dat hij het einde op precies de juiste tijd zal brengen. Hij heeft alles verschaft wat wij nodig hebben om gereed te zijn.
De noodzaak van evenwichtigheid
Dus net als in het geval van veel andere dingen in het leven, kan onze nieuwsgierigheid een zegen of een vloek zijn. Wanneer ze op de juiste dingen wordt gericht, kan ze juweeltjes van kennis aan het licht brengen die vreugde en verkwikking schenken. Een gezonde nieuwsgierigheid in verband met onze Schepper, zijn wil en zijn voornemens kan zeer voldoening schenkend en nuttig zijn. Een ongebreidelde, ziekelijke nieuwsgierigheid kan ons in een moeras van bespiegelingen en menselijke theorieën lokken, waarin waar geloof en godvruchtige toewijding niet kunnen blijven bestaan. Wanneer uw nieuwsgierigheid u er derhalve toe brengt iets twijfelachtigs te gaan doen, wees dan ’op uw hoede dat u zich niet laat meeslepen en uw eigen standvastigheid verliest’. — 2 Petrus 3:17.