HOOFDSTUK 19

Hoe leer ik met geld omgaan?

Hoe vaak heb je het gevoel dat je niet genoeg geld hebt?

□ Nooit

□ Af en toe

□ Vaak

Hoe vaak koop je dingen die je eigenlijk niet kunt betalen?

□ Nooit

□ Af en toe

□ Vaak

Hoe vaak koop je iets wat je eigenlijk niet nodig hebt, gewoon omdat het afgeprijsd is?

□ Nooit

□ Af en toe

□ Vaak

DENK jij ook weleens dat je nooit genoeg geld hebt? Had je maar iets meer geld, dan zou je die game kunnen kopen die je wilt. Als je meer zou verdienen, zou je die schoenen kunnen kopen die je ’nodig hebt’. Of misschien zit je met hetzelfde probleem als Joan: „Soms vragen mijn vriendinnen me mee om iets leuks te doen wat veel geld kost. Ik vind het gezellig om met ze mee te gaan. Het is nooit leuk te moeten zeggen: ’Sorry, dat kan ik niet betalen.’”

Maar in plaats van te balen dat je niet wat meer geld hebt, is het misschien beter dat je leert omgaan met het geld dat je wel hebt. Je zou kunnen wachten tot je het huis uit bent voordat je met geld leert omgaan. Maar dat is net zoiets als uit een vliegtuig springen zonder te weten hoe je een parachute gebruikt. Misschien ontdekt iemand tijdens zijn val hoe hij zo’n ding moet gebruiken. Maar zou het niet veel slimmer zijn om instructies te vragen voordat hij uit het vliegtuig springt?

Zo is het ook het beste met geld te leren omgaan terwijl je nog thuis woont, voordat je met de harde financiële realiteit wordt geconfronteerd. ’Geld is tot bescherming’, schreef koning Salomo (Prediker 7:12). Maar dat gaat alleen op als je ermee kunt omgaan. Als je dat kunt, zul je meer zelfvertrouwen krijgen en zullen je ouders meer respect voor je hebben.

Leer de basisprincipes

Heb je je ouders weleens gevraagd wat er bij een huishouden komt kijken? Weet je bijvoorbeeld hoeveel ze elke maand kwijt zijn aan gas, water en elektriciteit, of hoeveel het kost om auto te rijden, eten te kopen en de huur of hypotheek te betalen? Bedenk wel dat die kosten gedeeltelijk door jou worden gemaakt. En als je uit huis gaat, moet je de rekeningen zelf betalen. Dan kun je maar beter weten hoe hoog ze zullen zijn. Vraag je ouders of je een paar rekeningen mag zien en luister goed als ze uitleggen hoe ze een budget opstellen om die te kunnen betalen.

„Een wijze zal luisteren en meer onderricht in zich opnemen, en een man van verstand is degene die bekwaam beleid verwerft”, zegt een Bijbelspreuk (Spreuken 1:5). Anna vroeg haar ouders om praktisch advies. Ze vertelt: „Mijn vader leerde me hoe ik een budget moest opstellen, en hij liet me zien hoe belangrijk het is je financiën goed te beheren.”

Anna’s moeder leerde haar intussen andere praktische dingen: „Ze liet me zien hoe nuttig het is prijzen te vergelijken voordat je iets koopt. Mijn moeder kon wonderen doen met heel weinig geld.” Wat heeft Anna hieraan gehad? „Ik kan nu goed mijn eigen financiën regelen. Ik ben voorzichtig met wat ik uitgeef zodat ik geen onnodige schulden heb, wat me vrijheid en innerlijke rust geeft.”

Herken de obstakels

Het is waar dat goed met geld omgaan makkelijker gezegd is dan gedaan, vooral als je thuis woont en zakgeld krijgt of zelf geld verdient. Hoe komt dat? Doordat je ouders waarschijnlijk de meeste rekeningen betalen. Dan kun je een groot deel van je geld dus uitgeven zoals je wilt. En dat kan heel leuk zijn.

Maar er kan een probleem ontstaan als andere jongeren je onder druk zetten om meer, en eigenlijk te veel, uit te geven. Ellena (21) zegt: „Mijn vriendinnen besteden een groot deel van hun vrije tijd aan shoppen. Als ik met ze op stap ben, lijkt het een ongeschreven regel dat je geld moet uitgeven om plezier te kunnen hebben.”

Het is normaal dat je door je vrienden geaccepteerd wilt worden. Maar vraag je eens af: geef ik samen met mijn vrienden geld uit omdat ik het kan betalen of omdat ze me het gevoel geven dat het moet? Veel mensen geven geld uit om een bepaalde reputatie bij vrienden en kennissen op te houden. In plaats van gewaardeerd te willen worden om hun persoonlijkheid, proberen ze indruk te maken met wat ze hebben. Dat kan voor grote financiële problemen zorgen, vooral als je op je bankrekening rood kunt staan of als je een creditcard hebt. Hoe kun je dat voorkomen?

Houd je uitgaven onder controle

In plaats van flink rood te gaan staan of je hele salaris uit te geven tijdens een avondje uit, kun je proberen hetzelfde te doen als Ellena. „Als ik met vrienden op stap ga, plan ik van tevoren hoeveel geld ik maximaal wil uitgeven. Mijn loon wordt rechtstreeks op mijn bankrekening gestort, en ik neem alleen het bedrag op dat ik voor het uitje nodig heb. Ik heb ook gemerkt dat het verstandig is alleen met vriendinnen te gaan shoppen die goed met geld kunnen omgaan en die me aanmoedigen prijzen te vergelijken en niet het eerste het beste te kopen wat ik zie.”

Hier zijn een paar tips die nuttig kunnen zijn als je een creditcard hebt:

● Houd je uitgaven bij en leg ze naast je overzichten om te controleren of je alleen betaalt voor dingen die je echt hebt gekocht.

● Betaal de rekening van de creditcard meteen en als het kan volledig.

● Wees er heel voorzichtig mee het nummer en de vervaldatum van je creditcard over de telefoon of op internet te geven.

● Gebruik je creditcard liever niet om contant geld op te nemen. Meestal moet je daarvoor een hoge rente betalen.

● Leen je creditcard nooit aan iemand uit, ook niet aan een vriend(in).

Zou meer geld hebben al je financiële problemen oplossen? Waarschijnlijk niet! Ter illustratie: als je achter het stuur zit en je de auto niet onder controle hebt of je tijdens het rijden je ogen dicht houdt, zou meer benzine in de tank gooien je dan helpen je bestemming veilig te bereiken? Zo is het ook met geld. Als je er niet goed mee leert omgaan, zal meer geld verdienen de situatie ook niet verbeteren.

Misschien denk je dat je best goed met geld kunt omgaan. Maar vraag je eens af: Hoeveel geld heb ik de afgelopen maand uitgegeven? Waar heb ik het aan besteed? Weet je dat niet meer? Hoe kun je voorkomen dat je de controle over je uitgavenpatroon verliest?

1. Houd het bij. Houd minimaal één maand lang bij hoeveel geld je binnenkrijgt en op welke datum dat gebeurt. Schrijf alles op wat je koopt en hoeveel het kost. Tel aan het eind van de maand je inkomsten en je uitgaven op.

2. Stel een budget op. Kijk eens naar de tabel op bladzijde 163. Zet in de eerste kolom alle inkomsten die je in een maand verwacht. Geef in de tweede kolom aan waar je het geld aan wilt uitgeven en baseer je daarbij op de uitgaven die je bij stap 1 hebt ingevuld. Schrijf vervolgens op hoeveel je die maand echt hebt uitgegeven aan de dingen die je gepland had. Schrijf ook alle ongeplande uitgaven op.

3. Pas je gewoonten aan. Als je meer geld uitgeeft dan je verwacht had en je schulden krijgt, pas je gewoonten dan aan. Betaal je schulden. Houd je uitgaven onder controle.

Geld kan heel nuttig zijn als het op een verstandige manier gebruikt wordt. In de meeste culturen is geld verdienen en beheren een belangrijk onderdeel van het leven. Maar probeer een evenwichtige kijk te houden. „Geld is belangrijk, maar niet het allerbelangrijkste”, zegt Matthew. „Het mag nooit vóór het gezin of Jehovah komen.”

SLEUTELTEKST

’Geld is tot bescherming; maar het voordeel van kennis is, dat de wíȷ́sheid haar bezitters in het leven houdt.’ — Prediker 7:12.

TIP

Maak voordat je gaat winkelen een lijst van wat je wilt kopen. Neem niet meer geld mee dan je nodig hebt, en koop alleen de dingen op je lijst.

WEETJE

Als je met je creditcard € 2000 uitgeeft tegen een rente van 18,5 procent en je elke keer alleen het minimumbedrag aflost, kost het je elf jaar om je schuld te betalen en ben je € 1934 extra kwijt aan rente.

ACTIEPUNTEN

Ik kan mijn uitgaven onder controle houden door ․․․․․

Voordat ik iets met een creditcard ga kopen, zal ik ․․․․․

Wat ik mijn ouder(s) over dit onderwerp wil vragen: ․․․․․

WAT DENK JIJ?

● Waarom kun je het beste al met geld leren omgaan terwijl je nog thuis woont?

● Waarom vind je het misschien moeilijk met geld om te gaan?

● Op welke manieren kun je je geld gebruiken om anderen te helpen?

[Inzet op blz. 162]

„Als ik me aan een budget hou, spaar ik meer. Ik koop dan geen dingen die ik niet nodig heb.” — Leah

[Kader op blz. 158]

Wat doe je ermee?

Waar besteed jij je geld aan? Als je geregeld geld gebruikt om anderen te helpen, laat je door je daden — en niet alleen door je woorden — zien dat je echt om anderen geeft (Jakobus 2:14-17). Door geregeld bijdragen te geven om de ware aanbidding te ondersteunen, ’eer je Jehovah met je waardevolle dingen’ (Spreuken 3:9). Maar als je je geld altijd uitgeeft aan je eigen behoeften en verlangens, wat zegt dat dan over jou?

[Tabel/Illustraties op blz. 163]

Werkblad

Mijn maandbudget

Maak een kopie!

inkomsten

ZAKGELD

PARTTIMEBAAN

OVERIG

totaal

€ ․․․․․

budget voor uitgaven

ETEN

․․․․․

KLEREN

․․․․․

TELEFOON

․․․․․

ONTSPANNING

․․․․․

BIJDRAGEN

․․․․․

SPAREN

․․․․․

OVERIG

․․․․․

totaal

€ ․․․․․

werkelijke uitgaven

ETEN

․․․․․

KLEREN

․․․․․

TELEFOON

․․․․․

ONTSPANNING

․․․․․

BIJDRAGEN

․․․․․

SPAREN

․․․․․

OVERIG

․․․․․

totaal

€ ․․․․․

[Illustratie op blz. 160]

Ongecontroleerd geld uitgeven is te vergelijken met geblinddoekt autorijden