Een christelijke kijk op rijkdom
HEBT u de eerste brief van de apostel Paulus aan Timótheüs, vooral 1Ti hoofdstuk 6:6-19, onlangs nog gelezen? U vindt daarin evenwichtig weergegeven welke rol rijkdom in het leven van christenen moet spelen. De brief werd geschreven toen Timótheüs in de fabelachtig welvarende stad Efeze woonde. Christenen die in dat grote commerciële centrum woonden, moesten vechten tegen de neiging om wereldse rijkdom als het belangrijkste in het leven te beschouwen. In het kort geven deze verzen de raad: Wees tevreden met wat u hebt en streef er niet naar rijk te worden; bent u al rijk, stel dan niet uw hoop op materiële dingen. In plaats daarvan moeten allen rijk zijn in voortreffelijke werken en edelmoedigheid aan de dag leggen.
Een eenzijdige kijk op rijkdom doet mensen tot hebzucht overhellen. Hebzucht wordt de wig die de greep van een christen op de gezonde leer van Christus langzaam maar zeker kan loswrikken. Eenmaal los van de heldere denkwijze van de waarheid stort hij zich in het ene stormachtige conflict na het andere met personen binnen en buiten de gemeente. Dit pad kan slechts leiden tot „afgunst, onenigheid, lasterpraat, verdachtmakingen en eindeloos gekibbel tussen warhoofden die de waarheid niet meer bezitten en de godsdienst zien als een middel om er rijker van te worden”. — 1 Timótheüs 6:3-5, Groot Nieuws Bijbel.
Zo vergaat het hun die hun christelijke contacten misbruiken om er persoonlijk financieel „rijker van te worden”. Zij missen de ware rijkdom die alleen godvruchtige toewijding hun kan geven, de „belofte . . . voor het tegenwoordige en het toekomende leven”. Daarom is Paulus’ advies aan allen, ’tevreden te zijn’ met „voedsel en kleding”. — 1 Timótheüs 4:8; 6:8.
Zou u graag rijk zijn?
Als rijke mensen zichzelf op een voetstuk plaatsen, zullen anderen zich vaak inferieur voelen, wat soms eerst jaloezie bij hen oproept en dan een sterke inhalige zucht naar rijkdom of op zijn minst naar de dingen die met rijkdom te koop zijn. Hun jaloezie kan hen ook tot de onjuiste gevolgtrekking brengen dat zij het recht hebben van de rijken en hun rijkdom te profiteren door hen lastig te vallen om geld maar er niet aan te denken het terug te betalen. Gelukkig geeft 1 Timótheüs 6:6-16 gezonde raad door te vertellen hoe en waarom christenen de verwoestende zucht om rijk te worden, dienen te vermijden.
□ 6:6-8 — Zelden volgt na rijkdom tevredenheid, maar tevredenheid gaat wel altijd samen met godvruchtige toewijding. Waarom hunkeren naar dingen die anderen bezitten? Ze zijn slechts tijdelijk, want wij hebben niets in de wereld meegebracht en kunnen er ook niets uit meenemen.
□ 6:9 — Het zijn niet noodzakelijkerwijs de rijken, maar zij „die besloten zijn rijk te worden” die net als een redeloos dier naar het verleidelijke aas grijpen, in een strik verward raken en worden overmeesterd door „schadelijke begeerten” die mensen in het verderf storten (letterlijk, hen naar de bodem sleuren).
□ 6:10 — Allerlei dingen die slecht zijn, spruiten uit „de liefde voor geld” voort. Voor geld hebben mensen het recht verkracht, gestolen, prostitutie bedreven, moorden gepleegd, anderen verraden en de waarheid verdraaid. Uit dit soort liefde groeit nooit iets goeds. Waarom niet? Omdat ze haar wortels in het kwaad heeft. Daar de meeste wortels verborgen zijn, onderschatten christenen die niet op hun hoede zijn de enorme drijfkracht tot het slechte die „de liefde voor geld” in zich bergt. Juist „door hun streven op die liefde te richten” — niet door het bezitten van geld — zijn „sommigen van het geloof afgedwaald”. Het gevolg is een ’met emotionele, fysieke en geestelijke pijnen doorboord’ mens doordat hij heeft geprobeerd rijk te worden en het te blijven. Rijkdom alleen brengt nooit geluk.
□ 6:11-16 — In plaats van rijkdom na te jagen, ontvlieden wijze christenen de hebzucht. De veilige afstand kan niet groot genoeg zijn. Zij gebruiken hun energie om de deugden „rechtvaardigheid, godvruchtige toewijding, geloof, liefde, volharding, zachtaardigheid” aan te kweken, opdat zij ’het eeuwige leven stevig kunnen vastgrijpen’ en ’onbevlekt en onberispelijk’ mogen zijn in de ogen van Jehovah, Christus en medegelovigen.
Bent u rijk?
Sommigen van de eerste-eeuwse christenen waren rijk. Òf zij erfden hun fortuin òf zij verwierven het op een onberispelijke manier door een zaak te drijven. Lydia uit Filippi bijvoorbeeld zat in de verkoop van verf of geverfde stoffen. Daar purperverf en purper geverfde kleding kostbaar waren, is het waarschijnlijk dat Lydia enigermate welgesteld was. Hoe gebruikte zij haar rijkdom? Lydia was geen opschepster. Zij gebruikte haar bezittingen nederig om echte christelijke edelmoedigheid ten toon te spreiden en de verbreiding van het goede nieuws te bevorderen. Gelukkig zijn er ook in deze tijd broeders en zusters die dezelfde fijne geest bezitten. — Handelingen 16:14, 15, 40.
Eén Timótheüs 6:17-19 bevat goede raad voor degenen die Lydia’s voorbeeld graag zouden navolgen.
□ 6:17 — De rijken krijgen de vermaning niet met hun rijkdom te pronken maar van nederigheid blijk te geven — zich niet superieur te achten aan armere mensen. Door hun levenswijze moet het alle waarnemers duidelijk zijn dat zij hun ware vertrouwen niet op hun rijkdom gevestigd hebben maar veeleer onwankelbaar op God vertrouwen. Op die manier geven zij degenen die niet rijk zijn, geen geldige reden tot struikelen; zij roepen geen hebzucht op door afgunst. Ook mogen zij niet vergeten dat materiële bezittingen en rijkdom onbestendig zijn en daarom kunnen verdwijnen als sneeuw voor de zon.
□ 6:18, 19 — Gebruik uw rijkdom en geniet ervan door uzelf en anderen te helpen Jehovah te dienen, is het advies van Paulus. Rijke mensen dienen er onbekrompen naar te streven in geestelijk opzicht goed te doen, bereidwillig materiële hulp te verlenen aan hen die werkelijk behoeftig zijn en met iedereen in de gemeente om te gaan, ook met de armsten en de nederigsten.
Wil dit zeggen dat de niet-welgestelden van hun rijke medegelovigen kunnen verlangen dat zij hun iets toestoppen? Neen. Zoals in 2 Thessalonicenzen 3:10-12 en 1 Timótheüs 5:8 wordt uiteengezet, rust op iedere christen die daartoe in staat is de verplichting te werken om voor zijn eigen gezin te zorgen. Als iemand weigert te werken, helpt men hem niet werkelijk door hem geld te geven. Hetzelfde geldt voor hen die hun geld domweg verkwisten. Meer geld zal niet echt helpen. Maar wat een zegen is het voor de gemeente als loyale gelovigen die het werkelijk aan iets ontbreekt, vriendelijk stoffelijke of geestelijke hulp wordt geboden. Op deze manier zijn alle harten erop gericht in de hemel schatten weg te leggen die rijke dividenden zullen opbrengen in de vorm van geestelijke beloningen van Jehovah.
Elk van ons moet er nu dus over nadenken hoe hij of zij er bij God en Christus voorstaat. Spreuken 11:4 vermaant ons: „Waardevolle dingen zullen niet baten op de dag der verbolgenheid, maar rechtváárdigheid zal van de dood bevrijden.” Dus waarom zouden wij ten volle gebruik maken van deze veranderende en stervende wereld? (1 Korinthiërs 7:29-31) Ontvlied de hebzucht en de dodelijke gevolgen ervan! Wij hebben niet oneindig lang de tijd om een bericht van voortreffelijke werken op te bouwen. Mogen wij mensen met een rijke schat in de hemel bevonden worden. — Matthéüs 6:20.
[Illustratie op blz. 30]
Lydia gebruikte haar middelen van bestaan om edelmoedigheid te betonen en het goede nieuws te verbreiden