YOBU

18 Iniakinabugha, oghundi naye mwasa n’eribugha ati: “Abaghala baghu n’abali baghu balue ibanemulya n’erinywa edivai omo nyumba y’omughala wabo mukulu. 19 Omw’itsumbukania, ekihunga kinene mukikalua omo mbwarara. Mukikayiswiraya oko syongonde* ini sy’enyumba, yamaterera oko bana, nabo babirihola. Ingye musa n’ingye niryabala erisyakubwira”

20 Neryo Yobu mwahangana amatula olukimba lwiwe n’erisisa esyonzwiri sy’oko mutwe wiwe; neryo mwawa oko kitaka amatulama, 21 n’eribugha ati:

“Munalua omo nda ya mama waghe iniri ndumbu,

Kandi ngendisyasubula iniri ndumbu.

 3 “Omusibo ogho nabutawamo aheribawe,

Kutya n’ekiro omundu abugha omo kiro ati: ‘Obukule obwabirihekwa bukendisyaluamo omulume!’

OMungu oyuli endata syatsomanekyo;

Ekyakakala isikyakoleraya kukyo.

 6 Ekiro ky’ekiro ekyo omwirimya ayimirayekyo;

Isikyatsema omo biro by’omwaka,

Kandi isikingira omo mighanzo y’emisi.

 7 Inga! Ekiro ky’ekiro ekyo kibye kighumba;

Omulenge w’obutseme isyowibawa mukyo.

 8 Abakatakira omusibo batakirekyo,

Abangatoka eriibukya Eleviatani.*

 9 Esyongununu syakyo sy’erigholo-gholo sihumbere;

Ekiro ekyo kilindirire ekyakakala aliwe isikyabanakyo,

Kandi isikyalangira emisalali y’emitsange.

10 Kusangwa mukitaliba emilango y’enda ya mama waghe;

Kutse eribisa ameso waghe oko bulighe.

13 Kusangwa lino, nga ninalambamire butsira lukanda;

Nga ninaghotsere n’eriyiluhukira

14 Haghuma n’abami b’ekihugho n’abahani babo,

Abayihimbira amanyumba, aliwe awali lino bisambukalirya,*

15 Kutse haghuma n’abanya-mwami ababya bawite oko horo,

Abusulaya omo manyumba wabo mw’efeza.*

16 Kutse busanaki munitabya ng’eritesya* eriteminyawa,

Ng’abana abate batalola oko kyakakala?

17 Eyo, nibya n’ababi babirileka erikenderya;

Eyo abaluhire bakaluhuka.

18 Eyo abandu b’omuliki bakaluhuka haghuma;

Sibalyowa omulenge w’omundu oyukabakasa erikola omubiiri.

19 Eyo abake-bake n’abakulu-bakulu balingirirene,

N’omukobe ali bwiranda oko mukama wiwe.

20 Busanaki akaha oyukaghalawa y’ekyakakala

N’eriha abali omo bulighe* obukalire b’engebe?

Bakatakula kutsibu bakarondalo

Kulenga ngoko bangatakula bakarondya ebindu by’obughuli ebibisire,

22 Abakatsema kutsibu,

Abakatsema omughulu bakabana eyisinda.

23 Busanaki akaha omundu oyo wabirihera oko nzira y’ekyakakala,

Omundu oyo oMungu abirikakirya omo luba oko mbande syosi?

24 Kusangwa omo mwanya w’erirya akalyo kaghe erisimba ryo rikasa,

N’erisimba lyaghe rikutika ng’amaghetse.

25 Kusangwa ekindu ekyo nabya ngubaha kyabirimbikako,

N’ekindu ekyo nabya ngasagha kyabirinihikira.

26 Siniwite buholo, siniri ndeke, sinitulere,

Nikwa obulighe ko bune mwasa.”

 3 Oko kwenene wabirikunga abangyi,

Kandi ighubeghere erisikya ebyala byolo.

 4 Ebinywa byaghu ibikahanganaya oyulyatwikala,

Kandi ab’amarwi awakwire amakonongo ighukahabo akaghala.

 5 Aliwe naghu lino kyabirikuhikako, neryo wabirihandabuka;*

Kyabirikutulako, neryo wabiriyibula-bula.

 8 Ngoko nabirilangira, abakalima ebibi

N’abakahera amaghali byo bakanaghesa

 9 Bakahera omo muka w’oMungu,

Kandi bakahika oko nduli yabo omo kihunga ky’erihitana liwe

10 Endale* ikaruruma, n’endale* eyikine nyilere ikahaya,

Nikwa n’ameno w’esyondale* sy’amaka akatwika.

11 Endale* ikahola busana n’eribula enyama y’erirya,

Neryo ehyana hy’endale hikapanzikana.

12 Mubanimbomberya ekinywa,

N’okutu kwaghe mukowa ebihwe-hwe byakyo.

13 Omo malengekania awakalire awakahuluka omo nzoli y’omo kiro,

Omughulu otughotseri tunene tukahika oko bandu,

14 Erititimana rinene muryanihikako,

Munakwa obuba bunene*

15 Ekirimu mukyalaba embere sy’obusu bwaghe;

Obweya b’oko mubiri waghe bwamayihanda.

16 Neryo mukimana,

Mundatoka eriminya nga kisosire kiti.

Ekindu kyabya embere sy’ameso waghe;

Muhabya esisyerere, n’enyuma sy’aho munowa omulenge:

18 Lebaya! Syaliyiketera abaghombe biwe,

Kandi akabana amakosa oko bamalaika* biwe.

19 Kwesi ibwa ibikendibya biti oko abikere omo manyumba w’eribumba,

Abo efondasyo yabo yiri omo lututu,

Abakahinolerawa luba ng’ekinyurughunzu!

20 Bakahinolerawa olosi, eritsuka omo tututu erihika omw’igholo;

Bakahera kera na kera, kandi sihali oyukaminya.

 2 Kusangwa erihitana rikita omukiru,

N’eritsuro rikita oyutawite amenge.

 3 Nabirilangira omukiru akahanda emirihi,

Nikwa aho ikere hakatakirawa aho n’aho.

 4 Abana biwe sibali omo buholo n’ahake,

Kandi bakahinolerawa oko lukyo lw’omuyi, isihali oyo wangalamyabo.

 5 Oyukwire enzala akalya ebyo omukiru oyo akaghesa,

Nomo byangabya omo mahwa akalusaya by’omo,

N’obuteke bw’omukiru n’obw’abana biwe bukahambawa omo kitegho.

 6 Kusangwa emyatsi eyikaghalaya siyirilasa omo lututu,

N’obulighe sibulilasa erilua omo kitaka.

 7 Kusangwa omundu akabutawa busana n’obulighe,

Ngoko esyongulukira* sy’omuliro sikaghenda omo kyanya.

 8 Nikwa nanganalemba-lemba oMungu,

N’eritwala omwatsi waghe eyiri oMungu,

 9 Oyukakola emyatsi minene eyite yangaminywa,

Emyatsi y’eriswekera eyitawite mighanzo.

10 Akaha ekihugho ky’embula,

N’erituma amaghetse omo malima.

11 Akahanganaya abolo n’erisumbirabo endata,

Kandi akahanganaya abali omo bulighe babane omulamo.

12 Akaliba-libanaya esyombita sy’abandu b’amayele mabi,

Neryo omubiiri w’ebyala byabo iniatalukana.

13 Akahamba ab’amenge omo mayele wabo-wabo,

Neryo emipango y’abagherekania iyaliba-libana.

14 Omo musibo bakahindana omo mwirimya,

Omw’itungyi bakamata-mata nga ni kiro.

15 Akalamaya oko muyali w’obuno bwabo,

Inialamya abera oko byala by’ab’amaka.

16 Neryo ihabya amaha busana n’abandu b’ahisi,

Nikwa akahunaya obuno bw’abatatunganene.

17 Lebaya! Omundu oyo oMungu akahabula ali n’obutseme;

Neryo isiwaghana erikunga ly’oMutoki w’Ebyosi!

18 Kusangwa akaghalaya, nikwa iniaboha ebironda;

Akabanda, nikwa inialamya omo byala biwe.

19 Akendisyakulamya oko malighe 6,

Nibya n’obulighe bwe 7 sibwendisyakukola nabi.

20 Omughulu w’enzala akendisyakulamya siwendisyahola,

Akendisyakuteya n’oko muyali omughulu w’amalwa.

21 Ukendisyateghibwa oko lulimi olukabugha emyatsi mibi,

Kandi siwendisyubaha eritoghotya erikahika.

22 Ukendisyaseka obuhanya n’enzala,

Kandi siwendisyasagha esyonyama sy’omoli sy’oko kihugho.

23 Kusangwa amabwe w’omw’irima syendisyakuhutalya,*

N’esyonyama sy’omoli sikendisyabya omo buholo naghu.

24 Ukendisyalangira ngoko ehema yaghu yiri buholo,

Ukendisyabya walebya ekihangulo kyaghu,

Simwendisyabula enyama n’enguma.

25 Ukendisyayira abana bangyi,

N’abitsikulu baghu bakendisyabya bangyi ng’ebiti by’omoli.

26 Ukendisyaya omw’isinda ighukinawite akaghala,

Ng’emighanda y’engano eyikakuma-kumawa oko kirimo kyayo.

 2 “Obulighe bwaghe ko bulue bwangalengwa ndeke

N’erihirwa oko bilo haghuma n’obuhanya bwaghe!

 4 Kusangwa emisoha y’Omutoki w’Ebyosi yabirinitsimita,

Ekirimu kyaghe kikanywa obuti* bwayo;

Eryubahya erikalua ew’oMungu rikayitondeka busana naghe.

 5 Epunda y’omoli yangan’ama iyinawite ebiti,

Kutse enume y’ende yangan’ama iyinawite akalyo?

 6 Akalyo akatasihire kakanalibawa butsira munyu,

Kutse eyisande y’emimea eyikahulawa mo miholi ikanasiha?

 8 Nga niryatahabawa ekyo ngasaba

N’oMungu inyamba eriyitsutsa lyaghe!

 9 Niti ngambe oMungu alyaligha erinihinolera,

N’erikakya ebyala biwe n’erinibughaho!

10 Kundi nibya, ekyo ikikendinikirania;

Ingendiyitsangura nomo nine omo maghali awatehwa,

Kusangwa sinditaghana eby’Oyubuyirire.

13 Nikinawite ngoko nangayiwatikya

Ebyosi ebyo nangayiwatikyamo ibyabirihirwa hali okw’ingye?

14 Owosi-wosi oyutekanganaya omulikyabo y’olwanzo oluteleghula,

Akasighanaya eryubaha Omutoki w’Ebyosi.

15 Abaghala betu babiriniteba ng’akusi k’omughulu w’embeho,

Ng’amaghetse w’ehyusi hy’omughulu w’embeho ehikuma.

16 Hyabirikina busana n’eritsuku,

Kandi hibisememo enzururu eyikanyenya.*

17 Nikwa endambi ikahika,

Ehyusi ehi ihyumamo amaghetse neryo ihyabulirana;

Omughulu w’ekihuhania hikuma.

18 Enzira yahyo ikakita;

Hikasendera omo mbwarara n’eribulirana.

19 Emilondo y’abaghendi be Tema ikasondekanayahyo;

Abaghendi abakalua e Sheba* bakalindirirahyo.

20 Bakahemuka busana n’erihira amaha oko kite;

Bakahikaho nikwa ibayiponera.

21 Ko mwabiribya mutya okw’ingye;

Mwabirilangira eryubahya ly’obuhanya bwaghe, nenyu mwabirikwa obuba.

22 Nanabiribugha niti ‘Mumbe ekindu kilebe,’

Kutse eribasaba ekindu kilebe oko buteke bwenyu?

23 Nanabiribasaba niti munilusaye omo byala by’enzighu

Kutse niti munilamaye* oko abakaghalaya?

24 Munikangiriraye, naghe ngendihuna;

Muniwatikaye eriminya ekosa yaghe.

26 Mukaya embita y’erihabula ebinywa byaghe,

Ebinywa by’omundu oyukabula omutima w’omo nda,

Ebikahekawa n’erihunga kwehi?

27 Inywe mwanganakola obukanga busana n’engubi

N’erighulya* omwira wenyu!

28 Neryo lino, mubinduke munitungerere,

Kusangwa sinangabugha amabehi embere sy’obusu bwenyu.

7 “Oko kihugho ko hano,

Engebe y’omundu oyukahola siyiri ng’omubiiri w’obukobe kwehi,

N’ebiro biwe sibiri ng’eby’omuhingyi?

 2 Ng’omukobe, akayitsutsa ekitsutsu,

Kandi ng’omuhingyi, akalindirira obuhingyi bwiwe.

 3 Neryo nabirihabwa emisi y’erinubira busa

N’ebiro by’obulighe byabirighanzwa busana naghe.

 4 Omughulu ngaghotsera ngabulaya niti,

‘Ngendibuka mughulu wahi?’

 5 Omubiri waghe oswireko emihuka n’ebikokyo by’olututu;

Engoba yaghe yoswireko ebikokyo n’amahira.

 6 Ebiro byaghe bikalaba luba ng’ekindu ky’omuluki w’esyongyimba,*

Kandi bikahika oko nduli isihakiri amaha.

 7 Wibuke ngoko engebe yaghe ni rihunga,

Ngoko eriso lyaghe siryendisyasyalangira obutseme.*

 8 Eriso erikanyilolako lino, siryendisyasyanyilolako kandi;

Ameso waghu akendisyanyisonda, aliwe ngendisyabya inabirighenda.

 9 Ng’ekitu ekikapanzikana n’eribulirana,

Oyukandaghalira omw’Isinda* syalisubula.

10 Syendisyasyasuba omo nyumba yiwe,

Kutse oho wiwe sihangatasyamuminya.

Ngendibugha omo bwaghali bw’ekirimu kyaghe;

Ngendilaka omo bwaghali bwaghe bunene!*

12 Niri ngetse kutse enyama nene y’omo ngetse kwehi,

Ikyaleka iwanyihirako omuteya?

13 Omughulu ngabugha niti, ‘Engyingo yaghe ikendinikirania;

Engyingo yaghe ikendikehya erisimba lyaghe,’

14 Neryo ukanyubahaya omw’ilota

N’erinita obuba omo nzoli,

15 Neryo inayitsutsa* eriniwa,

Inga, inayitsutsa oluholo omo mwanya w’omubiri waghe ono.*

17 Omundu oyukahola niki uti ukatsomana emyatsi eyimulebirye

N’erimuhirako omutima waghu?

18 Busanaki ukamulebaya obuli tututu

N’erimulengako obuli ndambi?

19 Siwendileka erinisamalira

N’erinilekera akatambi akatosire erimera amatandi waghe?

21 Busanaki siwetaghanyira erilolo lyaghe

N’erilusya ekibi kyaghe?

Kusangwa lino-lino, ngendighotsera omo lututu,

Ukendisyanisonda-sonda, nikwa inabirighenda.”

 3 OMungu anganahengemya eritswera eritunganene,

Kutse Omutoki w’Ebyosi anganahengemya eritunganene?

 4 Abana baghu bamabya imubakamukosera,

Mwakaleka basuyirawe busana n’obutowa bwabo;*

 5 Nikwa wamasonda-sonda oMungu

N’erilemba-lemba Omutoki w’Ebyosi akukanganaye olukogho,

 6 Kandi ko ulue mundu oyo werire kwenene,

Oyutunganene alyendikutegha amatwi*

N’erikusubya omo mwanya waghu aho utolere.

 7 Kandi nomo enzuko yaghu yangabya nyike,

Ebiro byaghu by’embere ibikendisyuwana kutsibu.

 8 Kisi, ubulaye ekizazi* ekyatangirira,

Kandi uyiteghereraye emyatsi eyo abobaba wabo bafumbula.

 9 Kundi itwe hano twabutawa muligholo, kandi sitwasiki,

Kusangwa ebiro byetu oko kihugho ni kitsutsu.

10 Isibendikukangirirya

Kandi isibendikubwira ebyo basi* kwehi?

12 Byabisoya, isibiribyatwibwa,

Bikalw’ibyuma embere w’ebindi biti.

13 Ekyo kyo kikahikira* abosi abakibirirawa oMungu,

Kusangwa amaha w’oyukaghana* oMungu akendisyahera,

14 Oyo eriyiketera liwe ni buyira

N’oyo eriyiketera liwe ry’oloberere ng’obukanga* bw’ekisesengula.*

15 Akendisyaghemera oko nyumba yiwe, nikwa siyendisyasighala iyinimene;

Akendisyasonda erihambiriraho, nikwa siyendisyabugha ndambi nyingahi.

16 Ali ng’omumea mubisi oko ryuba,

N’amatahi wiwe akalanda omw’irima.

17 Emirihi yiwe ikaboha-bohana omo kilundo ky’amabwe;

Akasonda-sondaya enyumba omo mabwe.*

18 Nikwa akabya akulwa* aho ali,

Aho abya aho hakamughana n’eribugha hati, ‘Sindinatakulolako.’

19 Inga, ko akedisyabulirana* atya;

Neryo n’abandi ibakununuka erilua omo lututu.

20 Eribugha ekwenene, oMungu syendisyalekerania abateleka eribya abaluyirirene;*

Kutse syendisyawatikya* n’ahake abandu babi,,

21 Kusangwa akendisyasyusulya omo buno bwaghu mw’amaseka

N’oko minywa yaghu kw’obwogho bw’obutseme.

22 Abakuponire bakendisyambalibwa esisoni,

N’ehema y’abakola-nabi siyendisyasyabyaho.”

 3 Omundu amasonda erikuba naye obuhaka,*

Omundu oyo syangatoka erisubirya n’eribulyo n’erighuma

Oko mabulyo wiwe 1 000.

 5 Akahumaya* ebitwa isihali n’oyo wasi;

Akabindingulabyo omw’ihitana liwe.

 6 Akasuka-sukanaya ekihugho erilua omo mwanya wakyo,

Neryo esyonduyi syakyo isyatitimana.

 7 Akalayira eryuba ati isiryakoleraya

N’erikingira ekyakakala ky’esyongununu;

 8 Iyuwene akasanza ekyanya,

Kandi akatandayira oko bisunda biri-biri by’engetse.

 9 Mwakokotya ebikuto by’esyongununu;

Ekye Ashi,* ekye Kesili,* n’ekye Kima,*

N’ebikuto by’esyongununu by’oko luhande lw’eyikwa lw’ekyanya;*

10 Akakola emyatsi minene-minene n’eyite yangatokwa eriyiteghereribwa,

Emyatsi y’eriswekera eyite yangaghanzwa.

11 Akanilabako, aliwe initamulangira;

Akalaba embere syaghe aliwe sinangamuminyerera.

13 OMungu syendikakirya erihitana riwe;

Nibya n’abakawatikaya Rahabu* bakunama embere siwe.

14 Kandi ibwa kutsibu okw’aho, omughulu ngamusubiraya,

Litolere inasombola ebinywa byaghe byo ndeke ngakuba naye obuhaka!

Sinikirirye ng’anganahulikirira omulenge waghe,

17 Kusangwa akanibunzungula omo kihunga kinene

N’erikanyirirya ebironda byaghe isihali ekikaleka.

18 Syalileka ngahumula;

Akabera erinisulyamo ebindu ebikalihire.

20 Nomo nangabya inisingene, obuno bwaghe ibukendinihirako olubanza;

Mo nangayitsinga eribya oyuluyirirene,*

Iniakendiniahula mo oyuliko olubanza.*

21 Nomo nangayitsinga eribya oyuluyirirene,* ngayitika-tikira;*

Nighanire* engebe eyo nirimo eno.

22 Ebyosi ni bighuma. Kyo kikaleka inabugha niti,

‘Akaheraya abateko lubanza* iniaherya n’ababi.’

23 Eribwagha ly’amaghetse lyamabileta oluholo lw’ekitsumbukirania,

Iniakendiseka erihandabuka ly’abateko lubanza.

24 Ekihugho kyabirihirwa omo byala by’omubi;

Akaliba ameso* w’abatsweri bakyo.

25 Lino ebiro byaghe bitibitire kwilaba oyukatibita;

Bikatibita butsira erilangira ekibuya.

26 Bikasenzera ng’amato awakokotibwe omo siseke,

Ng’amasamba awakayighusa oko ekyo akendihamba.

27 Namabibugha niti, ‘Ngendibirirwa eriyilakirako lyaghe,

Ngendibindula obusu bwaghe neryo inatsanga,’

28 Ngendibya inikinakwire obuba busana n’amaghali waghe,

Kandi ninasi ngoko isimwendinilangira mo mundu oyuteko olubanza.

30 Namabinaba amaghetse w’enzururu eyiryayeyuka,

N’erinabya ebyala byaghe omo sabuni,*

31 Neryo ighukendinitogherya omo kyuna ekirimo ebyondo,

Neryo nibya n’esyongyimba syaghe isyanyikwa nye.

32 Kusangwa si mundu nga ngye niti nangamusubirya,

Niti twangayatonda naye.

33 Sihali omundu oyo wangatusoha,*

Oyo wangabya mutsweri* wetu.

34 Amataleka erinihunza*

N’erileka erinyubahisya omo buba bwiwe,

35 Neryo ingendikania naye butsira buba,

Kusangwa sikiri omw’ingye eribugha n’obuba.

 3 Eryaghalya rikanakuletera endundi,

Eripona omubiiri w’ebyala byaghu

Ighunemutsumula emipango y’ababi?

 4 Uwite ameso w’omubiri,

Kutse ukalangira ng’omundu oyukahola kwehi?

 5 Ebiro byaghu bine ng’eby’abandu abakahola,

Kutse emyaka yaghu yine ng’ey’omundu,

 6 Ekyangaleka iwasondya ebibi byaghe

N’eribera erisondekania erilolo ryaghe?

 7 Unasi ko sindiko lubanza;

Kandi sihali oyo wanganilusya omo byala byaghu.

 8 Ebyala byaghu ibibyene-byene mubyanyibumba n’erinyihangyika,

Nikwa lino wanzire erinibughaho.

 9 Kisi, wibuke ngoko wanyibumba omw’ibumba,

Nikwa lino ukanisubaya omo lututu.

10 Mughutanyutula ng’amasabu kwehi

N’erinyikamatya ng’amasabu awakamatire?*

11 Muwanyambalya omubiri n’engoba,

Kandi muwanyiluka omo makuha n’emisisa.

12 Wabiriniha engebe n’olwanzo oluteleghula;*

Wabiriteya ekirimu* kyaghe omw’itsomana lyaghu.

14 Namakola erilolo, ighukendinilangira,

Kandi isiwendinibughako olubanza lw’ebibi byaghe.

Kandi nomo nangabya isiniriko lubanza, sinangasumba omutwe waghe,

Kusangwa nyoswire n’esisoni n’amaghali.

17 Ukaleta abimiri bahya-bahya bakanihandikirira

N’erikanyirirya erihitana lyaghu okw’ingye,

Amaligho akanyihikira awandi oko wandi.

19 Nangabere nga sindinatabyaho;

Nangaluire omo nda n’erilw’inatwalwa omw’isinda.’

20 Ebiro byaghe si bike? Anileke;

Aleke erinitungerera nitaluhuka hake*

21 Embere nyighende—kandi sinendisyasubula—

Omo kihugho ky’omwirimya w’enyahinda,*

22 Omo kihugho ky’omwirimya owakalire,

Ekihugho ky’ekitsutsu kinene n’ekiri kitya-kitya,

Eyo nibya, n’ekyakakala kiri ng’omwirimya munene.”

 2 “Ebinywa byosi ebi byanganabya butsira erisubiribwako,

Kutse erikania bingyi ryanganaleka omundu iniasingana?*

 4 Kusangwa ukabugha uti, ‘Erikangirirya ryaghe ni ribuya,

Kandi nyerire omo meso waghu.’

 5 Nikwa oMungu amabitabugha

N’erikukumbulira eminywa yiwe!

 6 Neryo iniakendikubisulira esyokumbo sy’amenge,

Kusangwa amenge awangawatikya awite mbande nyingyi.

 9 Amenge ayo ni mali kwilaba n’ekihugho

Kandi awite obughali kwilaba obw’engetse.

10 OMungu amalaba n’erihira omundu y’omo muliki n’eryikalya etribinali,

Nindi yo wangamughania?

12 Nikwa omundu ow’omutwe owatemoki

Akasala ayiteghererya epunda y’omoli iyiryabuta omundu.*

13 Ko ulyatateghekanaya omutima waghu

N’erisumba ebyala byaghu erilolyabyo eyiri oMungu.

14 Ebyala byaghu byamabya ibikakola ebibi, uhirebyo hali kutsibu,

Kandi isiwaleka eritatunganene rikikala omo mahema waghu.

15 Neryo ighukendisumba obusu bwaghu butsira kahinira;

Ighukendisyasika, butsira buba.

16 Neryo ighukendibirirwa obuligho bwaghu;

Ighukendyibukabo ng’amaghetse awabirikulabako n’erisenda.

17 Engebe yaghu iyikendibya n’ekyakakala ekilabire n’eky’eritungyi;

Nibya n’omwirimya wayo iniakendibya ng’etututu.

18 Ighukendisika kundi ihane amaha,

Kandi ighukendilebya eyi n’eyi n’eriyato omo buholo

19 Ighukendiyato, isihali omundu oyukakubahisaya,

N’abandu bangyi bakendisyakusondako obwira.

20 Nikwa ameso w’ababi akendisyaluha;

Kandi sibendisyabana obusayiro,

Amaha wabo akendisyabya ilo n’oluholo.”*

 2 “Oko kwenene n’inywe mwasi,*

N’amenge akendisyahola haghuma nenyu!

 4 Nabiribya mundu oyo abira biwe bakasekereraya,

Oyukalilira oMungu atoke eribana ekisubiryo.

 5 Omundu oyuli omo buholo syalitsomana obuhanya,

Kundi akalengekanaya ati obuhanya bukahunza ab’ebisando ebitatekene.*

 6 Amahema w’abanyeyi akabya omo buholo,

N’abakenda oko Mungu k’omwagha* bali omo buholo,

Abawite oMungu wabo omo byala byabo.

 7 Neryo, kisi, ubulaye esyonyama, nasyo sikendikukangirirya;

N’esyonyunyu sy’omo kyanya, nasyo sikendikubwira.

 8 Kutse uyiteghereraye* ekihugho, nakyo kikendikukangirirya;

N’esyosamaki sy’omo ngetse sikendikutuliragho.

 9 Ni kyahi omo kati-kati k’ebyosi ebi

Ekitasi ngoko ebyala bya Yehova byo byakola eki?

10 Obuyingo bw’obuli kindu ekiriho* buli omo byala biwe

Kutya n’ekirimu* ky’obuli mundu.*

11 Okutu sikulilenga ebinywa kwehi

Ngoko olulimi* lukagheraya akalyo?

13 Haghuma naye hali amenge n’amaka;

Awite amahano n’obuyiteghererya.

14 Amahimbula ekindu, sikyangatasyahimbwa;

Ekyo akakinga, sihali omundu oyo wangatoka erikikingula.

15 Omughulu akakakiraya amaghetse, ebyosi bikuma;

Omughulu akatumagho, akabwagha omo kihugho.

16 Haghuma naye hali akaghala n’amenge awangawatikya;

Oyukahera n’oyukaheraya abosi ni biwe;

17 Akaleka abahani ibalendera butsira biryato,*

N’eriyira abatsweri mo bakiru.

18 Akabohola emiriki eyo abami bakahira oko bandu,

Kandi akaboha omukaba omo mbindi syabo.

19 Akaleka abahereri ibalendera isibambite ebiryato,

N’erilusya oko kitumbi ababirisika kukyo;

20 Abahani abayiketerwe akabima ebinywa

N’erilusya oko balume abakulire* kw’ehakili yabo;

21 Akuta akaghonero oko syoseghu-seghu,

N’eryolobererya* abawite akaghala;

22 Akabisula emyatsi y’emwisi erilua omo mwirimya,

Kandi akaleta omwirimya w’enyahinda omo kyakakala;

23 Akaleka ebihanda ibyabya n’akaghala busana n’eritoghotyabyo;

N’eriyira ebihanda mo binene, atoke eritwalabyo omo bunyewa.

24 Akalusaya oko basondoli b’abandu kw’eriminya

N’erileka ibaghanga-ghanga omo bihugho by’olukwesese ebitemo nzira.

25 Bakamata-mata omo mwirimya, ahate ekyakakala;

Akaleka ibaghanga-ghanga ng’abakundirya.

13 “Inga, eriso lyaghe lyabirilangira ebyosi ebi,

Okutu kwaghe kwabiryowakyo n’eriyiteghereryakyo.

 2 Ekyo mwasi, naghe ninasikyo;

Siniri muke okw’inywe.

 3 Ingye nyanzire inakania n’Omutoki w’Ebyosi iyuwene-wene;

Nyanzire inatonda embere sy’oMungu.

 4 Nikwa mukanihakabaya amabehi;

Inywe bosi muli banganga abatawite mughaso.

 5 Nga munalyatabya bukutu ndeke-ndeke,

Ekyo kyangakanganirye ngoko muwite amenge.

 6 Ngabasaba, kisi, muhulikirire eritonda lyaghe,

Kandi muteghe okutu ngayilwirako omo minywa yaghe.

 7 Mukendibughira oMungu y’ebitatunganene,

Kandi mukendimubughira eby’amabehi?

 8 Mukandimwimira* kwehi,

Mukendisonda eritondera oMungu w’ekwenene?

10 Oko kwenene iniakendibahayira

Mwamabisonda erikangania akasololo omo bubiso-biso.

11 Olukengerwa lwiwe lusa-lusa, isilwendibubahya

N’obwaka bwiwe isibwendibahikako kwehi?

12 Ebinywa byenyu by’amenge* ni misyo y’eribu;

Ebinywa byenyu by’eriyilwirako* ni byolo-byolo ng’ahakongotere h’eribumba.

14 Ngayihira omo bwiko* mo busanaki

N’eriheka engebe* yaghe y’omo byala byaghe?

15 Nomo anganita, ingendilindirira;

Ingenditonda ngayilwirako* embere siwe.

16 Neryo iniakendibya mulamo waghe,

Kusangwa oyutekenga* oMungu syangahika embere siwe.

17 Muhulikirire ndeke ekinywa kyaghe;

Muteghe okutu oko ebyo ngabugha.

18 Lino, mulebaye, nabiriteghekania eritonda lyaghe;

Ninasi ngoko nisingene.

20 Mungu, ngakusaba ebindu bibiri bisa,*

Neryo sinendikubisama:

21 Unilusayeko ebyala byaghu ebilitohire,

Kandi isiwanisaghisaya omw’ubahya lyaghu.

22 Ubirikire, ngendikusubirya,

Kutse uleke nibughe, naghu unisubiraye.

24 Busanaki ukabisa obusu bwaghu

N’eriniyira mo nzighu yaghu?

25 Ukasonda eryubahya ekiti ekyo erihunga rikaghulukaya

Kutse erikwamirira ebiti ebyumire?

26 Kusangwa ukabera erihandika okw’ingye eritsongera erikalire,

Kandi ukaleka ebikaluira omo malolo waghe w’omo bulwana ibyanihikira.

27 Wabirihira ebisando byaghe by’omo mihomo,

Ukasosotaya esyonzira syaghe syosi,

Kandi ukakwama ahosi aho ngalyata.

28 Neryo omundu* akahwerekerera ng’ekindu ekihondire,

Ng’olukimba olwabirilibwa n’ehinyurughunzu.

14 “Omundu oyukabutawa n’omukali,

Akabyaho ebiro bike kandi ebiro biwe byoswire m’obulighe.*

 2 Akahuluka ng’omusanga neryo inyuma;*

Akatibita ng’ekitsutsu n’eribulirana.

 3 Inga, wabirimuhandako eriso lyaghu,

Kandi ukamuleta* eritonda naghu.

 5 Ebiro biwe byamabya ibyabirisohwa,

Iwe uwite emighanzo y’emisi yiwe;

Wabirimuhiriraho olubibi uti isyalaba kulo.

 6 Uleke erimuhandako eriso, aluhuke;

Erihika omughulu akabugha ebiro biwe ng’omuhingyi.

Amabikondwa, akatasyalasa,

N’amasasa wagho akalola embere erikula.

 8 Emirihi yagho yamakula omo kitaka

N’ekisiki kyagho ikyaholera omo kitaka,

 9 Oko kikumbo ky’amaghetse akasako amasasa;

N’eryasako amatahi ng’omuti muhya-muhya.

10 Nikwa omundu akahola iniayilambika isyakiwite ekyo angakola;

Omundu amabihola akabya iniali hayi?

11 Amaghetse akabulirana omo ngetse,

N’olusi lukasenda iluma.

Sibendisyabuka erihika omughulu ekyanya kikendisyabulirana,

Kutse sibendisyabukibwa omo tughotseri twabo.

13 Kyanguwana wamanyibisa omw’Isinda,*

Iwanibisa erihika aho erihitana lyaghu rikendilabira,

Iwanyihiriraho endambi neryo iwanyibuka!

Omo biro byosi by’omubiiri waghe w’erikasirwako ngendisyalinda

Erihikira aho eriluhukira lyaghe rikendisyasira.

16 Nikwa lino ukabera erighanza ebika byaghe byosi;

Erilolo lyaghe lisa lyo ukatungerera.

17 Ekibi kyaghe kyabiriboherwa omo ngunza,

Kandi ukaboha erilolo lyaghe omo nimba.

18 Ngoko ekitwa kikanatwika n’eripanzikana

Kandi ngoko eribwe rikanalusibawa aho waryo,

19 Ngoko amaghetse akasenzegheta amabwe

Kandi ngoko eribwagha lyagho rikasendaya omutaka w’ekihugho,

Ko wabiribughaho utya amaha w’omundu oyukahola.

20 Ebiro byosi ukabera erimukinda erihika okw’ibulirana liwe;

Ukabindula erilangirika liwe, n’erimuleka aghende.

21 Abana biwe bakabana olukengerwa, nikwa syaliminyakyo;

Bakaghonerawa, nikwa syaliminyakyo.

22 Omughulu akine omo mubiri wiwe, mo mughulu akowa obwaghali;

Omughulu akiriho mo mughulu akalira.”*

 2 “Omundu w’amenge anganasubirya omo binywa ebikayiwako* kwehi;

Kutse anganusulya omo ribunda liwe mw’erihunga ry’eyo eryuba likasira?

 3 Erikunga omo binywa buyira siriwite ndundi,

N’erikania lisa siriwite mughaso.

 4 Kusangwa ukapokaya eryubaha oMungu,

Kandi ukakehaya eritsomana oMungu.

 5 Kusangwa ekibi kyaghu kyo kikakubughisaya ebyo ukabugha,*

Kandi ukasombola ebinywa by’obutebya.

 6 Obuno bwaghu bo bunemukuhandikirirya, butsira ingye;

Eminywa yaghu iyiyene-yene ikatulagho ngoko uli w’amakosa.

 7 Iwe na mundu w’erimbere oyo watsuka eributwa kwehi,

Kutse n’iwe watsuka eributwa embere sy’ehitwa?

 8 Ukanahulikirira emikania y’oMungu ey’ekumbo* kwehi,

Kutse n’iwe musa oyuwite amenge?

10 Omo kati-kati ketu hali ab’esyombwi n’abasyakulu,

Abalume bakulu n’oko baba waghu.

11 Erikirania ly’oMungu sirikutosire,

Kutse ebinywa ebihe-here ebyo ukabwirawa?

12 Busanaki omutima waghu akakutwala hali,

Kandi busanaki obuhitane bukaka omo meso waghu?

13 Kusangwa ukabindula ekirimu kyaghu erihitana oko Mungu iyuwene-wene,

Kandi ukaligha ebinywa ebiri ng’ebi erilua omo buno bwaghu.

14 Omundu oyukahola niki atoke eribya oyo werire,

Kutse owosi-wosi oyukabutawa n’omukali atoke eribya mutunganene?

15 Lebaya! Syayiketere n’ababuyirire biwe,

Nibya n’ekyanya sikyerire omo meso wiwe.

16 Neryo ibwa byangabya biti oko mundu oyukita nye kandi oyutsandire,

Omundu oyukanywa ebibi ng’amaghetse!

Ngendikania ebyo nabirilolako,

18 Emyatsi eyo abandu b’amenge babiribugha,

Emyatsi eyo abo baba wabo babwirabo,

Nabo sibetahunirayo.

19 Ibo basa bo bahabawa ekihugho,

Isihali n’omubunga n’omughuma oyo walaba omo kati-kati kabo.

20 Omundu mubi akabya omo maghali omo biro biwe byosi,

Emyaka yosi eyabiriteghekanibwa busana n’omunubya.

21 Amatwi wiwe akowa emilenge y’eryubahya;

Omo mughulu w’obuholo, abanyeyi bakamubambira.

22 Syalibya n’obwikirirya ng’anemwendibala oko mwirimya;

Abiribikirwa omuyali.

24 Amaligho n’obulumi bikamubahisaya mughulu wosi;

Bikamukinda ng’omwami oyuyiteghekenie ndeke erilwa.

25 Kusangwa akasumba ebyala biwe erilwa n’oMungu iyuwene-wene

N’erisonda eriyisamambula* oko Mutoki w’Ebyosi;

26 Omo righundu, akanguha eriyikya okw’iye,

Iniane n’engabo yiwe nene eyiwatire;*

27 Obusu bwiwe ni bisabu bisa-bisa,

N’embindi yiwe yabiriyinenehera omo bisabu;

28 Ikere omo miyi eyikendisyaheribwa,

Omo manyumba awatendisyikalamo mundu,

Awakendisyabya bilundo by’amabwe.

29 Syendisyabya muteke, n’obuteke bwiwe sibwendisyakanya

Kutse ebindu biwe sibyendisyakanyirira omo kihugho.

30 Syendisyabala oko mwirimya;

Ekirimi kikendisyumya erisasa* riwe,

Kandi akendisyahwaho omw’ibuhirira ly’omuka

Owakalua omo buno bw’oMungu.*

31 Syatolere erikita n’eriyiketera emyatsi eyitawite mughaso,

Kusangwa ekyo akendisyalusyamo sikyendisyabya na mughaso;

32 Kikendisyakoleka embere w’ekiro kiwe,

N’emitahi yiwe siyendisyuwana n’ahake.

33 Akendisyabya ng’omuliki w’omuzabibu

Owakalaghalaya emizabibu yagho eyite yera,

Kandi ng’omuti w’omuzeituni owakalaghalaya omusanga wagho.

34 Kusangwa endeko y’abatekenga oMungu* ni nyighumba,

N’omuliro akendisyahisya amahema w’ekyutuliro.

35 Bakaheka obuhanya mo bukule ibabuta ekibi,

N’enda yabo ikabuta obutebya.”

Ko mulue omo mwanya waghe,*

Nangabughire ebinywa ebyangalighisya eribatsweba-tsweba

Kandi nangatsinga-tsingirye omutwe waghe busana nenyu.

 5 Nikwa, omo mwanya w’ekyo,

Niryendibahiramo akaghala omo binywa by’obuno bwaghe,

N’erikirania ry’eminywa yaghe, lyangabaletere eriluhuka.

 6 Namabibugha, amaghali waghe syangatulera,

Kandi namabileka eribugha, amaghali waghe angakeha oko lulengo lungahi?

 7 Nikwa lino oMungu abirinduhya;

Abiritoghotya abandu bosi b’enyumba yaghe.*

 8 Kandi wabirinihamba, n’ekyo kyabiribya bwimiri,

Neryo akabonde kaghe kakanilangirikako

N’eribya bwimiri embere sy’obusu bwaghe.

 9 Erihitana liwe ryabirinitulanga mo hihande-hihande,

Kandi abirinibikako ekinigha.

10 Abandu babirinitandira amuno wabo,

N’eriniha amakofi oko matema omo kaghonero;

Bakahindana haghuma busana n’erilwa naghe.

11 OMungu akanihira omo byala by’ehilwana hilere-hilere,

Kandi akanihira omo byala by’ababi.

12 Nabya ininatulere, aliwe abirinibunanga;

Mwanihambira engoto amanitundula-tundula;

Neryo mwaniyira mo ekyo akalengerera.

13 Abalasi biwe b’emisoha bananitimbireko;

Akatobongola esyombiko syaghe butsira bulighe;

Akuta endulu yaghe oko kitaka.

14 Niri ng’oluhimbo olo akabera eritobongolamo ebyuna;

Akanitibitako ng’embangyi.

15 Nabirisonera haghuma olukimba lw’esaki

Busana n’eriswika engobi yaghe,

Kandi nabirita olukengerwa* lwaghe l’omo lututu.

16 Obusu bwaghe bwabirihenduka rangi y’omusasi busana n’ekiriro,

N’oko syongohe syaghe kuli ekitsutsu* kinene,

17 Nomo ebyala byaghe sibyetakola omwatsi wosi-wosi w’omwagha

N’omusabe waghe ni mubuya.

19 Nikwa na lino, omwimiri waghe ali elubula;

Oyo wanganimira ali endata.

20 Abira baghe bakaniseka

Eriso lyaghe rikatogheraya oMungu y’emisonia.*

21 Omundu asohe omo kati-kati k’omundu n’oMungu

Ngoko omundu anganasoha omo kati-kati k’omundu na mulikyabo.

22 Kusangwa emyaka eyikasa ni mike,

Kandi ngendighenda omo nzira eyo nitendisyasyasubulamo.

17 “Ekirimu kyaghe kyabiribunika, ebiro byaghe byabirilima;

Ekimbaseke kinanyilindire.

 2 Abakasekereraya bananitimbireko,

N’ameso waghe akakasawa eritungerera* emikolere yabo y’eriyisamambula.

 4 Kusangwa wabiribisa obuyiteghererya hali oko mitima yabo;

Kyo kikaleka ighutapipabo.

 5 Anganaligha erighabira abira biwe oko bindu biwe,

Aliwe ameso w’abana biwe inianalibene.

 6 Abiriniyira mo kindu ky’erisekereribwa* omo kati-kati k’abandu,

Neryo nabiribya oyo bakatwirako amatandi omo busu.

 7 Obulighe bukaleka ameso waghe iniatasyalangira ndeke,

N’ebitsuko byaghe byosi ni kitsutsu kisa.

 8 Abandu abatunganene bakakukubala balangira eki,

N’omundu oyuteko olubanza akubaha,

Akayibulamo omutima busana n’omundu oyutyubaha oMungu.*

 9 Oyutunganene akamakirira enzira yiwe,

N’omundu w’ebyala ebyerire akayira amaka manene.

10 Nikwa inywe bosi, mwanganasa n’eritasyatsuka eribugha,

Kusangwa sinetabana omundu wosi-wosi w’amenge omo kati-kati kenyu.

11 Ebiro byaghe byahwere;

Eriteghekania lyaghe, ebyo omutima waghe akayitsutsa, byabiribunzungulwa.

12 Bakabera eribindingula ekiro mo musibo,

Bati, ‘Ekyakakala kyanganabya ikiri hakuhi kusangwa hali omwirimya.’

16 Akendisyandaghalira* oko milango y’Eyisinda*

Omughulu itwe bosi tukendisyandaghalira haghuma omo lututu.”

 3 Busanaki itwalangirwa ng’esyonyama

N’erilangirwa mo bakiru* omo meso waghu?

 4 Nomo wangayitulanga mo bihande-bihande busana n’erihitana lyaghu,

Ekihugho ikikendisighanibwa busana naghu kwe,

Kutse olukuka ilunemwendilua omo mwanya walo?

 5 Oko kwenene ekyakakala ky’omubi kikendisyalimibwa,

N’ekirimi ky’omuliro wiwe sikyendisyakolerya.

 6 Ekyakakala ky’omo nyumba yiwe kikendisyahumbera,

N’etala yiwe eyiri endata okw’iye ikendisyalima.

 7 Eribasula liwe ly’amaka rikendisyayirwa mo rikuhi,

N’erihana liwe iyuwene-wene likendisyaleka iniawa ahisi.

 8 Kusangwa ebisando biwe bikendisyamutwala omo butimba,

Naye akendisyaghanga-ghanga oko hyuna-hyuna hyabo.

 9 Ekitegho kikendisyamuhamba oko kasinziro;

Ekisu kikendisyamuhamba.

10 Ekamba yibisire oko kitaka busana naye,

N’ekitegho kine omo nzira yiwe.

11 Emyatsi eyikubahaya ikamusaghisaya oko mbande syosi

N’erimutibitako oko na bisando biwe.

12 Akaghala kiwe kakamuhwamo

N’obuhanya bukendisyaleka iniaghenda akatitimbira.*

13 Engoba yiwe ikalibawa;

Obukoni obukalire* kutsibu bukalya ebitsuko biwe.

14 Akumurawa omo hema yiwe eyo analuemo buholo

N’eritwalwa eyiri omwami w’eryubahya.*

15 Ab’ehandi* bakendisyikala omo nyumba yiwe;

Amabwe awakaka* akendisyapanzwa-panzwa oko wiwe.

16 Emirihi yiwe ikendisyuma eyikwa okw’iye,

N’emitahi yiwe ikendisyumira endata okw’iye.

17 Eryibukwa liwe rikendisyabulirana omo kihugho,

N’erina liwe siryendisyaminywa* omo syombalo.

18 Akendisyahirwa omo mwirimya erilua ahali ekyakakala

N’erihiwa erilua omo kihugho.

19 Syendisyabya n’omwana

Kutse eriyira abitsikulu omo kati-kati k’abandu biwe,

Kandi syendisyayira oko oyukasaka aho ikere.*

20 Ekiro ekyo kikendisyabya kyahika,

Abandu b’oko luhande lw’eyo eryuba rikalengera bakendisyakukubala

N’obuba bukendisyahamba abandu b’oko luhande lw’eyo eryuba likasira.

21 Ekyo kyo kikahika oko mahema w’omukola-nabi

N’oko mwanya w’omundu oyutasi oMungu.”

 2 “Mukendisyalola embere erihitania enafsi* yaghe erihika mughulu wahi,

N’erinihinolera omo binywa?

 3 Eno ni ngendo ye 10 imunemunitsweba-tsweba;*

Simulikwa esisoni erinikolera omo bukatsu mutya.

 4 Kandi namabya inabirikola ekosa,

Eyo ni kosa yaghe.

 5 Kandi mwamabihatikana eriyihalamba okw’ingye,

N’eribugha muti ninatolere erihikirwa n’ebyo ngalabamo,

 6 Neryo muminye ngoko oMungu yo wabiriniherya,

Kandi yo wabirinihamba omo butimba bwiwe obo akahighamo.

Aliwe siniribana ekisubiryo;

Ngabera erilaka ngasaba obuwatikya, aliwe sihali bulingirirania.

 8 Abiriliba enzira yaghe omo luhimbo lw’amabwe, sinangatoka erilaba;

Abiriswika esyonzira syaghe omo mwirimya.

 9 Abirinilusyako olukengerwa lwaghe

Kandi abirilusya embita oko mutwe waghe.

10 Abirinihimbula oko mbande syosi erihika okw’ihwererera lyaghe;

Akakula amaha waghe ng’omuti.

11 Erihitana liwe likanighulumirako,

Kandi akanilangira mo nzighu yiwe.

12 Abasuda biwe bakahindana haghuma n’erinibambira,

Kandi bakatimbaya ekambi oko hema yaghe.

13 Abirihighira abaghala betu bo hali okw’ingye,

N’abanyasi babirinisigha.

14 Abira baghe ba hakuhi* babirighenda,

N’abo nabya nyasi ndeke babirinibirirwa.

15 Abagheni abali omo nyumba yaghe n’abaghombe baghe b’obukali

Bakanyighanza ng’ow’ehandi;

Niri w’ehandi omo meso wabo.

16 Ngabirikira omughombe waghe, aliwe iniatitaba;

Ngamulemba-lemba omo buno bwaghe niti anikwire obulighe.

17 Omuka waghe abiribya nye oko mukali waghe,

Kandi niri kikumbo ekituwene oko baghala betu.*

18 Nibya n’abana balere bakanipona;

Ngabya nahangana, ibanisekererya.

19 Abira baghe bosi ba hakuhi bakanikwa esyonye,

N’abo nabya nyanzire babirinibindukira.

20 Amakuha waghe akamakirira oko ngoba yaghe n’oko minyoku yaghe,

Kandi ngabala n’engobi y’ameno* waghe.

21 Bira baghe, munikwire obulighe, munikwire obulighe,

Kusangwa ebyala by’oMungu ibibyene-byene byabirinitulako.

22 Busanaki mukabera erinyendererya ngoko oMungu akanyendereraya,

Erilwa naghe butsira eryumbya?*

23 Ebinywa byaghe nga binalyatahandikawa,

Ko bilue ibyanganatahandikwa omo kitabu!

24 Nga binalyatagheghawa oko lukuka kera na kera,

Ibyaghewa omo kalamu k’ekyuma n’ak’erisasi!*

25 Kusangwa ninasi ndeke-ndeke ngoko omulamya* waghe aneho;

Akendisyasa enyuma, iniahangana oko kihugho.*

26 Engoba yaghe ikendisyabya yabitsandibwa yitya,

Inikine omo mubiri waghe, ngendisyalangira oMungu,

27 Oyo ngendisyayilangirira ingyuwene-wene,

Oyo ameso waghe ano akendisyayilangirira, butsira aw’oghundi mundu.

29 Nenyu mubahe omuyali,

Kusangwa omuyali akaletera erisuyira oko malolo;

Litolere imwaminya ngoko hali omutsweri.”

 2 “Ekyo kyo kikaleka amalengekania waghe awakanikenderaya

Inianikuna erisubirya

Busana n’erihandabuka eryo ngowa.

 3 Nabiryowa erikunga erikanitsuma;

N’obowika* bwaghe bukanikuna erisubirya.

 4 Oko kwenene litolere iwabya ighunasi eki eritsuka kera,

Kusangwa ko bitula bitya eritsuka omughulu omundu* ahirawa oko kihugho,

 5 Ngoko amaseka w’obutseme w’ababi ni makuhi

N’eritsema ly’oyutasi oMungu* rikabya ly’akatambi kake.

 6 Nomo obukulu bwiwe bwangahetuka erihika omo kyanya

N’omutwe wiwe iniahika oko bitu,

 7 Akendisyahera kera na kera ng’amabi wiwe;

Ababya bakamulolako bakendisyabugha bati, ‘Ali hayi?’

 8 Akendisyaghuluka ng’erilota, kandi sibendisyamubana;

Akendisyahiwa ng’esyonzoli sy’ekiro.

 9 Eriso eryanamulolako siryendisyasyamulolako,

N’omwanya wiwe syendisyasyamulolako.

10 Abana biwe bakendisyasondekania obuwatikya oko mwera,

N’ebyala biwe iyuwene-wene bikendisyasubulya obuteke bwiwe.

11 Amakuha wiwe abya uswiremo amaka w’obulwana,

Nikwa akendisyaghotsera* ahisi haghuma naye omo lututu buyira.

12 Ekituwene kyamasiha omo buno bwiwe,

Amabisakyo emwisi w’olulimi lwiwe,

13 Amabisihirwakyo iniatalwikakyo kikaghenda

Nikwa inialekakyo omo buno bwiwe,

14 Akalyo kiwe kakendisyaghagha emwisi wiwe;

Kakendisyabya ng’obuti* bw’esyonzwira* emwisi wiwe.

15 Abirimera obuteke, aliwe akendisyasalabo;

OMungu akendisyakungumulabo erilua omo nda yiwe.

16 Akendisyanyungutira esumu y’esyonzwira;*

N’ehilimi* hy’emboma* hikendisyamwita.

17 Syendisyalangira ehyusi n’ahake,

Ehyusi hy’obuki n’amasabu.*

18 Akendisyasubulya ebindu biwe butsira erirya kubyo;

Syendisyatsemera obuteke obukaluira omo komerse yiwe.

19 Kusangwa abirihinolera n’erisighania omwera;

Abirihunga enyumba eyo atahimba.

20 Nikwa syendisyowa obuholo bosi-bosi emwisi siwe;

Obuteke bwiwe sibwendisyamuwatikya eribala.

21 Sihetasaka ekindu kyosi-kyosi ekyo angalya;

Busana n’ekyo eritunda ly’ebindu biwe siryendisyabugha ndambi nyiri.

22 Omughulu obuteke bwiwe bukendisyahika oko kasweswe,

Amaghaniryo akendisyamubundamirya;

Akaghala kosi k’obuhanya kakendisyamutsundamira.

23 Inianemusulya enda yiwe,

OMungu* akendisyamutumako erihitana liwe erikalire,

Akendisyamuwisyako erihitana liwe, erihika omo mala wiwe.

24 Inianemutibita akasagha ekindu ky’amalwa ky’ekyuma,

Emisoha erilua omo buta bw’ekwivre* ikendisyamutsimita.

25 Akakula omusoha omo mughongo wiwe,

Ekyamano ky’amalwa ekikangabasenie erilua omo ndulu yiwe,

N’eryubahya rikamuhamba.

26 Omwirimya wosi analindire ebindu biwe by’obughuli;

Omuliro owatalyabuhirirawa n’omundu wosi-wosi akendisyamuhwerekererya;

Obuhanya bunalindire abosi abakabala abali omo hema yiwe.

27 Olubula lukendisyasukula ekibi kiwe;

Ekihugho kikendisyamuhanganirako.

28 Eribwagha ly’amaghetse rikendisyaheka enyumba yiwe;

Rikendisyabya olusi olukalire oko kiro ky’erihitana ry’oMungu.*

29 Eri rye righabo ry’omundu mubi erikalua oko Mungu,

Omwandu ogho oMungu abirimusohera.”

 2 “Muhulikirire ndeke ekyo ngabugha;

N’eki kibye erikirania eryo mukamba.

 3 Muhande omutima ngabugha;

Ngendibya nabibugha eribugha, neryo imwangananisekererya.

 5 Munisamalire, musweke omw’ikukubala;

Muhire ebyala by’oko muno wenyu.

 6 Ngabya naghanirya kukyo, ngahanga-hangaya,

N’omubiri waghe wosi akasuka-sukana.

 7 Busanaki ababi bakabyaho,

Ibakota n’eribya bateke?*

 8 Abana babo bakabya ibane nabo mughulu wosi,

Kandi bakalola n’oko bitsikulu babo.

 9 Amanyumba wabo ali buholo, sibalibya omo buba,

Kandi oMungu syalisuyirabo omo mutso wiwe.

11 Abana babo b’obulwana bakatibita ehihya ng’ekihyo,

N’abana babo bakayitsangura-tsangura.

12 Bakiimba ibanemuwata akakeleya* n’enanga

N’eritsema oko mulenge w’enyabulere.*

13 Bakalabaya ebiro byabo omo tseme

N’eriya omw’Isinda* mo buholo-holo.*

16 Aliwe ninasi ngoko

Sibawite obutoki bw’erileka emyatsi ibaghendere ndeke.

20 Ameso wiwe ayilangirire eriheribwa liwe

Kandi iyuwene-wene yunanywe okw’ihitana ry’Omutoki w’Ebyosi.

21 Kusangwa busanaki iniatsomana ebikendisyahikira enyumba yiwe

Enyuma sy’oluholo lwiwe

Emighanzo y’emisi yiwe yamabikehibwa?*

22 Hane oyo wangakangirirya oMungu y’amenge,*

Naye iy’ukatswera nibya n’ab’endata kutsibu?

23 Omundu mughuma akahola iniakinawite amaka wiwe wosi

Isyawite ekyosi-kyosi ekikamukendereraya kandi iniane omo buholo,

24 Ebihinga biwe ibinemuyitulikiramo ebisabu

N’amakuha wiwe inianakala-kalire.*

25 Nikwa oghundi mundu akahola omo maghali manene,*

Isyalyataghonza oko bindu ebyuwene.

26 Abosi bakendisyaghotsera haghuma omo lututu,

N’emihuka ikendisyusula okw’ibo ibo bosi.

27 Mulebaye! Ninasi ndeke-ndeke amalengekenia wenyu

N’esyombita esyo mukateghekanaya erinikola nabi.*

28 Kusangwa mukabugha muti, ‘Enyumba y’eseghu-seghu yiri hayi,

N’ehema eyo omubi abya ikeremo yiri hayi?’

Simwetatsopolya ndeke-ndeke ebyo bakayilangirira,*

30 Ngoko omundu mubi akalekawa oko kiro ky’obuhanya

N’eribalibwa oko kiro ky’erihitana?

31 Nindi yukendisyayihambalika okw’iye

Ati akamukunga busana n’enzira yiwe,

Kandi nindi yukendisyamuliha busana n’ebyo abirikola?

32 Akendisyabya atwalwa ekimbaseke,

Eyisinda yiwe ikendisyateghibwa.

33 Akendisyasihirwa ebirongwe by’omutaka w’omo musya,*

N’abandu bosi bakamukwama

Ng’obutaghanzika bw’abaghenda embere siwe.*

 3 Omutoki w’Ebyosi anatsomene* eribya ighutunganene,

Kutse akanabana endundi y’osi-yosi wamabikwama enzira eyiluyirirene?

 4 Anemwendikusuyira

N’eritonda naghu busana n’erimukenga?

 5 Ekyo si busana obubi bwaghu ni bunene kwehi

N’amalolo waghu eribya isyawite nduli?

 6 Kusangwa ukimaya ebindu by’abaghala benyu mo muwato

Isihali n’ekikaleka,

Kandi ukalusaya abandu b’esyongyimba syabo iwabaleka ndumbu.*

 7 Abaluhire sighulibaha amaghetse w’erinywa,

N’abakwire enzala ukimabo akalyo.

 8 Ekihugho ni ky’ow’akaghala,

N’oyo bakabenda-bendaya akikala mukyo.

 9 Nikwa ighukasubulaya abakwakali bo byala bisa,

N’erihinolera amaboko w’abana abatawite abobaba wabo.*

10 Busana n’ekyo ebitegho* bikutimbireko,

N’obuba obukasa kitsumbukirania bukaleka iwahangya-hangya;

11 Busana n’ekyo hali omwirimya munene neryo isiwangasyalangira,

N’eribwagha ly’amaghetse rikakuswika.

14 Ebitu bikamubisa neryo iniatalangira

Akalendera-lendera oko kiringo* ky’ekyanya.’

15 Ukendilaba omo nzira ya kera

Eyo ababi balabamo,

16 Abandu abahekawa* ebiro byabo isibiribyaghonera,

Abo eribwagha ly’amaghetse* ryasendaya esyofondasyo syabo?

19 Abatunganene bakendisyalangira eki ibatsema,

N’abateko lubanza bakendisyasekabo n’eribugha bati:

20 ‘Esyonzighu syetu syabiriheribwa,

N’ebyo basigha omuliro akendisyatimyabyo.’

21 Uyikase erimuminya, ukendibya omo buholo;

Neryo ukendibana ebindu bibuya.

22 Ulighe omughambo owakalua omo buno bwiwe,

N’ebinywa biwe ubikebyo omo mutima waghu.

23 Wamabisuba oko Mutoki w’Ebyosi ighukenditasyasuba ndeke;

Wamabilusya eritatunganene omo hema yaghu,

24 Wamaghusa ehoro* yaghu y’omo lututu

N’ehoro ye Ofiri omo misya* eyirimo olukuka,

25 Aho, Omutoki w’Ebyosi iniakendibya horo* yaghu,

Kandi iniakendibya feza* yaghu eyuwene kutsibu.

26 Neryo obutseme bwaghu ibukendisyaluira oko Mutoki w’Ebyosi,

Kandi ighukendisyasumbira oMungu y’obusu bwaghu.

27 Ighukendisyamulemba-lemba, naye iniakowa;

Kandi ighukendisyaliha eriyilagha lyaghu.

28 Ekyosi-kyosi ekyo ukayisogha erikola ikikendisyuwana,

N’ekyakakala ikikendisyakolerya enzira yaghu.

29 Kusangwa omughulu ukendisyabugha omo miyiheko,

Ukendisyahemulwa,

Nikwa akendisyalamya abakayikehaya.*

30 Akendisyalamya abateko lubanza;

Neryo ebyala byaghu byamabya ibyerire,

Kwenene-kwenene ighukendisyalamibwa.”

 2 “Nibya na munabwire ngandiyilakira omo righundu;*

Amaka waghe abirihwa busana n’erisimba lyaghe.

 4 Nangaletire olubanza lwaghe embere siwe

N’eryusulya omo buno bwaghe mw’eritonda;

 5 Niryendiminya ng’akendinisubirya ati

N’erilengekania oko ebyo akanibwira.

 7 Eyo, omundu oyutunganene angakanirya oko mwatsi haghuma naye,

N’omutsweri waghe angabughire ati sindiko lubanza erihika kera na kera.

 8 Nikwa namaghenda oko luhande lw’eyo eryuba rikasira, syaliyo;

Kandi ngasubula inatamusunga.

 9 Omughulu akakola omubiiri oko luhande lw’amalembe,

Sinangamulangira;

Neryo akabindukira oko luhande lw’amali, aliwe kandi sindimulangira.

11 Ebisando byaghe

Byabirikwama ndeke-ndeke olughobe lw’ebisando biwe;

Nabirikwama enzira yiwe butsir’ikita kuyo.

Nabiribika ndeke-ndeke ebinywa biwe

Nibya kulenga ngoko nabya nisabirwe.*

13 Omughulu akayisogha erikola omwatsi mulebe,

Nindi yo wangamukakirya?

14 Kusangwa akendisyaberererya ndeke-ndeke ekyo nabirisoherwa,*

Kandi anabikire emyatsi mingyi eyiri ng’eyi.

15 Kyo kikaleka inahangya-hangya busana naye;

Ngabya namulengekaniako, obuba bwaghe bukakanya.

16 OMungu abirileka inabya n’omutima owakapuka-puka,

N’Omutoki w’Ebyosi abirinyubahya.

17 Aliwe omwirimya syalyanihunia

Kutse nibya omwirimya munene owabiryasa oko busu bwaghe.

 2 Abandu bakahumisaya ebiminyikalo by’emipaka;

Bakiba ebihangulo ibatwalabyo omo bulisiryo bwabo.

 3 Bakayibingira esyopunda sy’abana abatawite abobaba wabo

N’erimya enume y’ende y’omukwakali

Mo kindu ekikahambawa busana n’edeni.*

 4 Bakakuna abera erilua omo nzira;

N’abali oko kihugho abatawite ab’eribawatikya litolere ibayibisa okw’ibo.

 5 Abera bakasondekanaya akalyo ng’esyopunda sy’omoli omo mbwarara;

Bakasondekanaya akalyo omo lukwesese busana n’abana babo.

 6 Likatolera ibaghesa omo lirima* ry’oghundi

N’eribota-bota omo lirima ry’emizabibu ery’ababi.

 7 Ekiro kyosi bakaghotsera ndumbu, isibawite olukimba;

Sibawite eky’eriyiswika busana n’embeho.

 8 Embula y’oko bitwa ikatsapayabo;

Bakamakirira oko mabwe busana n’eribula obuwamo.

 9 Omwana oyutawite baba akakulawa okw’ibere;

N’esyongyimba sy’abera sikahambawa busana n’edeni,

10 Ikyaleka ibaghenda ndumbu, isibawite ngyimba;

Kandi ibanakwire enzala, ibanahekire emighanda y’engano.

11 Omo mwisi owakalire,*

Bakanuba omo mubiiri owakalire omo mighende eyihimbire;

Bakakamira emizabibu omo bikamiro, aliwe ibasighala ibanakwire enyota.

12 Abali okw’ihola bakabera erisimba omo muyi;

Abahutere kutsibu* bakalaka bakasaba obuwatikya,

Nikwa oMungu syalilangira ekyo mo mwatsi owatatolere.*

13 Abandi bakayisamambula oko kyakakala;

Sibasi esyonzira syakyo,

Kandi sibalilaba omo syonzira syakyo.

14 Omwiti akabuka bukakya;

Akita abateyitoka n’abera,

N’omo kiro inyiba.

15 Eriso ly’omusingiri rikalinda akagholo-gholo,

Akabugha ati, ‘Sihali oyukendinilangira!’

16 Omo mwirimya bakatula* amanyumba;

Omo musibo ibayikingira omo manyumba wabo.

17 Kusangwa okw’ibo engyakya-ngyakya

N’omwirimya munene ni bighuma;

Babiribeghera eryubahya ry’omwirimya munene.

19 Ngoko enzururu eyabiriyeyuka

Ikanabulirana omo mughulu w’omwisi n’omo kihuhania,

N’Eyisinda* ko yikanatwala yitya ababirikola amalolo!

21 Akakolera omughumba yo muhanda,

N’eryaghalya omukwakali.

22 OMungu* akendisyakolesya akaghala kiwe eribughaho ab’amaka;

Nomo bangahangana, sibaliminya nga banemwendibyaho kutse iyehe.

23 OMungu* akaleka ibasika n’eribya buholo,

Nikwa ameso wiwe akabya inianalangire ebyosi ebyo bakakola.*

Bali ng’amakundi w’engano awakatwibawa n’erikumwa-kumwa;

Bakakehibawa n’erihola ngoko abandi bandu bakanahola.

25 Neryo lino, nindi yo wangabugha ati ngabiha

Kutse nindi yo wangaghania ekinywa kyaghe?

 2 “Obutabali n’obutoki bw’eryubahya ni biwe;

Akahiraho obuholo omo lubula.*

 4 Neryo omundu oyukahola

Angatoka ati eribya mutunganene embere sy’oMungu,

Kutse oyo wabutawa n’omukali angatoka ati eribya isyaliko olubanza?*

 5 Nibya n’omughenda syalikoleraya

N’esyongununu sisyerire omo meso wiwe,

 6 Neryo ibwa twangabugha tutiki oko mundu oyukahola

Oyuli muhuka buyira,

N’oko mughala w’omundu, oyuli mumbodi!”*

 3 Ukalengekanaya uti

Wabiriha omundu oyukabula amenge y’amahano aghuwene!

Ukalengekanaya uti wabiribisula butsira buhemu*

Amenge* waghu awangawatikya!

 4 Nindi yukasonda eribugha naye,

Kandi nindi yulyakubisulira eribugha emyatsi* eyiri ng’eyi?

 5 Abatawite akaghala, ababirihola bakatitimana;

Nibya bali ahisi oko maghetse n’ebihangyikwa ebikere mugho.

 6 Eyisinda* yiri ndumbu embere sy’oMungu,*

N’aho emibiri ikatsandira* sihalibire.

 7 Akasanza ekyanya* ky’oko luhande lw’endata ahate kindu,*

N’erihanika ekihugho ahate kindu;

 8 Akasengera amaghetse omo bitu biwe,

N’ebitu ibitatulika busana n’obulito;

 9 Akabisa ekitumbi kiwe ky’obwami isikyalangirawa,

Akaswikakyo omo bitu biwe.

10 Akahira omupaka aho ameso akatwiriraya* oko maghetse;

Akahira omupaka omo kati-kati k’ekyakakala n’omwirimya.

11 Esyonduyi sy’ekyanya sikasukana;

Sikakukubala busana n’erikunga liwe.

12 Akatenganaya engetse omo maka wiwe,

N’omo menge wiwe,

Akatsutsanga ekihangyikwa ky’omo ngetse ekikubahisaya*

Mo bihande-bihande.

13 Omo muka* wiwe akaleka ekyanya ikyahenia;

Ebyala biwe bikatsimita enzoka eyikasenzera kutsibu.

14 Lebaya! Ebi ni bike-bike by’oko mibiiri yiwe;

Ebyamatamowikako ni hihwehwe hike buyira!

 2 “Oko kwenene ngoko oMungu aliho,

Oyo wabirinikolera butsira bulingirirania,

Kandi ngoko Omutoki w’Ebyosi aliho, oyo wabirinikalihirya engebe,*

 3 Omughulu ngendisyabya inikinahumula

N’ekirimu ky’oMungu ikikine omo mihuli yaghe,

 4 Eminywa yaghe siyendisyabugha ekitatunganene;

Kutse olulimi lwaghe silwendisyasobola obutebya!

 6 Ngendisyamakirira eritunganene lyaghe, sinendisyalwikalyo n’ahake;

Omw’ibyaho lyaghe* lyosi omutima waghe syendisyanitsweba.*

 7 Esyonzighu syaghe sibye ng’ababi,

N’abakalwa naghe babye ng’abatatunganene.

 8 Kusangwa omundu oyukaghana oMungu*

Akabya n’amaha wahi omughulu akatoghotibawa,

Omughulu oMungu akamuhekako obuyingo* bwiwe?

 9 Omughulu obuligho bukamuhikira

OMungu anemwendisyowa erilaka liwe?

11 Ngendibakangirirya ebilebirye amaka* w’oMungu;

Sinendibabisa mwatsi oko Mutoki w’Ebyosi.

12 Neryo, inywe bosi mwamabya imumukalangira esyonzoli,

Busanaki ebinywa byenyu sibiwite omughaso wosi-wosi?

13 Eri rye righabo eryo oMungu abikire omundu mubi,

Omwandu ogho abakanubaya abandi bakabana erilua oko Mutoki w’Ebyosi.

14 Nomo abana biwe bangabya bangyi, bakendisyawa omo muyali,

N’abitsikulu biwe sibendisyabana akalyo akatosire.

15 Abandu biwe abakendisyasighala abihola, ekihunzo ekikalire kikendisyatabo,

N’abakwa-kali babo sibendisyabalira.

16 Nomo angalundika efeza* ng’olututu

N’eriyibikira esyongyimba nyingyi esyuwene-wene

Erihika oko kika isyalangirika ng’ekilundo ky’omutaka,

17 Nomo angakuma-kumasyo,

Omutunganene yukendisyambalasyo,

N’oyuteko lubanza akendisyaghaba efeza* yiwe.

18 Enyumba eyo akahimba yoloberere ng’enyumba y’akanyurughunzu,

Ng’akabalalayi ako omuteya akahimba.

19 Akayaghotsera ini muteke nikwa obuteke bwiwe sibwenditundaki;*

Akendibya akalibula ameso wiwe, hakendibya isihali kindu.

20 Eryubahya likamuhikira ng’eribwagha ry’amaghetse;

Ekihunga kikamuheka omo kiro.

21 Ekihunga ky’eyo eryuba rikasira, kikamuheka, naye iniabulirana;

Kikamubiriraya hali oko aho ikere.

22 Kikendiyiswirya okw’iye butsira bulighe

Akayikasa eritibita akasagha amaka wakyo.

23 Kikamubandira oko byala

N’erimusughundirako ikine aho wakyo.*

28 “Hane aho bakatakula efeza*

N’aho bakatakula ehoro eyo bakeraya;

 2 Ekyuma kikalusibawa omo kitaka,

N’ekwivre* ikanunibawa* erilua omo mabwe.

 3 Omundu akakinda omwirimya;

Akasonda-sonda erihika hali omo nyahinda n’omo mwirimya,

Akasondya amabwe w’obughuli.*

 4 Akatakula ekyuna kiri-kiri ahali amabwe w’obughuli hali oko bandu,

Omo myanya eyabiribiriranwa, hali oko eyo abandu bakalaba;

Abalume balebe bakandaghalirayo ibanalelembire oko lukoba.

 5 Akalyo kakalasa oko kitaka kw’endata;

Nikwa eyikwa, ikinemubindingulwa nga kikabindingulawa n’omuliro.*

 6 Amabwe wayo alimo eyakuti,

N’omo lututu lwayo muli ehoro.

 7 Sihali enyunyu eyikahigha eyasi enzira eyikahikayo;

Eriso ly’akasara akakinire siririryatalangira enzira eyo.

 8 Sihali enyama y’amaka eyabirilaba muyo;

Omusuko w’endale* syalyatalabayo.

 9 Omundu akayikaya oko mabwe awakala-kalire,*

Akabindingula ebitwa oko ndina yabyo.

10 Akakitaya emighende omo lukuka;

Ameso wiwe akalangira obuli kindu ky’obughuli.

11 Akakyika esyongununuko sy’esyonyusi

N’ekibisamire eriletakyo omo kyakakala.

12 Nikwa amenge—angasungika hayi,

N’ahali enzuko y’obowika ni hayi?

13 Sihali omundu oyukaminya obughuli bwagho,

Kandi syangasungika omo kihugho ky’abaliho.

15 Ehoro eyerire siyangaghulagho;

Kutse siwangalenga efeza* erihinganiagho.

16 Syangaghulwa omo horo ye Ofiri

Kutse nibya omo mabwe w’obughuli bunene kutsibu* awe Oniksi ne Yakuti.

17 Ehoro n’ebiraghuli sibyangalingiriranibwa nagho;

Kutse erihinganibwa n’ekibindi ky’ehoro eyuwene* kutsibu.

18 Ekarali ne kristale sibyangahulwa nibya,

Kusangwa engunza eyoswiremo amenge

Yilengire kutsibu engunza eyoswiremo elulu.

19 Etopazi ye Kusi siyangalingiriranibwa nagho;

Nibya n’ehoro eyerire siyangaghulagho.

20 Nikwa amenge akalua hayi,

N’enzuko y’obowika yiri hayi?

21 Abiribiswa oko meso w’obuli kindu ekiriho

N’eribiswa oko syonyunyu sy’omo kyanya.

22 Eriherya n’oluholo biti,

‘Amatwi wetu abiryowa engulu yagho nyisa.’

23 OMungu musa yo wasi enzira y’eribanagho;

Iye musa yunasi aho angabanika,

24 Kusangwa akalangira erihika oko syonduli sy’ekihugho,

Kandi akalangira ebyosi ebiri eyikwa w’ekyanya.

25 Omughulu alenga amaka* w’erihunga

N’erilenga amaghetse,

26 Omughulu ahiraho omughambo busana n’embula

N’enzira busana n’ekihunga ky’ebitu ekirimo emilumo n’ehirabyo,

27 Neryo mwalangira amenge n’eryowisyagho;

Mwahira w’oho n’erilengagho.

‘Mulebaye! Eryubaha Yehova—ayo wa menge,

N’eriyihighula oko kibi obo bo bowika.’”

 2 “Ngambe niri ngoko nabya omo misi eyabirilaba,

Omughulu oMungu abya akaniteya,

 3 Omughulu etala yiwe yabya ikakolerya endata oko mutwe waghe

Omughulu nabya ngalendera omo mwirimya busana n’ekyakakala kiwe,

 4 Omughulu nabya* inikinawite amaka w’obulwana bwaghe,

Omughulu obwira bw’oMungu bwabya bukalangirika omo hema yaghe,

 5 Omughulu Omutoki w’Ebyosi abya iniakine naghe,

Omughulu abana baghe* bosi babya banitimbireko,

 6 Omughulu ebisando* byaghe

Byabya bikanabibwa omo masabu awakamatire,

N’olukuka ilukanyutulira amaghuta ng’esyonyusi.

 7 Omughulu nabya ngaya oko lukyo lw’omuyi

N’eryikala omo kibugha ky’abandu bosi,

 8 Abalwana ibakanilangira neryo ibanisegherera,*

Nibya n’abasyakulu ibakahangana n’erisighala ibanime.

 9 Abanya-mwami isibalisyabugha;

Ibakahira ebyala byabo oko muno wabo.

10 Emilenge y’esyoseghu-seghu iyikahunibawa;

N’olulimi lwabo ilukamakirira oko kyasasa kyabo.

11 Omundu wosi-wosi oyo wabya akowa engulu yaghe

Iniakanibughako ndeke,

N’ababya bakanilangira ibakanipipa.

12 Kusangwa ingalamaya omwera oyukalaka akasaba obuwatikya,

N’omwana oyutawite ise n’owosi-wosi oyutawite oyo wangamuwatikya.

13 Oyukisiya inyahera iniakanitsumula,

Kandi ingatsemesaya emitima y’abakwa-kali.

14 Ingambala eritunganene mo lukimba;

Eritswera lyaghe eritunganene iriri ng’ekanzu* n’esapu y’ekilemba.

15 Nabya meso busana n’endimetime

N’ebisando busana n’ekirema.

16 Munabya baba w’abera;

Ingatsopolaya olubanza lw’abandu abo nitasi.

17 Ingabunzungula emikese y’omukola-nabi

N’eripura enyama eyo abirihamba erilua omo meno wiwe.

18 Inibeghere eribugha niti, ‘Ngasyaholera omwaghe,*

N’ebiro byaghe bikendisyabya bingyi ng’omuseghe.

19 Emirihi yaghe ikendisyalanda eyi n’eyi omo maghetse,

N’ekimi kikendisyabya ikine oko matahi waghe omo kiro kyosi.

20 Olukengerwa lwaghe lukabya iko lunemuyirwa mo luhya-luhya,

N’obuta obuli omo byala byaghe bukendisyabya iko bunemulasa emisale.’

21 Abandu ibakanitegha amatwi,

Bakalindirira erihano lyaghe ibane bukutu.

22 Ingabya nabibugha, isibalisyabana eky’eritomekako;

Ebinywa byaghe ibikatoghera omo matwi wabo mo lyolo-lyolo;*

23 Ibakanilindirira ng’embula;

Ibakatanda obuno bwabo nga bakatandirabo embula y’omwiso-mwiso.

24 Ingabya nabakangania obusu obutsangire,

Ikikabakalira erikirirya ngoko nabiritsemerabo;

Obusu bwaghe obukere ibukabasubaya mutima omo nda.*

25 Ingasondolabo ng’omusondoli wabo,

Kandi nabya ng’omwami oyuli omo kati-kati k’abasuda biwe,

Ng’oyukakiranaya abakalira.

30 “Nikwa lino bakanisekereraya

—Abalume abalere okw’ingye,

Abo nabya isinangalighira abobaba wabo eribya haghuma n’esyombwa

Esikatsunga ekihyo kyaghe.

 3 Babiriluha busana n’enzala n’eribula ebindu;

Bakakeregheta ekitaka ekyumire

Ekyabiritsandibwa n’erilekwa.

 4 Bakasondekanaya ebiti by’omunyu omo kisuki;

Emirihi y’omuretemu ka kalyo kabo.

 5 Bakahighawa erilua ahali abandu;

Abandu bakuta obwogho ngoko bakanahira* omwibi.

 6 Bikere oko mandaghala w’emisya,*

Omo byuna by’omo kitaka n’omo mabwe.

 7 Bakalakira omo bisaka

Bakayihindanaya haghuma omo kyatsinge.*

 8 Kundi ni bana b’abakiru n’abatasibwe mena,

Babirihiwa* omo kihugho.

 9 Nikwa lino bakaniseka nibya omo syonyimbo syabo;

Nabiribya kindu ekighonerwe* okw’ibo.

10 Bakanikwa esyonye kandi sibaliseghera hakuhi naghe;

Sibalisagha eritwira omo busu bwaghe mw’amatandi.

11 Kundi oMungu abirinisaghula amaka waghe* n’erinikehya,

Bakakola ekyosi-kyosi ekyo banzire* embere syaghe.

12 Bakahangana oko luhande lwaghe lw’amali mo kikumula erilwa naghe;

Bakanitibitaya

Kandi bakahira omo nzira yaghe mw’ebikakiryo ebikaheraya.

13 Bakatsandaya esyonzira syaghe

N’erikanyirirya obuligho bwaghe,

Isihali oyukakakirayabo.*

14 Bakasa ng’abandu abakalaba omo kyuna kinene eky’omo luhimbo;

Bakalw’ibakumukalira ahanemutsandibwa.

15 Eryubahya rikanibundamiraya;

Olukengerwa lwaghe lwabiribulirana ng’ekindu ekikaghulukibawa omw’ihunga,

N’omulamo waghe akabulirana ng’ekihohe.

16 Lino obuyingo* bwaghe bunemunikehamo;

Ebiro by’erinuba bikanihamba.

17 Omo kiro obulumi bukatobongola amakuha* waghe;

Amaghali syalyumbaya erinikoroghota.

18 Olukimba lwaghe lukahinduka* busana n’amaka manene;

Akanighatsula ng’ekibuko* ky’olukimba lwaghe,

19 OMungu abirinighusa omo londo;

Nabiribya lututu n’eribu.

20 Ngakulakira niti ungwatikaye, nikwa sighulinyisubiraya;

Ngahangana, nikwa iwanyitungerera buyira.

21 Wabirinibindukira omo bukatsu;

Ukayikaya okw’ingye omo maka wosi w’ebyala byaghu.

22 Ukanisumba n’eriniheka omw’ihunga;

Neryo iwanihungya-hungya omo kihunga.*

23 Kusangwa ninasi ngoko ukendinileta oko luholo,

Omo nyumba eyo abosi abaliho bakendisyeghania.

24 Nikwa sihali omundu oyo wangahunza

Omundu oyubunikire omo mutima*

Inianemuyilakirako akasaba obuwatikya omo mughulu w’amaghali wiwe.

26 Nomo ebibuya byo nabya ngalindirira, aliwe ebibi byo byasa;

Nabya ngalindirira ekyakakala, aliwe omwirimya mwasa.

27 Enda ikabulunganaya butsira eryumbya;

Ebiro by’amaghali byabirinihikira.

29 Nabiribya mughala w’abo syombiti*

Kandi nabiribya oyukasiba n’abali b’esyombuni*

30 Engoba yaghe yabiritumba n’eriyikokola;

Amakuha waghe akahya omo kihuhania*

31 Enanga yaghe ikakolesibawa busana n’ekiriro kisa,

N’enyabulere* yaghe busana n’omulenge w’erilira.

 2 Namabikola ekyo, oMungu oyuli endata iniakendimba erighabo lyahi,

Omutoki w’Ebyosi oyuli endata iniakendiniliha ati?

 3 Amaligho syalindirire omukola-nabi kwehi

N’obuhanya sibulindirire abakakola ebibi?

 4 Syalilangira esyonzira syaghe kwehi

N’erighanza ebika byaghe byosi?

 6 OMungu anipime omo bilo by’ekwenene;

Neryo akendilangira ngoko niluyirirene.

 7 Ebisando byaghe byamabihera oko nzira

Kutse omutima waghe amabya iniabirikwama ebyo ameso waghe akalangira

Kutse ebyala byaghe byamabya ibyabiritsanda,

 8 Ebyo ngabiba, oghundi abye akalyabyo,

N’ebyo ngahera bikulawe.*

 9 Omutima waghe amabya iniabiriyitsutsa omukali

Neryo inalindirira oko lukyo lwa mulikyetu,

10 Omukali waghe abye akaswera oghundi mulume,

N’abandi balume baghotsere naye.*

11 Kusangwa ekyo ikikendibya mwatsi owakita esisoni,

Ekibi ekitolere erisuyirwa n’abatsweri.

12 Ikikendibya ng’omuliro owakaheraya n’eritoghotya,*

Inyalya n’emirihi y’emimeya yaghe yosi.

13 Namabya imunaghana erikolera

Abaghombe baghe b’obukali kutse ab’obulume b’eritunganene

Omughulu babya bakayilungumula* okw’ingye,

14 Ingendisyayira niti omughulu oMungu akendisyanitswera?*

16 Namabya imunaghana eriha abera ekyo balaghireko

Kutse eriita ameso w’omukwa-kali* w’obulighe;

17 Namabya imunalya akalyo kaghe k’ingyuwene

Butsira eriha kuko kw’esyongubi;

18 (Kusangwa eritsuka omo bulwana bwaghe

Engubi* muyakula haghuma naghe nga niri baba wayo,

Kandi eritsuka omo bwana* nabya musondoli w’omukwa-kali.*)

19 Namabya imunalangira omundu iniali okw’ihera

Busana n’eribula esyongyimba

Kutse omwera oyutawite eky’eriyiswika;

20 Amabya* imwatanitsumula

Ininemuyihuhya omo lukimba lw’obweya bw’esyombuli syaghe;

21 Namabya imunalinga engume yaghe busana n’engubi

Omughulu yabya ikalagha oko buwatikya bwaghe oko lukyo lw’omuyi;*

22 Namabya imunakola nitya,

Ebyala byaghe bitoghokale oko kitigho kyaghe,

N’okuboko* kwaghe kutwikire oko ngokola.*

23 Kusangwa ingubaha obuhanya obukalua oko Mungu,

Kandi isinangimana embere sy’olukengerwa lwiwe.

24 Namabya imunahira eriyiketera lyaghe omo horo

Kutse namabya imunabwira ehoro eyerire niti, ‘Iwe buteya bwaghe!’

25 Namabya imunayisyandira omo buteke bwaghe bungyi

Busana n’ebindu bingyi ebyo natunda;

26 Namabya imunalangira eryuba* rikakolerya

Kutse omughenda akaghenda omw’ikangabasania lyagho;

27 N’omutima waghe amabya imwatsotsibwa bubiso-biso,

N’obuno bwaghe bwamabya imubwaha ebyala byaghe by’ebizu* busana n’eriramyabyo;

28 Eryo ini rilolo eritolere erisuyirwa n’abatsweri,

Kundi aho nangabere inamaghana oMungu w’ekwenene oyuli endata.

29 Ninenatatsema enzighu yaghe ikaheribwa

Kutse eriyisyandira akahikirwa n’obuhanya?

30 Mundaligha obuno bwaghe bukakola erilolo

Omw’isaba erilabira erilapa niti obuyingo* bwiwe buhweho.

31 Abalume b’omo hema yaghe sibetabugha bati,

‘Nindi yo wangasunga owosi-wosi oyutitughuta akalyo* kiwe?’

32 Isihali ow’ehandi* oyo wabya akaghotsera ehihya;

Ingakokaya oyuli omo lughendo.*

33 Ninenatasonda eribisa ebibi byaghe, ng’abandi bandu,

Omw’ibisa ekibi kyaghe omo mufuko w’olukimba lwaghe?

34 Ninenatubaha ebyo abandu bakendibugha,

Kutse ninenatubaha erighonerwa n’ebindi bihanda,

Neryo inahuna n’erisagha erihuluka?

36 Niryendihekakyo oko kitigho kyaghe,

N’eritimbyakyo oko mutwe waghe ng’embita.

37 Niryenditonda embere sy’oMungu ngamubwira obuli kika ekyo natwa;

Niryendyasa embere siwe butsiryubaha, ng’omunya-mwami.

38 Ekitaka kyaghe-kyaghe kyamabiyilungumula okw’ingye

N’ehighende hyakyo hyosi ihikendilira;

39 Namabya imunalya omukene wakyo butsir’iliha,

Kutse namabya imunaleka abenyekyo* ibabula amaha;

40 Namabya imunakola ekyo, amahwa anilasire omo mwanya w’engano

N’ebiti ebikakumba muhanda omo mwanya w’ekisusu.”

“Indi mulwana*

Nenyu muli balume abakulire.

Neryo busana n’eribasikya,

Mungayikakiraya.

Kandi munditasonda

Eribabwira ebyo nyasi.

 7 Nilue ngayibwira omo malengekania niti,

‘Olubu* lubughe

N’obungyi bw’emyaka butulaghanaye amenge.’

 8 Aliwe, ekirimu ekiri omo bandu,

Omuka w’Omutoki w’Ebyosi, w’akahabo obwenge.

 9 Olubu lusa* lo luteleka omundu iniabya w’amenge,

Kutse si ba bakulire basa bo bakaminya ekibuya.

10 Neryo ngabugha niti, ‘Munihulikirire,

Naghe ngendibabwira ekyo nyasi.’

11 Mulebaye! Mungalindirira mukabugha;

Mungahulikirira mukateka amalengekania wenyu,

Mukasonda-sonda eby’eribugha.

12 Mungabategha amatwi,

Aliwe sihali n’omughuma w’okw’inywe,

Oyulyatoka erikangania obubi bwa Yobu

Kutse erisubirya oko binywa biwe.

13 Okw’ekyo isimwabugha muti, ‘Twabiribana amenge;

OMungu yukaghanaya ebinywa biwe, butsira omundu.’

14 Mwatitaniloleryako ebinywa biwe,

Neryo sinendikolesya ebinywa byenyu ngamusubirya.

15 Abalume aba, bakukubere, sibakiwite eky’erisubirya;

Sibakiwite ekyo bangabugha.

16 Mungalindirira, aliwe mubatitasyalolya omukania w’embere;

Banahaghalere aho ho buyira, sibakiwite ekindi ekyo bangasubirya.

17 Neryo naghe ngendisubirya;

Ngendibugha ebyo nyasi,

18 Kusangwa nyoswire n’ebinywa;

Ekirimu ekiri omw’ingye, kikanikuna eribugha.

19 Emwisi, nyiri ng’edivai eyitawite ah’erihumulira,

Ng’ebindu by’engobi bihya-bihya by’edivai ebikasonda eritulika.

21 Sinendilabirirya omundu wosi-wosi;

Kutse eripipa-pipa* omundu wosi-wosi,

22 Kusangwa sinyasi eripipa-pipa omundu;

Namabikola nitya, Omuhangyiki waghe inyakendilw’inyanibughaho.

33 Nikwa lino, Yobu, ngakusaba uhulikirire ebinywa byaghe;

Uhulikirire obuli mwatsi ogho ngendibugha.

 2 Lebaya! Litolere inakumbula obuno bwaghe;

Litolere olulimi lwaghe* ilwabugha.

 3 Ebinywa byaghe bikatula eritunganene ly’omutima waghe,

N’eminywa yaghe ikakanaya omo kwenene ebyo nyasi.

 4 Ekirimu ky’oMungu kyo kyanibumba,

N’omuka w’Omutoki w’Ebyosi wo waniha engebe.

 5 Unisubiraye, wamabya iwanganatoka;

Uteke amalengekania waghu embere syaghe; uyitegheke.

 6 Lebaya! Naghe ko nine nga we embere sy’oMungu w’ekwenene;

Naghe kutya, nabumbawa omo lututu.

 7 Neryo sindiko obwaka bwosi-bwosi obwangakusaghisya,

Ebyo ngendikubwira, sibyendikulitohera.

 8 Nikwa mungowa ukabugha,

Inga, nilue ng’owa ebinywa bino,

 9 ‘Nyerire, singwite rilolo;

Nyerire, sindiko kibi.

10 Nikwa oMungu akanibanako emyatsi eyangaleka inyalwa naghe;

Akanilangira mo nzighu yiwe.

11 Akahira ebisando byaghe by’omo mihomo;

Akatsopolaya esyonzira syaghe syosi.’

12 Nikwa sighusingene eribugha utya, neryo ngendikusubirya;

OMungu ni mukulu kutsibu kulenga omundu oyukahola.

14 Kusangwa oMungu akabugha engendo nguma

Inyasyabugha n’engendo y’akabiri,

Nikwa sihali oyukamuhulikirira.

15 Omw’ilota, omo nzoli sy’ekiro,

Omughulu otughotseri tunene kutsibu tukahamba abandu

Ibanaghotsere omo syongyingo syabo.

16 Neryo akaswikula amatwi wabo

Inyahomeka* ebihano biwe omw’ibo,

17 Erilusya omundu okw’ikola ebituwene

N’eriteya omundu oko miyiheko.

18 OMungu akakakiraya enafsi* yiwe isiyaya omo kyuna,*

Engebe yiwe okw’ihera omo muyali.*

19 Kandi omundu akakungawa erilabira obulumi iniane oko ngyingo yiwe

N’erilabira obulumi bw’olughumerera bw’amakuha wiwe,

20 Neryo iyuwene-wene* akapona akalyo

Akaghana* nibya n’akalyo akuwene.

21 Eminyoku y’omubiri wiwe ikahwerekerera,

N’amakuha wiwe awabya abiseme inyalangirika.*

22 Enafsi* yiwe, ikayitunda hakuhi n’ekyuna;*

N’obuyingo bwiwe hakuhi n’abakaleta oluholo.

23 Hamabya ihali omutumwa* busana naye,

Omughuma oyukamubughira erilua omo maelfu,

Eribwira omundu y’ekitunganene,

24 Neryo oMungu akamukwira obulighe n’eribugha ati,

Mumulamaye, syaghende omo kyuna!*

25 Omubiri wiwe atendere* kwilaba omo bulwana;

Asube oko biro by’amaka w’obulwana bwiwe.’

26 Akendilemba-lemba oMungu, naye inyamuligha,

Akendilangira obusu bwiwe, neryo inyuta obwogho bw’obutseme,

Kandi akendisubulirya omundu oyukahola y’eritunganene riwe.

27 Omundu oyo akendisyabwira abandu ati,

‘Nabirikola erilolo, n’eritsandya ekitunganene,

Nikwa munditahikirwa n’ekinyitolere.

28 Abirilamya enafsi* yaghe siyingire omo kyuna,*

Engebe yaghe ikendisyalangira ekyakakala.’

29 Oko kwenene, oMungu akakolera omundu

Y’emyatsi yosi eyi, kabiri, kasatu,

30 Erimusubulya* erilua oko kyuna,

Ekyakakala ky’engebe kitoke erimukolerya.

33 Wamabya isighuwite eky’eribugha, iwanihulikirira;

Iwabya bukutu, naghe ngendikukangirirya amenge.”

 2 “Muhulikirire ebinywa byaghe, inywe muwite amenge;

Munihulikirire, inywe mwasi bingyi.

 3 Kusangwa okutu kukalenga ebinywa

Ngoko olulimi* lukagheraya akalyo.

 4 Muleke itw’ibene-bene tuyileberaye ekitunganene nga ky’ekyahi;

Tusohe omo kati-kati ketu ekibuya nga ky’ekyahi.

 5 Kusangwa Yobu abiribugha ati, ‘Nisingene,

Nikwa oMungu syetanikangya eritswera eritunganene.

 7 Ni ghundi mundu wahi oyuli nga Yobu,

Oyukanywa akasekereryo ng’amaghetse?

 8 Akasiba n’abakoli b’ebibi

Kandi ni mwira w’ababi.

 9 Kusangwa abiribugha ati, ‘Omundu syalibana endundi

Akayikasa eritsemesya oMungu.’

Kibye hali oko Mungu w’ekwenene erikola omo bubi,

N’oko Mutoki w’Ebyosi erikola ekibi!

11 Kusangwa akendisyahemba omundu erikwamana n’emibiiri yiwe

N’erimukolera ebyo atolere erikwamana n’esyonzira siwe.

12 Oko kwenene, oMungu syalikola omo bubi;

Omutoki w’Ebyosi syalihengemaya eritswera.

13 Nindi yo wamuha ehamuli oko kihugho,

Kandi nindi yo wahira ekihugho* kyosi omo byala biwe?

14 Amabibahandako eriso,*

Amabimya ekirimu kyabo n’omuka wabo,

15 Abandu bosi* ibakendihola,

N’omundu iniakendisuba omo lututu.

16 Neryo wamabya uwite obuyiteghererya, uteghe kino kyo kutu;

Uhulikirire ndeke ebyo ngabugha.

17 Omundu oyuponire eritswera eritunganene linatolere iniatabala,

Kutse omundu w’amaka oyutunganene wanganamuhirako olubanza?

18 Wanganabwira omwami uti, ‘Uli mutya-mutya,’

Kutse abakulu uti, ‘Muli babi’?

19 Hali Omughuma oyutelabiriraya abanya-mwami

N’oyutekolera abateke bo ndeke neryo iniapokya abera,*

Kusangwa abosi ni mubiiri w’ebyala biwe.

20 Banganahola kitsumbukirania, omo kati-kati k’ekiro;

Bakasukana kutsibu neryo ibahwaho;

Nibya n’abandu b’amaka bakalusibawaho, aliwe butsira n’ebyala by’abandu.

21 Kusangwa ameso w’oMungu ali oko syonzira sy’omundu,

Akalangira eribasula liwe ryosi.

22 Sihali omwirimya kutse ekitsutsu kinene

Aho abakola-nabi bangayibisa.

23 Kusangwa oMungu syalyahiraho endambi busana n’omundu wosi-wosi

Eryasa embere siwe erisyatswerwa.

24 Akatsutsanga ab’amaka isyalaghire okw’itsuka iniakola obusosotya

Neryo iniahira omo myanya yabo mw’abandi.

25 Kusangwa anasi ebyo bakakola;

Akalusayabo oko kitumbi omo kiro, neryo ibahinolerwa.

26 Akahunzabo busana n’obubi bwabo,

Omo meso w’abandu bosi,

27 Kusangwa babirikita sibakisyamukwama

Kandi sibatsomene enzira yiwe n’enguma;

28 Bakaleka abera ibamulakira,

Neryo inyowa ekiriro ky’abatawite abangabawatikya.

29 OMungu amabiyisogha eribya bukutu,

Nindi yo wangamuhirako olubanza?

Amabya imwakakolera atya ekihugho kutse omundu,

Ebikaluiramo ni bighumerera,

30 Neryo omundu oyutekenga oMungu* isyatabala

Kutse eritegha abandu.

31 Kusangwa hanganabya omundu oyo wangabwira oMungu ati,

‘Nabirisuyirwa, nibya isinetakola ekibi kyosi-kyosi;

32 Nikangiriraye ekyo nitetalangira;

Namabya inabirikola ekituwene, sinendisyasyasubira’?

34 Abalume abawite obowika* bakendimbwira bati

—Omulume wosi-wosi w’amenge akanihulikirira—

35 ‘Yobu akabugha butsira bwenge,

N’ebinywa biwe sibirimo obuyiteghererya.’

36 Yobu alengaweko* erihika oko nduli

Kusangwa akasubiraya ng’ababi!

37 Akatomeka oko rilolo riwe kw’epono;

Akabanda oko byala biwe omo kaghonero embere syetu

N’erikanyirirya ebinywa biwe akalwa n’oMungu w’ekwenene!”

 2 “Ukalengekanaya uti usingene kyo kikaleka iwabugha uti,

‘Nitunganene kulenga oMungu’?

 3 Kusangwa ukabugha uti,

‘Eritunganene lyaghe rikakuletera ndundi yahi?*

 4 Ngendikusubirya

N’abira baghu abali haghuma naghu.

 5 Usumbire ameso waghu w’omo kyanya, ulangire,

Ulebaye ebitu ebiri endata okw’iwe.

 7 Wamabya mutunganene, ukamuhaki;

Ak’angiriraki erilua okw’iwe?

 8 Obubi bwaghu bukatula lisa oko mundu nga we,

N’eritunganene lyaghu, oko mughala w’omundu.

 9 Abandu bakalaka busana n’omunubo munene;

Bakalaka bakasaba eriluhukibwa okw’ikondomibwa* ery’ab’amaka.

10 Nikwa sihali n’omughuma oyukabugha ati,

‘OMungu ali hayi, Omuhangyiki waghe w’olukengerwa,

Oyukaleka esyonyimbo isyimbwa omo kiro?’

11 Akatukangiriraya kwilaba esyonyama sy’oko kihugho,

Akatuha amenge kwilaba esyonyunyu sy’omo kyanya.

12 Abandu bakalaka, nikwa syalisubiraya,

Busana n’emiyiheko y’ababi.

13 Oko kwenene oMungu syalyowa erilaka litya-litya;*

Omutoki w’Ebyosi syalitegharyo amatwi.

15 Kusangwa syetakutondesya omo buhitane;

Kandi nibya syetatsomana ebinywa byaghu ebikalire.

16 Yobu akakumbulira obuno bwiwe bo buyira;

Akakanyiriraya ebinywa butsira amenge.”

 2 “Utasyamba akatambi ngakania oko myatsi,

Kusangwa nikinawite ebinywa by’eribugha busana n’oMungu.

 3 Ngendikania ndeke-ndeke oko byosi ebyo nyasi,

Kandi oyo wanihangyika yo ngendimira ko ni mutunganene.

 4 Oko kwenene ebinywa byaghe si by’amabehi;

Oyuhika-hikene omo menge ane hano embere syaghu.

 5 Oko kwenene, oMungu ni w’amaka

Kandi syalilekeranaya omundu n’omughuma;

Obutoki bwiwe bw’eriyiteghererya* emyatsi ni bunene.

 6 Syalileka ababi bakalola embere eribyaho,

Nikwa akaha abakanuba b’eritunganene.

 7 Syalilusaya ameso wiwe oko batunganene;

Akasingayabo haghuma n’abami,* neryo ibahamibwa kera na kera.

 8 Nikwa bamabibohwa omo minyororo*

N’erihambwa omo bikoba by’amaghali,

 9 Akabisulirabo ebyo balyakola,

Ebibi ebiryaluira omo miyiheko yabo.

10 Akahundula amatwi wabo batoke eryowa erihabulwa

N’erihanabo ati babinduke baleke ebibi.

11 Bamabimowa n’erimukolera,

Ibakendisyabugha ebiro byabo omo mbolere,

N’emyaka yabo iyikendisyabya eyikatsemesaya.

12 Nikwa bamatendyowa, ibakendisyahera omo muyali*

N’erihola butsira amenge.

14 Bakahola* ibakine balere,

Omw’ibyaho lyabo lyosi,

Bakalabaya* engebe yabo haghuma n’abambalaka b’obulume b’omo hekalu.

15 Nikwa oMungu* akalamaya ab’obulighe omo bulighe bwabo;

Akahundula okutu kwabo omughulu bakanuba.

16 Akakulamaya ighukisiya iwingira omo bulighe*

Iniakuleta omo mwanya munene, owatemo ebikakuhamba-hamba,

Na busana n’erikukirania emesa yaghu ikendisyabyako akalyo akuwene kutsibu.

17 Neryo ukendisyatsemera eritswera erikendisyahikira ababi,

Omughulu eritswera rikendisyalua

N’omughulu eritunganene rikendisyasikibwa,

18 Nikwa uyiteghaye erihitana lyaghu isilyakukolaya okw’ibya mutsibu,*

Kandi isiwaleka ekyutuliro* kinene kikakukitya oko nzira.

19 Erilaka lyaghu ukasaba obuwatikya

Kutse eriyikasa lyaghu ryosi-ryosi lyanganakulamya oko buligho?

20 Isiwakandira ekiro,

Omughulu abandu bakabulirana aho balue.

21 Uyiteghaye ukasyabinduka eriyakola ekibi,

Ukasyasombola ekyo omo mwanya w’amaligho.

22 Lebaya! OMungu ali endata busana n’amaka wiwe;

Hane oghundi mukangirirya oyuli ngaye?

23 Nindi yo wangamubwira* ekyo angakola

Kutse erimubwira ati, ‘Ekyo ulyakola sikyuwene’?

24 Isiwibirirawa eripipa omubiiri wiwe,

Ogho abalume babiriimba.

25 Abandu bosi babirilangiragho,

Omundu oyukahola akalangiriragho hali.

26 Inga, oMungu ni mukulu kwilaba ngoko tukalengekanaya;

Emighanzo y’emyaka yiwe siyangowika.*

27 Akakuma-kuma amatondi w’amaghetse;

Akamatanira omo bitu biwe neryo iniabya mbula;

28 Neryo ebitu bikutula amaghetse ayo;

Ibyutika mo mbula oko bandu.

29 Hane oyo wangaminya eriyisanza ry’ebitu,

Emilumo eyikalua omo hema* yiwe?

30 Langira ngoko akasanza kuyo kw’akarabyo* kiwe

N’eriswika emitobero* y’engetse.

31 Erilabira ebi, akaha* abandu ebyo balaghireko;

Akabaha akalyo omo bungyi.

32 Akaswika akarabyo omo byala biwe,

Akasondolako aho anzire ikayiswirya.

33 Omulumo wiwe akatula omwatsi wiwe,

Nibya n’esyonyama sikatulagho oyukasa nga nindi.*

37 “Busana n’ekyo, omutima waghe akapuka-puka

N’erikulika omo mwanya wagho.

 2 Muhulikirire ndeke eriruruma ly’omulenge wiwe

N’omulumo owakalua omo buno bwiwe.

 3 Omulumo oyo, akakolayagho ehosi ahikwa oko kyanya

N’erituma ehirabyo hyagho oko nduli-nduli sy’ekihugho.

 4 Enyuma sy’aho, hakowika omulenge w’eriruruma;

Akaruruma omo mulenge munene kutsibu,

Kandi syalikakiraya ehirabyo omughulu omulenge wiwe akowika.

 5 OMungu akarururma omo mulenge wiwe omo nzira eyikaswekaya;

Akakola emyatsi mikulu-mikulu eyilengire obwenge bwetu.

 6 Kusangwa akabwira enzururu ati, ‘Utoghere oko kihugho,’

N’embula nene ati, ‘Uwe kutsibu.’

 7 OMungu akimanaya emibiiri* y’abandu

Obuli mundu oyukahola atoke eriminya omubiiri wiwe.

 8 Esyonyama sy’omoli sikaghenda omo masamba* wasyo

Isyasighala aho sikaghotsera.

 9 Ekihunga ekikalire kikabuhirira erilua omo kyumba kyakyo,

N’erihunga ry’oko luhande lw’endata rikaleta embeho.

10 Busana n’omuka w’oMungu, amaghetse akabya ritsuku,

N’amaghetse manene awayisanzire akamatana.

11 Inga, akalitohaya ebitu omo maghetse;

Akapanza-panza akarabyo* kiwe omo bitu;

12 Bikaya oho akasondolabyo bikayibindingula;

Bikakola ebyosi ebyo akalayirabyo ati bikole oko kihugho ekikereko abandu*

13 Kibye busana n’erisuyira* kutse busana n’ekitaka

Kutse busana n’olwanzo oluteleghula, akaleka ikyabya.

14 Hulikirira kino, Yobu;

Wimane n’eriyiteghererya ndeke emibiiri y’oMungu eyikaswekaya.

15 Unasi oMungu ng’akasondola* ebitu by’ati

Kandi ng’akakolaki akarabyo kiwe kapalaye erilua omo bitu biwe?

17 Busanaki esyongyimba syaghu sikahuha

Ekihugho ikinayibombekire busana n’erihunga ry’oko luhande lw’eyikwa?

18 Wanganatoka erisanza* ekyanya haghuma naye

N’erikalya-kalyakyo ng’ekiyo ky’ekyuma?

19 Utubwire ebyo twangamubwira;

Sitwangasubirya kundi tuli omo mwirimya.

21 Nibya sibangalangira n’ekyakakala,*

Ekyanya nomo kyangabya ikinemo ekyakakala,

Erihika endambi erihunga rikalaba n’erilusyaho ebitu.

22 Erikangabasania eriri ng’ehoro rikasira oko luhande lw’endata;

Olukengerwa lw’oMungu lukubahisaya kutsibu.

23 Sitwangatoka n’ahake eriyiteghererya Omutoki w’Ebyosi;

Awite obutoki bunene,

Syalihengemaya n’ahake eritswera liwe n’eritunganene liwe rinene.

 2 “Oyu nindi oyukaliba-libanaya erihana lyaghe

N’eribugha butsira bwenge?

 3 Ngakusaba, wimane ng’omulume;

Ngendikubulya amabulyo, neryo naghu ukendimbwira.

 5 Wamabya ighunasi, nindi yo wahiraho ebipimo byakyo,

Kutse nindi yo walambika kukyo k’olukoba lw’eripimamo?

 6 Esyonduyi syakyo sikere okuki,

Kutse oyo wahiraho eribwe ryakyo ry’engonde* nindi,

 7 Omughulu esyongununu sy’engyakya-ngyakya syuta haghuma obwogho bw’obutseme,

N’omughulu abaghala b’oMungu* bosi batsuka eryuta obwogho bw’eripipa?

 8 Nindi yo wakingira engetse omo syongyo

Omughulu yatububukala ikalua omo nda,

 9 Omughulu nambalayayo ebitu

N’erilingirayo* omo mwirimya owalitohire,

10 Omughulu nahirira y’oho olubibi

N’erihirira y’oho emihomo n’esyongyo,

11 Kandi munabwirayo niti, ‘Wanganahika hano, aliwe isiwalabaho;

Hano ho ebisunda byaghu by’amaka bikendibya bikatwirirya’?

12 Hane ekiro* wabirilayira uti engyakya ihike

Kutse erikangania emitsange oho wayo,

13 Ahambe esyonduli sy’ekihugho

N’erikunguta ababi erilua mukyo?

14 Erisosa ry’ekihugho likabinduka ngoko akashe kakanabindula eribumba,

N’ebindu ebirimo ibyalangirika ngoko amapambo w’oko lukimba akanalangirika.

15 Nikwa ababi bakakaghawa ekyakakala kyabo,

N’ebyala byabo ebiyisumbire bikabunawa.

16 Une watandaghala erihika oko syongununuko sy’engetse

Kutse erisosotya amaghetse awali omo mitobero?

17 Unewatabisulirwa esyongyo sy’oluholo,

Kutse unewatalola oko syongyo sy’omwirimya munene?*

N’omwirimya ikere hayi,

20 Utoke eritwalagho omo mwanya wagho

N’eriminya esyonzira sy’eyo ikere?

21 Unasi ekyo kusangwa wabya iwabiributwa

N’emighanzo y’emyaka* yaghu ni mingyi?

22 Wanabir’ingira omo nyumba eyibikiremo enzururu,

Kutse wanabirilangira amanyumba awabikiremo amatsuku,

23 Agho nabiribika busana n’omughulu w’obulighe,

Busana n’ekiro ky’amalwa n’erilwa?

24 Ekyakakala kikatsa-tsangawa erilua hayi,

N’erihunga ry’oko luhande lw’eyo eryuba rikasira

Likabuhirira oko kihugho erilua hayi?

25 Nindi yo watulira eribwagha ly’amaghetse ry’emighende

N’eritula enzira busana n’omulumbi owalimo emilumo,

26 Eriwisya embula ahatikere abandu,

Omo mbwarara eyite bandu,

27 Erighutya ekitaka ekyumire ky’olukwesese

N’erileka ebiti ibyalasa?

28 Embula inawite ise,

Na baba w’ekimi nindi?

29 Eritsuku ryalua omo nda yandi,

Kandi nindi yo wabuta ekimi ky’eritsuku ekikalua elubula?

30 Omughulu amaghetse akabya ng’asesireko eribwe,

N’amaghetse iniabiribya eribwe endata oko mitobero y’amaghetse?

31 Wanganaboha emiliki y’ekikuto ky’esyongununu kye Kima*

Kutse erikundula emiliki y’ekikuto ky’esyongununu kye Kesili?*

32 Wanganatoka erisondola ekikuto ky’esyongununu* omo kirimo kyakyo

Kutse erisondola ekikuto ky’esyongununu kye Ashi* haghuma n’abaghala bakyo?

33 Unasi emighambo eyikasondola ekyanya,

Kutse wanganakasayo* yisondole ekihugho?

34 Wanganasumba omulenge erihika oko bitu

Eribwagha ly’amaghetse ritoke erikuswika?

36 Nindi yo wahira omo bitu* mw’amenge

Kutse nindi yo waha ebindu by’eriswekya* by’omo kyanya by’obwenge?

37 Nindi yuwite amenge awangaghanza ebitu,

Kutse nindi yo wangutula amalegha w’omo kyanya

38 Omughulu olututu lukabya bilundo

N’ebirongwe by’ekitaka ibyahambana?

39 Wanganahighira endale* y’akalyo

Kutse wanganughutya emisuko y’esyondale

40 Omughulu sikabundama aho sikaghotsera

Kutse omughulu sikalimbaya omo masamba* wasyo?

41 Oyukateghekaniraya ekikororo ky’akalyo nindi

Omughulu ekyana kyakyo kikalakira oMungu kikasaba obuwatikya

N’omughulu kikaghanga-hanga eyi n’eyi kusangwa isihali eky’erirya?

 3 Sikasunama omughulu sikabuta ebyana byasyo,

N’obulumi bwasyo bw’eributa ibwahwa.

 4 Ebyana byasyo bikayira amaka ibyakulira omoli;

Bikayighendera ibitasyasubula.

 5 Nindi yo waha epunda y’omoli y’obwiranda bwayo,

N’oyo wakundula ekikoba ky’epunda y’omoli nindi?

 6 Nabirihayo embwarara eribya nyumba yayo

N’ekitaka ky’omunyu eribya bwikalo bwayo.

 7 Ikaseka olukanda lw’omuyi;

Siyiryowa olukanda lw’oyukaghendaya esyonyama.

 8 Ikatimba-timba omo hitwa ikasonda-sonda olulisiryo,

Ikasonda-sonda ekiti kibisi.

10 Wanganaboha enume y’ende y’omoli omo lukoba uti ikutwire amahya,

Kutse yanganakukwama enyuma eriyalima* omusya?

11 Wanganayiketera amaka wayo manene

N’erilekayo ikukolere omubiiri waghu owakalire?

12 Wanganalindirira uti ikendisyakukulukirya ebyo ulyeraya,*

Kandi yanganakuleterabyo omo kihumbiro kyaghu?

13 Ebipupa by’embuni* bikapiperera n’obutseme,

Nikwa ebipupa byayo n’ebyeya byayo byanganahika oko by’ekirobi?

14 Kusangwa ikasigha amayaya wayo oko kitaka,

N’erihuhyagho omo lututu.

15 Ikibirirawa ngoko ekisando kyanganatulangagho

Kutse ngoko enyama y’omoli yanganalyatiragho.

16 Ikakolera abana bayo omo bukatsu, nga sibana bayo;

Siyirisagha ngoko omubiiri wayo anganakwira busa.

17 Kusangwa oMungu mwimayo* amenge

Kandi mwataghabirayo oko bwenge.

18 Aliwe omughulu ikahangana n’eripika-pika ebipupa byayo,

Ikaseka esabayiri n’oyukaghenda kuyo.

21 Ikahala-hala ekitaka omo musya n’eritsemera akaghala kayo kanene;

Ikaya eyiri amalwa* iyinemutibita.

23 Olubo lukabughiraya kuyo k’olukanda,

Eritumo n’akatumo kake bikakangabasanaya.

24 Ikalola embere* iyinemusuka-sukana busana n’erikangamuka,

Omulenge w’erihembe syangaleka ikimana.

Ikowa obumba bw’amalwa iyine hali

Neryo iyowa omulenge w’abakasondola amalwa n’omulenge w’amalwa.

26 Obwenge bwaghu bo bukaleka akasara ikaghuluka kwehi,

N’erisanza ebipupa byako erilolera oko luhande lw’eyikwa?

27 Kutse erisamba likaghulukira endata omw’ihamula lyaghu kwehi

N’erihimba oluto lwalyo endata kutsibu,

28 Iryaghotsera oko lukuka,

N’eriikala oko bihalange by’olukuka* ahakalire erihika?

29 Irine eyo rikasondaya akalyo;

Ameso walyo akalangira hali kutsibu.

30 Ehyana* hyalyo hikanyonya omusasi;

N’ahosi-hosi ahali ekinda, likabyaho.”

 2 “Oyukasonda-sonda amakosa

Anganakuba obuhaka n’Omutoki w’Ebyosi?

 5 Mungabugha kaghuma, aliwe sinendisyasubirya;

Kabiri, aliwe sinenditasyabugha.”

 7 “Ngakusaba, wimane ng’omulume;

Ngendikubulya amabulyo, neryo naghu ukendimbwira.

 9 Unawite okuboko kw’amaka ng’ok’oMungu w’ekwenene,

Kutse omulenge waghu anganalusya omulumo ng’owiwe?

10 Uyipambe omo lukengerwa n’omo bukulu;

Wambale erisikya n’erikangabasania.

11 Ubohole obuhitane bwaghu bunene;

Usamalire obuli mundu oyukayihaghata, neryo umukimaye.

12 Usamalire obuli mundu oyukayihaghata, neryo umukehaye,

N’erilyatangira ababi aho bimene.

13 Ubise abosi omo lututu;

Uboherebo* ahabisamire,

14 Neryo aho, nibya naghe ingendiligha* embere syaghu

Ngoko okuboko kwaghu kw’amali kwanganakulamya.

15 Lebaya, e Behemoti* y’eno hano,

Eyo nahangyika ngoko nakuhangyika.

16 Ulebaye amaka awali omo mbindi yayo

N’akaghala akali omo misisa y’enda yayo!

17 Ikakala-kalaya omukira wayo ng’omuerezi;

Emiki y’ebihinga byayo iluka-lukene.

18 Amakuha wayo ali ng’emiseke y’ekwivre;*

Amaghulu wayo ali ng’emighamba y’ekyuma.

19 Ye y’erimbere* omo mibiiri y’oMungu;

Oyo wahangyikayo musa yo wangahika aho yiri n’omuyali wiwe.

20 Kusangwa ebitwa bikahayo eky’erirya,

Aho esyonyama syosi sy’omoli sikatsangira.

21 Ikaghotsera ahikwa sy’omuti w’omuyungi-yungi,

Omo kitsutsu ky’olubingu lw’omo kisesa.

22 Emiti y’emiyungi-yungi ikaswikayo omo kitsutsu kyayo,

N’emierebi y’omo musya* ikatimba kuyo.

24 Omundu anganahambayo iyinalolire,

Kutse eritobola enindo yayo omo ndoghano?*

41 “Wanganasoha e Leviatani* omo burobo

Kutse eriboha olulimi lwayo l’omo kamba?

 2 Wanganatoka eriseserya ekamba* omo mihuli yayo

Kutse eritobola emikese* yayo omo burobo?*

 3 Yanganakulemba-lemba,

Kutse yanganakania naghu iyinahehere?

 4 Yanganakola endaghane haghuma naghu,

Neryo iwayirayo mo nyikobe yaghu omw’ibyaho lyayo ryosi?

 5 Wanganatsanga nayo ngoko wangatsanga n’enyunyu

Kutse wanganabohayo omo kamba busana n’eritsangya-tsangya abana-bato baghu?

 7 Wanganusulya oko luho lwayo kw’ehitumo ehiri nga burobo

Kutse eryusulya oko mutwe wayo kw’amatumo w’abasohi?

 8 Utulaye kuyo kw’ebyala;

Isiwendisyibirirwa amalwa ayo, kandi isiwendisyasyasubira!

12 Sinangabula erikania oko maghulu wayo,

Oko maka wayo n’oko mubiri wayo owabumbire ndeke.

15 Omughongo wayo aliko omukololo w’ebikora*

Ebibohene kutsibu haghuma.

16 Obuli kikora kihambire kutsibu oko kindi

Neryo omuka syangalaba omo kati-kati kabyo.

17 Bibohene haghuma;

Bimatene haghuma, sibyangaghabulwa.

18 Esyotsihya syayo sikalusaya ekyakakala,

Ameso wayo ali ng’emisalali y’engyakya-ngyakya.

19 Omo buno bwayo mukalua eripalya ly’ehirabyo;

Mukalua ebisosomole ebikaka.

20 Omo mihuli yayo mukaluira omuki,

Ng’etanuru eyikakamo omuliro w’obunyatsi obuli ng’esiseke.

21 Omuka wayo akakaya amakala,

N’ekirimi ky’omuliro kikalua omo buno bwayo.

22 Omo bikya byayo muli amaka manene,

N’obuba bunene bukabya embere syayo.

23 Emikunyo y’omubiri wayo yihambene kutsibu;

Yisikire, yiri nga yaheserawa kuyo, siyangasegha-seghanibwa.

24 Omutima wayo akalire ng’eribwe,

Akalire ng’oluso.

25 Ikabya yahangana, nibya n’ab’amaka bakubaha;

Eriyihungya lyayo, rikahahukaya omutima.

26 Sihali omuyali owakahika kuyo owangakindayo;

Kutse eritumo, omusale, kutse omusoro* owatsongire.

27 Ikalangira ekyuma ng’obunyatsi,

Ekwivre* ng’omuti owahondire.

28 Omusoha syalitibitayayo;

Eribwe ly’omujeledi rikabya lyahika kuyo rikabya ng’ebiti buyira.

29 Ikalangira omwigho ng’ebiti buyira,

Ikaseka oburundi bw’akatumo.

30 Enda yayo yiri ng’ebihande-bihande by’ebindu by’eribumba ebitwire;

Ikayisanza omo byondo ng’omuhumbo.

31 Ikaleka emitobero iyabera ng’enyungu;

Ikadunga engetse ng’enyungu y’amaghuta.

33 Oko kihugho sihali ekilingene nayo,

Ekihangyikwa ekyahangikawa sikibye kikakwa obuba.

 2 “Lino nabiriminya ngoko ukatoka erikola emyatsi yosi

Kandi ngoko sihali ekiri omo malengekania waghu ekyo ute wangatoka erikola.

 3 Muwabugha uti,

‘Oyu nindi oyukaliba-libanaya erihana lyaghe butsira bwenge?’

Neryo munabugha, aliwe omo bukiru

Oko myatsi y’eriswekera kutsibu okw’ingye, emyatsi eyo nitasi.

 5 Amatwi waghe abiryowa engulu yaghu,

Nikwa lino ngakulangira omo meso waghe.

 6 Busana n’ekyo, namayikubya* b’omo busana n’ebyo nabugha,

Kandi namayisubako omo lututu n’omo ribu.”