Inywe basyakulu b’endeko​—mwighire oko eky’erileberyako kya Gideoni

1. Ngoko kiri omo 1 Petero 5:2, abasyakulu bali n’omubírí wahi w’omughaso?

ABASYAKULU b’endeko batolere eriteya esyombuli sya Yehova esy’obughuli bunene. Abalume ab’olwanzo kandi abataleghula abo banzire kutsibu olusunzo lwabo olo olw’erikolera abaghala n’abali babo, neryo bakakola kutsibu omubírí wabo ow’eribya “abalisya.” (Yer. 23:4; soma 1 Petero 5:2.) Tukasima kutsibu eribya n’abalume abali ng’abo omo syondeko!

2. Abasyakulu balebe banemulaba omo maligho wahi?

² Omughulu bakakola omubírí wabo, abasyakulu bakalola oko bitsibu binene. Kikabasaba erikola kutsibu batoke eriteya esyondeko. Mughala wetu Tony, omusyakulu omo ndeko nguma eye Amerika, mwalangira ikyamatolera erighana eyindi mibírí. Akabugha ati: “Oko nzuko y’ekihunzo kye KORONA, munabya n’ebingyi by’erikola eriwatikya endeko eribya ikahindana n’eritulira. Aliwe nomo n’abya ngakola emyatsi mingyi, emibírí isiyirihwa. Neryo munabula n’endambi ey’eribya ngasoma eBiblia, eriyighisya n’erisaba. Ilir, omusyakulu w’endeko w’omo kihugho kye Kosovo, mwalola oko bindi bitsibu. Omughulu abya omo kiharo ekirimo amalwa, mukyamukalako erikwama obusondoli bw’endondeka ya Yehova. Akabugha ati: “Obutubaha bwaghe mubwalengwako omughulu ebiro muyanibirikira yiti niyawatikaye abaghala n’abali betu abali omo kiharo ekirimo amalwa. Munubagha kandi ebyo biro yambwira munalangira nga sibyendiwatikya.” Mughala wetu Tim, omumisyonere omo Asia, iye kikamukalako erikola emyatsi yosi eyatolere erikola obuli kiro. Akabugha ati: “Hakanabya endambi ibyanilitoghera eriwatikya abaghala n’abali betu.” Niki kyo kyangawatikya abasyakulu abanemulaba omo maligho awali ng’ayo?

3. Eky’erileberyako kya Gideoni kyanganatuwatikya kiti itwe bosi?

³ Abasyakulu bangan’ighira oko ky’erileberyako ky’oMutsweri Gideoni. (Ebr. 6:12; 11:32) Inyakateghaya n’erilisya abandu b’oMungu. (Abat. 2:16; 1 Emy. 17:6) Nga Gideoni, abasyakulu bali n’omubírí w’eriteya abandu b’oMungu omo mughulu ow’akalire. (Emib. 20:28; 2 Tim. 3:1) Gideoni inyayasi lulengo, inakayikehaya kandi inimwowa. Netu twananigha emibere yiwe eyo. Eriyiyinia liwe mulyalengwako akakola omubírí wiwe. Wangabya musyakulu w’endeko kutse iyehe, naghu wangan’igha erisima omubírí ogho abasyakulu bakakola. Twanganawatikya abalume abo abakakola kutsibu erituteya omo ndeko.​—Ebr. 13:17.

OMUGHULU ERIYIKEHYA LYAGHU N’ERIYIMINYA LULENGO BYAMALENGWAKO

4. Gideoni mwakangania ati ngoko ayasi lulengo kandi akayikehaya?

⁴ Gideoni abya mulume oyuyasi lulengo kandi uyukayikehaya.b Omughulu omumalaika wa Yehova amubwira ati abirisombolwa erisabula e Israeli erilua omo byala bya Bamidiani, omulume oyukayikehaya oyo mwabugha ati: “Ekitunga kyage ni kisama kwilaba omo Bamanase, nage indi mulere kwilaba omo kitunga kya tata.” (Abat. 6:15) Gideoni mwayowa nga syangatoka erikola omubírí oyo, aliwe Yehova iye, abya asi ngoko Gideoni anganatoka erikolagho. Omo buwatikya bwa Yehova, Gideoni mwakola omubírí wiwe wo ndeke.

5. Ni mughulu wahi kyanganakala oko musyakulu w’endeko erikangania omubere w’eriyikehya n’eriyiminya lulengo?

⁵ Omo myatsi yosi eyo bakakola, abasyakulu b’endeko bakayikasa kutsibu erikangania omubere w’eriyikehya n’eriyiminya lulengo. (Mika 6:8; Emib. 20:18, 19) Sibaliyiheka busana n’emyatsi eyo bakakola, kutse eyo babirikola kandi sibalilengekanaya nga ni bandu bule busana n’amakosa malebe agho banganakola. Aliwe hakanabya endambi ikyakala oko musyakulu w’endeko eriyiminya lulengo n’eriyikehya. Ng’eky’erileberyako, anganaligha emibírí mingyi aliwe inyabya akataluka erikolayo ndeke. Kutse abandu balebe banganaghana eritsemera ngoko akakola omubírí mulebe kutse ibamupipa busana n’ebindi ebyo akakola. Eky’erileberyako kya Gideoni kyanganawatikya kiti abasyakulu abali omo mibere eyiri ng’eyo?

6. Omubere wa Gideoni ow’eriyiminya lulengo anganawatikya ati abasyakulu? (Ulebaye n’epitsa.)

⁶ Ubye ukasaba obuwatikya. Omundu oyuyasi lulengo, anasi ngoko hane emyatsi eyo syangatoka erikola. Gideoni mwakangania ngoko ayasi lulengo kundi mwasaba obuwatikya bw’abandi. (Abat. 6:27, 35; 7:24) Abasyakulu abuwene bakakola batya. Tony, oyo twabirikaniako, akabugha ati: “Niri n’omubere ow’eriligha emibírí mingyi kulenga eyo nangatoka. Munayisogha erikania oko mwatsi oyo n’omukali waghe omw’iramya lyetu ly’eka n’erimubwira niti abye akalebya nga ninemubinduka. Kandi munayalebya n’evideo eyiri oko jw.org eyiri n’omutwe: Kama Yesu, Uwazoeze, Uwategemeze na Uwatie Wengine Nguvu.” Tony mwatsuka erisaba abandi basyakulu bamuwatikaye oko mibírí yiwe. Ekyo mukyalwiramo ebighuma ebyuwene. Tony akabugha ati: “Emibírí yinemughenda ndeke omo ndeko kandi ninemubana endambi ey’eriwatya obwira bwaghe haghuma na Yehova.”

7. Abasyakulu banganigha bati Gideoni omughulu bamababughako muhanda? (Yakobo 3:13)

⁷ Bamakubughako muhanda, isiwahitana. Ekindi ekikakala oko basyakulu mo mughulu bakababughako muhanda. Kandi eky’erileberyako kya Gideoni kyanganabawatikya. Abya inyanasi ngoko syahika-hikene, neryo mwayikasa eritulera omughulu Abaefuraimu bamuhayira. (Abat. 8:1-3) Gideoni mwatasubiriabo omo buhitane. Mwakangania ngoko akayikehaya omwihulikirira ebyo bakamutsongerako n’erikania nabo omo bolo. Abasyakulu abuwene bakigha eky’erileberyako kya Gideoni omwihulikirira ndeke n’eritendihitana omughulu bakababughako muhanda. (Soma Yakobo 3:13.) Erikola batya kikawatikaya erihira obugholo omo ndeko.

8. Abasyakulu b’endeko batolere ibabya bakakolaki omughulu bamapipwa? Leta eky’erileberyako.

⁸ Ubye ukalolya eripipa lyosi oko Yehova. Abandi babere bapipa Gideoni abisinga Abamidiani, mwalolya eripipa lyosi oko Yehova. (Abat. 8:22, 23) Abasyakulu bangakwama bati eky’erileberyako kya Gideoni? Litolere ibabya bakapipa Yehova busana n’emyatsi eyo bakakola. (1 Kor. 4:6, 7) Ng’eky’erileberyako, omusyakulu w’endeko amabisimwa busana n’obutoki bwiwe obw’erikangirirya, anganabugha ati amakangirirya tukabanagho omo Kinywa ky’oMungu, n’ebyosi tukighisibawabyo n’endondeka yiwe. Omughulu bakakangiriraya embere sy’abandu, abasyakulu b’endeko batolere eriyibulya nga bakaha Yehova y’olungengerwa losi kutse nga bakasonda eriyikangania embere sy’abandu. Tulebaye eky’erileberyako ky’omusyakulu mughuma uyukaghulawamo Timothy. Abere abiyirwamo musyakulu, Timothy inyanzire kutsibu erilabya emikania. Akabugha ati: “Inibeghere eritsuka emikania yaghe omo mifano miri-miri kandi eyikalakalire. Neryo abandu ibakanisima kangyi-kangyi busana n’ebyo. Eky’obulighe abandu ibakanipipa ingye omo mwanya w’eripipa Yehova n’amakangirirya owakalua omo Kinywa kiwe.” Ebiro bikalaba mughala wetu Timothy mwalangira ikyamatolera eribindula enzira yiwe y’erikangirirya, abandu sibabye bakamupipa. (Emi. 27:21) Mwabana ebighuma byahi? Akabugha ati: “Munabwire abaghala n’abali betu bakanibwira bati omukania waghe mwakabawatikaya erisoha olubanza lulebe n’eriyiyinia omo mwatsi mulebe kutse eriyitunda hakuhi na Yehova. Ebinywa byabo ebyo bikanitsemesaya kutsibu kwilaba ngoko nabya ngatsema omo myaka ya kera omughulu babya bakanipipa.”

OMUGHULU KYAMAKUKALAKO ERIBYA MOWA N’ERIKANGANIA OBUTUBAGHA

9. Obowa n’obutubaha bwa Gideoni mubyalengwako biti? (Ulebaye n’epitsa.)

⁹ Omughulu Gideoni ahabawa omubírí w’erisondola ekihanda kye Israeli, ekyo mukyamusaba eribya mowa kandi mutubaha. Mwasabwa erikola omubírí owakalire kutsibu ew’erihimbula ekiherero ekyo tata wiwe abya akahererako Baali n’erimuramya. (Abat. 6:25, 26) Enyuma Gideoni abere abisongya-songya abasuda biwe, Yehova mwamusaba kabiri ati apungusaye kubo. (Abat. 7:2-7) Oko ndulya Yehova mwamubwira ati andaghalire omo kambi k’abasuda ababya syonzighu syabo n’eriyalwa nabo.​—Abat. 7:9-11.

10. Obowa b’omusyakulu w’endeko bwanganalengwako buti?

¹⁰ Omusyakulu w’endeko atolere inyabya n’omubere ow’eribya “akowa luba.” (Yak. 3:17) Omusyakulu w’endeko oyukowa akakolesaya luba ebyo Amasako akabugha n’erikwama obusondoli bw’endondeka ya Yehova. Omwikolatya akasighira abandi eky’erileberyako ekyuwene. Aliwe kyanganamukalako eribya mowa. Ng’eky’erileberyako kyanganamukalako erikwama obusondoli obwalyabana. Omo myatsi milebe anganayibulya obusondoli obwamabana nga bunatolere kutse nga ni bw’amenge kutse anganasabwa erikola omubírí owanganaleka inyabohwa. Abasyakulu banganigha bati Gideoni omo myatsi eyiri ng’eyo?

11. Niki kyo kyangawatikya abasyakulu eribya bowa?

¹¹ Ubye ukahulikirira ndeke obusondoli n’erikolesyabo. OMungu mwabwira Gideoni eby’erikola: ngoko akenditsandya ekiherero kya tata wiwe, aho akendihimba ekiherero kihya kya Yehova, n’enyama eyo akendiherera. Gideoni mwatatika-tikira obusondoli obo, mwakwamabo ngoko Yehova anamubwira. Munabwire abasyakulu b’endeko bakabana obusondoli erilua oko ndondeka ya Yehova erilabira esyobaruha n’emilaghe n’obundi busondoli obukatuwatikaya eribya mbolere n’eriyitunda hakuhi na Yehova. Twanzire abasyakulu kundi bakakwama butaleghula obusondoli bw’ekiteokrasi. Nekyo kikaletera endeko yosi y’endundi.—Esy. 119:112.

12. Abasyakulu b’endeko bakalolesyaya bati Abaebrania 13:17 omughulu Endondeka ya Yehova ikabasaba eribindula enzira nyilebe eyo babya bakakoleramo emyatsi?

¹² Ubye tayari eribinduka. Wibuke ngoko Yehova mwabwira Gideoni ati asubaye eka abasuda biwe hakuhi bosi. (Abat. 7:8) Endiyibulya ati: ‘Eki kinatolere kwe? Ninemwendisinga?’ Nomo binebitya Gideoni mwakwama obusondoli. Munabwire abasyakulu b’endeko bakigha Gideoni omwikwama obusondoli bw’endondeka ya Yehova omughulu yikabasaba erikola emyatsi ngoko siyabya ikakolwa. (Soma Abaebrania 13:17.) Ng’eky’erileberyako, omo 2014, Ekyaghanda ekikasondola mukyabindula emyatsi eyilebirye esyofranga esy’obuhimbe bw’Ebisenge by’Obwami n’Ebisenge by’emihindano minene-minene. (2 Kor. 8:12-14) Kera, Endondeka iyikabweka esyondeko esyofranga esy’erihimbamo, n’esyondeko isikaliha esyofranga esyo syo bolo-bolo. Munabwire Endondeka yikakolesaya emitsango erilua omo syondeko sy’omo kihugho kyosi erihimba Ebisenge by’Obwami n’Ebisenge by’Emihindano minene-minene ahosi eyiri obwagha, nomo endeko eyikendiwatikibwa yanganateka olufranga luke lusa. Mughala wetu José abere abyowa oko mbinduka eyo, mwatika-kika ati omwatsi oyo syendyuwana. Mwabugha ati: ‘Emyatsi siyirighenda yitya omo kiharo kyetu kino. Sihali n’Ekisenge ky’Obwami n’ekighuma ekikendihimbwa.’ Niki kyo kyawatikaya mughala wetu José erikwama obusondoli obo? Akabugha ati: “Ebinywa ebikabanika omo Emisyo 3:5, 6 mubyanibukya eriyiketera Yehova. Endegheka eyo inemulwiramo ebighuma ebyuwene! Tunemutoka erihimba Ebisenge by’Obwami bingyi kandi tunemwigha eriteka ebihembo omo syonzira nyingyi, obungyi bw’abandi butoke eriwatikya obwagha bw’abandi.”

13. (a) Gideoni mwayiketeraki? (b) N’abasyakulu banganakwama bati eky’erileberyako kya Gideoni? (Ulebaye n’epitsa.)

¹³ Ubye ukakola erisonda lya Yehova n’obutubaha. Yehova mwasaba Gideoni erikola omubírí owangahira engebe yiwe omo bwiko. Gideoni mwasagha aliwe mwakwama obusondoli bwa Yehova. (Abat. 9:17) Yehova abere abimukangania ngoko akendibya kughuma naye, Gideoni mwayiketera ngoko Yehova akendimuwakikya eriteya abandu biwe. Abasyakulu abali omo biharo eyo emibírí yetu yabirighanisibwa bakigha eky’erileberyako kya Gideoni. Omo butubagha bakasondola emihindano n’omubírí w’eritulira nomo banganubahisyabo ambu bakendibohwa, eriherya omubírí kutse erihunzwa.c Kundi esyongebe syabo syanganasyabya omo bwiko omo mughulu w’obulighe bunene, kikendisyasaba abasyakulu b’esyondeko eribya n’obutubaha batoke erikolesya obusondoli obo bakendisyabana. Ng’eky’erileberyako twanganasyabana obusondoli ubukakanganaya ngoko tukenditulira engulu ey’eritswera n’eby’erikola tutoke erisabuka omughulu Gogi wa Magogi asyayibambira oko bandu b’oMungu.​—Ezek. 38:18; Erib. 16:21.

OMUGHULU KYAMAKUKALAKO ERIYIYINIA

14. Busanaki sikyabya kyolo oko Gideoni eriyiyinia?

¹⁴ Omubírí wa Gideoni w’obutsweri inyakamusaba erikola kutsibu. Abamidiani babere batibita omo malwa ayo aw’omo kiro, Gideoni mwakwamirirabo omo musya wosi owe Yezreeli eriyahika oko lusi lwe Yordani, alinga omusya oyo abya aswiremo ebisaka n’emiti. (Abat. 7:22) Gideoni mwanatwirirya oko lusi lwe Yordani? Iyehe! Ibabiriluha, iye n’abalume biwe 300, mubasoka olusi lwe Yordani n’erikwamirira Abamidiani. Oko ndulya mubahika kubo n’erikindabo.—Abat. 8:4-12.

15. Kyanganakala oko musyakulu eriyiyinia mughulu wahi?

¹⁵ Omusyakulu w’endeko anganaluha kinyamubiri, omo mutima, nomo bwenge neryo inyabula akaghala ak’eriteya endeko n’ekihanda kiwe. Ekyo kyamabimuhikira anganakwamati eky’erileberyako kya Gideoni?

16-17. Niki kyo kyawatikaya Gideoni eriyiyinia, n’abasyakulu banganayiketera omwatsi wahi? (Isaya 40:28-31) (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁶ Uyiketere ngoko Yehova akendikuha akaghala. Gideoni mwayiketera ngoko Yehova akendimuha akaghala, na Yehova mwamuhako. (Abat. 6:14, 34) Kiro kighuma Gideoni n’abalume biwe mubakwamirira omo bisando abami babiri Abamidiani kandi alinga abami abo ibanemughenda oko syongamia. (Abat. 8:12, 21) Yehova mwawatikya Abaisraeli abo erihamba abami abo n’erisingabo. Kutya n’abasyakulu b’endeko banganayiketera Yehova kundi “sialikwa bulundu, kutse eriluha.” Akendibaha akaghala omughulu balaghire kuko.​—Soma Isaya 40:28-31.

¹⁷ Tulangire eky’erileberyako kya mughala wetu Matthew oyukakola omo katunga ake Akatunga k’emyatsi y’amalupitali akakakanaya n’abanganga. Ekyamuwatikaya eriyiyinia niki? Matthew akabugha ati: “Munayilangirira akaghala ka Yehova akakanibweko omo Abanya Filipi 4:13. Kangyi-kangyi iningabya nabiluha kutsibu n’eriyowa nga sinangakola ughundi mwatsi wosi-wosi, iningalirira Yehova omo musabe niti ambe akaghala n’amaka aw’eriwatikya abaghala betu. Iningabya nabikola nitya ingowa ekirimu kya Yehova ikyamabimba akaghala n’eriniwatikya eriyiyinia.” Nga Gideoni, abasyakulu bakakola kutsibu eriwatikya abandu b’oMungu nomo sikyolo. Aliwe kumbe ibaminya ngoko omundu syangatoka erikola ebyosi ebyo anzire. Banganayiketera ngoko Yehova akendihulikirira emisabe yabo n’eribawatikya eribana akaghala ak’eriyiyinia.​—Esy. 116:1; Flp. 2:13.

18. Omo kikuhi, abasyakulu banganigha bati ye Gideoni?

¹⁸ Abasyakulu banganigha emyatsi mingyi oko ky’erileberyako kya Gideoni. Abasyakulu b’endeko batolere ibayiminya lulengo n’eriyikehya omwitendibya bakaligha emibírí minene kulenga eyo bangatoka, kandi n’omughulu bamababughako muhanda kutse bamabapipa. Kandi batolere eribya bowa n’erikangania obutubaha kutsibu-tsibu omo biro by’enduli bino, ekihugho kikalola okwihwaho. Kandi batolere erikirirya ngoko nomo bangalaba omo maligho awakalire Yehova akendibaha akaghala. Oko kwenene tukatsemera kundu abalisya abo abakakola kutsibu kandi ‘tukasikaya abandu abali ng’abo.’​—Flp. 2:29.