Kgaolo 14

‘Bona ga se Karolo ya Lefase’

BODUMEDI bja lehono ka tekanyo e kgolo ke karolo ya lefase, ka gona bo tšea karolo menyanyeng ya lefase le go bontšha moya wa lona wa botšhaba. Baruti ba bjona gantši ba dumela therešo yeo, gomme bontši bja bona ba rata dilo di le ka tsela yeo. Ka mo go fapanego kudu, Jesu o boletše ka balatedi ba gagwe ba therešo gore: “Bôná xa se ba lefase, byalo ka Nna kè se wa lefase.”—Joh. 17:16.

Pego e bontšha’ng mabapi le Dihlatse tša Jehofa tabeng ye? Na di neile bohlatse bjo bo kgodišago bja gore ga se tšona karolo ya lefase?

Kgopolo ka Magagabo Tšona

Barutwana ba pele ba Beibele ba be ba lemoga gabotse gore Bakriste ba therešo e be e ka se be karolo ya lefase. Morokami o hlalositše gore ka ge balatedi ba Kriste bao ba tloditšwego ba be ba kgethagaditšwe le go tswalwa ka moya bakeng sa go ba le karolo Mmušong wa legodimo, ka tiro ye ya Modimo ba be ba arotšwe lefaseng. Go oketša moo, e hlalositše gore ba be ba gapeletšega go gana moya wa lefase—dipakane tša lona, go rata maemo le dikholofelo gotee le ditsela tša lona tša boithati.—1 Joh. 2:15-17.

Na se se ile sa kgoma kgopolo ya Barutwana ba Beibele ka batho bao ba bego ba sa dumele ditumelong tše di swanago le tša bona? Ruri ga se sa ba dira gore e be bo-modula-noši. Eupja bao ba bego ba tloga ba diriša seo ba bego ba ithuta sona Mangwalong, ga se ba ka ba tsoma bogwera bja batho ba lefase moo ba ka bago ba ba le mokgwa o swanago le wa bona wa go phela. Morokami o ile wa lebiša tlhokomelo ya bahlanka ba Modimo keletšong ya Beibele ya go ‘dira botse go batho bohle.’ Gape o eleditše gore ge ba tlaišwa ba swanetše go katanela go phema maikwelo a go itefeletša, go e na le moo ba swanetše go ‘rata manaba a bona’ bjalo ka ge Jesu a boletše. (Ba-Gal. 6:10; Mat. 5:44-48) O ile wa ba kgothaletša kudu-kudu go nyaka go abelana le ba bangwe therešo e bohlokwa kudu mabapi le tokišetšo ya Modimo bakeng sa phološo.

Ka mo go kwagalago, go dira ga bona dilo tše go be go tla dira gore lefase le ba lebelele e le bao ba fapanego. Eupja go se be karolo ya lefase go akaretša mo gontši—go akaretša mo gontši kudu.

Ba Arogile Gomme ba Fapane le Babele o Mogolo

Gore ba se be karolo ya lefase, ba ile ba swanelwa ke go se be karolo ya ditshepedišo tša bodumedi tšeo di bego di tsene ka hlogo ditabeng tša lefase le tšeo di bego di montše dithuto le meetlo go Babele ya bogologolo, e lego lenaba la kgale la borapedi bja therešo. (Jer. 50:29) Ge ntwa ya pele ya lefase e be e phulega, e be e le nywaga-some e mentši Barutwana ba Beibele ba pepentšha go ba ga dithuto tša Bojakane tšeo di tšwago boheiteneng tše bjalo ka Boraro botee, go se hwe ga moya wa motho le mollo wa dihele. Gape ba be ba pepentšhitše pego ya dikereke ya go leka go tutuetša mebušo bakeng sa merero ya tšona ka noši ya boithati. Ka baka la dithuto le mekgwa ya Bojakane, Barutwana ba Beibele ba be ba bo hlaotše gotee le ‘Babele o Mogolo.’ (Kut. 18:2) Ba ile ba hlalosa gore bo tswakantše therešo le diphošo, Bokriste bjo bololo le mekgwa e lego molaleng ya lefase, le gore leina leo le tšwago Beibeleng la “Babele” (leo le bolelago “Tharano”) le hlalositše boemo bjoo gabotse. Ba ile ba kgothaletša bao ba ratago Modimo go tšwa “Babele.” (Kut. 18:4) Gore ba phethe morero woo, go ya bofelong bja December 1917 le mathomong a 1918, ba ile ba aba dikopi tše 10 000 000 tša tokollo ya The Bible Students Monthly yeo e bego e e-na le sehlogo se se rego “Go wa ga Babele,” seo se bego se pepentšha Bojakane ka go se pepetletše. Le gona, se se ile sa feleletša ka bonaba bjo bogolo bja baruti bao ba ilego ba diriša khuduego ya mehleng ya ntwa boitekong bja go fediša modiro wa Dihlatse tša Jehofa.

Ka mo go sa phemegego, go tšwa go Babele o Mogolo go be go akaretša go tlogela go ba setho sa mekgatlo yeo e bego e bolelela dithuto tša yona tša maaka. Barutwana ba Beibele ba ile ba dira seo, gaešita lege ka nywaga e mentši ba ile ba lebelela batho bao ba lego ka dikerekeng bao ba bego ba ipolela e le bao ba ineetšego ka mo go feletšego le bao ba dumelago topollong e le banababo bona ba Bakriste. Lega go le bjalo, ga se feela gore Barutwana ba Beibele ba ile ba ngwala mangwalo a go tlogela dikereke tša Bojakane, eupja ge go be go kgonega ba bangwe ba be ba bala a bona ka go hlaboša dibokeng tša kereke tšeo go tšona e bego e le selo se se swanetšego gore ditho di ka bolela ka bolokologi. Ge se se be se sa kgonege, ba be ba ka romela kopi ya lengwalo la bona la go tlogela—le botho leo le nago le bohlatse bjo bo swanetšego—go setho se sengwe le se sengwe sa phuthego.

Na ba be ba bile ba kgonthiša gore ga se ba tloga le meetlo le mekgwa lege e le efe ya go nyatša Modimo ya mekgatlo yeo? Boemo lebakeng leo le lebišago Ntweng ya I ya Lefase e be e le bofe?

Na Bodumedi bo Swanetše go Itswakanya le Dipolitiki?

Tikologong ya tša bopolitiki, babuši ba ditšhaba tše dintši tše dikgolo e be e le kgale ba ipolela gore ba buša ‘ka tshwanelo yeo e tšwago go Modimo’ e le baemedi ba Mmušo wa Modimo le gore ba buša ka kamogelo e kgethegilego ya Modimo ka baka la dikgokagano le kereke ya Katholika goba ya Protestanta. Kereke e be e šegofaditše mmušo; ka mo go swanago mmušo o be o thekgile kereke. Na Barutwana ba Beibele le bona ba ile ba dira se?

Go e na le go ekiša dikereke tša Bojakane, ba ile ba tsoma go ithuta go tšwa dithutong le mohlaleng wa Jesu Kriste le baapostola ba gagwe. Thuto ya bona ya Beibele e ile ya ba bontšha’ng? Dipuku tša pejana tša Watch Tower di utolla gore ba be ba lemoga gore nakong ya ge Jesu a botšišwa ke mmušiši wa Roma Pontio Pilato, o itše: “Mmušô wa-ka xa se o tšwaxo ’faseng leno.” Ge a araba potšišo e lego mabapi le karolo ya Jesu, o ile a botša mmušiši gore: “Ké se ke se tswáletšwexo; ke tletše sôna lefaseng xore ke bê hlatse ya therešô.” (Joh. 18:36, 37) Barutwana ba Beibele ba be ba tseba gore Jesu o ile a kgomarela kabelo yeo ka go se tekeme. Ge Diabolo a be a mo holofetša mebušo ka moka ya lefase le letago la yona, o ile a gana. Ge batho ba be ba nyaka go mo dira kgoši, o ile a ngwega. (Mat. 4:8-10; Joh. 6:15) Barutwana ba Beibele ga se ba ka ba phaela ka thoko therešo ya gore Jesu o boletše ka Diabolo e le “mmuši wa lefase” gomme a bolela gore Diabolo ‘ga a na se a tlago go mo dira sona.’ (Joh. 14:30) Ba ile ba kgona go bona gore Jesu o be a sa nyake go itsenya yena ka noši goba go tsenya balatedi ba gagwe tshepedišong ya Roma ya tša bopolitiki, eupja o be a swaregile kudu ka go tsebatša “ditaba tše botse tša mmušô wa Modimo.”—Luka 4:43.

Na go dumela ga bona dilo tše tšeo di ngwadilwego Lentšung la Modimo go ile gwa kgothaletša go nyatša balaodi ba mmušo? Le gatee. Go e na le moo, go ile gwa ba thuša go kwešiša lebaka leo ka lona mathata ao a lebanego le babuši e bego e le a ngenago moko gakaakaa, lebaka leo ka lona go bego go e-na le go hloka molao mo gogolo gakaakaa le lebaka leo ka lona mananeo a mmušo a go kaonefatša maemo a batho gantši a folotšago. Tumelo ya bona e ile ya ba dira gore e be bao ba sa felego pelo ge ba lebeletšane le bothata, ka gobane ba be ba holofela gore Modimo o tla tliša kimologo ya ka mo go sa felego ka nako ya gagwe e swanetšego ka Mmušo wa gagwe. Ka nako yeo ba be ba kwešiša gore “babuši ba bagolo” bao ba boletšwego go Ba-Roma 13:1-7 (KJ) e be e le babuši ba lefase. Ka go dumelelana le seo, ba ile ba kgothaletša go hlompha bahlankedi ba mmušo. Ge a be a hlalosa Ba-Roma 13:7, C. T. Russell ka pukung ya The New Creation (yeo e gatišitšwego ka 1904) o boletše gore: Bakriste ba therešo “ka tlhago e tla ba bao ba botegago kudu go hlompheng ga bona babuši ba lefase le, le bao ba kwago melao kudu le tšeo di nyakwago ke molao, ka ntle le moo melao ye e bego e tla hwetšwa e lwantšhana le dinyakwa le melao ya legodimong. Babuši ba sego kae ba lefase, ge e ba ba le gona mehleng ya rena ba tla hwetša go hlompha Mmopi yo a phagamego le go kgomarela melao ya gagwe e le mo go fošagetšego. Ka gona, [Bakriste ba therešo] ba swanetše go hwetšwa gare ga bakwi ba bagolo ba molao ba mehleng yeno—e sego bao ba tsošago dintwa, e sego bao ba tletšego ditshele, e sego bao ba ntšhago diphošo kudu.”

Bjalo ka Bakriste, Barutwana ba Beibele ba be ba tseba gore modiro wo ba bego ba swanetše go ineela go wona e be e le wa boboledi bja Mmušo wa Modimo. Le gona, go etša ge go boletšwe go volume ya pele ya Studies in the Scriptures, “ge e ba modiro wo o dirwa ka potego, go ka se be le nako gaešita le tshekamelo ya go tsena-tsena dipolitiking tša mebušo ya mehleng yeno.”

Tabeng ye ba be ba swana ka tekanyo e kgolo le Bakriste ba pele bao ba hlalositšwego ke Augustus Neander ka pukung ya The History of the Christian Religion and Church, During the Three First Centuries ka gore: “Bakriste ba ile ba dula ba arogile gomme ba fapane le batho ka kakaretšo, . . . ka gona go swanetše go dumelwa gore Bokriste bo ile bja bonala bo kgona go tutuetša bophelo bja setšhaba ka tsela feela yeo e lego e sekilego kudu, ka go katanela e le ka kgonthe go bjala maikwelo a oketšegilego kudu a go ikwa motho e le yo mokgethwa ka go baagi ba naga.”

Ge Lefase le be le Tsena Ntweng

Lefaseng ka bophara ditiragalo tša Ntwa ya I ya Lefase di ile tša leka o šoro boipolelo bja bao ba bego ba ipolela gore ke Bakriste. E be e le ntwa e šoro kudu yeo e kilego ya lwewa go fihla nakong yeo; mo e nyakilego go ba baagi ka moka ba lefase ba be ba akaretšwa ka tsela e itšego.

Mopapa Benedict XV o ile a leka go kgomarela ponagalo ya go se tšee lehlakore, go sa šetšwe go thekga ga Vatican Ntwa ya Mebušo e Megolo. Lega go le bjalo, setšhabeng se sengwe le se sengwe baruti ba Katholika le ba Protestanta ga se ba ka ba kgomarela boemo bjo bjalo bja go se tšee lehlakore. Mabapi le boemo kua United States, Dr. Ray Abrams o ngwadile ka pukung ya gagwe ya Preachers Present Arms gore: “Dikereke di be di ipolela gore di na le botee bja morero bjo go fihla ga bjale bo sa kago bja tsebja dipegong tša bodumedi. . . . Baetapele ga se ba ka ba diega go ba ba rulagantšwego ka mo go feletšego nakong ya ntwa. Lebakeng la diiri tše masome-pedi-nne ka morago ga go tsebišwa ga ntwa, Lekgotla la Mmušo la Dikereke tša Kriste kua Amerika le ile la dira dithulaganyo bakeng sa tirišano e tletšego. . . . Kereke ya Roma Katholika, e rulagantšwe bakeng sa modiro o swanago ka tlase ga Lekgotla la Ntwa la Setšhaba la Katholika e etilwe pele ke bapišopo ba lesome-nne gomme Mokadinale Gibbons e le mopresidente, e ile ya bontšha go ikgafa ka mo go swanago ntweng. . . . Dikereke tše dintši di ile tša tsenelela kudu go feta kamoo di bego di kgopetšwe ka gona. Di ile tša fetoga mafelo a go kalatša batho go ingwadišetša tša bohlabani.” Barutwana ba Beibele ba ile ba dira’ng?

Gaešita lege ba ile ba katanela go dira seo ba bego ba nagana gore se kgahliša Modimo, boemo bja bona e be e se bja boema-gare bjo bo tsepamego ka mehla. Seo ba bego ba se dira se be se tutuetšwa ke tumelo e swanago le ya bao ba ipitšago Bakriste ya gore “babuši ba bagolo” ba be ba “kgethilwe ke Modimo,” go ya ka mantšu a King James Version. (Ba-Roma 13:1) Ka gona, ka go dumelelana le kgoeletšo ya mopresidente wa United States, Morokami o ile wa kgothaletša Barutwana ba Beibele go tšea karolo go bolokeng May 30, 1918 e le letšatši la thapelo le topo mabapi le mafelelo a ntwa ya lefase.a

Nywageng ya ntwa, maemo ao Barutwana ba Beibele ka o tee ka o tee ba bego ba lahletšwe go ona a be a fapana. Tsela yeo ba bego ba lebeletšana le maemo a ka yona le yona e be e fapana. Ba ikwa ba gapeletšega go kwa “babuši bao ba bušago,” bjalo ka ge ba be ba bitša babuši ba lefase bjalo, ba bangwe ba ile ba ema ka pele meleteng ya ntwa ba swere dithunya le di-bayonet. Eupja ba nagana ka lengwalo le le rego, “O se kê wa bolaya,” ba be ba thuntšhetša dibetša tša bona moyeng goba ba leka go wiša sebetša seo se lego ka diatleng tša lenaba. (Ek. 20:13) Ba sego kae ba bjalo ka Remigio Cuminetti kua Italy ba ile ba gana go apara diaparo tša bohlabani. Mmušo wa Italy ka nako yeo o be o se na boemo bjo bo arogilego bakeng sa motho lege e le mang yo a bego a ka se rwale dibetša ka baka la letswalo. O ile a sekišwa gahlano gomme a išwa kgolegong le lefelong la kalafo ya monagano, eupja tumelo ya gagwe le boikemišetšo di ile tša dula di sa šišinyege. Kua Engelane ba bangwe bao ba ilego ba dira kgopelo ya go lokollwa go tša bohlabani ba ile ba abelwa modiro wa bohlokwa setšhabeng goba dihlopheng tša maphodisa ao e sego a ntwa. Ba bangwe ba bjalo ka Pryce Hughes ba ile ba kgomarela boema-gare bjo bo tsepamego go sa šetšwe mafelelo go bona ka noši.

Bonyenyane tabeng yeo, pego ya kakaretšo ya Barutwana ba Beibele e be e sa tloge e swana le ya Bakriste ba pele bao ba hlalositšwego ka go The Rise of Christianity, ka E. W. Barnes, yo a begilego gore: “Go hlahlobja ga tsebišo ka moka yeo e lego gona ka kelohloko go bontšha gore go fihlela mehleng ya Marcus Aurelius [mmušiši wa Roma go tloga ka 161 go ya go 180 C.E.], ga go Mokriste yo a ilego a ba lešole; gomme ga go lešole leo ka morago ga go ba Mokriste le ilego la dula le le tirelong ya bohlabani.”

Eupja bjale, bofelong bja Ntwa ya I ya Lefase go ile gwa rotoga boemo bjo bongwe bjo bo bego bo nyaka gore dihlopha tša bodumedi di bontšhe seo di bego di se botegela.

Na ke Pontšho ya Bopolitiki ya Mmušo wa Modimo?

Tumelelano ya khutšo yeo e akaretšago Kwano ya Kgwerano ya Ditšhaba e ile ya saenelwa kua Versailles, Fora ka June 28, 1919. Gaešita le pele ga ge tumelelano yeo ya khutšo e ka saenelwa, Lekgotla la Mmušo la Dikereke tša Kriste kua Amerika le ile la begwa le goeletša gore Kgwerano yeo e tla ba “pontšho ya bopolitiki ya Mmušo wa Modimo lefaseng.” Senate sa U.S. se ile sa amogela lefula la mangwalo ao a tšwago go dihlopha tša bodumedi a se kgothaletša go tiiša Kwano ya Kgwerano ya Ditšhaba.

Dihlatse tša Jehofa ga se tša ya le mogofe. Gaešita le pele ga ge kwano ya khutšo e ka tiišwa (ka October), J. F. Rutherford o ile a nea polela kua Cedar Point, Ohio ka September 7, 1919, yeo go yona a ilego a bontšha gore Mmušo wo o hlomilwego ke Modimo ka noši ke kholofelo e nnoši bakeng sa batho bao ba nolegilego moko, e sego Kgwerano ya Ditšhaba. Mola ba be ba lemoga gore kwano ya batho ya go kaonefatša maemo e be e ka tšweletša dilo tše dintši tše dibotse kudu, Barutwana bao ba Beibele ba be ba sa furalele Mmušo wa Modimo ka noši ka go thekga boiteko bja tša dipolitiki bjo bo hlomilwego ke bo-ra-dipolitiki gomme bja šegofatšwa ke baruti. Go e na le moo, ba ile ba tšea modiro wa go nea bohlatse lefaseng ka moka mabapi le Mmušo wo Modimo a o beilego diatleng tša Jesu Kriste. (Kut. 11:15; 12:10) Ka go Morokami (wa Seisemane) wa July 1, 1920 go hlalositšwe gore wo e be e le modiro wo Jesu a bego a o boletše e sa le pele go Mateo 24:14.

Gape, ka morago ga Ntwa ya II ya Lefase Bakriste ba be ba lebeletšane le kgang e swanago. Mo nakong ye, e be e akaretša Ditšhaba tše Kopanego, e lego mohlatlami wa Kgwerano. Lege Ntwa ya II ya Lefase e be e sa dutše e kgatlampana ka 1942, Dihlatse tša Jehofa di be di šetše di lemogile go tšwa Beibeleng go Kutollo 17:8 gore mokgatlo wa khutšo wa lefase o be o tla tsoga gape, le gore o be o tla palelwa ke go tliša khutšo ya ka mo go sa felego. Se se ile sa hlaloswa ke N. H. Knorr yoo ka nako yeo e bego e le mopresidente wa Mokgatlo wa Watch Tower, polelong ya kopano ya “Khutšo—Na e ka ba Gona ka mo go sa Felego?” Dihlatse tša Jehofa di ile tša kwatša kgopolo yeo ya boemo bjo bo tšwelago pele bja lefase ka sebete. Ka lehlakoreng le lengwe, baetapele ba Makatholika, Maprotestanta le ba-Juda ba ile ba tšea karolo e le ka kgonthe ditherišanong kua San Francisco ka 1945, tšeo go tšona Kwano ya UN e ilego ya ngwalwa. Go babogedi ba ditiragalo tše, go be go le molaleng gore ke mang yo a nyakago go ba “mogwera wa lefase” le yo a bego a katanela go se be “karolo ya lefase” go etša ge Jesu a be a boletše gore go tla ba bjalo ka barutiwa ba gagwe.—Jak. 4:4, NW; Joh. 17:14, NW.

Pego ya Boema-gare bja Bokriste

Gaešita lege Dihlatse tša Jehofa di ile tša lemoga kapejana dikgang tše dingwe tšeo di akaretšago tswalano ya Mokriste le lefase, ditaba tše dingwe di be di nyaka nako e oketšegilego. Lega go le bjalo, ge Ntwa ya II ya Lefase e be e dutše e gakala kua Yuropa, sehlogo se bohlokwa sa Morokami (wa Seisemane) wa November 1, 1939 se ile sa di thuša go lemoga seo se bolelwago ke boema-gare bja Bokriste. Sehlogo se boletše gore balatedi ba Jesu Kriste ba na le boikarabelo pele ga Modimo bja go ineela ka mo go feletšego go yena le Mmušo wa gagwe, Pušo ya Modimo. Ba swanetše go rapelela Mmušo wa Modimo, e sego lefase. (Mat. 6:10, 33) Go ya ka seo Jesu Kriste a bego a se utolotše mabapi le go tsebja ga mmuši yo a sa bonagalego wa lefase (Joh. 12:31; 14:30), sehlogo se ile sa nea mabaka ka gore, motho yo a ineetšego Mmušong wa Modimo a ka rata bjang lehlakore le itšego twantšhanong ya magareng ga dihlopha tša lefase? Na Jesu ga se a bolela ka balatedi ba gagwe gore: “Bôná xa se ba lefase, byalo ka Nna kè se wa lefase”? (Joh. 17:16) Boema-gare bjo bja Bokriste e be e se bjo lefase ka kakaretšo le bego le tla bo kwešiša. Eupja na Dihlatse tša Jehofa ruri di be di tla phela ka go dumelelana le bjona?

Boema-gare bja tšona bo ile bja lekwa o šoro nakong ya Ntwa ya II ya Lefase, kudu-kudu kua Jeremane. Ra-dihistori Brian Dunn o boletše gore: ‘Dihlatse tša Jehofa di be di ganetšana le Bonazi. Kganetšo e kgolo kudu ya Nazi malebana le tšona e be e le boema-gare bja tšona go tša bopolitiki. Se se be se bolela gore ga go na modumedi yo a bego a ka rwala dibetša, a amogela maemo, a tšea karolo menyanyeng ya setšhaba goba a dira seka lege e le sefe sa borapedi.’ (The Churches’ Response to the Holocaust, 1986) Ka go A History of Christianity, Paul Johnson o okeditše ka gore: “Ba bantši ba ile ba ahlolelwa lehu ka baka la go gana tirelo ya tša bohlabani . . . goba ba ile ba felela Dachau goba mafelong a go hlokomela bao ba fokolago monaganong.” Ke Dihlatse tše kae tšeo di ilego tša golegwa kua Jeremane? Dihlatse tša Jehofa kua Jeremane ka morago di ile tša bega gore tše 6 262 tša tšona di ile tša swarwa gomme tše 2 074 tša palo yeo di ile tša lahlelwa dikampeng tša tshwenyo. Bangwadi ba lefase gantši ba be ba kgetha dipalo tše di phagamego.

Kua Brithania moo bobedi banna le basadi ba bego ba abelwa tirelong ya tša bohlabani, molao o ile wa rulaganyetša tokollo; eupja tokollo ye e ile ya ganetšwa Dihlatse tša Jehofa ke dikgoro tše dintši tša tsheko, gomme baahlodi ba di ahlolela go dula kgolegong nako e fetago palo-moka ya nywaga e 600. Kua United States, Dihlatse tše makgolo tša Jehofa di be di lokolotšwe tirelong ya tša bohlabani e le badiredi ba Bakriste. Tše dingwe tše di fetago 4 000 tšeo di ilego tša ganetšwa tokollo yeo e bego e newa ke Molao wa go Ngwadišetšwa tša Bohlabani, di ile tša swarwa le go golegwa ka dinako tše di fihlago go nywaga e mehlano. Nageng e nngwe le e nngwe lefaseng, Dihlatse tša Jehofa di be di kgomaretše boemo bjo bo swanago bja boema-gare bja Bokriste.

Lega go le bjalo, go lekwa ga go botega ga boema-gare bja tšona ga se gwa kgaotša ge ntwa e fela. Gaešita lege mathata a 1939-45 a be a fetile, go ile gwa tšwelela dithulano tše dingwe; gomme gaešita le dinakong tša khutšo e lekanyeditšwego, ditšhaba tše dintši di ile tša kgetha go kgomarela tirelo ya kgapeletšo ya tša bohlabani. Dihlatse tša Jehofa bjalo ka badiredi ba Bakriste, di ile tša tšwela pele di lebeletšana le go golegwa moo di bego di sa newe tokologo go tša bohlabani. Ka 1949 ge John Tsukaris le George Orphanidis ba be ba gana go hlabana le magagabo bona ka dibetša, mmušo wa Gerika o ile wa laela gore ba bolawe. Tshwaro (ya mehuta e fapa-fapanego) yeo e ilego ya dirišwa go Dihlatse tša Jehofa kua Gerika gantši e be e le e makgwakgwa kudu mo e lego gore ge nako e dutše e e-ya Lekgotla la Yuropa (Komiti ya Ditshwanelo tša Batho) le ile la leka go diriša tutuetšo ya lona bakeng sa go di thuša, eupja ka baka la kgateletšo ya Kereke ya Orthodox ya Gerika go theoša go fihla ka 1992, dikgothatšo tša bona ka ntle le tše sego kae di be di dutše di phengwa ka bohlale. Lega go le bjalo, mebušo e mengwe e ile ya hwetša e le mo go sa kgahlišego go tšwela pele e otla Dihlatse tša Jehofa ka baka la ditumelo tša tšona tša bodumedi tšeo di laolwago ke letswalo. Go thoma nywageng ya bo-1990, dinageng tše sego kae tše bjalo ka Sweden, Finland, Poland, Netherlands le Argentina, mmušo o be o sa gapeletše Dihlatse tše mafolofolo gore di tsenele tirelo ya tša bohlabani goba tirelo e nngwe ya kgapeletšo ya setšhaba, gaešita lege boemo bjo bongwe le bjo bongwe bo ile bja hlahlobja.

Mafelong a latelanago, Dihlatse tša Jehofa di ile tša swanelwa ke go lebeletšana le maemo ao a hlohlago boema-gare bja tšona bja Bokriste. Mebušo yeo e bušago Latin America, Afrika, Bohlabela bja Magareng, ka Leboa la Ireland le mafelong a mangwe, e ile ya lebeletšana le kganetšo e šoro ya dihlopha tša bofetogedi. Ka baka leo, bobedi mebušo le dihlopha tša kganetšo di ile tša gatelela Dihlatse tša Jehofa gore di nee thekgo e mafolofolo. Eupja Dihlatse tša Jehofa di ile tša kgomarela boema-gare bjo bo feletšego. Tše dingwe di ile tša bethwa o šoro, gaešita le go bolawa ka baka la boemo bjo di bo tšerego. Lega go le bjalo, gantši boema-gare bja kgonthe bja Bokriste bja Dihlatse tša Jehofa bo ile bja dira gore bahlankedi ka mahlakoreng ka bobedi ba di hlomphe, gomme Dihlatse di dumelelwa go tšwela pele modirong wa tšona wa go botša ba bangwe ditaba tše di lokilego tša Mmušo wa Jehofa di sa tlaišwe.

Nywageng ya bo-1960 le ya bo-1970, boema-gare bja Dihlatse bo ile bja lekwa o šoro mabapi le molao wa gore baagi ka moka ba Malawi ba reke karata yeo e ba hlaolago e le ditho tša mokgatlo o bušago wa bopolitiki. Dihlatse tša Jehofa di ile tša bona go ba le karolo go se e le mo go lwantšhanago le ditumelo tša tšona tša Bokriste. Ka baka leo, di ile tša welwa ke tlaišo yeo go se nago e swanago le yona ka sehlogo. Dihlatse tše masome a dikete di ile tša gapeletšega go tšhaba nageng, gomme tše dintši ge nako e dutše e e-ya di ile tša bušetšwa morago ka kgapeletšo bakeng sa go lebeletšana le bošoro bjo bo oketšegilego.

Gaešita lege di be di tlaišwa o šoro, Dihlatse tša Jehofa ga se tša ba le moya wa borabele. Ditumelo tša tšona ga di bee mmušo lege e le ofe wo di lego ka tlase ga ona kotsing. Ka mo go fapanego, Lekgotla la Lefase la Dikereke le ile la thuša go thekga diphetogelo ka tša ditšhelete, gomme baperisita ba Katholika ba thekga madira a go menola mmušo. Eupja ge e ba o mongwe wa Dihlatse tša Jehofa a be a ka tsenela modiro wa go menola mmušo, seo e be e tla ba go latola tumelo ya gagwe.

Ke therešo gore Dihlatse tša Jehofa di dumela gore mebušo ka moka ya batho e tla tlošwa ke Mmušo wa Modimo. Se ke seo Beibele e se bolelago go Daniele 2:44. Eupja bjalo ka ge Dihlatse di hlalosa, go e na le go bolela gore batho ba tla hloma Mmušo woo, lengwalo le bolela gore “Modimo wa legodimo o tlo tsoša mmušo.” (PK) Di hlalosa gore ka mo go swanago, lengwalo ga le bolele gore batho ba dumeletšwe ke Modimo gore ba kgorele Mmušo woo tsela ka go tloša dipušo tša batho. Dihlatse tša Jehofa di lemoga gore modiro wa Bakriste ba therešo ke go bolela le go ruta. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Ka go dumelelana le go hlompha ga tšona Lentšu la Modimo, pego e bontšha gore ga go le e tee ya tšona yeo e ilego ya leka go menola mmušo wa mohuta lege e le ofe lege e le kae lefaseng, gaešita le gore di ile tša loga maano-mabe a go gobatša mohlankedi wa mmušo wa setšhaba. Kuranta ya Italy ya La Stampa e boletše mabapi le Dihlatse tša Jehofa gore: “Ke badudi bao ba botegago kudu bao motho lege e le ofe a ka ba dumago: ga ba efoge metšhelo goba ba tsoma go phaela ka thoko melao yeo e tshwenyago bakeng sa go ikhola.” Lega go le bjalo, ka baka la go lemoga bogolo bja taba yeo mahlong a Modimo, o mongwe le o mongwe wa bona o ikemišeditše ka go tia go dula ‘e se wa lefase.’—Joh. 15:19; Jak. 4:4.

Ge Maswao a Botšhaba a Fetoga Didirišwa tša Borapedi

Ge Adolf Hitler e be e e-ba mmuši wa Jeremane, lefase le ile la aparelwa ke lephoto la khuduego ya borata-naga. E le gore batho ba gapeletšwe tirelo ya bohlabani, go tšea karolo menyanyeng ya borata-naga go ile gwa dirwa gore e be ga kgapeletšo. Kua Jeremane o mongwe le o mongwe o be a swanetše go dumediša ka tumedišo e laetšwego gomme a goeletše gore, “Heil Hitler!” Se e be e le go tumiša Hitler bjalo ka mophološi; se be se reretšwe go bontšha kgopolo ya gore dikholofelo ka moka tša batho di be di theilwe boetapeleng bja gagwe. Eupja Dihlatse tša Jehofa di be di ka se kopanele maikwelong a bjalo. Di be di tseba gore borapedi bja tšona bo swanetše go ya go Jehofa feela le gore O phagamišitše Jesu Kriste e le Mophološi wa batho.—Luka 4:8; 1 Joh. 4:14.

Gaešita le pele ga ge Hitler a e-ba mmuša-noši wa mogateledi Jeremane, Dihlatse tša Jehofa di ile tša ahla-ahla mohlala wa Mangwalo wa bagwera ba bararo ba Daniele bao ba nago le sebete ba ba-Hebere kua Babele ka pukwaneng ya The Kingdom, the Hope of the World (yeo e gatišitšwego ka 1931). Ge ba be ba laetšwe ke kgoši gore ba khuname pele ga seswantšho ge go bapalwa mmino o itšego, ba-Hebere bao ba botegago ba ile ba gana go kwanantšha, gomme Jehofa o ile a bontšha ka mo go sa belaetšego kamogelo ya gagwe ka go ba phološa. (Dan. 3:1-26) Pukwana e ile ya hlalosa gore menyanya ya borata-naga e lebantše Dihlatse tša Jehofa mehleng yeno le teko e swanago ya potego ya tšona.

Ganyenyane-ganyenyane, khuduego ya meletlo yeo ya kgapeletšo ya borata-naga e ile ya phatlalalela le ka ntle ga Jeremane. Ka June 3, 1935 kopanong ya Washington, D.C., ge J. F. Rutherford a be a kgopelwa go nea tlhaloso mabapi le go dumediša folaga dikolong, o ile a gatelela taba ya go botegela Modimo. Dikgwedi tše sego kae ka morago ge Carleton B. Nichols o monyenyane wa Lynn, Massachusetts, wa nywaga e seswai a be a ganne go dumediša folaga ya Amerika le go gana go kopanela go opeleng koša ya borata-naga, seo se ile sa begwa dikuranteng nageng ka moka.

Go hlalosa taba, Ngwanabo rena Rutherford o ile a nea polelo radiong ka October 6 ya sehlogo se se rego “Go Dumediša Folaga,” yeo go yona a itšego: “Go batho ba bantši go dumediša folaga e fo ba mokgwa o latelwago gomme go na le bohlokwa bjo bonyenyane goba ga go bohlokwa le gatee. Go bao ba go lebelelago ka potego go ya ka pono ya Mangwalo, go bolela mo gontši.

“Folaga e emela mebušo e bonagalago yeo e bušago. Go leka ga molao go gapeletša moagi goba ngwana wa moagi go dumediša selo lege e le sefe, goba go opela seo se bitšwago ‘koša ya borata-naga’ e tloga e le mo go se nago toka le mo go fošagetšego. Go hlamilwe melao le go tiiša gore e a phethwa bakeng sa go thibela go dirwa ga ditiro tše mpe tšeo di feleletšago ka go gobatša ba bangwe, gomme ga se ya hlangwa ka morero wa go gapeletša motho go lwantšha letswalo la gagwe, kudu-kudu ge e ba letswalo leo le hlahlwa ka go dumelelana le Lentšu la Jehofa Modimo.

“Go gana go dumediša folaga le go ema ka setu go etša ge mošemane yo a dirile go be go ka se ke gwa gobatša motho. Ge e ba motho a dumela e le ka kgonthe gore molao wa Modimo o ganetša go dumediša difolaga, gona go gapeletša motho yoo go dumediša folaga ka go ganetšana le Lentšu la Modimo le ka go ganetšana le letswalo la gagwe, go gobatša motho yoo ka kudu. Mmušo ga o na tshwanelo ya molao goba tshwanelo lege e le efe ya go gobatša batho.”

Tlhaloso e tšwelago pele ya mabaka a boemo bjo bo tšerwego ke Dihlatse tša Jehofa e neilwe ka pukwaneng ya Loyalty yeo le yona e gatišitšwego ka 1935. Tlhokomelo e ile ya lebišwa go mangwalo ao a swanago le a latelago: Ekisodo 20:3-7, yeo e laetšego gore borapedi bo lebišwe go Jehofa feela le gore bahlanka ba Modimo ba be ba sa swanela go dira goba go khunamela seswantšho lege e le sefe sa selo lege e le sefe sa legodimong goba sa lefase; Luka 20:25, moo Jesu Kriste a laetšego gore ga se feela gore dilo tšeo e lego tša Kesara di swanetše go newa Kesara eupja seo e lego sa Modimo se swanetšego go newa Yena; le Ditiro 5:29 (NW), moo baapostola ba boletšego ka go tia gore, “Re swanetše go kwa Modimo e le mmuši go e na le batho.”

Kua United States, go swanelega ga go gapeletša motho lege e le ofe go dumediša folaga go ile gwa tlišwa dikgorong tša tsheko. Ka June 14, 1943, Kgoro-kgolo ya Tsheko ya U.S. e ile ya fetoša kahlolo ya yona ya pele gomme ya laela boemong bja West Virginia State Board of Education v. Barnette gore go dumediša folaga ga kgapeletšo e be e le mo go sa dumelelanego le kgonthišetšo ya tokologo yeo e boletšwego thulaganyong ya molao ya setšhaba ka noši.b

Kgang yeo e akaretšago meletlo ya botšhaba le gatee ga se ya ka ya ba yeo e lekanyeditšwego Jeremane le United States feela. Kua Leboa le Borwa bja Amerika, Yuropa, Afrika le Asia, Dihlatse tša Jehofa di be di dutše di tlaišwa o šoro ka baka la go se tšee ga tšona karolo gaešita lege di be di ema ka tlhompho nakong ya go dumedišwa ga folaga goba meletlo e swanago le wona. Bana ba be ba bethwa; ba bantši ba be ba rakwa sekolong. Melato e mentši ya tsheko e ile ya sekwa.

Lega go le bjalo, babogi ba ile ba ikwa ba gapeletšega go dumela gore tabeng ye, go swana le ditabeng tše dingwe, Dihlatse tša Jehofa di ipontšhitše di swana le Bakriste ba pele. Eupja, go etša ge go boletšwe ka pukung ya The American Character: “Go ba bantši kudu . . . go gana ga Dihlatse e be e le mo go sa kwešišegego go swana le ge go gana ga Bakriste [Mmušong wa Roma] go direla Mmušiši yo Mokgethwa sehlabelo sa molao go be go le bjalo go Trajan le Pliny.” Se se be se swanetše go letelwa, ka ge Dihlatse tša Jehofa ka go swana le Bakriste ba pele, di be di lebelela ditaba e sego ka tsela yeo lefase le di lebelelago ka yona eupja go ya ka melao ya motheo ya Beibele.

Boemo bja Tšona bo Hlalositšwe ka mo go Kwalago

Ka morago ga ge Dihlatse tša Jehofa di kgotleletše diteko tše šoro tša boema-gare bja tšona bja Bokriste ka nywaga e mentši, Morokami (wa Seisemane) wa November 1, 1979, o ile wa tiiša boemo bja tšona gape. Gape o ile wa hlalosa seo se bego se ikarabela ka kgato yeo e tšerwego ke Dihlatse, wa re: “Ka baka la go ithuta Lentšu la Modimo ka mafolofolo, Bakriste ba ba bafsa ba ile ba kgona go dira phetho. Ga go na motho o mongwe yo a ba diretšego phetho ye. Ba kgonne go itirela yona ka bobona, motheong wa letswalo la o mongwe le o mongwe wa bona leo le tlwaeditšwego ka Beibele. Phetho ya bona e be e le go phema mediro ya lehloyo le bošoro malebana le magagabo bona a ditšhaba tše dingwe. Ee, ba be ba dumela gomme ba nyaka go ba le karolo phethagatšong ya boporofeta bjo bo tumilego kudu bja Jesaya: ‘Ké mo ba tl’o xo tšea dithšoša ba rula mexomá ka tšôna, ba tšea marumô ba rula maxwêtla ka ôna. Xo ka se bê le sethšaba se se tl’o xo tšwêla se sengwê lerumô; batho ba tlo lesa xo ithuta xo hlabana.’ (Jes. 2:4) Masogana a a ditšhaba ka moka a dirile sona seo.”

Nywageng ya ge go kgomarela ga tšona boema-gare bja Bokriste go lekwa, go hlahloba lefsa seo Beibele e se bolelago go Ba-Roma 13:1-7 (NW) mabapi le “babuši ba bagolo” go ile gwa lebiša polelong e kwalago kudu ya tswalano ya Dihlatse le mebušo ya lefase. Ye e ile ya gatišwa ditokollong tša Morokami (wa Seisemane) tša November 1, November 15 le December 1, 1962 gomme ya tiišetšwa gape tokollong ya November 1, 1990. Dihlogo tšeo di ile tša gatelela boemo bja Jehofa Modimo e le “Yo a Phagamego,” mola di bontšha gore babuši ba lefase ke “babuši ba bagolo” feela ge ba bapišwa le batho ba bangwe le boemo bja modiro bjo Modimo a ba dumelelago go šoma go bjona tshepedišong ya gona bjale ya dilo. Dihlogo di bontšhitše go nyakega ga gore Bakriste ba therešo ba hlomphe babuši ba bjalo ba lefase ka go laolwa ke letswalo le go ba kwa ditabeng ka moka tšeo di sa lwantšhanego le molao wa Modimo le letswalo la bona leo le tlwaeditšwego ka Beibele.—Dan. 7:18; Mat. 22:21; Dit. 5:29; Ba-Roma 13:5.

Go kgomarela ga Dihlatse tša Jehofa ditekanyetšo tše tša Beibele ka go tia go di neile botumo bja go ba tšeo di arogilego lefaseng, bjo bo gopotšago batho ka Bakriste ba pele.

Ge Lefase le be le E-ba le Matšatši a Lona a Maikhutšo

Ge Dihlatse tša Jehofa di phaela ka thoko dithuto tša bodumedi tšeo di tšwago boheiteneng, gape di ile tša tlogela go kopanela mekgweng e mentši yeo e bego e šilafaditšwe ka mo go swanago. Eupja ka nako e teletšana matšatši a mangwe a maikhutšo a be a se a hlahlobišišwa ka kelohloko kamoo a bego a swanetše ka gona. Le lengwe la ona e be e le Keresemose.

Letšatši le la maikhutšo le be le binwa ngwaga ka ngwaga gaešita le ke ditho tša sehlopha sa bašomi ba ntlong-kgolo ya Mokgatlo wa Watch Tower Legaeng la Bethele kua Brooklyn, New York. Ka nywaga e mentši di be di lemoga gore December 25 e be e se letšatši le le nepagetšego, eupja di ile tša bea mabaka ka gore ke kgale letšatši le tswalanywa ka gohle le matswalo a Mophološi le gore go direla ba bangwe botse e be e le mo go swanetšego ka letšatši lege e le lefe. Lega go le bjalo, ka morago ga go nyakišiša ka mo go tšwelago pele ka taba ye, ditho tša sehlopha sa bašomi ba ntlong-kgolo ya Mokgatlo gotee le dihlopha tša bašomi ba diofising tša makala a Mokgatlo kua Engelane le Switzerland di ile tša dira phetho ya go kgaotša go ba le karolo menyanyeng ya Keresemose, ka gona ga go na monyanya wa Keresemose wo o ilego wa binwa moo ka morago ga 1926.

R. H. Barber, e lego setho sa sehlopha sa bašomi ba ntlong-kgolo yo a ilego a dira nyakišišo e tletšego ya setlogo sa meetlo ya Keresemose le mafelelo ao meetlo ye e bego e a tšweletša, o ile a hlalosa dipoelo kgašong ya radio. Tsebišo yeo e ile ya gatišwa gape ka go The Golden Age ya December 12, 1928. E be e le go pepentšhwa mo go feletšego ga setlogo seo se nyatšago Modimo sa Keresemose. Ga e sa le go tloga ka nako yeo, setlogo sa boheitene sa meetlo ya Keresemose se ile sa tsebja ke batho ka kakaretšo, eupja ya ba batho ba sego kae feela bao ba fetošago tsela ya bona ya bophelo ka lebaka leo. Ka lehlakoreng le lengwe, Dihlatse tša Jehofa di be di ikemišediše go dira diphetogo tše di nyakegago e le gore di be bahlanka ba ba amogelegago kudu ba Jehofa.

Ge go be go bontšhwa gore go bina monyanya wa matswalo a Jesu ge e le gabotse go fetogile selo seo se kgahlišago batho kudu go feta topollo yeo e neetšwego ka lehu la gagwe; gore menyanya ya mašata ya letšatši le la maikhutšo le moya wo dimpho tše dintši di bego di newa ka wona di be di sa godiše Modimo; gore bo-magi bao go bego go ekišwa go nea dimpho ga bona ge e le gabotse e be e le balepi ba dinaledi bao ba tutueditšwego ke batemona; gore batswadi ba beetše bana ba bona mohlala ka go bolela maaka ka seo ba ba boditšego sona ka Santa Claus; gore “St. Nicholas” (Santa Claus) go be go dumelwa gore ke leina le lengwe la Diabolo ka boyena; le gore menyanya e bjalo go etša ge Mokadinale Newman a dumetše ka go Essay on the Development of Christian Doctrine ya gagwe e be e le “didirišwa tša kgonthe le dikarolo tše bohlokwa tša borapedi bja batemona” tšeo kereke e di amogetšego—ge di be di lemošwa ka dilo tše, Dihlatse tša Jehofa di ile tša kgaotša gatee-tee le go kgaoletša sa ruri go ba le karolo lege e le efe menyanyeng ya Keresemose.

Dihlatse tša Jehofa di thaba le malapa a tšona le bagwera. Eupja ga di kopanele matšatšing a maikhutšo le menyanyeng yeo e tswalanago le medingwana ya boheitene (go etša ge go le bjalo ka matšatši a maikhutšo a swanago le Easter, Letšatši la Ngwaga o Mofsa, Letšatši la May le Letšatši la Mma). (2 Ba-Kor. 6:14-17) Go swana le Bakriste ba pele,c e bile ga di bine matšatši a matswalo. Gape di phema ka tlhompho go kopanela matšatšing a maikhutšo a botšhaba a go gopola ditiragalo tša bopolitiki goba tša bohlabani gomme di gana go nea tlhompho ya borapedi go bagale ba setšhaba. Ka baka la’ng? Ka gobane Dihlatse tša Jehofa ga se karolo ya lefase.

Go Thuša Magagabo Tšona

Borapedi bja medimo e be e le motheo wa bophelo bja tša leago le bja setšo bja Mmušo wa Roma. Ka ge Bakriste ba ile ba phema go kopanela selong lege e le sefe seo se šilafaditšwego ka medimo ya boheitene, batho ba ile ba lebelela Bokriste e le tlhaselo tseleng ya bona ya go phela; le gona go ya ka ra-dihistori Tacitus, Bakriste ba be ba bolelwa e le bao ba hloilego batho. Ge a hlalosa maikwelo a swanago, Minucius Felix ka dipukung tša gagwe o tsopola mo-Roma a botša motho yo a mo tlwaetšego wa Mokriste gore: “Ga le ye dipontšhong; ga le kopanele melokelokeng ya go gwanta . . . le hlaswa dipapadi tše kgethwa.” Baagi ba lefase la Roma ya bogologolo ba be ba sa kwešiše Bokriste le gatee.

Ka mo go swanago lehono, Dihlatse tša Jehofa ga di kwešišwe ke ba bantši lefaseng. Batho ba ka duma ditekanyetšo tše di phagamego tša boitshwaro tša Dihlatse eupja ba nagana gore Dihlatse di swanetše go kopanela gotee le lefase leo le di dikologilego medirong ya lona, gomme di akaretšwe go thušeng go dira lefase gore e be lefelo le kaone. Lega go le bjalo, bao ba tsebago Dihlatse tša Jehofa ba iponela ka mahlo gore di na le lebaka la Beibele bakeng sa selo se sengwe le se sengwe seo di se dirago.

Go e na le go ikarola go batho ka moka, Dihlatse tša Jehofa di gafela maphelo a tšona go thuša magagabo tšona ka tsela yeo Jesu Kriste a beilego mohlala ka yona. Di thuša batho go lemoga kamoo ba ka lebeletšanago ka katlego le mathata a bophelo mo nakong ye ka go ba tlwaelanya le Mmopi le ditaelo tša bophelo tšeo di hlalositšwego Lentšung la gagwe le le buduletšwego. Di abelana ka bolokologi le baagišani ba tšona ditherešo tša Beibele tšeo di ka fetošago pono ka moka ya motho ka bophelo. Seo se lego modung wa ditumelo tša tšona ke go lemoga gore “lefase le a feta,” gore Modimo o tla tloga a tsena ditaba gare bakeng sa go fediša tshepedišo ya gona bjale ya dilo le gore bokamoso bja letago bo letetše bao ba dulago e se karolo ya lefase gomme ba dumela ka mo go tletšego Mmušong wa Modimo.—1 Joh. 2:17.

[Mengwalo ya tlase]

[Seswantšho go letlakala 188]

Ga se bo-modula-noši, lega go le bjalo ga di tšee karolo tseleng ya lefase ya bophelo

[Seswantšho go letlakala 189]

Ba ile ba tšwa dikerekeng tša Bojakane

[Seswantšho go letlakala 190]

“Bakriste ba ile ba dula ba arogile gomme ba fapane le batho ka kakaretšo”

[Seswantšho go letlakala 194]

Boema-gare bja Bokriste bo a lekwa

[Seswantšho go letlakala 198]

‘Ga go na motho yo a ba diretšego phetho’

[Seswantšho go letlakala 199]

Lebaka leo ba kgaotšago go bina Keresemose ka lona

[Lepokisi go letlakala 195]

Ga di Bee Mmušo Lege e le Ofe Kotsing

◆ Ge se be se ngwala ka Dihlatse tša Jehofa nageng ya Latin America, sehlopha sa barulaganyi ba “World-Herald” sa Omaha, Nebras­ka, U.S.A., se itše: “Ke mo go nyakago kakanyo ya go se kgotlelele batho ba bangwe le ya go belaela ka mo go feletšego go dumela gore Dihlatse tša Jehofa di bea mohuta lege e le ofe wa mmušo wa tša bopolitiki kotsing; ke tšeo di se nago tshekamelo ya bofetogedi le tšeo di ratago khutšo ka mo sehlopha sa bodumedi se ka bago ka gona, gomme di kgopela feela gore di tlogelwe di tšwele pele ka tumelo ya tšona ka tsela ya tšona ka noši.”

◆ Kuranta ya Italy ya “Il Corriere di Trieste” e boletše gore: “Dihlatse tša Jehofa di swanetše go hlompšha ka baka la go tsepama ga tšona le botee. Go fapana le madumedi a mangwe, botee bja tšona e le batho bo di thibela go rapela Modimo o tee, ka leina la Kriste o tee gore a šegofatše mahlakore a mabedi ao a lwantšhanago, goba go tswakanya dipolitiki le bodumedi bakeng sa go phetha dikgahlego tša Baetapele ba Mebušo goba dihlopha tša bopolitiki. Sa mafelelo seo le sona se lego bohlokwa, di ikemišeditše go lebeletšana le lehu go e na le go roba . . . molao wa gore, O SE KE WA BOLAYA!”

◆ Ka morago ga ge Dihlatse tša Jehofa di kgotleletše thibelo ya nywaga e 40 kua Czechoslovakia, kuranta ya “Nová Svoboda” ka 1990 e itše: “Tumelo ya Dihlatse tša Jehofa e thibela go dirišwa ga dibetša malebana le batho, gomme tšeo di ilego tša gana tirelo ya motheo ya tša bohlabani gomme tša se ye go šoma meepong ya malahla di ile tša ya kgolegong, gaešita le ka nywaga e mene. Go tšwa go se feela, go molaleng gore di na le matla a magolo a boitshwaro. Re ka diriša batho ba bjalo bao ba se nago boithati gaešita le medirong e phagamego ya tša bopolitiki—eupja le ka mohla re ka se ke ra ba tsenya moo. . . . Ee, di hlompha balaodi ba mmušo eupja di dumela gore ke Mmušo wa Modimo feela wo o kgonago go rarolla mathata ka moka a batho. Eupja lemoga se—ga se tšeo di fišegelago thoko. Ke batho bao ba nweletšego mekgweng ya go dira setho.”

Lepokisi/Diswantšho go letlakala 200, 201]

Mekgwa Yeo e Ilego ya Tlogelwa

Monyanya wo wa Keresemose Bethele ya Brooklyn ka 1926 e be e le monyanya wa bona wa mafelelo; ganyenyane-ganyenyane Barutwana ba Beibele ba ile ba thoma go lemoga gore setlogo sa letšatši le la maikhutšo le mekgwa yeo e sepedišanago le lona ga di godiše Modimo

Ka nywaga e mentši, Barutwana ba Beibele ba be ba apara sepelete sa sefapano le mphapahlogo e le petšhe ya boitsebišo, gomme seswantšho se se be se le letlakaleng la ka ntle la “Morokami” (wa Seisemane) go tloga ka 1891 go ya go 1931. Eupja ka 1928 go ile gwa gatelelwa gore e be e se seka sa mokgabišo eupja modiro wa motho e le hlatse wo o bego o bontšha gore ke Mokriste. Ka 1936 go ile gwa hlaloswa gore bohlatse bo bontšha gore Kriste o hwetše koteng, e sego sefapanong sa dikota tše pedi

Ka pukung ya bona ya “Daily Manna,” Barutwana ba Beibele ba ile ba boloka lelokelelo la matšatši a matswalo. Eupja ka morago ga ge ba tlogetše go bina monyanya wa Keresemose le ge ba lemoga gore menyanya ya matšatši a matswalo e be e hlompha dibopiwa ka mo go sa nyakegego (lebaka le lengwe leo ka lona Bakriste ba pele ba sa kago ba bina matšatši a matswalo le ka mohla), Barutwana ba Beibele ba ile ba tlogela le mokgwa woo

Ka nywaga e ka bago 35, Modiši Russell o be a nagana gore Great Pyramid of Gizeh e be e le lefsika la Modimo la bohlatse, le le kgonthišetšago mabaka a Beibele a dinako. (Jes. 19:19) Eupja Dihlatse tša Jehofa di lahlile kgopolo ya gore phiramiti ya Egipita e tswalana ka tsela lege e le efe le borapedi bja therešo. (Bona ditokollo tša “Morokami” [wa Seisemane] tša November 15 le December 1, 1928)

[Seswantšho go letlakala 189]

Go ile gwa abja dikopi tše dimilione tše lesome

[Diswantšho go letlakala 191]

Ba bangwe ba ile ba tsena meleteng ya ntwa ba swere dithunya, eupja ba bangwe, go akaretša A. P. Hughes wa Engelane le R. Cuminetti wa Italy ba ile ba gana go akaretšwa mo go bjalo

[Diswantšho go letlakala 193]

Dihlatse tša Jehofa di ile tša gana go amogela Kgwerano ya Ditšhaba goba UN e le yeo e tšwago go Modimo, eupja di ile tša bolelela feela Mmušo wa Modimo ka Kriste

[Seswantšho go letlakala 197]

Carleton le Flora Nichols. Ge morwa wa bona a be a ganne go dumediša folaga, ye e ile ya ba taba e phatlalatšwago setšhabeng