Tlhalo Di-tla-morago tša Yona tše Bohloko

GA SE bo-ramolao goba bagwera gaešita le mokero wa tša ditaba goba “ditsebi” bao ba tlago go tlaišwa ke mafelelo a tlhalo. Ke batho ba babedi bao ba hlalanago​—⁠le bana ba bona⁠—​bao ba tlaišwago ke di-tla-morago.a Go e na le go ba phihlelo yeo e hunollago, tlhalo e ka ba le mafelelo a bohloko ka mo go makatšago.

Ka go The Case Against Divorce, Diane Medved o dumela gore mathomong o be a ikemišeditše go ngwala puku yeo e bego e tla ba “magareng ka mo go swanetšego” mabapi le tlhalo. Lega go le bjalo, o ile a ikwa a gapeletšega go fetoša kgopolo ya gagwe. Ka baka la’ng? O ngwala gore: “Gabonolo feela, ke ile ka lemoga nyakišišong ya-ka gore mogato le di-tla-morago tša tlhalo ke tše bohloko ka mo go feletšego​—⁠mmeleng, monaganong le moyeng⁠—​mo e lego gore maemong a mantši kudu, ‘tharollo’ yeo e e tlišago ruri ke e mpe kudu go feta ‘maemo a sa thabišego’ a lenyalo.”

Ann, yo a boletšwego sehlogong se se fetilego o dumela ka gore: “Ke be ke nagana gore tlhalo e tla ba kimollo. Ke be ke nagana gore ge feela nka tšwa lenyalong le, gona ke tla loka. Eupja pele ga tlhalo, bonyenyane bohloko bja maikwelo bo ile bja ntira gore ke ikwe ke phela. Ka morago ga ge ke hladile, ga se ka ka ka ikwa ke phela. Go be go e-⁠na le maikwelo a go se be selo moo ke ilego ka ikwa ke sa phele. E be e le mo gobe kudu. Ga ke kgone go hlalosa kamoo ke bego ke ikwa ke le lefeela ka gona.” Ka morago ga tlhalo, dikholofetšo tšeo di sa kwagalego tša tokologo le lethabo di hwelela dilong tša kgonthe tšeo di nyamišago tša go phela le go phologa letšatši le letšatši.

Therešo ke gore gaešita lege go e-⁠na le mabaka a molao bakeng sa tlhalo, mafelelo a yona e ka ba a bohloko kudu le ao a tšeago nako e telele. Ka gona motho lege e le ofe yo a naganago go tšea mogato o bjalo wa makgaola-kgang e tla ba yo a hlalefilego ge a e-⁠kwa keletšo ya Jesu pele: ‘Bala ditshenyagalelo.’ (Luka 14:​28, NW) Ka mo go kgethegilego, ditshenyagalelo tše dingwe ke dife, tše dingwe tša di-tla-morago tše bohloko tša tlhalo?

Mafelelo a Maikwelo le a Boitshwaro

Nyakišišo ya morago bjale yeo e gatišitšwego ka go Journal of Marriage and the Family e bontšhitše gore tlhalo e kgokaganywa le go hloka lethabo le go nyama maikwelong. Bao ba hladilego ba be ba bonala ba tla nyama maikwelong kudu gomme bao ba hladilego ka makga ao a fetago le tee ba be ba bonala ba tla nyama maikwelong gantši kudu. Setsebi sa tša leago Lenore Weitzman ka pukung ya gagwe ya The Divorce Revolution, o bolela gore batho bao ba hlalanego le bao ba aroganego ba amogelwa ka ditekanyo tše di phagamego dipetleleng tša bao ba fokolago monaganong; gape ba babja ka ditekanyo tše di phagamego kudu, ba hwa ka pela gomme ba a ipolaya.

Nyakišišong ya gagwe go batho ba ka bago 200, Medved o hweditše gore tlhalo e tlogetše banna le basadi ba tshwenyegile kudu maikwelong ka palo-gare ya nywaga e šupago, ba bangwe ka nywaga-some. O hweditše gore selo se tee seo tlhalo e sa kago ya se kgoma e be e le mokgwa o sa kgahlišego wa boitshwaro wo o lebišitšego banyalani tlhalong le mathomong. Ka gona, ga go makatše ge manyalo a bobedi a bonala ka kudu e le ao a tlago go palelwa go feta manyalo a pele!

Go e na le go kaonefatša boitshwaro, gantši tlhalo e na le mafelelo a bohloko kudu boitshwarong. Banyakišiši ba hweditše gore ka morago ga tlhalo, banna ba bantši le basadi ba tsena ka nakwana go seo ekego ke lebaka la bobedi la mahlalagadi. Ba thabela tokologo ya bona yeo ba sa tšwago go e hwetša ka go phegelela ditswalano tšeo di latelanago tša lerato e le gore ba oketše go ikholofela ga bona mo go fokolago goba go tloša bodutu. Eupja go beana mabaka bakeng sa mabaka a bjalo a boithati go ka lebiša boitshwarong bjo bo gobogilego bja botona le botshadi, bjo bo nago le lelokelelo la bjona le letelele la mafelelo a bohloko. Le gona e ka ba mo go kwešago bohloko kudu le mo go gobatšago go bana bao ba bonago batswadi ba bona ba itshwara ka tsela ye.

Lega go le bjalo, gantši batho ba babedi bao ba hlalanago ba šetše ba dumelelane le phatlalatšo ya lefase ya gore dinyakwa tša bona le dilo tšeo ba tshwenyegilego ka tšona di tla pele. Ka go rialo, ba ithatafaletša bohloko bjo ba bo tlišago maphelong a batho bao ba ba dikologilego​—⁠a bana ba bona, a batswadi ba bona, a bagwera ba bona. Ba bangwe ba lebala gore Modimo le yena a ka kwa bohloko pelong ya gagwe ge re hlokomologa ditekanyetšo tša gagwe. (Bapiša le Psalme 78:​40, 41; Maleaki 2:​16.) Gape tlhalo e ka ba tiro e selekišago kudu, kudu-kudu ge e tsoša dintwa tša molao mabapi le go hlokomela bana le dithoto.

Kotsi ya tša Ditšhelete

Lenore Weitzman ge a tšwela pele o phethile ka gore tlhalo e bile ke “kotsi ya tša ditšhelete” go basadi kua United States. Ka kakaretšo, e aroganya ka bogare tšhelete ya bona ya go lefelela dilo tša bohlokwa tše bjalo ka dijo, madulo le digotetši. O hweditše gore boemo bja bona bja bophelo bo theoga ka mo go nyamišago ka 73 lekgolong ka morago ga tlhalo!

O be a letetše gore melao ya mehleng yeno “e sedimošitšwego” ya tlhalo e tla dira e le tšhireletšo go basadi. Go e na le moo, o hweditše gore basadi ba bolelwa e le bao ba tlaletšwego le go diila ka morago ga tlhalo. Ba bolelwa e le bao gatee-tee ba swanelwago ke go retologela go mananeo a tlhokomelo ya bao ba hlokago, dithekethe tša mmušo tša go reka dijo, mafelo a bodulo a bao ba se nago magae le mekgatlong yeo e abago dijo bakeng sa badiidi. Palo e tletšego ya 70 lekgolong ya basadi bao a boledišanego le bona ba begile gore ba be ba dula ba tshwenyegile ka go hwetša tšhelete e lekanego bakeng sa go lefelela dilo tšeo ba di hlokago. Ba bangwe ba ile ba ikwa ba boifa, ba tlaletšwe e bile bona le bana ba bona ba sa kgone go gwerana le batho ba bangwe, ba se na nako ya go khutša.

Lesogana leo re tlago go le bitša Tom, leo batswadi ba lona ba hlalanego ge le be le e-⁠na le nywaga e seswai le a gopola: “Ka morago ga ge Tate a tlogile, ka mehla re be re e-⁠na le dijo, eupja gatee-tee tšhitswana ya seno-tšididi e be e hwetšagala ka sewelo. Re be re sa kgone go reka diaparo tše difsa. Mma o ile a swanelwa ke go re rokela dihempe. Ge ke lebelela seswantšho sa rena bana sa nakong yeo, ke ponagalo e nyamišago kudu ya batho bao ba bonalago ba babja.”

Ka ge basadi ba bantši ba abelwa go hlokomela bana gomme bo-tate ba bantši ba palelwa ke go lefa tšhelete yeo e laetšwego ke kgoro ya tsheko ya go fepa bana​—⁠yeo gantši e bago ya tekanyo e nyenyane kudu⁠—​go bonala tlhalo e le yeo e dirago basadi gore e be bao ba diilago kudu go feta banna. Lega go le bjalo, ge e le gabotse tlhalo e ka fo se humiše le monna. Puku ya Divorced Fathers e bolela gore ditshenyagalelo tša tša molao di nnoši di ka tšea seripa-gare sa moputso wa kgonthe wa monna wa ngwaga. Gape tlhalo ke yeo e bolayago maikwelong go banna le bo-tate. Ba bantši ba nyamišwa ke go fo ba baeng feela maphelong a bana ba bona.

Hlokomela Lenyalo la Gago!

Ka gona, e tloga e se mo go makatšago go lemoga gore nyakišišong yeo e dirilwego go batho bao ba hladilego ka ngwaga o tee, 81 lekgolong ya banna/​bo-tate le 97 lekgolong ya basadi/bo-mma ba ile ba dumela gore tlhalo e ka ba e bile phošo le gore ba be ba swanetše go leka ka matla go dira gore lenyalo la bona le atlege. “Ditsebi” tšeo di oketšegago le tšona di tlogela ka tlalelo dikgopolo tšeo di selekišago mabapi le lenyalo tšeo di bego di di thekga. Los Angeles Times e sa tšwa go bolela gore: “Ka nywaga e fetago 25 ya go hlahloba mafelelo, dingaka tše dintši tša kalafo . . . di šoma ka thata bakeng sa go šireletša manyalo.”

Ee, go boela morago go bonolo kudu go “ditsebi.” Ge e le gabotse, selo feela seo di swanetšego go se dira ke gore, “Mmalo! Tshwarelo!” gomme tša thoma go bolela molaetša o fapanego. Ga go bonolo go batho ba dikete bao ba latetšego keletšo ya tšona. Lega go le bjalo, bahlaselwa ba tlhalo ba ka ithuta dithuto tše bohloko kudu phihlelong ya bona e nyamišago, bjalo ka yeo e boletšwego ka bokopana go Psalme 146:​3, 4: “Se boteng maxoši e lexo bana ba batho, bao xo sexo phološô xo bôná. Môya wa motho o a tloxa, ’me yêna ó boêla mmung wa xaxwe; mohla woo ké mo xo fêlaxo maanô a motho.”

Bagwera, dingaka tša kalafo, bo-ramolao, goba makgotla a tša ditaba e fo ba batho ba sa phethagalago. Ka gona ge re nyaka keletšo mabapi le lenyalo, ke ka baka la’ng re ithekga ka mo go feletšego ka bona? Na e be e ka se be mo go kwalago kudu go retologela go Jehofa Modimo pele, yena Morulaganyi wa lenyalo? Melao ya gagwe ya motheo ga e fetoge le ditshekamelo tšeo di fetogago tša dikgopolo tša “ditsebi.” E bile ya therešo nywageng e dikete gomme e a hola lehono.

Andrew le Ann ba ile ba thoma go lemoga se nakong e nngwe ka morago ga ge ba hlalane. Ba ile ba lemoga gore tlhalo ya bona e be e le phošo e kgolo kudu. Lega go le bjalo, ka mo go lemogegago nako e be e se ya ba šia ka kudu. Ba ile ba kopana gomme ba nyalana gape. Ba ile ba thoma go fetola tsela ya bona ya go nagana. Andrew o gopola gore, “Ke ile ka lemoga gore ke senyegile kudu boitshwarong gomme ke nyaka thušo. Ke ile ka e rapelela la mathomo ka morago ga nywaga e mentši. Ke be ke nyaka go dira se se nepagetšego; ka gona ke ile ka swanelwa ke go tlogela seo ke bego ke se dira le go lahla mekgwa ka moka yeo ke e topilego lefaseng. Ke be ke se sa e nyaka.”

Ann o re: “Lebaka leo ka lona re bego re ka dula gotee gona bjale, dilo tše bohloko tša nakong e fetilego re di phaetše ka morago ke gore bobedi bja rena re be re tloga re nyaka go ba le boemo bjo bo lokilego go Jehofa. Le gona re be re tloga re nyaka gore lenyalo le atlege.” Seo ga se bolele gore go bile bonolo ga e sa le go tloga ka nako yeo. “Re dula re dišitše tswalano ya rena gona bjale, bjalo ka mpja ya go hlapetša. Ge e ba o mongwe wa rena a bona eka e a senyega, re boledišana ka yona.”

Bjale Andrew le Ann ba godiša bana ba babedi bao ba thabilego. O dira e le mohlanka wa bodiredi ka phuthegong ya Dihlatse tša Jehofa. Ee, dilo ga se tša loka ka mo go feletšego. Le ka mohla lenyalo e ka se be le le phethagetšego lefaseng le la kgale. Le ka phethagala bjang mola le kopanya batho ba babedi bao ba sa phethagalago? Ke ka lebaka leo Beibele e re lemošago gore ga e sa le go tloga nakong ya ge sebe se tsena lefaseng, lenyalo le tlišitše tekanyo e itšego ya “bothata nameng.” (1 Ba-Korinthe 7:​28) Ka gona, ga se gwa swanela go tsenwa lenyalong ka kgopolo e bonolo; mang le mang yo a naganago ka lenyalo o tla dira gabotse ge a ka diriša nako e lekanego go tseba yo a lebeletšwego go ba molekane. Ge feela go tsenwe go lona, gantši lenyalo e ba le lebotse ge go dirwa boiteko bjo bogolo.

Lega go le bjalo, tlhalo le yona ka mo go kwalago ga se ya swanela go tšewa gabonolo. Ge go bonwa tlhalo e le e nyakegago goba e sa phemegego, ruri Modimo a ka re nea thušo yeo re e nyakago ya go kgotlelela dinako tše thata tšeo di ka latelago. Eupja ge e ba re latela tshekamelo ya lefase ya go kgomarela kgopolo ya go nyatša thulaganyo e kgethwa ya lenyalo, ke mang yo a tlago go re šireletša go mafelelo a bošilo bjo bjalo? Ka gona hlokomela lenyalo la gago. Go e na le go ikemišetša go le senya ge dilo di sa atlege, leka go rarolla mathata. Leka go le lokiša go e na le go le senya. Lebelela Lentšung la Modimo bakeng sa dikarabo tšeo di holago tša mathata a lenyalo.b Ditharollo di gona. Le gona di a šoma.

[Mengwalo ya tlase]

[Seswantšho go letlakala 10]

Hlokomelang lenyalo la lena ka go tšea nako le dira dilo le le gotee bjalo ka lapa