Na Katlego ya Dilo tše di Bonagalago e ka Kgonthišetša Lethabo?

POCHING wa nywaga e 45 yo a goletšego ka borwa bja Taiwan nywageng ya bo-1950 o gopola gore: “O 1 go ba 2 ba barutwana ba 50 sekolong sa rena ba be ba rwala dieta. Re be re sa kgone go di reka. Lega go le bjalo, le ka mohla ga se ra ka ra ipona re le badiidi. Re be re e-⁠na le tšohle tše re bego re di nyaka.”

E be e le nywageng e ka bago 40 e fetilego. Ga e sa le go tloga ka nako yeo, bophelo bja Poching le bja badudi ka moka ba dimilione tše 20 ba sehlakahlakeng seo bo fetogile kudu. Bjalo ka ge puku ya Facts and Figures​—⁠The Republic of China on Taiwan e hlalosa, “Taiwan [e ile] ya fetošwa go tloga go go ba naga ya lekoko la tša temo go ya go go ba naga ya lekoko le mafolofolo la tša diintaseteri.” Go ya mafelelong a nywaga ya bo-1970, Taiwan e be e lebelelwa e le “lekoko le le tsepamego le le atlegago.”

Ke therešo, bohlatse bja katlego bo bonwa gohle kua Taiwan. Go tloga go lefelo la meago e phagamego ya sebjale-bjale kudu ya diofisi tšeo di agilwego ka lebelo sehlakahlakeng ka moka go ya go ditsela tše dikgolo tšeo di tletšego dikoloi tše di bitšago tšhelete e ntši tše di tšwago dinageng tša ka ntle, katlego ya dilo tše di bonagalago ya Taiwan e dungwa ke ditšhaba tše dingwe tše di sa hlabologago. China Post, e lego kuranta e tumilego ya Taiwan ya leleme la Seisemane e ikgantšha ka gore lehono “batho ba Taiwan ba thabela maemo a phagamego kudu a bophelo historing ya ma-China.”

‘Mathata a Mantši a Thata’

Na katlego ye ka moka ya dilo tše di bonagalago e tlišeditše batho lethabo la kgonthe le kgotsofalo? Lege go se na pelaelo ya gore go na le mo gontši moo batho ba Taiwan ba ikgantšhago ka gona, go na le lehlakore le lengwe la taba ye ya katlego. China Post e tšwela pele go hlalosa gore: “Gotee le tekanyo ye e phagamego ya lehumo go rotogile mathata a mantši a raraganego le a thata.” Katlego ya Taiwan ya dilo tše di bonagalago ga se ya tla ka ntle le theko.

Mabapi le “mathata a raraganego le a thata” a a rakeletšego sehlakahlaka se seo e kilego ya ba se se se nago bosenyi, China Post e re: “Nywageng e sa tšwago go feta bosenyi le tlhaka-tlhakano di ile tša oketšega ka mo go tšhošago lekokong la rena le le humilego, tša rotoša kotsi e golago bakeng sa maphelo le dithoto tša baagi ka moka ba ba ikokobeletšago molao.” Sehlogong se se rego “Mahumo a Dira Taiwan Naga ya Kganyogo e Feteletšego,” Post e nyatša mathata a go ata ga “mabenkele ao e lego a basadi a go jela le mafelo a go rekiša bjala” le a dintlo tše e sego tša molao tša bohlotlolo tšeo di šomišwago ka bofora e le mafelo a go kotela meriri. Bohlakodi le go thopa bana ka maikemišetšo a go hwetša tšhelete ya topollo di fetogile bothata bjo bongwe. Pego e nngwe e bolela ka go thopa bana e le “kgwebo e mpsha e golago ka lebelo ya Taiwan.” Ba bantši ba retologela bosenying bjo bo bjalo e le mokgwa wa go lefa dikoloto tša go petšha goba ditahlegelo tše dingwe tša tša ditšhelete.

Bana ga se bahlaselwa feela ba se nago molato ba bosenyi. Ba akaretšwa ka mo go oketšegago go direng bosenyi. Dipego di bontšha gore ka 1989 e nnoši, palo ya melato ya bosenyi e dirilwego ke bana e ile ya oketšega ka 30 lekgolong. Ba bangwe ba lotodiša koketšego ye go go thubega ga malapa, gomme dipalo-palo di bonala di thekga se. Ka mohlala, go tloga ka 1977 go ya go 1987 palo ya banyalani ba ma-Taiwan e ile ya fokotšega, eupja tekanyo ya tlhalo e ile ya oketšega go feta gabedi. Ka ge setlogo sa ma-China ka tlwaelo se gatelela bohlokwa bja lapa lekokong le le tsepamego, ga go makatše ge ba bantši ba tshwenyegile kudu ka maemo ao a befelago pele.

Modu wa Bothata

Go neilwe ditlhaloso tše fapa-fapanego e le maiteko a go kwešiša lebaka la go senyega ga thulaganyo ya tša leago lekokong le le atlegago. Batho ba bangwe ka go ba le filosofi, ba bolela gore e fo ba moputso wa katlego. Eupja go bea katlego molato go swana le go bea dijo molato bakeng sa bojato. Ga se bohle ba jago ba e lego dijato, goba gore yo mongwe le yo mongwe yo a atlegago o rata dilo tše di bonagalago goba ke sesenyi. Aowa, katlego ya dilo tše di bonagalago ka boyona ga e bake bosenyi le tlhaka-tlhakano ya tša leago.

Sehlogo se sengwe ka go China Post se ile sa šupa lebaka le legolo le le tlaleletšago. Se itše: “Nywaga-someng e mentši re ile ra gatelela kudu tšwelopele ya dilo tše di bonagalago. Se se bakile go senyega ga bohlokwa bja boitshwaro le boemo bja moya lekokong la rena lehono.” (Mongwalo o sekamego ke wa rena.) Ee, go gatelela ka mo go feteletšego go phegelela dilo tše di bonagalago go iša moyeng wa go rata dilo tše di bonagalago le megabarung. Go godiša boithati. Ke moya o bjalo o išago go thubegeng ga lapa le go ateng ga mathata setšhabeng. Seo Beibele e se boletšego nywageng e 2 000 e fetilego e sa dutše e le therešo: “Lerato la tšhelete [e sego tšhelete ka boyona] ke modu wa mehuta ka moka ya dilo tše di gobatšago.”​—⁠1 Timotheo 6:⁠10, NW.

Bothata bja Lefase ka Bophara

Ka go tsoma khutšo le boiketlo​—⁠le polokego⁠—​batho ba dikete ba hudugile Taiwan ba ya dinageng tše dingwe. Eupja mathata ao Taiwan e lebanego le ona ga a hwetšwe Taiwan feela. A atile lefaseng ka bophara.

Nywageng e mmalwa e fetilego nyakišišo e ile ya bontšha gore karolo e humilego kudu kua California, U.S.A., e be e e-⁠na le tekanyo e phagamego kudu ya tlhalo nageng yeo. Mo e ka bago 90 lekgolong ya diphetogo tša dithekišetšano ka moka tša meago le dinaga mafelong a mangwe karolong yeo di be di bakilwe ke manyalo a thubegilego. Go ile gwa begwa ditiragalo tša go ipolaya tše di boeletšago palogare ya setšhaba gabedi. Tekanyo ya go lemalela bjala e be e le e nngwe ya tše di phagamego kudu ka nageng gomme go be go thwe go na le ditsebi tše dintši tša tša monagano le dingaka tše dingwe tša tša kalafo ya monagano karolong yeo, bakeng sa yo mongwe le yo mongwe go feta lefelong lege e le lefe le lengwe kua United States.

Jesu Kriste o boletše therešo ya motheo ge a be a re: “Motho xa a phele ka boxôbê fêla; ó phela ka mantšu ohle a a tšwaxo molomong wa Modimo.” (Mateo 4:⁠4) Dithoto tša dilo tše di bonagalago, go sa šetšwe kamoo di atilego ka gona di ka se kgone go kgotsofatša senyakwa se sengwe le se sengwe sa motho goba gore di ka kgonthišetša lethabo. Ka mo go fapanego, gantši go bjalo ka ge seema sa se-China se bea se ka gore: “Ge motho a khoše e bile a ruthetše, dikgopolo tša gagwe di nwelela go dilo tše di feteletšego le dikganyogong tša nama.” Se se bontšhwa ke se se diregago kua Taiwan le dinageng tše dingwe​—⁠katlego ya dilo tše di bonagalago e nnoši gantši e fetoga ketapele ya go bola ga boitshwaro le ga setšhaba gotee le mathata ao a sepedišanago le yona.

Ka gona, go nyakega’ng gore katlego ya dilo tše di bonagalago e be karolo ya lethabo la kgonthe le la ka mo go sa felego? Bakeng sa karabo, hle bala sehlogo se se latelago.

Mahumo a dilo tše di bonagalago a fetotše ditoropo tše dinyenyane go ba metse e megolo ya leema-ema ya mabone a “neon”

“Ge motho a khoše e bile a ruthetše, dikgopolo tša gagwe di nwelela go dilo tše di feteletšego le dikganyogong tša nama.”

Seema sa se-China