Lenyalo la Lena le ka Phološwa!

Beibele e tletše ka keletšo e šomago yeo e ka holago banna le basadi. Se ga se seo se makatšago le gatee ka gobane Yo a buduletšego Beibele e bile ke Mothomi wa thulaganyo ya lenyalo.

BEIBELE e nea seswantšho sa kgonthe sa lenyalo. E dumela gore monna le mosadi ba tla ba le “bothata” goba bjalo ka ge New English Bible e fetolela se, “bohloko le manyami.” (1 Ba-Korinthe 7:28) Lega go le bjalo, Beibele gape e bolela gore lenyalo le ka tšweletša lethabo gaešita le tlhalalo, e bile le swanetše go di tšweletša. (Diema 5:18, 19) Dikgopolo tše tše pedi ga di ganetšane. Di bontšha feela gore go sa šetšwe mathata a magolo, balekane ba lenyalo ba ka fihlelela tswalano ya kgaufsi le e lerato.

Na seo se a hlaelela lenyalong la lena? Na bohloko le go nyama di pipetša tswalano ya kgaufsi le lethabo tšeo tswalano ya lena e kilego ya tsebja ka tšona? Gaešita le ge lenyalo la lena le bile boemong bja go hloka lerato ka nywaga e mentši, seo se lahlegilego se ka hwetšwa. Go ba gona, le swanetše go lebana le therešo. Ga go monna le mosadi bao ba sa phethagalago bao ba kgonago go fihlelela lenyalo le le phethagetšego. Lega go le bjalo, go na le megato yeo le ka e gatago go fetola ditshekamelo tše di fošagetšego.

Ge o dutše o bala taba e latelago, leka go lemoga gore ke dintlha dife ka mo go kgethegilego tšeo di šomago lenyalong la lena. Go e na le go lebiša tlhokomelo mafokoding a molekane wa gago, kgetha ditšhišinyo tše sego kae tšeo wena o ka di dirišago, gomme o diriše keletšo ya Mangwalo. O ka hwetša gore go na le kholofelo e kgolo ka lenyalo la lena go feta kamoo le bego le nagana ka gona.

Anke sa pele re ahla-ahleng boemo bja kgopolo ka gobane pono ya gago ka boitlamo le maikwelo a gago ka molekane wa gago ke tša bohlokwa bjo bogolo.

Pono ya Gago ka Boitlamo

Pono ya nako e telele e bohlokwa ge e ba o tla katanela go atlegiša lenyalo la gago. Go feta moo, thulaganyo ya lenyalo e thomilwe ke Modimo bakeng sa go kopanya batho ba babedi wa go se arogane. (Genesi 2:24; Mateo 19:4, 5) Ka gona, tswalano ya gago le molekane wa gago ga e swane le mošomo wo o ka o tlogelago goba ngwako wo o ka o tlogelago ka go kgaotša nako ya go o hiriša gomme wa tšwa go wona. Go e na le moo, ge o be o tsena lenyalong o ile wa dira kholofetšo e tiilego ya go gomarelana le molekane wa gago go sa šetšwe seo se diregago. Maikwelo a tseneletšego a boitlamo a dumelelana le seo Jesu Kriste a se boletšego mo e nyakilego go ba nywaga e 2 000 e fetilego: “Se Modimo a se tlêmaxantšexo, motho a se kê a se aroxanya.”—Mateo 19:6.

Ba bangwe ba ka re, ‘Go ba gona, re sa dutše re le gotee. Na se ga se bontšhe gore re na le maikwelo a boitlamo?’ Mohlomongwe. Lega go le bjalo, bjalo ka ge go bontšhitšwe mathomong a lelokelelo le la dihlogo, banyalani ba bangwe bao ba dulago gotee ba kgakgetšwe ka meetseng ao a emego, ba kgakgetšwe lenyalong leo le hlokago lerato. Pakane ya gago ke go dira gore lenyalo la gago le thabiše, e sego feela gore le swarelele. Boitlamo bo swanetše go bonagatša potego e sego feela thulaganyong ya lenyalo eupša gape go motho yo o dirilego keno ya go mo rata le go mo hlokomela.—Ba-Efeso 5:33.

Dilo tšeo o di botšago molekane wa gago di ka utolla kamoo ge e le gabotse boitlamo bja gago bo tseneletšego ka gona. Ka mohlala, dingangišanong tše šoro, banna le basadi ba bangwe ba akgofela go bolela dipolelo tše bjalo ka “Ke a go tlogela!” goba, “Ke ya go hwetša yo mongwe yo a nthatago!” Gaešita le ge dipolelo tše bjalo di sa bolelwe ka go ikemišetša go dira se se bolelwago, di nyenyefatša boitlamo ka go bontšha gore mojako o dula o bulegile le gore yo a bolelago bjalo o dula a loketše go tšwa ka wona.

E le gore le tsošološe lerato lenyalong la lena, gona tlošang ditšhošetšo tše bjalo ge le boledišana. Go feta moo, na o ka kgabiša ngwako ge e ba o tseba gore letšatši le ge e ka ba lefe o ka tšwa ka go wona? Ka gona, ke ka baka la’ng o lebelela gore molekane wa gago a katanele go atlegiša lenyalo leo le ka se kego la swarelela? Ikemišetše gore o tla leka ka potego go šomela go tliša ditharollo.

Se ke seo mosadi yo mongwe a ilego a se dira ka morago ga go ba lebakeng la mathata le monna wa gagwe. O re: “Ge ke be ke ikwa ke sa mo rate ka dinako tše dingwe, ke be ke sa nagane ka go ntšha ka hlogo tswalanong. Selo le ge e le sefe seo se bego se senyegile, re be re tla se lokiša ka tsela e itšego. Gomme gona bjale, ka morago ga nywaga e mebedi e thata kudu, nka bolela ka potego gore re thabile kudu ka go ba gotee gape.”

Ee, boitlamo bo bolela go šomišana—e sego feela go no dula gotee eupša go šomela pakaneng e swanago. Lega go le bjalo, mo gongwe o ka ikwa gore boemong bjo ke feela maikwelo a go fo phetha molao ao a bolokilego lenyalo la lena le tšwela pele. Ge e ba go le bjalo, o se ke wa itlhoboga. Mo gongwe lerato le ka tsošološwa. Bjang?

Go Godiša Molekane wa Gago

Beibele e bolela gore: “Xo tšeana a xo xodišwê mo xohle.” (Ba-Hebere 13:4; Ba-Roma 12:10) Dibopego tša lentšu la Segerika leo le fetoletšwego mo e le ‘godišwa’ di fetolelwa mo gongwe ka Beibeleng e le “ratega,” “hlompha” le “bohlokwa.” Ge re lebelela selo se sengwe se le bohlokwa, re dira maiteko a kgonthe a go se hlokomela. Mohlomongwe o ile wa lemoga seo e le sa therešo ka monna yo a nago le koloi e mpsha ya theko e kgolo. O boloka koloi ya gagwe e bohlokwa e phadima e bile e le boemong bjo bobotse. Go yena gaešita le mongwapo o monyenyane ke tshenyegelo e kgolo! Batho ba bangwe ba hlokomela boemo bja bona bja tša maphelo ka mo go swanago. Ka baka la’ng? Ka gobane ba lebelela go phela ga bona gabotse e le ga bohlokwa, gomme ba nyaka go go šireletša.

Bontšha tlhokomelo e swanago ya tšhireletšo ka lenyalo la gago. Beibele e bolela gore lerato “le holofêla tšohle.” (1 Ba-Korinthe 13:7) Go e na le go ineela kgopolong ya go palelwa o se wa leka—mohlomongwe o hloboga kgonagalo ya go kaonefatša ka go bolela gore, “Ga se ra ka ra ratana,” “Re nyalane re sa le ba bafsa kudu,” goba “Re be re sa tsebe seo re bego re se dira”—ke ka baka la’ng le sa holofele dilo tše kaone gomme la katanela go dira dikaonefatšo, le go letela dipoelo ka go se fele pelo? Moeletši yo mongwe wa manyalo o bolela gore: “Ke kwa ba bantši ba batho bao ke ba eletšago ba bolela gore, ‘Nka se sa kgona!’ Go e na le go seka-seka tswalano bakeng sa go bona gore ke dikarolo dife tša yona tšeo di nyakago go kaonefatšwa, ba akgofela go tlogela maiteko ka moka, go akaretša le dika tša bohlokwa tšeo ba nago le tšona bobedi bja bona, histori ye ba ilego ba e kgoboketša ka šedi le kholofelo le ge e le efe ka bokamoso.”

Ke diphihlelo dife tša nakong e fetilego tšeo o di abelanago le molekane wa gago? Go sa šetšwe mathata tswalanong ya lena, ruri le ka nagana ka dinako tše thabišago, dilo tšeo le di phethilego le ditlhohlo tšeo le ilego la lebeletšana le tšona le le gotee. Naganišiša ka maemo a gomme o bontšhe gore o godiša lenyalo la gago le molekane wa gago wa lenyalo ka go šoma ka potego bakeng sa go kaonefatša tswalano ya lena. Beibele e bontšha gore Jehofa Modimo o kgahlegela kudu kamoo balekane ba lenyalo ba swaranago ka gona. Ka mohlala, mehleng ya moporofeta Maleaki, Jehofa o ile a kgalemela banna ba Isiraele bao ba bego ba radia basadi ba bona ka go ba hlala ka mabaka a sa rego selo. (Maleaki 2:13-16) Bakriste ba nyaka gore lenyalo la bona le godiše Jehofa Modimo.

Phapano—E Kotsi Gakaaka’ng?

Lebaka le legolo manyalong ao a hlokago lerato go bonala e le go se kgone ga monna le mosadi go swaragana le phapano. Ka ge go se batho ba babedi bao ba swanago tlwaa, manyalo ka moka a tla ba le dinako tša diphapano. Eupša balekane ba lenyalo bao ka mehla ba fapanago ba ka hwetša gore go theoša le nywaga lerato la bona le ile la fola. Ba ka ba ba phetha ka gore, ‘Re no se swanelane. Ka mehla re a lwa!’

Lega go le bjalo, go ba gona feela ga phapano ga se ya swanela go ba sešupo sa go fela ga lenyalo. Potšišo ke gore, Phapano e rarollwa bjang? Lenyalong le atlegago, monna le mosadi ba ithutile go boledišana ka mathata a bona ka ntle le go ba bjalo ka ge ngaka e nngwe e biditše se ka gore, “manaba a kgonthe.”

“Matla a Leleme”

Na wena le molekane wa gago le tseba go boledišana ka mathata? Ka bobedi le swanetše go ikemišetša go bolela ka wona. Ruri, bjo ke bokgoni—bjo e ka bago tlhohlo go ithuta bjona. Ka baka la’ng? Gare ga dilo tše dingwe, ka moka ga rena ka dinako tše dingwe re ‘foša ka leleme’ ka baka la go ba ba sa phethagalago. (Jakobo 3:2) Le gona, ba bangwe ba godišeditšwe ka magaeng ao go ona kgalefo ya motswadi e bego e dula e bontšhwa ka mehla. Go tloga nywageng ya bjaneng ba tlwaeditšwe ka kgopolo e itšego go dumela gore go tuka bogale le polelo e gobogilego ke dilo tšeo di tlwaelegilego. Mošemane yo a godišeditšwego tikologong e bjalo ge a gola e ka ba “motho wa sebefedi,” motho wa “se-tlalwa-ke-pelo.” (Diema 29:22) Ka mo go swanago, ngwanenyana yo a godišitšwego bjalo a ka ba “mosadi wa leleme le le hlabago le yo bogale.” (Diema 21:19, The Bible in Basic English) Go ka ba thata go tumola mekgwa yeo e ikepetšego ka mo go tseneletšego ya go nagana le go dirišana le ba bangwe.a

Ka gona, go swaragana le phapano go akaretša go ithuta ditsela tše difsa tša gore motho a bolele maikwelo a gagwe. Ye ga se taba e nyenyane, ka gobane seema sa Beibele se re: “Lehu le bophelô di ’atleng tša leleme.” (Diema 18:21) Ee, bjalo ka ge go ka kwagala go le bonolo, mokgwa woo o boledišanago ka wona le molekane wa gago o ka senya tswalano ya lena goba wa e tsošološa. Seema se sengwe sa Beibele se re: “Xo na le babolabodi ba ma-hlaba-wa-lerumô; xe e le leleme la mohlale ké moreku.”—Diema 12:18.

Gaešita le ge e ba molekane wa gago go bonala e le mofoši yo mogolo tabeng ye, ela hloko dilo tšeo wena o di bolelago nakong ya phapano. Na mantšu a gago a kweša bohloko goba a a fodiša? Na a hlohleletša pefelo goba a e kokobetša? Beibele e re “lentšu la xo fêrêlêla le tsoša boxale.” Ka mo go fapanego, “phetolô e bolêta e phohliša dipêfêlô.” (Diema 15:1) Mantšu ao a kwešago bohloko—gaešita le ge a bolelwa ka boleta—a tla befiša boemo.

Go ba gona, ge e ba selo se sengwe se go tshwenya, o na le tshwanelo ya go bolela. (Genesi 21:9-12) Eupša o ka dira bjalo ka ntle le go diriša kodutlo, thogako le lenyatšo. Ipeele mellwane e tiilego—selo se sengwe seo o tla ikemišetšago gore o se ke wa se bolela go molekane wa gago, bjalo ka gore “ke go hloile” goba, “ke duma ge nkabe re sa ka ra nyalana.” Le gona, gaešita le ge moapostola wa Mokriste Paulo a be a sa ahla-ahle lenyalo ka go lebanya, ke bohlale go phema go tanywa ke seo a se biditšego “diphetolanô” le “diphapang tša lefêla.”b (1 Timotheo 6:4, 5) Ge e ba molekane wa gago a diriša mekgwa e bjalo, ga go nyakege gore o arabele ka tsela e swanago. Ge go kgonega ka lehlakoreng la gago, o phegelele khutšo.—Ba-Roma 12:17, 18; Ba-Filipi 2:14.

Ka kgonthe ge bogale bo tuka, go thata gore motho a laole polelo ya gagwe. Mongwadi wa Beibele Jakobo o bolela gore: “Leleme le lôna ké mollô; mo xo batho xa xo e a kaxo kxôna xo le thapiša; lešaedi leo le padile, le tletše bohlwele byo bo bolayaxo.” (Jakobo 3:6, 8) Ka gona, ke eng seo o ka se dirago ge o thoma go tlalelana ka bogale? O ka boledišana bjang le molekane wa gago ka mokgwa wo o tlago go fediša phapano go e na le go e butšwetša?

Go Kokobetša Dingangišano tše Šoro

Ba bangwe ba hwetša gore go bonolo go fokotša bogale le go lebana le dikgang tša motheo ge e ba ba šetša kudu maikwelo a bona go e-na le ditiro tša molekane wa bona. Ka mohlala, go bolela gore “Ke kwa bohloko ka seo o se boletšego” go atlega kudu go feta gore “O nkwešitše bohloko” goba, “O a tseba gore ga se wa swanela go bolela bjalo.” Go ba gona, ge o bolela kamoo o ikwago ka gona, segalo sa lentšu la gago ga se sa swanela go tswakwa ke bogale goba lenyatšo. Maikemišetšo a gago e swanetše go ba go gatelela bothata go e na le go hlasela motho.—Genesi 27:46–28:1.

Go oketša moo, ka mehla gopola gore “xo homola xo na le mohla wa xôna, le xo bolêla xo na le mohla wa xôna.” (Mmoledi 3:7) Ge batho ba babedi ba bolela sammaletee, ga go le o tee yo a theeditšego gomme ga go selo seo se phethwago. Ka gona, ge e le nako ya gago ya gore o theetše, o “akxofišê xo kwa, [o] diêxê xo bolêla.” Sa bohlokwa ka mo go swanago, o “diêxê xo xalefa.” (Jakobo 1:19) O se ke wa iša hlogong lentšu le lengwe le le lengwe le bogale leo molekane wa gago a le bolelago; le gona “se phakê xo selekêxa ka pelong.” (Mmoledi 7:9) Go e na le moo, leka go kwešiša maikwelo ao a tutuetšago mantšu a molekane wa gago. Beibele e re: “Molemoxi xa a na sebefedi; bokwala bya xaxwe ké xe a sa latiše phošô.” (Diema 19:11) Temogo e ka thuša monna goba mosadi go lebelela modung wa phapano.

Ka mohlala, go lla ga mosadi ka gore monna wa gagwe ga a fetše nako a e-na le yena mohlomongwe ga se feela taba ya diiri goba metsotso. Kudu-kudu e ka ba mabapi le gore maikwelo a gagwe a hlokomologilwe goba ga a kwešišwe. Ka mo go swanago, go tshwenyega ga monna mabapi le go reka ka ntle le go naganišiša ga mosadi wa gagwe go bonagala e se taba ya diranta le disente. Kudu-kudu e ka ba e le ya mabapi le go ikwa ga gagwe a sa akaretšwe tabeng ya go dira diphetho. Monna goba mosadi yo a nago le temogo o tla fatišiša se se fetelago ka kua ga tše di lego molaleng gomme a fihla modung wa bothata.—Diema 16:23.

Na se go bonolo go se bolela go e-na le go se dira? Ruri go tloga go le bjalo! Ka dinako tše dingwe, go sa šetšwe maiteko a mabotse, mantšu a sego botho a tla bolelwa gomme gwa tuka bogale. Ge o bona se se thoma go direga, go ka nyaka gore o latele keletšo ya Diema 17:14 e rego: “Thšaba, ntwa e sešo ya befa.” Ga go phošo ka go diegiša poledišano go fihlela ge maikwelo a kokobetše. Ge e ba go le thata go bolela ka ntle le go tshelwa ke pelo, e ka ba gabohlale gore le dire gore mogwera yo a godilego a dule fase le lena ka bobedi gomme a le thuše go rarolla diphapano tša lena.c

Kgomarela Pono ya Kgonthe

O se ke wa nyama ge e ba lenyalo la gago le se ka tsela ye o bego o lebeletše gore le tla ba ka yona nakong ya lefereyo. Sehlopha se sengwe sa ditsebi se bolela gore: “Lethabo la ka mo go sa felego e no se be kamoo lenyalo le lego ka gona go batho ba bantši. Go a thabiša ka dinako tše dingwe gomme go ba thata ka dinako tše dingwe.”

Ee, lenyalo e ka no se be puku ya dikanegelo tša lerato, eupša le gona ga se la swanela go ba masetlapelo. Le ge go tla ba le dinako tšeo ka tšona wena le molekane wa gago le tla swanelwago ke go fo kgotlelelana, gape go tla ba le mabaka ao ka ona le tla swanelwago ke go phaela diphapano tša lena ka thoko, gomme la thabela go fo ba gotee, le ipshina gomme le boledišana bjalo ka bagwera. (Ba-Efeso 4:2; Ba-Kolose 3:13) Tše ke dinako tšeo ka tšona le tla kgonago go tsošološa lerato leo le hweletšego.

Gopola gore batho ba babedi bao ba sa phethagalago ba ka se be le lenyalo leo le phethagetšego. Eupša ba ka hwetša tekanyo e itšego ya lethabo. Ka kgonthe, gaešita le ge go e-na le mathata, tswalano magareng ga gago le molekane wa gago e ka ba mothopo wa kgotsofalo e kgolo. Selo se tee seo se kgonthišeditšwego ke gore: Ge e ba wena gotee le molekane wa gago le dira boiteko gomme le ikemišeditše go feto-fetoga le maemo le go tsoma seo se holago motho yo mongwe, go na le lebaka le lebotse la go dumela gore lenyalo la lena le ka phološwa.—1 Ba-Korinthe 10:24.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Lepokisi/Diswantšho go letlakala 10]

FOŠA KGWELE GABONOLO

Beibele e bolela gore: “Polêlô ya lena a e bê ya botho ka mehla, e bê e nokilwexo letswai; Le tsebê xo fetola mang le mang ka mo xo Le swanetšexo.” (Ba-Kolose 4:6) Se se šoma e le ka kgonthe lenyalong! Go swantšha se: Papading ya go fošetšana kgwele, o foša kgwele e le gore e ka kangwa gabonolo. Ga o e foše ka matla a magolo mo e lego gore o gobatša sebapadi-gotee le wena. Diriša molao-motheo o swanago ge o boledišana le molekane wa gago. Go foša mantšu a bohloko go tla fo baka tshenyo. Go e na le moo, bolela gabonolo—ka botho—e le gore molekane wa gago a ka swara ntlha ya gago.

[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 11]

IKGOPOTŠE TŠA MALOBA!

Bala mangwalo le dikarata tša nakong e fetilego. Lebelela diswantšho. Ipotšiše, ‘Ke’ng seo se nkgahlilego go molekane wa-ka? Ke dika dife tšeo ke di ratilego kudu? Ke mediro efe yeo re bego re e dira gotee? Ke’ng seo se bego se re segiša?’ Ke moka, bolela ka dikgopotšo tše le molekane wa gago. Poledišano yeo e thomago ka polelwana “Na o sa gopola nakong ya ge . . . ?” e ka thuša wena le molekane wa gago go tsošološa maikwelo ao le kilego la ba le ona.

[Lepokisi go letlakala 12]

MOLEKANE YO MOFSA, MATHATA A SWANAGO

Banyalani ba bangwe bao ba ikwago ba kgakgetšwe lenyalong leo le hlokago lerato ba lekega gore ba thome fase le molekane yo mofsa. Eupša Beibele e nyatša bohlotlolo, e bolela gore motho yo a kopanelago sebeng se “ké lešilo [“lešilo la go hloka tlhaologanyo,” New English Bible]” gomme “ó ithsenyetša bophelô.” (Diema 6:32) Mafelelong, sehlotlolo seo se sa itsholego se lahlegelwa ke kamogelo ya Modimo—e lego mohuta wa tshenyo e kgolo yeo e ka bago gona.—Ba-Hebere 13:4.

Bošilo bja mafelelo bja tsela ya bohlotlolo bo bontšhwa gape le ka ditsela tše dingwe. Lebaka le lengwe ke gore sehlotlolo seo se tšeago molekane yo mofsa, go bonala se tla lebana le mathata a swanago le ao a wetšego lenyalo la sona la pele. Dr. Diane Medved o tšweletša lebaka le lengwe leo le nyakago tlhokomelo, o re: “Selo sa pele seo molekane wa gago yo mofsa a ithutilego sona ka wena, ke gore o ikemišeditše go se botege. O tseba gore o ka radia motho yo o bego o holofeditše go mmotegela. Gore o kgona go nea mabaka a go iphahlelela. Gore o ka arošwa tlemong ye o e dirilego. Boipshino bjoo bja maikwelo goba go kgotsofatša boitlhompho ke moreo woo o tlago go o latela. . . . Molekane wa gago wa bobedi o tseba bjang gore o ka se ke wa goketšwa gape?”

[Lepokisi go letlakala 14]

BOHLALE GO TŠWA GO DIEMA TŠA BEIBELE

• Diema 10:19: “Boati bya phokô xa bo hloke diphapoxô; matsebe ó swara molomo.”

Ge o ferekane, o ka bolela se o bego o tloga o sa ikemišetša go se bolela—gomme ka morago wa itshola.

• Diema 15:18: “Wa sebefedi ó tsoša thšitanô; wa xo se fele pelo ó fediša kxang.”

Ditatofatšo tše di hlabago go bonala di tla dira gore molekane wa gago a iphemele, mola go theetša ka go se fele pelo go tla le thuša bobedi bja lena go šomela tharollong.

• Diema 17:27: “Matsebê xa se mmolabodi; molemoxi ó pelo-keledi.”

Ge o ikwa gore o a tlalelana ka kgalefo, go kaone kudu go homola e le go phema twantšhano e feletšego.

• Diema 29:11: “Setlatla se thšolla tšohle tša pelong ya sôna; mohlale ó di bolokêla la ka mosô.”

Boitshwaro bo bohlokwa. Mantšu a bogale a go tuka bogale a tla fo dira gore molekane wa gago a bontšhe bonaba.

[Ntlhakgolo go letlakala 12]

Na mantšu a gago a kweša bohloko goba a a fodiša?