Ngwaga-kete Wa Boraro O Thoma Neng?

NA O kile wa kwa taba ya gore ngwaga-kete wa boraro o ka se thome ka ngwaga wa 2000 eupša o tla thoma ka 2001? Taba yeo ke therešo​—go fihla bokgoleng bjo itšego. Ge e ba re akanya gore Jesu Kriste o belegwe ka seo ga bjale se tsebjago e le 1 B.C.E., bjalo ka ge ba bangwe ba ile ba akanya bjalo, gona December 31, 2000 (e sego 1999) ge e le gabotse e tla swaya bofelo bja ngwaga-kete wa bobedi gomme January 1, 2001 ya ba mathomo a wa boraro.a Lega go le bjalo, lehono mo e ka bago diithuti ka moka di dumela gore Jesu Kriste ga se a belegwa ka 1 B.C.E. Ka gona-ge, o belegwe neng?

Jesu o Belegwe Neng?

Beibele ga e utolle letšatši le le lebanyago la go belegwa ga Jesu. Lega go le bjalo, e bontšha gore o belegwe “mehleng ya kxoši Herode.” (Mateo 2:1) Diithuti tše dintši tša Beibele di dumela gore Herode o hwile ka ngwaga wa 4 B.C.E. le gore Jesu o belegwe pele ga moo​—mohlomongwe pejana mo e ka bago ka 5 goba 6 B.C.E. Ba thekga diphetho tša bona mabapi le lehu la Herode ka ditlhaloso tša ra-dihistori wa mo-Juda wa lekgolong la pele la nywaga e lego Flavius Josephus.b

Go ya ka Josephus, pejana ga ge Kgoši Herode a ka hwa, kgwedi e ile ya fsifala. Diithuti tša Beibele di šupa go fsifala ga kgwedi ga nakwana ka March 11, 4 B.C.E. e le bohlatse bja gore Herode a ka ba a hwile ka ngwaga woo. Lega go le bjalo, ka ngwaga wa 1 B.C.E., go bile le go fsifala ga kgwedi ka mo go feletšego ka January 8 gomme gwa ba le go fsifala ga yona ka nakwana ka December 27. Ga go na motho yo a ka bolelago gore Josephus o be a bolela ka go fsifala ga kgwedi mo go diragetšego ka 1 B.C.E. goba mo go diragetšego ka 4 B.C.E. Ka baka leo, re ka se ke ra šomiša mantšu a Josephus go hlaola ngwaga o lebanego wa lehu la Herode. Gaešita le ge re ka dira bjalo, ka ntle le go hwetša tsebišo e oketšegilego re sa dutše re ka se kgone go hlaola nako yeo Jesu a belegwego ka yona.

Bohlatse bjo bo tiilego bjo re nago le bjona bja letšatši la matswalo a Jesu bo tšwa ka Beibeleng. Pego e buduletšwego e bontšha gore motswal’a Jesu e lego Johane Mokolobetši o ile a thoma modiro wa gagwe bjalo ka moporofeta ka ngwaga wa bo-15 wa Mmušiši wa Roma Kesara Tiberio. (Luka 3:​1, 2) Histori ya lefase e kgonthišetša gore Tiberio o ile a rewa mmušiši ka September 15, 14 C.E., ka gona ngwaga wa gagwe wa bo-15 e tla ba go tloga karolong ya mafelelo ya 28 C.E. go ya karolong ya mafelelo ya 29 C.E. Johane o ile a thoma bodiredi bja gagwe nakong yeo gomme go bonagala Jesu a ile a thoma bodiredi bja gagwe dikgwedi tše tshelelago ka morago ga moo. (Luka 1:​24-31) Se se kopantšwe le bohlatse bjo bongwe, se tla bea mathomo a bodiredi bja Jesu mathomong a 29 C.E.c Beibele e bontšha gore Jesu “ó be a na le nywaxa e masome a mararo” ge a be a thoma bodiredi bja gagwe. (Luka 3:​23) Ge e ba a be a na le nywaga e 30 lehlabuleng la 29 C.E., o swanetše go ba a belegwe lehlabuleng la 2 B.C.E. Ga bjale, ge e ba re balela pele nywaga e dikete tše pedi go tloga lehlabuleng la 2 B.C.E. (re gopola gore go be go se na ngwaga wa lefela, gona go tloga ka 2 B.C.E. go fihla ka 1 C.E. ke nywaga e mebedi), re lemoga gore ngwaga-kete wa bobedi o fedile gomme ngwaga-kete wa boraro wa thoma lehlabuleng la 1999!

Na seo se na le seo se se bolelago? Ka mohlala, na mathomo a ngwaga-kete wa boraro a tla swaya mathomo a Pušo ya Nywaga e Sekete ya Jesu Kriste yeo go bolelwago ka yona pukung ya Kutollo? Aowa. Ga go na moo Beibele e tswalanyago ngwaga-kete wa boraro le Pušo ya Nywaga e Sekete ya Kriste.

Jesu o ile a lemoša balatedi ba gagwe malebana le go phopholetša dinako. O ile a botša barutiwa ba gagwe gore: “Xa se taba ya lena xo tseba mehla le mabaka, a Tate a a beilexo ka matla a xaxwe Yêna mong.” (Ditiro 1:7) Pejana, Jesu o be a ile a utolla gore gaešita le yena ka nako yeo o be a sa tsebe gore Modimo o tla tliša neng kahlolo godimo ga tshepedišo ye e kgopo ya dilo, a bula tsela bakeng sa Pušo ya Kriste ya Nywaga e Sekete. O itše: “Xe e le letšatši leo, le nakô ya tšôna, xa xo e a di tsebaxo. Le Barongwa ba maxodimong, le Yêna Morwa, xa ba di tsebe. Xo tseba Tate a nnoši.”​—Mateo 24:​36.

Na ke mo go kwagalago go letela gore Kriste o tla boa nywageng e 2 000 tlwaa go tloga letšatšing la go tswalwa ga gagwe bjalo ka motho? Aowa, ga go kwagale. Jesu o swanetše go ba a be a tseba letšatši la matswalo a gagwe. E bile o be a tseba gabotse mokgwa wa go balela nywaga e 2 000 go tloga letšatšing leo. Lega go le bjalo, ga se a ka a tseba letšatši le iri tša go tla ga gagwe. Go molaleng gore go be go ka se be bonolo gakaalo go šupa ka go lebanya letšatši la go boa ga gagwe! ‘Dinako le mabaka’ di be di laolwa ke Tatagwe​—tšhupa-mabaka yeo e tsebjago ke yena a nnoši.

Go feta moo, Jesu ga se a ka a laela balatedi ba gagwe gore ba mo letele lefelong le itšego. O ile a ba botša gore ba se ke ba kgobokana gomme ba mo leta, eupša ba phatlalale “xo fihla maxomong a lefase” gomme ba dire ditšhaba ka moka barutiwa. Ga se a ka a phumola taelo yeo.​—Ditiro 1:8; Mateo 28:​19, 20.

Na Dikholofelo tša Bona tša Ngwaga-kete di tla Šwalalanywa?

Lega go le bjalo, bakgomaredi ba bangwe ba tumelo ya setšo ba bodumedi ba na le ditebelelo tše dikgolo bakeng sa ngwaga wa 2000. Ba dumela gore dikgweding tše mmalwa tše di latelago, dikarolo tša puku ya Kutollo di tla ba le phethagatšo ya kgonthe. Ge e le gabotse ba ipona e le bao ba tla bago le karolo ka noši phethagatšong yeo. Ka mohlala, ba šupa boporofeteng bjo bo begilwego go Kutollo 11:​3, 7, 8, bjoo bo bolelago ka dihlatse tše pedi tšeo di porofetago “motse[ng] o moxolo wo ba rexo kè Sodoma le Egipita, ba e-ra ka nnga ya môya, è le mo le Mong wa bôná a [kokotetšwego gona koteng, NW].” Ge di feditše go nea ga tšona bohlatse, dihlatse tše pedi di bolawa ke sebata se šoro sa nageng seo se tšwago sekoting.

Go ya ka pego e lego ka go The New York Times Magazine wa December 27, 1998, moetapele wa sehlopha se sengwe sa bodumedi “o boditše balatedi ba gagwe gore ke yo mongwe wa dihlatse tše pedi tšeo di laetšwego go tsebiša ka phedišo ya lefase le go tla ga Morena​—ke moka di bolawe ke Sathane mekgotheng ya Jerusalema.” Babuši ba Isiraele ba tshwenyegile ka mo go kwagalago. Ba tšhoga gore batho ba itšego bao ba feteletšago ditaba ba ka leka go “phethagatša” boporofeta ka bobona​—gaešita le ge seo se bolela go hlohleletša ntwa ya dibetša! Lega go le bjalo, Modimo ga a nyake “thušo” ya motho e le gore a phethagatše morero wa gagwe. Diporofeto ka moka tša Beibele di tla phethagatšwa ka nako ya Modimo le ka tsela ya Modimo.

Puku ya Kutollo e ngwadilwe “ka dipontšho.” (NW) Go ya ka Kutollo 1:1, Jesu o be a nyaka go utollela “bahlanka ba xaxwe” (e sego lefase ka kakaretšo) dilo tše di bego di tla tloga di direga. Gore ba kwešiše puku ya Kutollo, bahlanka ba Kriste goba balatedi, ba be ba tla nyaka moya o mokgethwa wa Modimo wo Jehofa a o neago bao ba mo thabišago. Ge e ba puku ya Kutollo e swanetše go kwešišwa ka tsela ya kgonthe, gona le batho bao ba se nago tumelo ba ka e bala gomme ba e kwešiša. Ka gona go be go ka se nyakege gore Bakriste ba rapelele moya o mokgethwa e le gore ba e kwešiše.​—Mateo 13:​10-15.

Re bone gore go ya ka bohlatse bja Beibele, ngwaga-kete wa boraro go tloga go tswalweng ga Jesu o thoma lehlabuleng la 1999 le gore letšatši leo le ge e le la January 1, 2000 goba January 1, 2001 ga le na selo se se kgethegilego seo le se bolelago. Go sa dutše go le bjalo, go na le ngwaga-kete woo o kgahlišago Bakriste kudu. Ge e ba e se ngwaga-kete wa boraro gona ke ofe? Sehlogo sa mafelelo lelokelelong le se tla araba potšišo ye.

[Mengwalo ya tlase]

[Lepokisi go letlakala 5]

2000 Goba 2001?

E le gore go kwešišwe lebaka leo ka lona ba bangwe ba bolelago gore ngwaga-kete wa boraro ga e sa le go tloga go tswalweng ga Jesu o tla thoma ka January 1, 2001, ela hloko papišo ye. A re re o bala puku ya botelele bja matlakala a 200. Ge o fihla mathomong a letlakala la bo-200, o tla be o feditše go bala matlakala a 199 gomme o šaletšwe ke go bala letlakala le tee. O ka se fetše puku go fihlela o fihla mafelelong a letlakala la bo-200. Ka mo go swanago, nywaga e 999 ya ngwaga-kete wo, bjalo ka ge o lebelelwa bjalo ka kakaretšo, e tla be e fedile ka December 31, 1999, gomme go šetše ngwaga o tee go fihla bofelong bja ngwaga-kete. Go ya ka kakanyetšo yeo, ngwaga-kete wa boraro o thoma ka January 1, 2001. Lega go le bjalo, seo ga se bolele gore ka letšatši leo ka go lebanya nywaga e 2 000 ga e sa le go tloga ge Jesu a belegwa e tla be e fedile, bjalo ka ge sehlogo se se bontšha.

[Lepokisi go letlakala 6]

Tsela Yeo ka Yona Mokgwa wa go Bala Matšatši wa B.C.-A.D. o Ilego wa Tšwelela

Mathomong a lekgolo la botshelela la nywaga C.E., Mopapa John I o ile a laela moitlami yo a bitšwago Dionysius Exiguus gore a hlome mokgwa wa go bala woo o bego o tla dumelela dikereke go bea letšatši la molao bakeng sa Easter.

Dionysius o ile a thoma modiro. O ile a balela morago, a feta lehu la Jesu, a fihla go seo a bego a nagana gore e be e le ngwaga wa matswalo a Jesu; gomme a balela ngwaga o mongwe le o mongwe ka dinomoro a e-ya pele go tloga moo. Dionysius o ile a bitša nako ya go tloga ge Jesu a be a belegwa gore ke “A.D.” (bakeng sa Anno Domini​—“ngwageng wa Morena wa rena.”) Le ge a be a ikemišeditše feela go hloma tsela e ka botwago ya go balela nako ya Easter ngwaga o mongwe le o mongwe, Dionysius ka go se ikemišetše o ile a tšweletša kgopolo ya go bala nywaga ka dinomoro go tloga go tswalweng ga Kriste go ya pele.

Gaešita le ge diithuti tše dintši di dumela gore Jesu ga se a belegwa ka ngwaga woo Dionysius a ilego a o šomiša bjalo ka motheo wa dipalo tša gagwe, mokgwa wa gagwe wa go latelanya mabaka o re dumelela gore re hwetše gore ditiragalo di bile gona neng moeleng wa nako gomme re bone le gore di tswalana bjang.