Bana ba Motho ba ba Gateletšegilego Bao ba ‘Theilego Setšhaba sa Isiraele’

GE GO e-sa, Lea o be a tseba gore sephiri sa gagwe se kgaufsi le go utologa. Jakobo, yoo mosadi yo a bego a robetše ka matsogong a gagwe, o be a le kgaufsi le go lemoga gore mosadi yo ga se Ragele, ngwanabo mosadi yo. A kgopetšwe ke tatagwe, Lea, yoo mohlomongwe a bego a ikhupeditše ka tsela e dirago gore a se lemogwe, bošegong bjo bo fetilego o ile a ya go robala malaong a monyadiwa ao a bego a lokišeditšwe Jakobo le Ragele.

Nagana kamoo Jakobo a swanetšego go ba a ile a ikwa ka gona ge seetša se be se mmontšha therešo! A galefile, o ile a tšea kgang le Labane, e lego tatago Lea. Ka nako yeo, Lea o swanetše go ba a be a šetše a naganne ka karolo ya gagwe ya go ikgakanya le ka mafelelo ao a ka bago gona a nako e telele. Kanegelo ya Lea le Ragele ke karolo e bohlokwa ya histori ya Beibele. E bile e nea temogo mabapi le bohlale bja go nyala mosadi o tee le go botega lenyalong.

Motho o Šele Sedibeng

Nywageng e šupa pejana, Ragele o kile a kitima gore a ye go botša tatagwe gore o kopane le motho o šele sedibeng yo a bego a bolela gore ke yena wa leloko. Go ile gwa hwetšwa gore motho yoo e be e le motswala’gwe Jakobo, morwa wa rakgadi’agwe yoo gape e lego morapedi wa Jehofa. Ka morago ga kgwedi, Jakobo o ile a ikemišetša go hlankela Labane ka nywaga e šupa e le gore a tle a kgone go nyala Ragele. Ka ge Labane a be a bona kamoo setlogolo sa gagwe se bego se šoma ka mafolofolo ka gona e bile a tseba gore e be e le setšo sa gabo bona gore ba leloko ba ka nyalana, o ile a amogela seo.—Genesi 29:1-19.

Lerato la Jakobo go Ragele e be e se feela la go tšewa ke maikwelo. O ile a bona go beeletšana ga bona ka nywaga e šupago “e ke ké matšatši a sexo makae, ka xobane ó be a mo rata.” (Genesi 29:20) Taba ya gore Jakobo o ratile Ragele go fihlela a e-hwa e šišinya gore mosadi yo o swanetše go ba a be a e-na le dika tše di rategago.

Na Lea le yena o be a holofela gore o tla nyalwa ke morapedi yo a botegago wa Jehofa? Beibele ga e bolele ka seo. Seo Labane a bego a se naganne mabapi le go nyalwa ga mosadi yo se boletšwe pegong ye. Bofelong bja go beeletšwa ga Ragele, Labane o ile a dira monyanya wa lenyalo. Eupša pego ya Beibele e re bošegong bjona bjoo, o ile a tliša Lea go Jakobo gore a ‘tsene go yena.’—Genesi 29:23.

Na Lea ke yena a rulagantšego go fora Jakobo? Goba na o be a fo gapeletšega go kwa tatagwe? Ragele yena o be a le kae? Na o be a tseba seo se diregago? Ge e ba go le bjalo, o ile a ikwa bjang? Na o be a ka ganetšana le thato ya taelo e tšwago go tatagwe? Beibele ga e nee dikarabo tša dipotšišo tše. Go sa šetšwe seo Ragele le Lea ba ilego ba se nagana ka taba ye, Jakobo ka morago o ile a galefišwa ke leano le. Le gona Jakobo o ile a omana le Labane, e sego barwedi ba gagwe, a re: “A xa nka ka Xo dirêla ka ’baka la Rahele? O mphoretše’ng?” Labane o ile a arabela bjang? “Mono xa xešo mokxwa xa se woo. Yo monyane xa a tšwe lapeng xò sešo xwa tšewa moxol’waxwe. Fetša matšatši a šupaxo Ò na le yó, re kxônê re Xo fa le yóla; ’me wêna O ntirêlê O fetšê nywaxa e mengwê e šupaxo.” (Genesi 29:25-27) Ka baka leo, Jakobo o ile a forwa mo a ilego a feleletša a nyetše segadikane e lego seo se bego se tla dira gore go be le lehufa le šoro.

Lapa le le se Nago Lethabo

Jakobo o be a rata Ragele. Ge Modimo a be a bona gore Lea o be a “nyatšiwa,” o ile a dira gore a kgone go belega mola Ragele a ile a dula e le moopa. Eupša Lea o be a sa nyake ngwana feela; o be a nyaka le lerato la Jakobo. Ka ge a be a bona gore Ragele ke yena a ratwago, o ile a kwa bohloko. Lega go le bjalo, Lea o be a holofela gore Jakobo o tla mo rata ka ge a ile a mmelegela morwa wa gagwe wa pele, e lego Rubene, yeo e rago gore “Bonang, morwa”! Lea o be a e-na le lebaka la go bitša morwa wa gagwe ka leina leo: “Ka xobane a re: Morena ó bône xo hlaka xa-ka; byale monna wa-ka ó tlo nthata.” Eupša Jakobo ga se a ka a dira bjalo; e bile ga se a ka a rata Lea le nakong ya ge a be a belege morwa yo mongwe. Lea o ile a bitša morwa yo gore ke Simeone, yeo e rago gore “Xo kwiwa.” O itše lebaka ke gore: “Morêna ó kwile xe ke nyatšwa, ’me a mpha le yêna-yó.”—Genesi 29:30-33.

Taba ya gore Modimo o ile a theetša e be e e-ra gore Lea o be a rapetše ka boemo bja gagwe. Go bonagala e be e le mosadi yo a botegago. Lega go le bjalo, bohloko bja gagwe bo ile bja dula bo le gona gaešita le ka morago ga ge a be a belege morwa wa boraro, e lego Lefi. Leina la gagwe leo le bolelago gore ‘Tshwaragano’ le hlaloswa ke mantšu a Lea a rego: “Bjalo gona monna wa-ka o tlo swaragana le nna, gobane ke mmelegetše barwa ba bararo.” Lega go le bjalo, go bonagala Jakobo a sa ka a mo gomarela. Mohlomongwe Lea o ile a feleletša a amogetše taba yeo, ka gobane leina la morwa wa gagwe wa bone le be le sa bolele selo ka dikholofelo tšeo a nago le tšona tša go ba le tswalano e kaone le Jakobo. Go e na le moo, go bitša morwa wa gagwe gore ke Juda go be go bonagatša go leboga ga gagwe Modimo. Leina “Juda” le ra gore ‘Tumišo.’ Lea o ile a fo re: “Bjalo ke tumiša Jehofa.”—Genesi 29:34, 35, PK.

Ge e ba Lea a be a e-kwa bohloko, go ra gore Ragele le yena o be a e-kwa bohloko. O ile a lopa Jakobo ka gore: “Mphê bana! Xe ke se n’e bana ke tlo hwa.” (Genesi 30:1) Ragele o be a ratwa ke Jakobo, eupša o be a nyaka go ba mma. Lea o be a e-na le bana, eupša o be a nyaka lerato. Bobedi bja bona ba be ba nyaka seo yo mongwe le yo mongwe wa bona a nago le sona, gomme ga go na yo a bego a thabile. Bobedi bja bona ba be ba rata Jakobo e bile ba be ba rata go mmelegela bana. Bobedi bja bona ba be ba hufegelana. A boemo bjo bo nyamišago gakaakang lapeng leo!

Na Ragele o tla ba le Bana?

Morago kua ka nako yeo, boopa bo be bo lebelelwa e le tlaišego. Modimo o be a holofeditše Aborahama, Isaka le Jakobo gore malapa a bona a be a tla tšweletša “peu” yeo malapa ka moka a tlago go šegofatšwa ka yona. (Genesi 26:4, PK; 28:14, PK) Lega go le bjalo, Ragele o be a se na ngwana. Jakobo o ile a bolela gore ke Modimo feela yo a ka neago Ragele barwa, a mo thuša gore a be le karolo ditšhegofatšong tšeo. Lega go le bjalo, Ragele o be a fela pelo. O itše: “Biliha šó, ké molata wa-ka. Tsêna xo yêna xore a mpêlêxêlê wa xo tlo dula difarong tša-ka, ke bônê bana ka yêna.”—Genesi 30:2, 3.

Go ka ba thata gore re kwešiše tsela yeo Ragele a bego a nagana ka yona. Lega go le bjalo, ditumelelano tša manyalo tša bogologolo kua Bohlabela bja Kgaufsi ka moka di bontšha gore e be e le motlwae o amogelegago gore mosadi wa moopa a nee monna wa gagwe ngwanenyana wa mohlanka gore a mmelegele mojabohwa.a (Genesi 16:1-3) Maemong a mangwe, bana ba ngwanenyana wa mohlanka ba be ba ka lebelelwa e le bana ba mosadi yo a hlankelwago.

Ge Biliha a be a e-ba le morwa, Ragele yo a bego a thabile o ile a bolela gore: “Modimo ó nkahloletše, ó bile ó kwile le lentšu la-ka, a mpha morwa.” O ile a mo rea leina la Dani, yeo e rago gore “Moahloledi.” Le yena o be a rapetše mabapi le mathata a gagwe. Ge go be go belegwa morwa wa bobedi wa Biliha, e lego Nafutali, yeo e bolelago gore “Katanô ya-ka,” Ragele o itše: “Ke katane le moxol’wake ka bá ka fenya.” Maina a a šupa phenkgišanong yeo e bego e le gona magareng ga baphenkgišani.—Genesi 30:5-8.

Mohlomongwe Ragele o be a nagana gore o dira dilo ka go dumelelana le dithapelo tša gagwe ge a be a re Jakobo a tšee Biliha, eupša ye e be e se tsela ya Modimo ya go mo nea bana. Go na le seo re ithutago sona tabeng ye. Ga se ra swanela go fela pelo ge re lopa Jehofa. A ka araba dithapelo ka ditsela tše re sa di letelago le nakong ya ge re se ra nagana gore a ka dira bjalo.

Ka ge a be a le phadišanong, Lea le yena o ile a nea Jakobo ngwanenyana wa gagwe wa mohlanka e lego Silipa. O ile a thoma ka go belega Gada, gomme ka morago a belega Asere.—Genesi 30:9-13.

Tiragalo yeo e gatelelago kgakgano magareng ga Ragele le Lea e be e akaretša maropotlane ao a hweditšwego ke morwa wa Lea e lego Rubene. Go be go dumelwa gore seenywa se se thuša motho go ima. Ge Ragele a be a se kgopela, Lea o ile a araba ka bogale gore: “A O re ké taba e nyenyane xe O nkamoxile monna wa-ka? Byale O re O nkamoxê le maropotlane a ngwana wa-ka!” Ba bangwe ba nagana gore mantšu a a gagwe a bolela gore Jakobo o be a fetša nako e ntši a e-na le Ragele go feta Lea. Mohlomongwe Ragele o ile a kwešiša manyami a Lea, ka gobane o ile a araba ka gore: “A a rôbalê le wêna bošexo bya lehono; wêna O mphê maropotlane a ngwana wa xaxo.” Ke moka ge Jakobo a be a boa gae mantšiboeng ao, Lea o ile a mmotša gore: “Tlaa xo nna, ke Xo rekile ka maropotlane a ngwan’ake.”—Genesi 30:15, 16.

Lea o bile le morwa wa bohlano le wa botshelela, e lego Isašara le Sebulone. Ka morago ga moo, o boletše gore: “Byalo monna wa-ka ó tlo nkxodiša ka xe ke mmelexetše barwa ba ba selêlaxo.”b—Genesi 30:17-20.

Maropotlane ga se a ka a thuša. Ge mafelelong Ragele a be a ima ka morago ga nywaga e tshela a nyetšwe gomme a belega Josefa, e be e le ka baka la gore Jehofa o ile a mo “xopola” gomme a araba thapelo ya gagwe. E bile ka nako yeo feela moo Ragele a bego a ka re: “Modimo o nthotše nyatšêxô.”—Genesi 30:22-24.

Lehu le Bohwa

Ragele o ile a hwa ge a be a belega morwa wa gagwe wa bobedi, e lego Benjamini. Ruri Jakobo o be a rata Ragele, gomme barwa ba gagwe ba babedi le bona o be a ba rata kudu. Nywaga e mentši ka morago, ge lehu la gagwe le be le batamela, o ile a gopola lehu leo le tlilego go sa letelwa la Ragele wa gagwe yo a rategago. (Genesi 35:16-19; 48:7) Ge e le mabapi le lehu la Lea, ga re tsebe selo ge e se feela gore Jakobo o ile a mmoloka ka mphomeng goba leweng moo le yena a ilego a nyaka go bolokelwa gona.—Genesi 49:29-32.

Ge a be a tšofetše, Jakobo o ile a dumela gore bophelo bja gagwe—go akaretša le ditswalano tša gagwe tša lapa—e be e le bja mathata. (Genesi 47:9) Ga go pelaelo gore Lea le Ragele ba be ba thatafelwa ke bophelo. Diphihlelo tša bona di gatelela mafelelo a nyamišago a go nyala basadi ba fetago o tee gomme di bontšha lebaka leo ka lona Jehofa a ilego a rulaganya gore monna a be le mosadi o tee. (Mateo 19:4-8; 1 Timotheo 3:2, 12) Go tsoga lehufa ge kgahlego ya lerato goba ya tša botona le botshadi ya monna goba mosadi e sa lebišwe go motho o tee—molekane wa motho yoo. Leo ke lebaka le lengwe leo le dirago gore Modimo a ganetše bootswa le bohlotlolo.—1 Bakorinthe 6:18; Baheberu 13:4.

Go sa šetšwe gore boemo ke bofe, Modimo o ile a tšwela pele—e bile o sa dutše a tšwela pele—a phethagatša morero wa gagwe, a diriša banna le basadi bao ba sa phethagalago eupša e le bao ba botegago. Bana ba ba motho ba be ba e-na le mafokodi, go etša ge le rena re le bjalo. Lega go le bjalo, a diriša basadi ba, Jehofa o ile a thoma go phethagatša kholofetšo yeo a e holofeditšego Aborahama. Go bolelwa ka mo go swanetšego gore Ragele le Lea ke “bathei ba sethšaba sa Isiraele.”—Ruthe 4:11.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Seswantšho go letlakala 9]

Lea le Ragele ba be ba nyaka seo yo mongwe le yo mongwe wa bona a nago le sona, gomme ga go na yo a bego a thabile

[Seswantšho go letlakala 10]

Setšhaba sa Isiraele se tšwile go barwa ba 12 ba Jakobo