Baporofeta ba Maaka Lehono

JEREMIA o dirile bjalo ka moporofeta wa Modimo kua Jerusalema mehleng ya ge motse o be o tletše ka go rapela medimo ya diswantšho, boitshwaro bjo bo gobogilego, kgobogo le go tšhollwa ga madi. (Jeremia 7:​8-11) E be e se moporofeta a nnoši yo a bego a swaregile mehleng yeo, eupja ba bantši e be e le ba go itšhomela gomme e le ba gobogilego. Ka tsela efe? Jehofa o a bolela: “Baporofeta, le baperisita ka moka ba a fora. Thôbêxô ya sethšaba sa-ka ba e alafa bà sa e re selô; ba re: Khutšô! Khutšô! mola xò se khutšô!”​—Jeremia 6:​13, 14.

Baporofeta ba maaka, go sa šetšwe kgobogo ka moka nageng, ba lekile go dira gore go bonagale eka dilo di sepela gabotse le gore batho feela ba khutšong le Modimo; eupja go be go se bjalo. Kahlolo ya Modimo e be e ba letetše, bjalo ka ge Jeremia a be a ba tsebiša a sa boife. Jeremia, moporofeta wa therešo, e sego baporofeta ba maaka, o ile a phagamišwa ge Jerusalema e phušolwa ke madira a Babele ka 607 B.C.E., tempele e senywa, batho ba bolawa goba ba gogelwa bohlankeng, ba išwa kgole kua Babele. Ba sego kae bao ba bego ba hlomola pelo ba ba bego ba tlogetšwe nageng ba ile ba tšhabela Egipita.​—Jeremia 39:​6-9; 43:​4-7.

Baporofeta ba maaka ba be ba dirile eng? “Byale, tsebang-xê; ke lwa le baporofeta bao ba xo utswetšana mantšu a-ka. Ó r’yalo Morêna.” (Jeremia 23:30) Baporofeta ba utswitše matla le mafelelo ao a tlišwago ke go theetša mantšu a Modimo ka go kgothaletša batho go theetša maaka go e na le go theetša temošo ya go rereša e tšwago go Modimo. Ba be ba sa bolele “matete a Modimo,” eupja ba bolela dikgopolo tša bona ka noši, e lego dilo tšeo batho ba bego ba rata go di kwa. Molaetša wa Jeremia ruri o be o e-tšwa go Modimo, gomme ge nkabe ba-Isiraele ba kwele mantšu a gagwe, ba ka be ba phologile. Baporofeta ba ile ba ‘utswa lentšu la Modimo’ gomme ba wetša batho kotsing. Go bjalo ka ge Jesu a boletše mabapi le baetapele ba bodumedi ba go se botege ba mehleng ya gagwe: “Ké difofu dihlahla-difofu; xomme xe sefofu se hlahla sefofu, di tlo wêla ka moleteng ka dipedi.”​—Ditiro 2:11; Mateo 15:14.

Go etša mehleng ya Jeremia, lehono go na le baporofeta ba maaka ba ba ipolelago gore ba emela Modimo wa Beibele; eupja le bona ba utswa mantšu a Modimo ka go bolela dilo tšeo di tlošago batho go seo ge e le gabotse Modimo a se bolelago ka Beibele. Ka tsela efe? Anke re arabe potšišo yeo ka go diriša thuto ya Beibele ya Mmušo e le motheo wa tlhahlobo.

Therešo ka Mmušo

Mmušo e be e le sehlogo se segolo sa thuto ya Kriste, gomme o bolelwa ka makga a fetago a lekgolo ka Diebangeding. Mathomong bodireding bja gagwe, Jesu o itše: “Ke swanetše go bolela ditaba tše di lokilego tša mmušo wa Modimo, ka gobane ke rometšwe sona se.” O rutile barutiwa ba gagwe gore ba rapele ka gore: “Mmušô wa xaxo a o tlê.”​—Luka 4:​43, NW; 11:2.

Ka gona-ge, Mmušo ke eng? Go ya ka The New Thayer’s Greek English Lexicon, lentšu la Segerika leo le fetoletšwego e le “mmušo” ka Beibeleng, sa pele le bolela, “matla a bogoši, bogoši, taolo e phagamego, pušo” gomme sa bobedi, “lefelo leo le lego ka tlase ga pušo ya kgoši.” Go tšwa go se re be re tla phetha ka mo go kwalago gore Mmušo wa Modimo ke pušo ya kgonthe ye e dirišwago ke Kgoši? Na go bjalo?

Ee, go bjalo, gomme ga go na Kgoši e nngwe ge e se Jesu Kriste. Pele ga matswalo a Jesu, morongwa Gabariele o itše go Maria: “Yêna-eo e tlo ba e moxolo, ó tlo bitšwa Morwa wa Yo-xodimo-xodimo; ’me Morêna ó tlo mo nea sedulô sa Dafida tat’axwe.” (Luka 1:32) Go hwetša ga Jesu sedulo sa bogoši go hlatsela gore ke yena Kgoši, e lego Mmuši wa mmušo. Le gona seo se hlatselago go ba ga Mmušo pušo ya kgonthe ke boporofeta bja Jesaya: “Re tswaletšwe ngwana, re neilwe morwa; gomme mmušo o tla ba legetleng la gagwe . . . Go gola ga mmušo wa gagwe le khutšo go ka se ke gwa fela.”​—Jesaya 9:​6, 7, King James Version.

Jesu o buša kae? Kua Jerusalema? Aowa. Moporofeta Daniele o bone Jesu a amogela Mmušo, gomme pono ya gagwe e bea Jesu lefelong la legodimong. (Daniele 7:​13, 14) Se se dumelelana le kamoo Jesu a boletšego ka gona ka Mmušo. Gantši o be a o bitša “mmušô wa maxodimo.” (Mateo 10:7; 11:​11, 12) Le gona se dumelelana le mantšu a Jesu go Pilato ge Jesu a be a sekišwa pele ga gagwe: “Mmušô wa-ka xa se o tšwaxo ’faseng leno. Xe mmušô wa-ka o ka be o e-tšwa lefaseng leno, bahlanka ba-ka ba ka be ba o hlabanêla. Byale, mmušô wa-ka xa se o tšwaxo mono.” (Johane 18:36) Na moruti goba moperisita wa gago o go rutile gore Mmušo wa Jesu ke mmušo wa kgonthe, o bušago legodimong? Goba o go rutile gore Mmušo e fo ba selo se sengwe se lego gona ka pelong ya gago? Ge e ba go le bjalo, o be a go utswetša mantšu a Modimo.

Tswalano ke efe magareng ga pušo ya Mmušo le dibopego ka ka moka tše fapa-fapanego tša mmušo wa motho? Go ya ka The Encyclopedia of Religion e rulagantšwego ke Mircea Eliade, Mompshafatši Martin Luther ge a be a ahla-ahla Mmušo o šišintše gore: “Mmušo wa lefase . . . le ona o ka bitšwa mmušo wa Modimo.” Ba bangwe ba ruta gore batho ba ka dira gore mebušo ya batho e swane kudu le Mmušo wa Modimo ka maiteko a bona ka noši. Ka 1983 Lekgotla la Lefase la Dikereke le ile la tiišetša ka gore: “Ge re dutše re hlatsela kganyogo ya rena ya kgonthe ya go kganyoga khutšo ka megato e lebanego, gona Moya wa Modimo o ka diriša maiteko a rena a fokolago go dira gore mebušo ya lefase le e swane kudu le mmušo wa Modimo.”

Lega go le bjalo, ela hloko gore Thapelong ya Morena (“Tata-wešo”), Jesu o rutile balatedi ba gagwe go rapelela Mmušo wa Modimo gore o tle gomme ke feela ka morago ga moo a ilego a ba botša gore ba rapele ba re: “Thatô ya xaxo [ya Modimo] a e dirwê mono lefaseng byalo ka xe e dirwa lexodimong.” (Mateo 6:10) Ka mantšu a mangwe, batho ga ba dire gore Mmušo o tle ka go dira thato ya Modimo. Ke go tla ga Mmušo mo go dirago gore thato ya Modimo e dirwe mo lefaseng. Bjang?

Theetša seo boporofeta bja Daniele kgaolo 2, temana 44, bo se bolelago: “Mehleng ya dikxoši tšeo [babuši ba batho mehleng ya bofelo], ké mo Modimo a tl’o xo tsoša mmušô wo o ka se kexo wa šwalalanywa neng le neng, . . . O tlo phšatla mebušô e mengwê ka moka wa e fediša; xe e le wôna o tlo êma xo ya xo ile.” Ga go makatše ge Jesu a boletše gore Mmušo wa gagwe ga se karolo ya lefase le! Go e na le moo, Mmušo o tlo fediša mebušo ya lefase le gomme wa ema legatong la yona go bušeng batho. Bjalo ka mmušo wa batho o ba o neilwego ke Modimo, o tla kgonthišetša gore thato ya Modimo e a dirwa lefaseng ka nako yeo.

Lebaka la gore mogato o bjalo o šoro o gatwe ke Mmušo le ba molaleng ge re ela hloko yoo a laolago lefase le. Moapostola Johane o ngwadile gore: “Lefase ka moka le rapaletše ka tlase ga matla a yo mobe.” (1 Johane 5:​19, NW) “Yo mobe” ke Sathane Diabolo yoo Paulo a mmiditšego “modimo wa lefase lé.” (2 Ba-Korinthe 4:4) Ga go na tsela yeo mekgatlo ye e lego lefaseng leo modimo wa lona e lego Sathane Diabolo e ka tswalanywago le Mmušo wa Modimo.

Le ke lebaka le tee leo ka lona Jesu a sa kago a itsenya-itsenya dipolitiking. Ge batho ba go etiša dikgahlego tša setšhaba pele ba ba-Juda ba leka go mo dira kgoši, o ile a ba ngwegela. (Johane 6:​15) Bjalo ka ge re bone, o boditše Pilato mahlong gore: “Mmušô wa-ka xa se o tšwaxo ’faseng leno.” Le gona, ka go dumelelana le se o boletše ka balatedi ba gagwe gore: “Bôná xa se ba lefase, byalo ka Nna ke se wa lefase.” (Johane 17:16) Ka gona-ge, baetapele ba bodumedi bao ba rutago gore go tla ga Mmušo wa Modimo go akgofišwa ke go kaonefala ga ka gare ga tshepedišo ye ya dilo le go kgothaletša mehlape ya bona go katanela go fihlelela pakane yeo, ke baporofeta ba maaka. Ba utswa matla le mafelelo ao a tlišwago ke seo Beibele e se bolelago e le ka kgonthe.

Ke ka Baka La’ng e le sa Bohlokwa?

Na se ka moka e fo ba kgang ya go bontšha bohlale? Le gatee-tee. Dithuto tše dintši tšeo di fošagetšego ka Mmušo wa Modimo di lahlile batho ba bantši gomme e bile di kgomile le tsela ya histori. Ka gona puku, Théo, e lego saeklopedia ya Roma Katholika, e re: “Batho ba Modimo ba gatela pele go ya Mmušong wa Modimo wo o thomilwego ke Kriste lefaseng . . . Kereke ke peu ya Mmušo wo.” Go tswalanywa ga Kereke ya Katholika le Mmušo wa Modimo go ile gwa nea kereke matla a magolo lefaseng nakong ya Mehla ya Magareng ya tumela-khwele. Gaešita le lehono babuši ba bagolo ba dikereke ba leka go ba le tutuetšo tseleng yeo ditaba tša lefase di sepedišwago ka yona, ba katanela go thekga ditshepedišo tša bopolitiki le go lwantšha tše dingwe.

Mohlalosi o mongwe o beile pono e nngwe yeo e aparetšego lehono ge a be a re: “Tsela ya phetogelo ke mmušo ka gobane phetogelo ke batho bao ba bokanago gore ba bope lekoko le lefsa la batho leo le hlohleleditšwego ke seka sa Modimo seo se neilewgo ka motho wa therešo​—Jesu . . . Gandhi . . . barwarre ba ga-Berrigan.” Go ruta gore Mmušo wa Modimo o ka tšwetšwa pele ka bongangele bja bopolitiki le go hlokomologa ditherešo tša kgonthe ka Mmušo go feleleditše go dirile gore baetapele ba bantši ba bodumedi ba phegelele go hwetša ditulo tša bopolitiki. Se se dirile gore ba bangwe ba akaretšwe dikgarurung tša selegae le go ba le karolo dintweng tša batšhošetši. Ga go na le e tee ya tše e dumelelanago le therešo ya gore Mmušo ga se karolo ya lefase le. Le gona, baetapele ba bodumedi ba ba tsenelelago kudu dipolitiking le gatee ga se bao e sego karolo ya lefase, bjalo ka ge Jesu a boletše gore barutiwa ba gagwe ba kgonthe ba ka se be karolo ya lona. Bao ba rutago gore Mmušo wa Modimo o tla fihlelelwa ka mogato wa bopolitiki ke baporofeta ba maaka. Ba utswetša batho mantšu a Modimo.

Ge nkabe baetapele ba bodumedi Bojakaneng ba be ba ruta e le ka kgonthe seo Beibele e se bolelago, mehlape ya bona e be e tla tseba gore Mmušo wa Modimo ka kgonthe o tla rarolla mathata a bjalo ka bodiidi, bolwetši, go se swarwe ga merafo ka go lekana le go gatelelwa. Eupja o tla dira ka nako e swanetšego ya Modimo le ka tsela ya Modimo. E ka se be ka go fetolwa ga ditshepedišo tša bopolitiki tše di tlago go fela ge Mmušo o e-tla. Ge nkabe baruti ba e be le baporofeta ba kgonthe, gona ba ka be ba rutile mehlape ya bona gore mola ba sa dutše ba emetše gore Mmušo wa Modimo o gate mogato, ba ka hwetša thušo ya kgonthe, e newago ke Modimo le yeo e holago ya go swaragana le mathata ao go se leka-lekane ga lefase le go a bakago.

Sa mafelelo, ba ka be ba rutile mehlape ya bona gore maemo a a mpefalago mo lefaseng a a bakago manyami a porofetilwe ka Beibeleng gomme ke pontšho ya gore go tla ga Mmušo go kgaufsi. Ee, Mmušo wa Modimo o tla tloga o tsena ditaba gare gomme o eme legatong la dithulaganyo tša bopolitiki tša gona bjale. E tla ba tšhegofatšo e kaakang!​—Mateo 24:​21, 22, 36-39; 2 Petro 3:7; Kutollo 19:​11-21.

Batho ka Tlase ga Mmušo wa Modimo

Go tla ga Mmušo wa Modimo go tla bolela eng go batho? Ee, na o ka akanya o tsoga mesong e mengwe le e mengwe o tletše mafolofolo? Ga go na le o tee yo o mo tsebago a babja goba e le yo a hwago. Gaešita le baratiwa ba gago ba ba bego ba hwile ba bušitšwe ka tsogo. (Jesaya 35:​5, 6; Johane 5:​28, 29) Ga go na go tshwenyega ka boemo bja tša boiphedišo bjo bo bakwago ke tshepedišo ya tša kgwebo ya boithati le ditshepedišo tša tša boiphedišo tše di se nago teka-tekano. O na le legae la gago ka noši la boiketlo le naga e kgolo yeo go yona o ka bjalago tšohle tšeo o di nyakago bakeng sa go fepa lapa. (Jesaya 65:​21-23) O ka itshepelela gohle ka nako lege e le efe ya mosegare goba bošego o sa boife go hlaselwa. Ga go sa hlwa go e-na le dintwa​—ga go na selo se se ka beago tšhireletšego ya gago kotsing. O mongwe le o mongwe o go kganyogela tše kaone e le ka kgonthe. Ba babe ba fedišitšwe. Go buša lerato le go loka. Na o ka akanya ka nako e bjalo? Wo ke mohuta wa lefase leo Mmušo o tlago go le tliša.​—Psalme 37:​10, 11; 85:​10-13; Mika 4:​3, 4.

Na ye ke toro feela e ka se tsogego e phethagetše? Aowa. Bala mangwalo a a tsopotšwego serapeng se se fetilego, gomme o tla hwetša gore se sengwe le se sengwe seo se bolelwago se bonagatša dikholofetšo tše di tiilego tša Modimo. Ge e ba go fihla gona bjale o se wa hlwa o e-ba le seswantšho sa kgonthe sa seo Mmušo wa Modimo o ka se dirago le se o tlago go se direla batho, gona motho-tsoko o go utsweditše mantšu a Modimo.

Se se thabišago ke gore dilo ga se tša swanela go dula di le ka sebopego se. Jesu o boletše gore mehleng ya rena “Ebangedi yé ya mmušô wa maxodimong e tlo xoêlêlwa lefaseng ka moka xore e bê bohlatse mo xo dithšaba tšohle; ya tlo ba xôna bofêlô bo fihlaxo.” (Mateo 24:14) Makasine wo o o balago ke karolo ya modiro wa boboledi. Re go kgothaletša gore o pheme go forwa ke baporofeta ba maaka. Hlahlobišiša Lentšu la Modimo go hwetša therešo ka Mmušo wa Modimo. Ke moka o ikokobeletše Mmušo woo, e lego wona tokišetšo ya Modiši o Mogolo, Jehofa Modimo. Ge e le gabotse, ke kholofelo e nnoši ya motho, gomme e ka se ke ya palelwa.

[Seswantšho go letlakala 5]

Luther o rutile gore mmušo wa batho o be o ka lebelelwa e le Mmušo wa Modimo

[Credit Line]

Courtesy of the Trustees of the British Museum

[Seswantšho go letlakala 7]

Go swana le Modiši yo lerato, Jehofa ka Mmušo wa gagwe o tlo tliša maemo ao go sego motho yo a bego a ka a tliša