Melao ya Motheo ya Boitshwaro Yeo re e Latelago
Dihlatse tša Jehofa di dumela gore phetogo e kgolo ka dipono tša boitshwaro e bile le tutuetšo e mpe go bafsa. Bjalo ka ge o lemoga, seo go thwego ke boitshwaro bjo bofsa se thomile go aparetša go tloga ka bo-1960. Mopišopo wa Engelane wa Woolwich, e mongwe wa baboleledi ba pele ba bjona, o itše: “Ga go selo seo ka bosona ka mehla se ka šupjago e le ‘se se fošagetšego.’” Ga re dumelelane le seo, eupja re nyaka gore go be molaleng gore ga re rate go ngangišana le bao ba dumelelanago le seo. Re upja re nyaka go hlalosa melao ya motheo ya boitshwaro yeo re e latelago le lebaka leo ka lona re dirago bjalo.
Joseph Fletcher, moporofesara yo a tumilego wa thuta-tumelo kua United States, o itše ka boitshwaro bjo bofsa: “Ga go selo se se ganetšanago gakaalo le dikopano tša botona le botshadi tša ka ntle ga lenyalo molaong wo wa boitshwaro, gomme se mabakeng a mangwe se tloga se lokile.” Frederic C. Wood, mothuši wa moporofesara wa bodumedi kua United States, o boditše diithuti gore: “Ga go melao e kgomagantšwego le tša botona le botshadi. Ke a boeletša: ga go melao le gatee. Ga go selo seo o swanetšego go se dira, goba o sa swanelago go se dira.”—Theology Today, October 1965, letlakala 396.
Gaešita lege dipono tše bjalo mabapi le boitshwaro e ka ba tše di rategago, fela Dihlatse tša Jehofa di di bona e le tšeo di ganetšanago le Beibele, ka go rialo e le tšeo di sa swanelago. Boemo bja rena bjo bo theilwego Beibeleng bo bontšhwa ka pukung ya rena ya 1976 ya Bofsa bja Gago—Go Holwa Kudu ke Bjona, yeo e bolelago kamoo melao ya motheo ya boitshwaro e kgomago boitshwaro ka gona. Ka mo go kgahlišago, ka morago ga go dira gore e hlahlobje ke barutwana ba 100 ba nywaga e 12 go ya go e 19, monyakišiši o ile a ngwala ka mokgwa wa go sola gore: “Melao ya boitshwaro e swanago le yeo e bolelwago ka pukung ya lena mo gongwe e ka ba e kile ya šoma ka nako e nngwe, fela ke belaela ge e ba e ka šoma gona bjale. Moloko wo o fahlogile kudu go feta lege e le ofe wa pele.”
Lega go le bjalo, go rena ga go bonagale eka go amogela ditekanyetšo tše mpsha tša boitshwaro go dirile gore bafsa e “be bao ba fahlogilego kudu.” Nyakišišong yeo e sa tšwago go dirwa go bafsa ba fetago 160 000 ba nywaga e 13 go ya go e 15, 41 lekgolong ya bašemane le 21 lekgolong ya banenyana e bile le kopano ya botona le botshadi. Go ba nywaga e 16 go ya go e 18, ba e nyakilego e e-ba tharo-nneng ya bašemane le seripa sa banenyana ba bile le dikopano tše bjalo. Eupja mafelelo e bile afe?
Leuba la go ima ga bafsa. Lengwalo le le ngwaletšwego batswadi ba bana ba sekolo se se phagamego sa Afrika Borwa le bontšhitše go tšhošwa ke “go oketšega ga palo ya banenyana ba ba imago, e lego palo e balwago gane ka 1980 ge e bapišwa le ka 1978.” Lengwalo le išitše pele ka gore: “Meletlo yeo e dirwago ka ntle le tlhokomelo ya batswadi, go šomišwa ga mahlapa, go ngwalwa ga mantšu a mahlapa ditesekeng tša sekolo le ka dintlwaneng tša boithomelo, le botagwa go fo bolela tše di sego kae, go bonala go oketšega.” Ka baka leo, re dumela gore go na le lebaka le le kwalago la go se lebelele maemo a e le ao a bakilwego ke ‘go fahloga.’
Melao ya Motheo ya Boitshwaro e Kwalago
Go na le kgakanego e kgolo mabapi le melao ya motheo ya boitshwaro yeo e ka rutwago bafsa. Barutiši gantši ba lla ka go hlokega ga thuto e kwagalago mabapi le se. Re lemoga gore barutiši ba bangwe ba duma ge nkabe ba e-na le tokologo e oketšegilego ya go ruta barutwana ba bona melao ya motheo ya boitshwaro yeo e hwetšwago ka Beibeleng. Rena Dihlatse tša Jehofa, re dumela ka botlalo gore thuto ya Beibele mabapi le boitshwaro e na le mafelelo a mabotse e le ka kgonthe.
Batswadi ba Dihlatse ba thoma go ruta bana ba bona melao ya motheo ya boitshwaro ya Beibele e sa le ba banyenyane, gantši ba diriša puku ya Bofsa Bja Gago—Go Holwa Kudu ke Bjona e le thušo ya go ruta. Ge e ba o rata, gona e mongwe wa barutwana ba gago yo e lego Hlatse o tla thabela go go neela yona. E tla go tsebiša ka melao ya motheo ya boitshwaro yeo re e latelago, gomme ya go neela ditaba ka botlalo mabapi le dipono tša rena ka ditaba tše di latelago.
Dikopano tša Botona le Botshadi tša Pele ga Lenyalo: Re dumela ka ntle le go hlaola gore dikopano tša botona le botshadi tša pele ga lenyalo, tšeo e lego bootswa, ruri di fošagetše; ke tše di gobogilego. Beibele e laela gore: “Bootswa bo thšabeng-xê.” (1 Ba-Korinthe 6:18) “Le ile bootswa.” (1 Ba-Thesalonika 4:3) Kgopolo ya rena ke gore dikopano tša botona le botshadi tša pele ga lenyalo ke molato o mogolo malebana le Modimo. Mangwalo a re: “Diotswa le ba ba xobošaxo tšeanô, Modimo o tlo ba sekiša.”—Ba-Hebere 13:4; Kutollo 21:8.
Go Lalana ga ba Mohuta o Tee: Gape re dumela gore go lalana ga ba mohuta o tee go fošagetše. Ela hloko seo Beibele e se bolelago ka basadi ba ba lalanago gotee le banna ba ba lalanago: “Modimo a ba xafa ba ya le ditumô tše di lešaxo dihlong; basadi ba bôna ba tloxêla modirêlô wo ba o bopetšwexo, ba tšea modirêlô wo ba sa kaxo ba bopêlwa wôna. Banna ba tla ba tloxêla modirêlô wo ba o bopetšwexo wa xo dula le mosadi, ba fišêxêlana monna a duma monna, ba dira tša dihlong.”—Ba-Roma 1:26, 27; 1 Ba-Korinthe 6:9-11.
Dino tše di Tagago: Dino tše di tagago ke dijo gomme ge di le sebakeng sa tšona, e ka ba tše di holago. (Psalme 104:14, 15; 1 Timotheo 5:23) Fela di ka dirišwa gampe, e bile gantši di dirišwa gampe. Re a dumela gore go di diriša ka go fetišiša ke phošo e kgolo ya boitshwaro, bjalo ka ge Beibele e gatelela. (Diema 20:1; 23:29-35; 1 Ba-Korinthe 6:9, 10) Gape re bile re hlompha bohlale bja babuši bao ba dirago melao ya go thibela bafsa go diriša dino tše di tagago, gomme re šomišana le melao ye.
Dihlare-tagi: Ga re diriše dihlare-tagi tše di lemaletšago le tše di dirago mokgwa bakeng sa go ithabiša, tše di bjalo ka patše, heroin, cocaine, LSD, betel nut le motšoko, ge re bolela tše di sego kae. Dihlatse tša Jehofa di dumela gore ke phošo go senya mebele ya tšona ka dilo tšeo di bakago temalelo goba tša fetola monagano, e le feela bakeng sa boikgotsofatšo bja boithati, ka ge Beibele e opeletša ka gore: “A re hlapeng re tšwê dithšila tšohle tša nama.”—2 Ba-Korinthe 7:1.
Polelo ya Dihlong: Re lebelela go diriša polelo ya dihlong e le mo go sa swanelago; Ga e dumelelane le taelo ya Beibele ya gore: “Xe e le bootswa, le dithšila ka moka, le mexabaru, tše byalo le xo bolêla di se ke tša bolêlwa mo xo lena; . . . le dipolêlô tša bošilo, le metlaê e sa lokaxo.”—Ba-Efeso 5:3, 4.
Go Hlompha Taolo: Ka go dumelelana le melao ya motheo ya Beibele, ruri re lebeletše gore bafsa ba rena ba hlomphe balaodi ka moka bao ba beilwego ka molao, go akaretša le barutiši ba sekolo. (Ba-Roma 13:1-7; 1 Petro 2:13-17) Jehofa Modimo, yoo bana ba rena ba rutwago go mo hlompha kudu, o bolela gore re swanetše go ba ba ba botegago le ba ba rerešago gomme re swanetše go šetša ba bangwe.—Ba-Hebere 13:18; Ba-Kolose 3:9; Ba-Efeso 4:25; Mateo 7:12.
Mohola wa Melao ya Motheo ya Beibele
Re hweditše gore go latela melao ya motheo ya boitshwaro ya Beibele go kaonefaditše kudu maphelo a batho ba gabo rena. Gaešita lege e le gore re na le mathata ao e lego a rena le bana ba rena ba se ba phethega, fela gantši re lokologile mašuleng a bjalo ka go utswa, go bolela maaka, go hlalefetša le go kweša ba bangwe bohloko. Ka tekanyo yeo ka yona rena le bana ba rena re kwago melao ya Modimo, ka yona tekanyo yeo ga re tlaišwe ke leuba la malwetši a fetelago ka go lalana, leuba la bo-mma ba ba sa nyalwago, bana bao e sego ba molao le go ntšhwa ga dimpa, goba mahloko a pelo le matswalo a molato. Re dumela gore John Adams, mookamedi wa pele wa Amerika o be a nepile ge a be a bitša Beibele “puku e phalago tšohle lefaseng.” Re bile re dumela gore Mookamedi Abraham Lincoln o be a nepile ge a bolela ka go amogela Beibele gore, “o tla phela le go hwa o le motho yo a thabilego le yo mokaone.”
Fela bjalo ka ge o tseba, ruri go na le kgateletšo e kgolo ya dithaka baneng ya gore ba dire seo Beibele e se ganago, e lego, ‘go kitima tseleng ya boitshwaro bjo bo gobogilego.’ Ge ba bangwe ba gana go dira bjalo, gona ‘ba bangwe ba a tlabega, gomme ba a ba goboša.’ (1 Petro 4:4) Bafsa ba rena ka dinako tše dingwe ba a kwerwa gaešita le go segwa, ka gobane ba sa tsene modirong o bjalo ka go lalana pele ga lenyalo goba tša go swana le tšeo. Ka gona, re leboga ge barutiši ba thekga maiteko a bana ba rena a go gomarela melao ya motheo ya Beibele, ka go dira bjalo ba nea kgothatšo go bana ba rena bao ba lekago go phela ka melao ye ya motheo.
O tla hwetša gore bafsa ba rena ga ba ikwe ba amogilwe selo ka baka la dithibelo tša boitshwaro tša Beibele. Go e-na le moo, mofsa o mongwe wa Hlatse e itše ge a bapiša bophelo bja gagwe le bja dithaka tša gagwe tša sekolo, a re: “Selo setee fela seo ke se hlaetšego ke mathata a mantši.” Kamoo re bonago ka gona, melao ya Modimo Ra-matla-ohle ke ya go re šireletša, gomme re holega feela ka go e ela hloko.—Psalme 19:7-11.
[Seswantšho go letlakala 11]
‘Ka go amogela Beibele o tla phela le go hwa o le motho yo mokaone.’—Abraham Lincoln
[Seswantšho go letlakala 8]
Puku yeo e bolelago kamoo melao ya motheo ya boitshwaro e kgomago boitshwaro ka gona. Batswadi ba Dihlatse ba e diriša go ruta bana ba bona
[Seswantšho go letlakala 9]
Boitshwaro bjo bofsa bo tlile le koketšego ya mathata a tša leago
[Seswantšho go letlakala 9]
Batswadi ba Dihlatse ba thoma di sa tloga fase go ruta bana ba bona melao ya motheo ya boitshwaro ya Beibele