Ke Tutueditšwe Ke Potego Ya Lapa Lešo Ya Go Se Kwanantšhe Go Modimo

KA GE GO ANEGA HORST HENSCHEL

“Thaba ge o amogela lengwalo le ka gobane ke kgotleletše go fihla bofelong. Ka morago ga diiri tše pedi ke tla be ke bolawa.” Ao e bile mantšu a pele a lengwalo la mafelelo leo tate a nngwaletšego lona. Ka May 10, 1944, o ile a bolawa ka gobane a ganne go hlankela madireng a Hitler. Potego ya gagwe ya go se kwanantšhe go Modimo, gotee le ya mma le kgaetšedi ya-ka Elfriede e ile ya kgoma bophelo bja-ka ka mo go tseneletšego.

KA 1932, ka nako yeo ke belegwego ka yona, tate o ile a thoma go bala dikgatišo tša Dihlatse tša Jehofa. Gare ga dilo tše dingwe, o ile a bona boikaketši bja baruti. Ka lebaka leo, o be a sa hlwe a na le kgahlego dikerekeng.

Kapejana ka morago ga go thoma ga Ntwa ya II ya Lefase, ka 1939, tate o ile a tsenywa lelokelelong la madira a Jeremane ka kgapeletšo. O ile a botša mma gore: “Go ya ka Beibele, ga se ka swanela go ya. Polao ye ga se ya loka.”

Mma o arabile ka gore: “Ba tla go bolaya ge e ba o sa ye. Go tla direga’ng ka lapa la gago ka morago?” Ka go rialo tate a ba lešole.

Ka morago, mma yo go fihla ka nako yeo a bego a sa ithute Beibele, o ile a leka go ikopanya le Dihlatse tša Jehofa, e lego boiteko bjo bo bego bo le kotsi kudu nakong yeo. O ile a hwetša Dora yo monna wa gagwe a bego a le kampeng ya tshwenyo ka baka la tumelo ya gagwe. Dora o ile a nea mma kopi ya Morokami, eupša a botša mma ka go lebanya gore: “O gopole gore nka bolawa ge e ba ma-Gestapo (maphodisa a ka sephiring) a ka utolla gore ke go neile wona.”

Ka morago, mma o ile a amogela dikgatišo tše oketšegilego tša Dihlatse tša Jehofa gomme a thoma go lemoga ditherešo tša Beibele tšeo di bego di di hupere. Ka morago, Max Ruebsam go tšwa motsaneng wa kgaufsi wa Dresden o ile a thoma go re etela legaeng la rena Meissen. O ile a ithuta Beibele le rena ka go ipea kotsing e kgolo. Ge e le gabotse, go se go ye kae ka morago o ile a swarwa.

Ka lebaka la thuto ya mma ya Beibele, o ile a ba le tumelo go Jehofa gomme a neela bophelo bja gagwe go yena a bontšha se ka kolobetšo ya meetse ka May ya 1943. Nna le tate re ile ra kolobetšwa dikgwedi tše sego kae ka morago. Kgaetšedi ya-ka ya nywaga e 20, Elfriede, yo a bego a šoma Dresden le yena o ile a kolobetšwa mo e ka bago ka nako e swanago. Ka go rialo, ge Ntwa ya II ya Lefase e sa dutše e kgatlampana, ka bone bja rena ka moka re ile ra neela maphelo a rena go Jehofa. Ka 1943, mma o ile a belega kgaetšedi ya rena yo monyenyane, Renate.

Go Tlaišetšwa Tumelo ya Rena

Pele ke kolobetšwa, ke ile ka itokolla mokgatlong wa Bafsa wa Hitler. Ge ke be ke gana go dumediša ka tumedišo ya Hitler, e lego yeo e bego e nyakega letšatši le lengwe le le lengwe sekolong, barutiši ba-ka ba be ba mpetha. Lega go le bjalo, ke thabetše go tseba gore ka go matlafatšwa ke batswadi ba-ka ke ile ka dula ke botega.

Eupša go be go e-na le dinako tšeo ka tšona ka baka la go otlwa mmeleng goba ka baka la poifo ke bego ke re, “Heil Hitler!” Ka morago ke be ke e-ya gae mahlo a-ka a tletše megokgo, gomme batswadi ba-ka ba be ba tla rapela le nna gore ke be le sebete gomme ke fenye ditlhaselo tša manaba nakong e tlago. Ke gantšinyana mo ke bego ke katela morago go direng se se lokilego ka baka la poifo, eupša le ka mohla Jehofa ga se a ka a ntahla.

Ka letšatši le lengwe ma-Gestapo a ile a tla gomme a phuruphutša ngwako wa rena. Moemedi wa ma-Gestapo o ile a botšiša mma gore: “Na o yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa?” Ke sa dutše ke kgona go mmona a ithekgile ka kosene ya lebati, a bolela ka sebete gore, “Ee”—gaešita le ge a be a tseba gore se se be se bolela gore o be a tla feleletša ka go swarwa.

Dibeke tše pedi ka morago mma o be a swaregile ka go hlokomela Renate yo a bego a se a hlwa a fetša ngwaga ge ma-Gestapo a e-tla go mo swara. Mma o ile a gana ka gore: “Ke nyantšha ngwana’ka!” Lega go le bjalo, mosadi yo a bego a tlile le lephodisa o ile a tšea ngwana matsogong a gagwe gomme a laela gore: “Itokiše! O swanetše go tloga.” Ruri go be go se bonolo go mma.

Ka ge tate a be a se a hlwa a swarwa, nna le kgaetšedi ya-ka yo monyenyane re ile ra šala ka tlase ga tlhokomelo ya gagwe. Mesong e mengwe mo e ka bago dibeke tše pedi ka morago ga ge mma a tšerwe, ke ile ka gokarela tate ka go mo tiiša pele ke e-ya sekolong. Letšatši lona leo tate o ile a swarwa ka baka la go gana go boela go yo hlankela go tša bohlabani. Ka gona ge ke boa gae thapameng yeo o be a se gona gomme ga se ka ka ka hlwa ke sa mmona gape.

Makgolo le rakgolo le ba bangwe ba meloko ya rena—bao ka moka ba bego ba ganetšana le Dihlatse tša Jehofa gomme ba bangwe e be e le ditho tša mokgatlo wa Nazi—ba ile ba hwetša tshwanelo ya go nkgodiša le go godiša kgaetšedi ya-ka yo monyenyane. Ba be ba sa ntumelele go bala Beibele. Eupša ka morago ga go hwetša e nngwe ka sephiring go mosadi wa moagišani ke be ke e bala. Ke be ke bile ke khunama pele ga malao a kgaetšedi ya-ka yo monyenyane gomme ke rapela.

Ka nako e swanago kgaetšedi ya-ka Elfriede o be a kgotleletše diteko tša tumelo ya gagwe. O ile a se sa hlwa a sa šoma feketoring ya Dresden yeo e bego e tšweletša dibetša, eupša a atlega ka go hwetša mošomo wa go hlokomela diphaka le dirapana tša Meissen. Ge a be a e-ya ofising go ya go tšea mogolo wa gagwe, o be a gana go diriša tumedišo ya “Heil Hitler!” Ka morago o ile a swarwa gomme a bewa kgolegong.

Ka manyami, Elfriede o ile a swarwa ke dišo tše tšhweu tša mogolo le bolwetši bja teng-khwibidu gomme a hwa dibekeng tše sego kae ka morago ga go golegwa. O be a e-na nywaga e 21 feela. Ka go le lengwe la mangwalo a gagwe a mafelelo, o tsopotše Luka 17:10: “A e re xe Le dirile tšohle tše Le di laetšwexo Le tlê Le re: Xa re bahlanka ba selô, re fil’o dira tše re swanetšexo xo di dira.” Potego ya gagwe ya go se kwanantšhe go Modimo e ile ya šala e le thušo e mmatlafatšago.—Ba-Kolose 4:11.

Go Lekwa ga Tate

Nakong ya go golegwa ga tate, rakgolo—tatago mma—o ile a mo etela bakeng sa go leka go dira gore a fetole kgopolo ya gagwe. Tate o ile a išwa go yena a tlemilwe letsogo le leoto ka ketane. Tate o ile a fularela ka go tia tšhišinyo ya gore a tsenele tirelo ya tša bohlabani ka baka la bana ba gagwe. Yo mongwe wa bahlokomedi ba kgolego o ile a botša rakgolo gore: “Ge nka be monna yo a be a e-na le bana ba lesome, o be a ka se dire se se fapanego.”

Rakgolo o ile a boela gae a befetšwe o šoro. O goeleditše ka gore: “Sesenyi se! Selo se sa go hloka mohola! A ka lahla bjang bana ba gagwe?” Le ge rakgolo a be a befetšwe, ke be ke thabišitšwe ke go lemoga gore tate o be a sa dutše a tiile.

Mafelelong, tate o ile a ahlolelwa lehu gomme a kgaolwa hlogo. Ka nako e nngwe ka morago ga moo, ke ile ka amogela lengwalo lela la mafelelo le tšwago go yena. Ka ge a be a sa tsebe moo mma a bego a golegilwe gona, o ile a swanelwa ke go nngwalela. Ke ile ka ya ka phapošing ya-ka ya go robalela ya ka godimo gomme ka bala mantšu ao a pele ao a tsopotšwego matsenong a sehlogo se. Ke be ke nyamile gomme ka lla, eupša ke be ke thabela go tseba gore o ile a dula a botegela Jehofa.

Go Nyama ga Mma

Mma o be a rometšwe kgolegong ya ka borwa bja Jeremane go emela tsheko ya gagwe. Ka letšatši le lengwe mohlapetši o ile a tla ka seleng ya gagwe, a bolela ka mokgwa wa bogwera gore a dule fase. Eupša mma o ile a emelela gomme a re: “Ke a tseba gore monna wa-ka o bolailwe.” Ka morago ba ile ba mo romela diaparo tša tate tšeo di bego di kgamathetše madi, e le bohlatse bjo bo sa bolelego bja tlaišo yeo a ilego a lebeletšana le yona pele ga lehu la gagwe.

Ka lekga le lengwe mma o ile a biletšwa ofising ya kgolego gomme a botšwa gatee-tee gore: “Morwedi wa gago o hwetše kgolegong. O rata gore a bolokwe bjang?” Tsebišo e be e tlile ka tšhoganetšo kudu le gona e le e sa letelwago mo e lego gore mma mathomong o ile a se tsebe gore a reng. Eupša tumelo ya gagwe e tiilego go Jehofa e ile ya mo matlafatša.

Meloko ya rena ka kakaretšo e ile ya re hlokomela gabotse nna le kgaetšedi ya-ka. Ba be ba re swere ka botho kudu. Ge e le gabotse yo mongwe wa bona o ile a batamela barutiši ba-ka gomme a ba kgopela gore ba se mphelele pelo. Ka go rialo barutiši le bona ba bile le bogwera kudu gomme ba be ba sa nkotle ge ke be ke sa ba dumediše ka gore “Heil Hitler!” Eupša botho bjo ka moka bo be bo bontšhwa ka morero wa go ntlogediša ditumelo tša-ka tše di theilwego Beibeleng. Ka manyami bo ile bja atlega ka tsela e itšego.

Dikgwedi tše sego kae feela pele ntwa e fela ka May 1945, ke ile ka ithapela go ba gona ditirelong tše dingwe tša mokgatlo wa Bafsa wa Nazi. Ke ile ka ngwalela mma ka se, gomme lengwalo leo la-ka le ile la mo nea kgopolo ya gore ke lahlile pakane ya-ka ya go hlankela Jehofa. Ka morago o ile a bolela gore o be a tshwenywa kudu ke mangwalo a go feta go kwa ka mahu a tate le Elfriede.

Kapejana ka morago ga moo, ntwa e ile ya fela gomme mma a lokollwa kgolegong. Ka thušo ya gagwe ke ile ka hwetša gape teka-tekano ya-ka ya moya.

Go Thoma Bodiredi bja Nako e Tletšego

Bofelong bja 1949, nywaga e mene ka morago ga ge Ntwa ya II ya Lefase e fedile molebeledi wa mosepedi o ile a ahla-ahla temana ya Beibele go Maleaki 3:10 e rego: “Tlišang karolô ya lesome la ruri ngwakong wa polokêlô, xore Ntlong ya-ka xo bê le diphepi. Napang Le ntekê ka xo dira byalo;—ó r’yalo Morêna wa mašaba.” Ke ile ka tutueletšega go tlatša lengwalo la kgopelo ya modiro wa boboledi bja nako e tletšego. Ka gona, ka January 1, 1950, ka ba mmulamadibogo bjalo ka ge badiredi ba nako e tletšego ba be ba bitšwa bjalo. Ka morago ke ile ka hudugela Spremberg, moo go bego go e-na le nyakego e kgolo kudu ya babulamadibogo.

Ka August ya ngwaga wona woo, ke ile ka amogela taletšo ya go hlankela ofising ya lekala ya Dihlatse tša Jehofa Magdeburg, ka Jeremane Bohlabela. Lega go le bjalo, matšatši a mabedi feela ka morago ga go goroga ga-ka, ka August 31 maphodisa a ile a tsena ka moagong wa rena a kitima a bolela gore disenyi di be di khutile moo. Bontši bja Dihlatse bo ile bja swarwa gomme tša išwa kgolegong, eupša ke ile ka kgona go tšhaba gomme ka ya Berlin Bodikela, moo Mokgatlo wa Watch Tower o bego o e-na le ofisi gona. Ge ke le moo ke ile ka laodiša seo se diregilego Magdeburg. Ka nako e swanago ke ile ka botšwa gore Dihlatse tše dintši di be di golegilwe Jeremane Bohlabela ka moka. Ge e le gabotse, ke ile ka lemoga gore maphodisa a be a nnyaka morago kua Spremberg!

Go Swarwa le go Golegwa

Ke ile ka abelwa modiro wa bobulamadibogo Berlin Bohlabela. Dikgwedi tše sego kae ka morago, ge ke be ke hlankela ke le mmaditsela wa go tšea dipuku tša Beibele go tloga Berlin Bodikela go ya Jeremane Bohlabela, ke ile ka swarwa gomme ka išwa motseng wa Cottbus, moo ke ilego ka sekišwa gomme ka ahlolelwa nywaga e 12 kgolegong.

Gare ga dilo tše dingwe, ke ile ka latofatšwa ka go hlola ntwa. Tshekong ya-ka ke ile ka bolela polelong ya-ka ya mafelelo gore: “Bjalo ka yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa, nka solwa bjang ka go ba mohlola-ntwa mola tate a ganne go tšea karolo ntweng ka gobane e be e le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa gomme a kgaolwa hlogo ka baka la seo?” Eupša ke therešo gore batho bao ba be ba sa kgahlegele therešo.

Ka ge ke be ke e-na le nywaga e 19 go be go se bonolo go nna go nagana ka go golegwa nywaga e 12. Lega go le bjalo, ke be ke tseba gore ba bangwe ba bantši ba ile ba hwetša dikahlolo tše swanago. Ka dinako tše dingwe, bao ba nago le matla a taolo ba be ba aroganya Dihlatse; eupša ka nako yeo re be re boledišana ka ditherešo tša Beibele le bagolegwa ba bangwe, gomme ba bangwe ba ba Dihlatse.

Ka dinako tše dingwe, rena Dihlatse re be re bewa karolong e tee ya moago wa disele. Ka gona re be re tla swarega ka go ithuta Dibeibele tša rena gakaone. Re ile ra ithuta dikgaolo ka moka tša Beibele ka hlogo gaešita le go leka go swara dipuku tša Beibele ka moka ka hlogo. Re ile ra ipeela dipakane tše itšego mabapi le seo re tlago go se dira le go ithuta sona letšatši le lengwe le le lengwe. Ka dinako tše dingwe re be re swarega kudu mo e lego gore re be re botšana gore, “Ga re na nako,” gaešita le ge re be re fetša letšatši ka moka re le ka diseleng tša rena go se na mohuta le ge e le ofe wa kabelo ya mošomo wo re ka o dirago!

Dipotšološišo tša maphodisa a ka sephiring e be e le tše di lapišago. Di be di ka tšwela pele mosegare le bošego, di sepedišana le mehuta ka moka ya go tšhošetša. Ka lekga le lengwe, ke be ke nolegile moko o šoro gomme ke nyamile, go le thata gore nka rapela. Ka morago ga matšatši a mabedi goba a mararo, ka ntle le lebaka ke ile ka tloša setseka sa khatepokise lebotong la sele ya-ka seo se bego se e-na le melao ya ngwako wa kgolego yeo e ngwadilwego go sona. Ge ke se phethola, ke ile ka bona mongwalo. Ka go e swarela godimo mo go bego go e-na le seetša se senyenyane ke ile ka bona mantšu a rego: “Le se boife ba ba bolayago mmele,” le “Ke tla lota bohle bao ba botegago bo-ka thaka ya leihlo la-ka.” Gona bjale mantšu a ke karolo ya kopelo 27 ka pukung ya dikopelo ya Dihlatse tša Jehofa!

Go molaleng gore ngwanabo rena yo mongwe yo a bego a le boemong bjo bo swanago o bile ka seleng ye, gomme Jehofa Modimo o ile a mo matlafatša. Gatee-tee ke ile ka hwetša matla a moya gape gomme ka leboga Jehofa bakeng sa kgothatšo ye. Le ka mohla ga ke nyake go lebala thuto ye, ka gobane e nthutile gore gaešita le ge ke sa kgone go atlega ka matla a-ka ka noši, ga go na selo seo se sa kgonegego ka thušo ya Jehofa Modimo.

Ga e sa le mma a hudugela Jeremane Bodikela, o be a se sa kgona go ikopanya le nna ka nako yeo. Lega go le bjalo, go be go e-na le Hanna yo a goletšego phuthegong e tee le nna yo a bego a tlwaelane kudu le lapa lešo. O ile a nketela nywaga ka moka yeo ke bego ke golegilwe ka yona, gomme o be a bile a nngwalela mangwalo a kgothatšago le go nthomela diphuthelwana tša dijo tše agago. Ke ile ka mo nyala ge ke be ke lokolotšwe kgolegong ka 1957, ka morago ga go hlankela nywaga e 6 ya kahlolelo ya-ka ya nywaga e 12.

E le mosadi wa-ka yo a rategago, Hanna o ile a hlankela gotee le nna ka potego dikabelong tša rena tše di fapa-fapanego gomme e be e le yo a nthekgago kudu ka mehla. Seo a ntiretšego sona bodireding bja rena bja nako e tletšego re le gotee ke selo seo e lego Jehofa Modimo feela yo a ka kgonago go mo putsa ka baka la sona.

Bodiredi bja ka Morago ga go Golegwa

Nna le Hanna re thomile bodiredi bja rena bja nako e tletšego gotee ofising yeo e bego e hlomilwe ke Mokgatlo wa Watch Tower ka Berlin Bodikela. Ke be ke abetšwe go dira modiro wa go aga moo ke le mmetli. Ka morago re ile ra thoma go bula madibogo gotee ka Berlin Bodikela.

Willi Pohl yo ka nako yeo e bego e le yena a hlokomelago modiro wa rena Berlin Bodikela, o ile a nkgothaletša go ithuta Seisemane. Ke ile ka araba ka gore: “Ga ke na nako.” Lega go le bjalo, ke thabile gakaakang gore ka boikokobetšo ke ile ka tšwetša thuto ya-ka ya Seisemane pele! Ka baka leo, ka 1962, ke ile ka laletšwa go ba gona thutong ya dikgwedi tše lesome ya sehlopha sa bo-37 sa Sekolo sa Gilead, Brooklyn, New York. Ka morago ga go boela Jeremane ka December 2, 1962, nna le Hanna re ile ra fetša nywaga e 16 modirong wa bosepedi, re etela diphuthego tša Jeremane ka moka. Ka morago, ka 1978 re ile ra laletšwa go hlankela ofising ya lekala ya Wiesbaden. Ge mediro ya lekala e be e šuthišetšwa meagong e megolo e mefsa ya Selters bogareng bja bo-1980, re ile ra hlankela moagong woo o mobotse ka nywaga e mentši.

Tokelo e Bohlokwa ya Tirelo

Ka 1989 go ile gwa direga selo seo se bego se sa letelwa le gatee—Leboto la Berlin le ile la wa, gomme Dihlatse tša dinaga tša Yuropa Bohlabela tša thoma go thabela tokologo ya borapedi. Ka 1992, nna le Hanna re ile ra laleletšwa Lviv, Ukraine, go tla go nea thekgo go palo e golago ka lebelo ya bagoeledi ba Mmušo ba lefelong leo.

Ngwageng o latetšego re ile ra kgopelwa go ya Russia go ya go thuša ka thulaganyo ya modiro wa Mmušo moo. Solnechnoye, e lego motsana o lego dikhilomithara tše 40 ka ntle ga St. Petersburg go ile gwa hlongwa ofisi ya go hlokomela modiro wa boboledi Russia ka moka gotee le bontši bja direpabliki tše dingwe tša seo e bego e le Soviet Union. Ge re fihla modiro wa go aga o be o šetše o thomilwe meagong ya bodulo gotee le ofising e kgolo le moagong wa polokelo.

Lethabo la rena le be le se na tekanyo go neelweng ga meago ya lekala la rena le lefsa ka June 21, 1997. Palo-moka ya ba 1492 go tšwa dinageng tše 42 e ile ya bokana Solnechnoye bakeng sa lenaneo le le kgethegilego. Letšatšing le le latetšego lešaba la ba fetago 8400 le ile la bokana Lepatlelong la Petrovsky la St. Petersburg bakeng sa go hlahloba lenaneo la go neelwa ga lekala gotee le dipego tše di kgothatšago ka baeng ba ba tšwago dinageng tše dingwe.

A koketšego e makatšago gakaakang yeo re e thabetšego direpabliking tše 15 tša seo e bego e le Soviet Union! Ka 1946, mo e ka bago bagoeledi ba Mmušo ba 4800 ba be ba bolela tšhemong ye. Mo e nyakilego go ba nywaga e 40 ka morago, ka 1985 palo e goletše go 26 905. Lehono go na le bagoeledi ba Mmušo ba fetago 125 000 direpabliking tše lesome tša seo e bego e le Soviet Union bao ba hlokometšwego ke ofisi ya lekala ya mo Solnechnoye, gomme ba ka godimo ga ba 100 000 ba bolela direpabliking tše dingwe tša seo e bego e le Soviet! Re be re thabile gakaakang go tseba gore direpabliking tše 15 tša seo e bego e le Soviet, ba fetago 600 000 ba bile gona Segopotšong sa lehu la Kriste ka March e fetilego!

Ke a thaba ge ke bona kamoo Jehofa Modimo a ilego a hlahla ka gona go bokana le go rulaganya ga batho ba gagwe ‘mehleng ye ya bofelo.’ (2 Timotheo 3:1) Go etša ge mopsalme wa Beibele a bolela, Jehofa o nea bahlanka ba gagwe temogo, o ba hlahla tseleng yeo ba swanetšego go sepela go yona le go ba nea keletšo a ba beile leihlo. (Psalme 32:8) Ka gona ke go tšea e le tokelo go ba mokgatlong wa Jehofa wa ditšhaba-tšhaba wa batho!

[Seswantšho go letlakala 11]

Ke e-na le dikgaetšedi tša-ka tše pedi ka 1943

[Seswantšho go letlakala 12]

Tate o ile a kgaolwa hlogo

[Seswantšho go letlakala 12]

Mma o nthušitše go hwetša teka-tekano ya moya gape

[Seswantšho go letlakala 13]

Ke e-na le mosadi wa-ka, Hanna

[Seswantšho go letlakala 14]

Nakong ya polelo ya go neelwa ga Holo ya Mmušo lekaleng la Russia

[Seswantšho go letlakala 15]

Lapa le mafasetere a phapoši ya bojelo ya lekala la rena le lefsa la Russia