Genesis
Áízak beʼasdzą́ą́ dooleełígíí bá nídiiltı̨́
24 Áko Éíbraham ląʼí binááhai, tʼáá hazhóʼó haastih, áko Bóhólníihii tʼáá ałtsoní yee Éíbraham yikʼijidlí. 2 Áádóó Éíbraham haghangi há naalʼaʼí alą́ąjįʼígíí hwee hólóonii yaa áhályánígíí ábizhdííniid, Tʼáá shǫǫdí, shitsooskʼid biyaa adílnííh. 3 Áko Bóhólníihii biniiłtʼaa éí Diyin God nilı̨́įgo yádiłhił índa nahasdzáán bee bóhólníihii bee shichʼįʼ ádee hadidíídzih, Kéínan dineʼé bitah kééhashtʼínígíí bitsiʼké shiyeʼ beʼasdzą́ą́ dooleeł biniyé doo łaʼ bá nídidííłtéeł da. 4 Nidi shikéyahgóó shikʼéí bichʼįʼ díínááł; áadi índa shiyeʼ Áízak beʼasdzą́ą́ dooleełígíí bá nídidííłtééł. 5 Áko há naalʼaʼí áhodííniid, Díí kéyahjįʼ asdzání doo shikééʼ bíniʼgóoshąʼ, áko kéyah yíníyáádę́ę́ʼ ákǫ́ǫ́ daatsʼí niyeʼ bił deeshʼash. 6 Áko Éíbraham áhodííniid, Tʼááká ákǫ́ǫ́ shiyeʼ bił dóóʼash lágo. 7 Bóhólníihii Diyin God yáʼąąshdi hólóonii, éí shizhéʼé bighandę́ę́ʼ índa shikʼéí bikéyahdę́ę́ʼ chʼíshiníłʼaʼ, éí shichʼįʼ ádee haadzíiʼgo ání, Naʼáłchíní náás daʼahílchíihii díí kéyah baa dideeshʼááł; tʼáá éí bidiyingo naalʼaʼí nilą́ąjįʼ yidoołʼaałgo áádę́ę́ʼ shiyeʼ beʼasdzą́ą́ dooleełígíí bił nídíítʼash. 8 Áko asdzání doo nikééʼ bíniʼ dago doo nihodiitʼiʼgóó chʼídíínááł, ákondi shiyeʼ tʼéiyá doo ákǫ́ǫ́ bił dííʼash da. 9 Áko naalʼaʼí éí Éíbraham hananitʼaʼí bitsooskʼid biyaa azhdoolniiʼgo díidí bee ádá nihozhdeetʼą́.
10 Ákohgo naalʼaʼí honanitʼaʼí bibighą́ą́ʼaskʼidii neeznáá bee dashdiiná, honanitʼaʼí binaalyeʼé danizhónígíí ałʼąą ádaatʼeełii łaʼ bóóltąʼgo hashtʼeʼízhʼdiilyaago Mesopotéímiyagóó Néíhor bikin haalʼáajįʼ dashdiiná. 11 Áko éí kin haalʼáádóó tłʼóoʼgi tó hahadleeh léiʼgi iʼííʼą́ągo jiníyá; ákweʼé haghą́ą́ʼaskʼidii nitsidadéesgoʼgo ájiilaa; tsʼídá áajįʼ anáhwiilzhíishgo asdzání tó háádayiidloh. 12 Áko sozdilzingo ájíní, Bóhólníihii nílíinii, shinanitʼaʼí Éíbraham biDiyin God nánooshkąąh; díí jı̨́ shíká anilyeed; Éíbraham shinanitʼaʼí baa jiiníbaah. 13 Jó, díí tó hahadleeh bíighahgóó sézı̨́, índa diné dabitsiʼké kintahdę́ę́ʼ tó hadeidiyooʼááł yiniyé deíkááh, 14 áko bíniʼ ákónééh; éí chʼikę́ę́h ábidideeshniił, Tʼáá shǫǫdí nitóshjeeh naniʼaahgo adeeshdlı̨́ı̨́ł, áko ádidooniił, Ídlą́ índa nighą́ą́ʼaskʼidii ałdóʼ bá tó hahideeshʼááł, áko ííshją́ą́ éí dooleeł; ninaalʼaʼí Áízak bá nídiniłtínígíí átʼı̨́į doo, áko éí bee shił bééhodoozįįłgo shinanitʼaʼí baa jiisiníbaah doo.
15 Áádóó tʼah doo niyájíłtééhgóó ákódzaa, jóʼakon, Éíbraham bitsilí Néíhor beʼasdzą́ą́ Mílkah biyáázh Biithúwel bitsiʼ Rebékah* éí tóshjeeh biwos dah siʼą́ągo chʼíníyá. 16 Áko chʼikę́ę́h diné tʼah doo bee haleehii jílı̨́, hodiʼnílʼı̨́įgo tʼáá íiyisí jízhóní; diné tʼah doo hwéédahoosįįh da. Éí tó hahadleeh góyaa ajííyáago tóshjeeh tó biiʼ hééł ájiilaago háádzísdzá. 17 Naalʼaʼí hadááh yílwodgo áhodííniid, Tʼáá shǫǫdí, tó áłchʼı̨́ı̨́dígo nitóshjeeh biyiʼdę́ę́ʼ łaʼ yishdlą́. 18 Áko, Shinanitʼaʼí, ídlą́, bizhdííniidgo tʼáá áko hálákʼeejįʼ hatóshjeeh yaa ájiilaago tó hazhníką́. 19 Ajoodlą́ą́ʼdóó bikʼijįʼ áhodííniid, Nighą́ą́ʼaskʼidii ałdóʼ ałtso daʼoodlą́ąʼjįʼ tó bá hahideeshʼááł. 20 Tsı̨́įłgo łı̨́ı̨́ʼ yiiʼ daʼadlání biyiʼjįʼ tó yáájiiʼáahgo tó hahadleeh góyaa anáádzoodzáago bighą́ą́ʼaskʼidii tʼáá ałtso tó bá hadziizʼą́. 21 Áko diné tʼóó nitsíkeesgo doo yáłtiʼgóó biniyé níyáhígíí daatsʼí Bóhólníihii iiniizı̨́ı̨́ʼ, nízingo sizı̨́.
22 Áádóó ákódzaago ghą́ą́ʼaskʼidii ałtso daʼoodlą́ąʼgo óola yoostsah índa óola látsíní naakigo daʼílíinii baazhnínil. 23 Áko ájíní, Tʼáá shǫǫdí shił hólneʼ, háishąʼ bitsiʼ nílı̨́? Nizhéʼé bighandiísh tʼáá nídaʼnjah? bizhdííniid. 24 Chʼikę́ę́h ádííniid, Mílkah biyáázh éí Néíhor yá yishchínígíí Biithúwel bitsiʼ nishłı̨́. 25 Áko ánáádooʼniid, Tłʼoh naadą́ą́ʼ bitsǫz índa łı̨́ı̨́ʼ bichʼiyąʼ tʼáá nihíneelʼą́, áádóó dínóohjahgi tʼáá hazʼą́. 26 Áko diné yaa ádzaago Bóhólníihii yichʼįʼ nahasáago 27 ádííniid, Shinanitʼaʼí Éíbraham biDiyin God baa haʼniih doo; éí bibee aa aʼááh hasin áádóó bitʼáá aaníinii tʼáadoo yee shinanitʼaʼí yaa yooznah da. Atiindę́ę́ʼ yisháałgo Bóhólníihii shilą́ąjįʼ hólǫ́ǫgo shinanitʼaʼí bikʼisóó bighanjįʼ níyá.
28 Áádóó chʼikę́ę́h dah diilwodgo bimá bikʼéí díidí yee yił nahasneʼ. 29 Áko Rebékah bínaaí łaʼ hólǫ́ éí Léíban wolyé, áko Léíban tó hahadleehgóó diné bichʼįʼ jílwod. 30 Yoostsah índa látsíní hadeezhí bílátsíín sinilgo dziiłtsą́ áádóó hadeezhí Rebékah bizaad dzidiiztsʼą́ąʼgo, Diné kóshíłní, níigo éí diné bichʼįʼ jiníyáago tó hahadleehdi ghą́ą́ʼaskʼidii yíighahgóó sizı̨́įgo baazhníyá. 31 Áko ábijiní, Bóhólníihii bikʼijidlíii nílíinii, yah aninááh. Haʼátʼíishąʼ biniyé tłʼóoʼdi sínízı̨́? Kin góneʼ ná hashtʼehooshłaa áádóó ghą́ą́ʼaskʼidii ałdóʼ bá hashtʼehooshłaa. 32 Áko kin góneʼ diné yah ííyáago Léíban éí haghą́ą́ʼaskʼidii yikʼi naʼiiznil, áádóó tłʼoh naadą́ą́ʼ bitsǫz índa łı̨́ı̨́ʼ bichʼiyąʼ bił ghą́ą́ʼaskʼidii yá niʼníłjool, áádóó tó bee hakeeʼ tázdoogisii índa diné bił nijikaígíí dabikeeʼ ałdóʼ yee táádeidoogisii baazhníką́. 33 Áko azhdooyı̨́ı̨́ł biniyé hayaa nizhʼníką́, nidi, Biniyé níyáhígíí baa hweeshneʼgo índa adeeshı̨́ı̨́ł, jiní. Hágoóneeʼ, hólneʼ, hozhdííniid.
34 Áko ájíní, Éíbraham binaalʼaʼí nishłı̨́. 35 Bóhólníihii éí shinanitʼaʼí ayóó átʼéego yikʼijisdliʼ, áko ayóó átʼéii dzizlı̨́ı̨́ʼ, áádóó dibé naazhjéʼígíí beinínil, áádóó béégashiida, béésh łigaiida, óolada, diné há nidaalteʼ, asdzání há nidaalteʼ, ghą́ą́ʼaskʼidii índa téliida beinínil. 36 Áko shinanitʼaʼí beʼasdzą́ą́ Sárah haastihgo shinanitʼaʼí biyeʼ yishchı̨́, áko tʼáá bee hólónígíí tʼáá ałtso yeidiníʼą́. 37 Shinanitʼaʼí ádee hashiyííłdzííʼ kóníigo, Kéínan dineʼé bikéyah biyiʼ kééhashtʼínígíí dabitsiʼké shiyeʼ beʼasdzą́ą́ dooleełígíí doo łaʼ bá nídidííłtéeł da. 38 Shizhéʼé bikʼéí bidineʼé bitahgóó díínááł, áádę́ę́ʼ shiyeʼ beʼasdzą́ą́ dooleełígíí bił nídíítʼash. 39 Áádóó shinanitʼaʼí ábidííniid, Asdzání doo shikééʼ bíniʼgóoshąʼ? 40 Áko áshidííniid, Bóhólníihii binááł naasháhígíí bidiyingo naalʼaʼí nił yidoołʼaał, éí níká adoolwołgo shizhéʼé bikʼéí bidineʼé bitahdę́ę́ʼ shiyeʼ beʼasdzą́ą́ dooleełígíí bił nídíítʼash. 41 Áko shikʼéí bitahgóó chʼééh nisíníyáago áádóó doo łaʼ naa deistı̨́ı̨́góó éí doo nihodiitʼiʼgóó chʼídíínááł.
42 Áko jı̨́ı̨́dą́ą́ʼ tó hahadleehgi níyá, áádóó ádíshní, Éíbraham shinanitʼaʼí biDiyin God Bóhólníihii nílíinii, biniyé yisháłígíí bee shíká anilyeed. 43 Jó, tó hahadleeh bíighahgóó sézı̨́, áko bíniʼ ákónééh; chʼikę́ę́h tó haidooloh yiniyé chʼídoogáałgo ábidideeshniił, Tʼáá shǫǫdí, tó áłchʼı̨́ı̨́dígo nitóshjeeh biyiʼdę́ę́ʼ łaʼ shaa nízííd. 44 Áádóó chʼikę́ę́h áshididooniił, Ídlą́ índa nighą́ą́ʼaskʼidii ałdóʼ bá tó hahideeshʼááł; ííshją́ą́ asdzání éí Bóhólníihii shinanitʼaʼí biyeʼ yá néidiiłtínígíí átʼı̨́į dooleeł.
45 Áko tʼáá shiyiʼídi tʼah doo niyáníshtééhgóó Rebékah éí tóshjeeh hawosgi dah siʼą́ągo chʼízhníyá; tó hahadleeh góyaa ajííyáago tó hajííloʼ, áko áhodishní, Tʼáá shǫǫdí tó łaʼ shaa nízííd. 46 Tʼáá áko hatóshjeeh hawosdóó nizhdiiʼą́ índa, Nighą́ą́ʼaskʼidii ałdóʼ bá tó hahideeshʼááł, shizhdííniid, áko eeshdlą́ą́ʼ áádóó ghą́ą́ʼaskʼidii ałdóʼ bá tó hadziizʼą́. 47 Áádóó nahódíshkidgo áhodishní, Háishąʼ bitsiʼ nílı̨́? Áko ájíní, Néíhor hweʼasdzą́ą́ Mílkah hayeʼ há yishchínígíí Biithúwel bitsiʼ nishłı̨́. Áko yoostsah háchı̨́ı̨́h bąąh dah séʼą́, áádóó látsíní hálátsíín ninínil. 48 Áádóó yaa ásdzaago Bóhólníihii bichʼįʼ sodeeszingo Éíbraham shinanitʼaʼí biDiyin God Bóhólníihii bichʼįʼ ahééh niizı̨́ı̨́ʼ, háálá shinanitʼaʼí bitsilí bitsiʼ éí hayeʼ bá nídideeshtéełgo yáʼátʼéehgo shilą́ąjįʼ hólǫ́ǫgo níyá. 49 Áko kʼad dajiinohbaʼgo shinanitʼaʼí tʼáá aaníí bił ákódaʼahidoołníiłgo bee shił dahołneʼ; doodago ałdóʼ éí bee shił dahołneʼ, ákohgo háajigo shı̨́ı̨́ dah dideeshááł; nishʼnáájí daatsʼí, doodaiiʼ, nishtłʼají daatsʼí.
50 Ákohgo Léíban índa Biithúwel hachʼįʼ haadzíiʼgo áhodííniid, Díidí Bóhólníihii bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ átʼéé lá, áko nichǫ́ʼígo doodaiiʼ yáʼátʼéehgoda doo nichʼįʼ hadaodziih átʼée da. 51 Jó, kǫ́ǫ́ Rebékah hoł nihiníʼaash, áko ninanitʼaʼí biyeʼ beʼasdzą́ą́ jidooleeł. Jó, ákótʼéego Bóhólníihii haadzííʼ lá.
52 Ákódzaago Éíbraham binaalʼaʼí hazaad yidiiztsʼą́ąʼgo niʼjįʼ yaa ádzaago Bóhólníihii yichʼįʼ nahasá. 53 Áádóó naalʼaʼí éí yódí ałtaasʼéí béésh łigaii áádóó óola bee ádaalyaii índa ééʼda hayiiznilgo Rebékah yeinínil, áádóó yódí daʼílínígíí ałdóʼ hánaaí índa hamá yeinínil. 54 Ákohgo diné bił nijikaígíí bił daʼjííyą́ą́ʼ, índa tʼáá ákwii jineezhjééʼ. Abínígo nízhdiijéeʼgo ájíní, Shinanitʼaʼí bichʼįʼ náshidołʼá. 55 Chʼikę́ę́h bínaaí índa bimá ałdóʼ ádííniid, Bíniʼ átsééd tʼáá díkwíí yiskáníjįʼ chʼikę́ę́h bił naháatą́ą doo; neeznáá yiską́ąjįʼda, áádóó bikʼijįʼ índa ákǫ́ǫ́ jidoogááł. 56 Áko ábijiní, Bóhólníihii shíká aalwodígíí bąą tʼáadoo nidashinohʼiní; náshidołʼá; shinanitʼaʼí bichʼįʼ nídeeshdááł. 57 Áko ádaaní, Chʼikę́ę́h hágo dabididiiʼniiłgo nideídídíilkił. 58 Áko Rebékah hágo dayidííniidgo ádeiłní, Díí diné daatsʼí bił nihéédíítʼash? Áko ázhdííniid, Ákǫ́ǫ́ lá deesháał ni. 59 Áko hadeezhí Rebékah áádóó asdzání Rebékah bineesánígíí índa Éíbraham binaalʼaʼí áádóó diné yił naakaígíí tʼáá ałtso bił bidaʼdzisniiʼ. 60 Áádóó Rebékah bá sodazdoolzingo ádabizhdííniid, Nihideezhí nílı̨́, tʼóó ahayóídi miiltsoh bimá dííleeł, áádóó naʼáłchíní náás daʼahílchíihii dabijoołáhígíí yikʼeh dadidlı̨́į doo. 61 Áádóó Rebékah hashtʼeʼádiilyaago chʼikę́ę́h łaʼ biłgo diné bił dashdiikaigo ghą́ą́ʼaskʼidii bee nihijíkai, áko naalʼaʼí éí Rebékah yił nihiníʼáázh.
62 Áízak éí Laháíroigi tó hahadleehdę́ę́ʼ jiníyá, háálá kéyah Shádiʼááh hoolyééjí kééhojitʼı̨́. 63 Áko iʼííʼą́ągo Áízak halgaigóó joogáałgo naʼákʼítsídzílkeesgo áádóó ajííghal, nítʼééʼ, shoo, ghą́ą́ʼaskʼidii náákahgo dziiłtsą́. 64 Áko Rebékah ałdóʼ ajííghal, nítʼééʼ Áízak dziiłtsą́ągo ghą́ą́ʼaskʼidii bikʼi nijííyá. 65 Áko naalʼaʼí ábizhdííniid, Níléí diné nihidáahjįʼ yigáłígíishąʼ háí átʼı̨́? Áko naalʼaʼí ání, Shinanitʼaʼí átʼı̨́. Ákohgo chʼikę́ę́h biniiʼjįʼ yikʼéʼéstiʼ. 66 Áádóó naalʼaʼí nahoʼdisʼaʼgóó ájíítʼįįdígíí tʼáá ałtso bee Áízak bił hojoolneʼ. 67 Áízak éí chʼikę́ę́h yił dah diiʼáazhgo bimá Sárah yę́ę biníbaal góneʼ yił yah ííʼáázh, áádóó beʼasdzą́ą́ dzizlı̨́ı̨́ʼ, áko Áízak ayóóʼáhóʼníigo bimá daaztsą́ą́dóó bikʼijįʼ haʼoosniid.