OMUPOPI (“Omuwaneki”)

1 Onondaka mbomwonganeki,*+ omona wa Ndaviti, ohamba yo mo Selusalei.+

 7 Onondongi ambuho mbutwala melunga, mahi kaliyula.+

Onondongi oku mbatundile-ale, oko mbukatyatyala vali nako.+

10 Okuti kuna otyipuka omunthu apondola okuti: “Vakwe tyitalei vala — etyi otyipe”?

12 Ame omwonganeki, nalinga ohamba yova Isilayeli mo Selusalei.+ 13 Ame napakele omutima wange mokutanga, mokutaindya nounongo+ ovipuka aviho vilingwa mombwelo yeulu+ — ovilinga vieetesa onkhenda Huku apa ovana vovanthu, omu velipaka vala.

16 Pahe andyilipopila momutima wange andyiti: “Tala! Nalinga vali omunongo kovanthu aveho vatetekela mo Selusalei,+ omutima wange walinga omunongo omunene, wakala nenoñgonoko.”+ 17 Omutima wange neupaka mokunoñgonoka ounongo, ndyinoñgonoke owova,* noulai,+ otyo natyo okutaata vala omphepo.

2 Andyilipopila momutima andyiti: “Ndyilinge ndyihetekele okuhambukwa,* ndyitale otyiwa mandyipolo-po.” Mahi tala! natyo tyitupu-ale.

 2 Napopia otyindyola andyiti: “Etyi owova!”

Eli ehambu* andyiliti: “Pahe olia-tyi?”

3 Natala umwe mwene nomutima wange, andyilipake mokunwa ovinyu,+ otyo oku nahatundu mounongo wange; nekehika umwe kokukwata-po ouhima ndyitale etyi tyaviuka vali ovanthu ñgeno valinga mononthiki mbehehi vena omwenyo mombwelo yeulu. 4 Nalinga ovinene.+ Mwene nelitungila omaumbo;+ nelitwikila omiti vionouva.+ 5 Nelilingila ovitaka, nalinga onongole, andyitwiki-mo omiti viatyo aviho viokwiima ovinyango. 6 Natunga omatangi ange omeva, ndyiyaveke ohika* yomiti viokuyova nawa. 7 Naovola ovalingilili ovanyingi novakwendye novafikwena,+ namona ovaundapi vatyitwa mwene meumbo* liange. Nafuna ovipako ovinyingi — onongombe, nonongi+ — nalamba-po aveho vanthetetekela mo Selusalei. 8 Nelipakela opalata, noolu,+ olumono lwohamba,* lwo momapunda-umbo.+ Nakongolola ovaimbi, novakwendye novafikwena, nalinga etyi tyipa vali ehambu ovana ovakwendye vovanthu — omukai, otyili, ovakai ovanyingi.* 9 Pahe nalinga omunene, nalamba-po aveho vanthetekelele mo Selusalei.+ Mahi oku tupu otyo nahatundu mounongo wange.

10 Helitetele kotyipuka natyike omutima wahanda.*+ Atyiho omutima wange upeleya heunuminine-tyo, omutima wange uhambukilwa* ovilinga viange aviho natutumba navio, ngwe oyo oyo ondyambi yange movilinga aviho natutumba navio.*+ 11 Mahi etyi natungulula umwe nawa kovilinga nalinga nomavoko ange, no kovilinga natutumba navio,+ netyimona, aviho vala tyitupu-ale, okutaata vala omphepo;+ mombwelo yekumbi mutupu-ale natyike tyipa.*+

12 Pahe andyii mokutala vali nawa ounongo, nowova, nouhima.+ (Ngwe, oityi vali omunthu upinga ohamba apondola okulinga? Utupu-ale vali, otyetyi vala tyalingwa-le.) 13 Namona okuti, ounongo hahe vali kouhima,+ o ngotyimimi, otyimimi hahe vali kenthiki.

14 Omaiho omunongo eli momutwe;*+ mahi omuhima weendela vala menthiki.+ Tupu netyimona okuti, oku vehungi* aveho kwike vala.+ 15 Pahe andyilipopila momutima andyiti: “Etyi matyikaenda omuhima, naame otyo mandyikaenda.”+ Opo naina, kounongo ou omunene nakala nao, napola-ko-tyi? Andyilipopila momutima andyiti: “Etyi naina natyo tyitupu-ale.” 16 Soka tyati vala omunongo, omuhima, aveho vala petupu-ale ou uhinangailwa vala apeho.+ Kononthiki mbukeya, aveho mavakalimbuwa. Omunongo mankhi ñgeni? Mankhi vala ngeetyi tyinkhia omuhima.+

17 Pahe, nomwenyo andyiulovola umwe,+ mokonda, ovilinga aviho vilingwa mombwelo yekumbi tyina ndyivitala, vimonesa vala emone, atyiho tyitupu-ale,+ okutaata vala omphepo.+ 18 Ovilinga aviho natutumba navio mombwelo yekumbi nevilovola umwe,+ soka atyiho mandyityisila vala ou ukamphinga.+ 19 Akalinge-linge omunongo akali-linge omuhima, olie utyii pahe?+ Tyilinge makalinga omunongo, tyilinge makalinga omuhima, no ngootyo makala novipuka aviho ame napeselela ononkhono mbange, nounongo wange, evi natutumbila mombwelo yekumbi. Otyo natyo tyitupu-ale. 20 Pahe nomutima wange ausoyo umwe tyina ndyisoka kovilinga aviho ovinene natutumba navio mombwelo yekumbi. 21 Soka omunthu ututumba umwe novilinga, alulikwa umwe nonondunge, nenoñgonoko, nounongo, mahi etyi apola-po* haa eketyipa ou wahaundapele-po.+ Otyo natyo tyitupu-ale, emone vala.*

22 Oityi umwe ñgaa omunthu apola-ko kovilinga aviho atutumba navio, no kelulu limupa* tyokututumba novilinga mombwelo yekumbi?+ 23 Ononthiki mbae ambuho ovilinga viae vimweetela vala omalwihamo, vimutokotesa vala omutwe,+ no kounthiki umwe omutima wae kaupululukwa-le.+ Otyo natyo tyitupu-ale.

24 Kutupu vali otyipuka otyiwa komunthu, tyipona okulia, nokunwa, nokuhambukilwa ovilinga* atutumba navio.+ Netyimona okuti otyo natyo tyatunda peke lya Huku yotyotyili,+ 25 ngwe olie ulia vali nawa, unwa vali nawa kwaame?+

26 Omunthu apanda umupa ounongo, nenoñgonoko, nehambu,+ mahi omukwankhali umupaka vala movilinga viokwongiya, etyi aongiya etyipe ou uhambukiswa Huku yotyotyili.+ Otyo natyo tyitupu-ale, okutaata vala omphepo.

9 Kononkhono ambuho omuundapi alinga upola-ko-tyi?+ 10 Natala ovilinga Huku apa ovanthu, vakale novilinga. 11 Huku watunga atyiho pomuvo watyo, atyiviuku umwe nawa.*+ Atee umwe wapaka momutima wavo tyokukala-kala-ko vala apeho; mahi ovanthu kamavanoñgonoka-le ovilinga Huku yotyotyili alinga, okuhimbikila konthyimbi atee kombitukilo.

12 Etyi namona pahe okuti, petupu-ale vali etyi tyikahi nawa tyipona okuhambukwa, nokulinga ovipuka oviwa tyina nkhele vena omwenyo,+ 13 nokulia, nokunwa, nokuhambukilwa etyi aveho vapola movilinga omunthu atutumba navio. Otyo atyiho otyali tya Huku.+

14 Nanoñgonoka okuti atyiho Huku yotyotyili alinga, matyikala-kala-ko apeho. Petupu etyi tyiyawiswa-ko, apehena etyi tyipolwa-ko. Ongootyo Huku yotyotyili alinga ovipuka, opo ovanthu vemutile owoma.+

15 Etyi tyili nokumoneka tyamonekele-ale, etyi matyiya tyaliko-ale;+ mahi Huku yotyotyili, woovola etyi tyili nokutaindywa.*

16 Ndyina vali tyimwe namona mombwelo yekumbi: pokuviukisa papinga ovivi, pweetyi tyaviuka papinga etyi tyapenga.+ 17 Pahe andyilipopila momutima andyiti: “Huku yotyotyili makaongela omphela ondingaviwa, nondingavivi,+ mokonda ovilinga aviho, aviho vilingwa, vina omuvo wavio.”

18 Andyilipopila vali momutima pahe okuyemba kovana vovanthu okuti Huku yotyotyili mekevemakela, vetyimone okuti navo vekahi vala ngovinyama, 19 mokonda etyi tyikala ovanthu, otyo tyikala ovinyama; aveho vehungi* vala kwike.+ Etyi tyinkhia omunthu otyo tyinkhia otyinyama; aveho vena vala omphepo ike.+ Naina omunthu kalambele-po-ale otyinyama, atyiho vala tyitupu-ale. 20 Aveho venda mphangwa ike.+ Aveho vatunda meheke,+ meheke aveho omo vakondoka.+ 21 Olie utyii umwe ine omphepo yovanthu ilondeka no keulu, ei omphepo yovinyama ailauka no pohi?+ 22 Namona okuti, kutupu vali etyi tyikahi nawa komunthu tyipona okuhambukilwa ovilinga viae,+ mokonda oyo, oyo ondyambi yae;* olie utyivila okumulekesa etyi matyikeya-ko tyina amaende?+

4 Pahe andyitale vali aviho vilingwa mombwelo yekumbi, onya ilingwa-mo. Namona ononkhuka mbo vokulingwa onya, mahi uveungumanesa vetupu.+ Vokuvelinga onya ovanene, mahi ou uveungumanesa vetupu. 2 Ame vokwankhia neveti valiepesiwa, hahe vali ko vokuna omwenyo.+ 3 Mahi ukahi vali nawa pu ovo oyou nkhele wehenetyitwe,+ ou wehenemone ovilinga vitokotesa omutwe vilingwa mombwelo yekumbi.+

4 Netyimona palingwa ononkhono,* palingwa ovilinga viounongo pokati kovanthu velilwa onkhi;+ natyo okupwila vala, okutaata omphepo.

5 Omuhima ulikwata omukondo, ohitu yae otyo ipwenyunuka.*+

6 Hahe peke peyula okupululukwa tyipona pomavoko evali peyula okututumbila ovilinga,* okutaata omphepo.+

7 Natala vali kotyipuka otyikwavo tyehena oufwisu mombwelo yekumbi: 8 omulume umwe omulike, wehena epanga; wehena omona, ehena mukulu, ehena ndenge, tyae tyokututumbila ovilinga katyipu. Omaiho ae kaakowa-le kolumono.+ Mahi ngwe ulipula umwe uti: ‘Olie ndyitutumbila ndyiundapela, otyo ndyiliteta* koviwa’?+ Otyo natyo okupwila vala, tyeetesa vala onkhenda.+

9 Hahe vevali tyipona wike,+ mokonda ovo vena ondyambi ongwa movilinga viavo vatutumba navio.* 10 Mokonda wike okutoka, mukwavo umuyaka emukatula. Mahi pahe ou wike ine utoka, malingi ñgeni wehena ou umuyaka akatuke?

11 Ngwe vevali okulala kumwe, mavatokotelwa, mahi pahe ou wike okuti matokotelwa? 12 Omunthu wike uvila wike, mahi vevali vakala umwe tyitai ehevevili. Epanda liapandwa nomapanda etatu, kalitipulwa vala ngootyo.*

13 Hahe omona wahepa mahi omunongo, tyipona omukulu ohamba mahi omuhima,+ wehena onondunge mbokutavela tyina alondolwa.+ 14 Mokonda watunda* mokalavoso alinge ohamba,+ namphila atyitwa tyahepa tyituminwa na mukwavo.+ 15 Natala umwe vokuna omwenyo aveho vaenda-enda mombwelo yekumbi, netyimona tyilingwa omukwendye omphinga wokupinga pu vakwavo. 16 Namphila vahula kwe ovanyingi-nyingi, mahi ava haa vekeya kavekemuhambukilwa.+ Otyo natyo okupwila vala, okutaata omphepo.

5 Yunga onomphai mbove apeho tyina wenda no kondywo ya Huku yotyotyili;+ hahe okwenda-ko okatehelela,+ tyipona okukapakula otyilikutila olingi vala lwovahima,+ vana vehelieete-ale okuti etyi valinga tyapenga.

2 Wahalinge womulungu ukuluminya, wahayeke omutima wove upopile kotyipala tya Huku yotyotyili tyahasokele,+ mokonda Huku yotyotyili uli keulu, mahi ove uli pohi. Onondaka mbove otyo mbuna okulingila mbehehi.+ 3 Mokonda tyeeta ondyoi omasuka-suka omanyingi,*+ ngwe ponondaka ononyingi kapakambe-ale youhima.+ 4 Apeho tyina wamapopila tyimwe Huku, wahasete tyilinga,+ mokonda Huku kahambukilwa omalai.+ Etyi wapopia, tyilinga.+ 5 Hahe vali okwahapopi natyike, tyipona okupopia ohetyilingi.+ 6 Wahayeke omulungu wove ukulingisise* onkhali,+ nii wahapopile ponthele yoandyu* oti, otyiponyo vala.+ Pahe wahanda umwe unumanese Huku yotyotyili nonondaka mbove, ahanye-ko etyi walinga nomavoko ove?+ 7 Mokonda, ngeetyi omasuka-suka omanyingi aeta onondyoi,+ nonondaka ononyingi haityo ñgoo, mbweeta ovityapi. Mahi tila Huku yotyotyili.+

8 Ine umona omuhepi ulingwa onya mepunda-umbo lienyi, novanthu vapikiya etyi tyaviuka, neetyi tyikahi nawa, otyo tyehekuhanunune.+ Mokonda, ou ukahi nokutumina, weetwe na umwe omunene vali kwe, kuna vali ovakwavo ovanene vali kuvo.

9 Tupu, ovikuna viotyilongo vitepaulilwa ovanthu aveho; nohamba umwe ipewa etyi tyatunda mepia.+

10 Wokuhole opalata, katuuka-le opalata, wokuhole olumono, kakowa-le etyi amona.+ Otyo natyo okulipwilisa vala.+

11 Tyina ovipuka oviwa vilinga ovinyingi, no vokuvilia valinga ovanyingi.+ Pahe, oityi hekulu apola-po? Nkhwali hakuvitala vala nomaiho?+

12 Olumphoki lupepa, o lwomuthu ulingilila, tyilinge katyihi tyilinge otyinyingi. Mahi olumono lwomuhona kalumulaleka.

13 Namona otyipuka otyikwavo mombwelo yekumbi tyimonesa emone:* Olumono lwaongiywa, alweetela emone hekulu. 14 Olumono olo, lupesekela monondando mbahaviukile,* tyina pahe amona ovana, umankhanya vala, utupu vali natyike.+

15 Ngeetyi omunthu atunda meimo lya ina muhoyo, otyo ñgoo otyo enda.+ Tyina enda katyindi natyike povilinga aviho atutumba navio.+

16 Etyi natyo ononkhumbi:* Etyi omunthu eya, otyo enda. Naina, ou ukalela vala okututumba novilinga upolapo-tyi, uundapela vala omphepo?+ 17 Tupu, ononthiki ambuho, ulila vala menthiki, ukalela vala omutwe watokota, ukalela vala okuvela, nokunumana.+

18 Etyi namona tyati umwe otyo tyaviuka, otyo tyatamo, otyetyi: Okuti, omunthu una okulia, anu, ahambukilwa ovilinga aviho vialema+ alinga mombwelo yekumbi mononthiki mbehehi mbomwenyo apewa na Huku yotyotyili, mokonda, oyo, oyo ondyambi yae.*+ 19 Tupu, tyina Huku yotyotyili amape omunthu olumono, novipuka ovinyingi,+ nounongo wokuhambukilwa ovipuka ovio, omunthu oo, upola-po ondyambi* yae, ahambukilwa ovilinga atutumba navio. Otyo otyali tya Huku.+ 20 Ngwe kamasoko* vali kononthiki mbomwenyo wae wahasete okupwa, mokonda, Huku yotyotyili umupa ovilinga vihambukiswa omutima wae.+

6 Kuna vali otyipuka otyikwavo tyimonesa emone ovanthu* mombwelo yekumbi, tyakaka unene movanthu: 2 Huku yotyotyili upa omunthu olumono, novipuka ovinyingi, nomunkhima, opo ahakambe natyike povipuka aviho apeleya.* Mahi tupu, Huku yotyotyili kemupe ounongo wokuhambukilwa ovipuka ovio, soka omunthu weheiwe oe upondola okuvihambukilwa. Otyo okulipwilisa vala, emone vala. 3 Ine omulume utyita ovana 100, akala-ko omanima omanyingi ehiki kokukulupa, mahi ahahambukilwa* ovipuka oviwa ena-vio tyina nkhele eheneende meendo,* ame ndyiti, omona watyitwa tyehena omwenyo hahe vali tyipona omulume oo.+ 4 Mokonda weile vala okupwila, aende nenthiki, enthiki ngalio lihihila enyina liae. 5 Namphila omona oo ahamwene-ale ekumbi, ehena etyi ei, mahi hahe* vali tyipona omulume oo.+ 6 Omunthu okukala-ko omanima 2000, mahi ahakala nehambu, opo ngootyo tyemupa-tyi? Aveho kavaende vala mphangwa ike?+

7 Ovilinga aviho omunthu atutumba navio, uvilinga vala opo eyulise omulungu wae,+ otyo mahi ahatuuka-le.* 8 Oityi omunongo ena-tyo, eova liehena?+ Omuhepi okututumba elitekule,* tyimupa-tyi? 9 Hahe vali okuhambukilwa etyi omaiho eete tyipona okusuka vala novipuka ovinyingi wahamamono-ale. Otyo natyo okulipwilisa vala, okutaata vala omphepo.

10 Atyiho tyili-ko, tyalukwa-le enyina. Etyi omunthu ekahi, tyiiwe-ale. Omunthu ketyivili okulwa* no ou una vali ononkhono kwe. 11 Ponondaka ononyingi,* novityapi vilinga ovinyingi. Naina, omunthu tyimupa-tyi? 12 Olie wii etyi tyikahi vali nawa omunthu ena okulinga mononthiki mbehehi mbomwenyo wae wehesilivila, ulamba vala ondyila ngotyihi?+ Olie upondola okupopila omunthu etyi matyikamoneka mombwelo yekumbi tyina ngwe amaende?

7 Hahe vali enyina ewa,* tyipona omulela unika nawa,+ ei onthiki yokunkhia hahe vali tyipona onthiki yokukutulwa. 2 Hahe vali okwenda meumbo muna omutambo tyipona okwenda meumbo muna otyipito,+ mokonda kononkhia, oko ovanthu aveho vehungi. Vokuna omwenyo, otyipuka otyo vena okutyipaka momutima. 3 Hahe vali okunumana tyipona okuyola,+ mokonda, otyipala tyanumana tyikalesa vali nawa omutima.+ 4 Omutima wovana-ndunge uli vala meumbo muna omutambo, mahi omutima womalai uli vala meumbo muyolwa-yolwa.*+

5 Hahe vali okutehelela omuna-ndunge ukuviyula,+ tyipona okutehelela ovahima vaimba. 6 Mokonda, otyindyola tyelai tyafwa omakete atotana potupia patenthekwa ombiya.+ Otyo natyo okulipwilisa vala. 7 Mahi onya ipondola okutwala omuna-ndunge mweetyi tyahaviukile, okupatekeswa tyinyona omutima.+

8 Otyipuka hahe vali tyina tyivituka, tyipona onthyimbi yatyo. Hahe vali okupwa elundo, tyipona omutima wokulipaka-ko.+ 9 Wahanumane vala liwa.*+ Mokonda, okunumana mwene o tyomalai.*+

10 Wahatie: “Oityi kohale ankho kwakalela vali nawa tyipona pehepano?” Otyo tyilipulisa ngootyo hanondunge-ko.+

11 Ounongo weendela kumwe nepingo otyipuka tyimwe tyikahi nawa. Otyo tyikwatesako ou umona otyimimi tyonthiki.* 12 Mokonda, ounongo waamena,+ ngeetyi onombongo mbwaamena,+ mahi ouwa wenoñgonoko oyou: Ounongo uhupisa omwenyo womunthu una-o.+

13 Tala nawa ovilinga vya Huku yotyotyili: Olie upondola okwoomonona etyi ngwe aoma?+ 14 Monthiki ongwa, soka umwe nawa kotyiwa otyo.+ Mahi monthiki yononkhumbi,* hinangela okuti Huku yotyotyili, oe walinga ononthiki ombo ambuho,+ opo ovanthu vahanoñgonoke* etyi matyikevetumbukila komutwe wandyila.+

15 Mokuna omwenyo wange wahasilivila,+ namona atyiho — ondingaviwa unkhila umwe mokuviukisa kwae,+ nondingavivi ukala-ko ehimbwe, ngwe ulinga ovivi.+

16 Wahalinge wokuviukisa olambesa,+ nii wahalinge omunongo olambesa.+ Oityi ulinyonena?+ 17 Wahalinge unene omukalavi, nii wahalinge elai.+ Oityi unkhila liwa otipukila vala?+ 18 Tyina walondolwa kuvali, hahe utie etyi wetyikwata, mahi otyikwavo ohetyiyeke,+ mokonda ou utila Huku, utyikwata-po atyiho.

19 Ounongo upa ononkhono ou una-o, apame vali kovalume 10 vapama veli mepunda-umbo.+ 20 Kombanda yohi kutupu omunthu nawike uviukisa, ulinga vala etyi tyaviuka, wahalingi onkhali.+

21 Tupu, wahatehelele atyiho ovanthu vapopia;+ wahalinge, haa mokeiva umwe nomulingilili wove ukupopia omapita;* 22 mokonda, ove utyii umwe nawa momutima wove okuti, wapopia-popia-le omapita vakwenyi.+

23 Ovipuka ovio aviho nevimakaila umwe nounongo, andyiti: “Mandyikala omunongo.” Mahi, otyo hityivili-ale. 24 Etyi tyokwamoneka-le, katyivilwa-le, tyaya unene kohi. Olie upondola okutyinoñgonoka?+ 25 Ame napaka omutima wange mokutaindya okunoñgonoka, no mokunyingila umwe nawa ovipuka, no mokutaindya ounongo, neetyi tyeeta-ko ovipuka, opo ndyinoñgonoke ouhima, noulai, nowova.+ 26 Pahe andyityimono okuti: Otyipuka tyilula vali tyipona ononkhia, omukai wafwa owanda wokuyeva, una omutima wafwa owanda wokukwata, nomavoko alinga ngomalienge okukuta ononkhwatwa. Ou uhambukiswa Huku yotyotyili, mahupu komukai oko,+ mahi ondeta-nkhali maikwatwa umwe nomukai oo.+

27 “Tala, etyi otyo ame navasa,” omwonganeki wetyipopia.+ “Nati umwe andyitale nawa etyi andyitale nawa etyi, ndyityivile okutyipopia, 28 mahi, etyi naovola* nelipilika umwe natyo, hetyivasi-le. Povalume 1000, navasapo vala omulume wike,* mahi povakai, havasile-po nawike. 29 Tyike vala navasa-ko otyetyi: Huku yotyotyili, walinga umwe nawa ovanthu,+ mahi pahe ngwe valandula evi mwene vapanga.”+

8 Olie ulifwa nomunthu omunongo? Olie utyivila okuteta ovipuka?* Ounongo womunthu umimikila otyipala tyae, woondweya otyipala tyae tyatema.

2 Ame nati: “Tavela ovitumino viohamba,+ mokonda yetyi wapopila Huku oane.+ 3 Wahatunde vala liwa ponthele yae.+ Wahahule kweetyi tyahaviukile;+ mokonda ngwe upondola okulinga etyi ahanda, 4 mokonda etyi ohamba ipopia, otyo vala;+ olie memuti: ‘Otyo uli nokulinga otyityi?’”

5 Ou utavela otyitumino, utupu etyi alingwa.+ Omutima omunongo upunga omuvo ukahi nawa, no omu ovipuka vina okulingilwa.*+ 6 Ovipuka aviho vina omuvo vilingwa, no omu vilingilwa,*+ mokonda ovitateka viovanthu ovinyingi vala. 7 Tyina kwehena omunthu wii etyi matyikamoneka, olie upondola okumupopila oñgeni matyikaenda?

8 Kutupu ou una vali ononkhono tyipona onthiki yononkhia,+ ngeetyi kwehena ou wapama vali tyipona omphepo yomwenyo,* akwehena ou utyivila okwiikwata. Ovivi kavihupisa ou uvilinga, ngeetyi movilwa pehena ou utiwa kondoka.*

9 Namona ovipuka ovio aviho, andyihimbika okusoka kovipuka aviho vilingwa mombwelo yekumbi, omuvo omunthu atumina munthu mukwavo na emumonese emone.*+ 10 Namona onondingavivi vakapakwa, vana ankho vokuti avanyingila momphangu ikola avalupuka-mo, mahi kapakala-le, valimbuwa umwe mepunda-umbo valingailile ovivi.+ Otyo natyo okulipwilisa vala.*

11 Mokonda ovanthu valinga ovivi vetupu etyi valingwa,+ pahe omutima wovanthu ulipaka umwe vala movivi.+ 12 Namphila ondeta-nkhali ilinga ovivi atee vikehika 100, soka ukala-ko umwe vala ehimbwe, ame ndyityii okuti, atyiho matyikaenda vala nawa ava vatila Huku yotyotyili, mokonda vemutila.+ 13 Mahi ondingavivi katyikemweenda nawa,+ nii kamaende-ko ononthiki, ngwe mwene ononthiki mbatyo uti-ale vala otyihi,+ mokonda katili Huku.

14 Kuna otyipuka tyimwe tyehesilivila* tyilingwa kombanda yohi: Kuna ovanthu vamwe onondingaviwa, otyipuka valinga uti vala valinga etyi tyapenga,+ otyo tupu kuna ovanthu onondingavivi, otyipuka valingwa uti valinga etyi tyaviuka.+ Ame otyo netyiti, natyo okulipwilisa vala.

15 Pahe andyipande ehambu,+ mokonda kutupu vali otyipuka tyikahi nawa komunthu mombwelo yekumbi, tyipona okulia, nokunwa, nokuhambukwa; otyo katyimuyeke tyina atutumba novilinga viae ononthiki ambuho ena omwenyo,+ ombu Huku yotyotyili emupa mombwelo yekumbi.

16 Andyilipake mokutaindya ounongo nomutima wange auho, nokutala atyiho tyilingwa* kombanda yohi,+ atee umwe anahalala* kounthiki nii komutenya. 17 Pahe, andyitale nawa ovilinga aviho vya Huku yotyotyili, andyityimono okuti ovanthu kavetyivili okunoñgonoka etyi tyilingwa mombwelo yekumbi.+ Nga vatutumba ñgoo unene, kavetyivili-ale. Nga vati ñgoo ovanongo unene vetyivila okutyinoñgonoka, nii vala katutu kavetyivili-ale.+

9 Nasoka atyiho otyo nomutima wange, andyityimono okuti, onondingaviwa, novanongo, veli pomavoko a Huku yotyotyili,+ navo novilinga viavo. Ovalume kavanoñgonoka olwembia, nii oundyale wali-ko pweetyi veheneye-ko. 2 Aveho vehungi vala kwike:*+ Ondingaviwa, nondingavivi,+ nomunthu omuwa, nomunthu omusukuki, no ou wehemusukuki, ava vaava ovilikutila, na ava vahaave ovilikutila. Omunthu omuwa, otyipuka tyike vala nondeta-nkhali. Ou waana tyina ena etyi apopia, otyipuka tyike vala noou usoka nawa tyina nkhele eheneane. 3 Etyi otyipuka tyimwe tyinumanesa tyimoneka mombwelo yekumbi: Mokonda ovanthu aveho vehungi vala kwike,*+ pahe momutima wovanthu mweyula vala ovivi; momutima wavo muna vala owova ononthiki ambuho vena omwenyo, pahe avankhi!*

4 Hahe vali ou uli pokati ko vokuna omwenyo, mokonda otyimbwa tyina omwenyo hahe vali tyipona onkheyama yankhia.+ 5 Tyeetyi, vokuna omwenyo vetyii okuti* mavankhi,+ mahi ava vokwankhia kavei vali natyike,+ nii vetupu vali etyi vasoka,* mokonda, atyiho ankho tyihinangelwa kuvo, tyakala-po.+ 6 Tupu, olwembia lwavo lwapita, noundyale wavo, nonkhi yavo, nii kavalingi vali natyike povipuka aviho vilingwa mombwelo yekumbi.+

7 Enda, kalie okulia kwove tyahambukwa, kanwe ovinyu yove nomutima walemwa,+ mokonda, Huku yotyotyili wapanda-le ovilinga viove.+ 8 Apeho vala ovikutu ovingonga,* otyo tupu oku upaka omulela momutwe wove.+ 9 Hambukilwa omukai wove uhole+ ononthiki ambuho mbomwenyo wove wahasilivila, ononthiki ambuho mbahasilivila ekupa mombwelo yekumbi, mokonda, oyo, oyo ondyambi* yove momwenyo wove, movilinga aviho ututumba navio mombwelo yekumbi.+ 10 Atyiho okuvoko kwove kuvila okulinga, tyilinga nononkhono mbove ambuho, mokonda, kutupu ovilinga, nii kakupangwa natyike, nii kutupu enoñgonoko, nii ounongo, Kondyembo,*+ oku ove moende.

11 Namona vali otyipuka otyikwavo mombwelo yekumbi: Vokuhateka unene ha apeho ovo vatyutya* vakwavo, vokwapama ha apeho ovo vatilisa vakwavo movilwa,+ ovanongo ha apeho ovo vena okulia, vokuna omutwe ha apeho ovo ovahona,+ vokuna enoñgonoko ha apeho atyiho tyiveenda nawa,+ mokonda ovihuna* vitumbukila vala aveho kavilae. 12 Omunthu kei omuvo wae.+ Ngeetyi ombisi inkhia mowanda wokukwata, oviila vinkhia meliva, otyo novanthu vankhia mononthiki mbononkhumbi,* tyina mbuvetumbukila.

13 Etyi otyipuka namona mombwelo yekumbi tyiyemba kounongo — otyipuka tyinthyuvisa: 14 Kwali epunda-umbo limwe etutu mukala ovanthu vehehi. Ohamba imwe yapama, aiya ailwisa epunda-umbo olio, ailisete nalio, ailitungila olumbo lumwe olunene. 15 Mepunda-umbo omo, mwali omulume umwe omunongo, mahi wahepa, ngae uyovola epunda-umbo olio nounongo wae. Mahi nawike wahinangelele-vo omulume oo wokwahepa.+ 16 Ame andyilipopila andyiti: ‘Ounongo upona pononkhono;+ mahi, ounongo womuhepi watombwa, onondaka mbae ovanthu kavesuku nambo.’+

17 Hahe vali okutehelela onondaka mbavova mbomunongo, tyipona okutehelela omalukano o ou utumina omaova.

18 Ounongo hahe vali tyipona omauta ovilwa, mahi ondeta-nkhali ike vala, inyona ovipuka ovinyingi oviwa.+

10 Ngeetyi ononyi mbankhia mbunyona omulela unika nawa, auniki omapita, nokukala vala katutu elai, tyilema vali tyipona onondunge, nomunkhima.+

2 Omutima womuna-ndunge umuhongolela mondyila yaviuka,* mahi omutima welai umutwala nondyila yeheyo.*+ 3 Monondyila ambuho elai likwata, lihanda umwe ovanthu vetyimone okuti litupu onondunge,*+ vetyimone okuti elai.+

4 Onyengo yomutumini okukunkhindukila,* wahatunde apa uli,+ mokonda, okuhiliya tyinyima ononkhali ononene.+

5 Pena tyimwe tyimonesa emone ovanthu namona mombwelo yekumbi, ovivi vilingwa na ava vatumina:+ 6 Omalai vapakwa ponomphangu ononyingi mbankhimana, mahi ovahona* vakala vala apa pahankhimanene.

7 Ndyihole okumona ovapika vaendela kononkhambe, mahi omanene atyo vaendela pohi uti ovapika.+

8 Ou uheya etoto, upondola okutokela-mo.+ Ou uhanya otyimato tyomamanya, upondola okunumatwa nonyoka.

9 Ou uvambula omamanya upondola okulivanga, ou uvambula omapundi upondola okuliveta.*

10 Onkhava yalimpha okweheilipika, omunthu pokutyoka ututumba. Mahi ounongo ukwatesako omunthu alingi nawa ovipuka.

11 Ine onyoka inumata tyina nkhele veheneipite, opo wokutyivila okwiipita* keivili vali.

12 Onondaka mbutunda momulungu womuna-ndunge mbweeta onkhenda,+ mahi omilungu vieova ovio vimunyona.+ 13 Onondaka mbo tete mbutunda momulungu wae, owova,+ ombu avitula nambo oulai unyona. 14 Mahi elai lipopia vala kalimutu.+

Omunthu kei etyi matyikamoneka. Olie upondola okumupopila etyi matyikemupinga?+

15 Ovilinga eova litutumba navio, vimuponeswa, mokonda nondyila vala yenda no mepunda-umbo keimono-ale.

16 Otyilongo tyinyonoka tyina ohamba yatyo omona omututu,+ na tyina omanene atyo vahimbika okutyinga komuhuka! 17 Otyilongo tyihambukwa tyina ohamba omona womanene-atyo, na tyina omanene-atyo valia umwe poola yokulia vamone ononkhono, avahaovola vala okukolwa!+

18 Kombanda yolunango olunene, omitalekwa viwa, kombanda yomavoko ananga, ondywo iloka.+

19 Ombolo ilingwa ipe* ovanthu ehambu, ei ovinyu ipepesa omwenyo;+ mahi onombongo mbulinga ovipuka aviho.+

20 Wahapopie omapita* ohamba+ nii umwe momutima wove,* tupu wahapopie omapita omuhona nii imwe mondywo yove apa ulala; mokonda otyiila* tyipondola okutwala onondaka mbove,* okaila kapondola okuketyitola-ko.

11 Yumba* ombolo yove kombanda yomeva,+ tyina pamalambe ononthiki ononyingi haa mokeivasa vali.+ 2 Pa ovanthu epandu-vali, okuti hatyo netyinana umwe,+ mokonda ove kuvii ovihuna mavitumbuka* kombanda yeheke.

3 Omakaka okulema, opo ombila mailoko kombanda yeheke. Omuti okuwa, tyilinge wawila kokumbili, tyilinge wawila kokulio, apa wawila opo vala ukala.

4 Ou utala-tala komphepo, kakunu, ou utala-tala komakaka, kakateya.+

5 Ngeetyi ove wehetyii oñgeni omphepo inyingila momankhipa olukembe luli meimo lya* ina,+ novilinga vya Huku yotyotyili kuvii, Huku wokulinga ovipuka aviho.+

6 Kuna ombuto yove komuhuka, wahapululukiswe omavoko ove atee kongulohi;+ mokonda ei maikayela-po ove kuyii, tyilinge oyei, tyilinge oyoina, tyilinge ambuho, ove kutyii.

7 Otyimimi tyihoholola, okutala ekumbi tyihambukiswa omaiho. 8 Ine omunthu ukala-ko omanima omanyingi, opo eehambukilwe aeho.+ Mahi una okuhinangela okuti, ononthiki mbenthiki pamwe mbupondola okulinga ononyingi; atyiho matyiya, katyisilivila-le.+

9 Hambukwa mukwendye,* tyina nkhele umukwendye, omutima wove uhambukwe mononthiki nkhele utalala. Landula onondyila mbo komutima wove, oviuku oku omaiho ove ekuhongolela. Mahi noñgonoka okuti, Huku yotyotyili mekekwongela omphela,* mokonda yovipuka ovio aviho.+ 10 Pola komutima wove evi vikulingisa otyiho, pola kolutu lwove* evi vinyona, mokonda, eti lioukwendye, nononthiki mbotete mbomwenyo, mbutupu-ale etyi mbuna-tyo.+

12 Hinangela Omutungi wove Omunene pononthiki mboukwendye* wove,+ tyina nkhele ononthiki mbononkhumbi* mbeheneye,+ tyina nkhele omanima ove mokati: “Viandinga navi,” ehenehike-po, 2 tyina nkhele ekumbi liehenenthikovele, notyimimi, nohanyi, nononthungululu,+ tyina nkhele omakaka ehenekondoke ombila* pokwatya-ko, 3 tyina ovayungi* veumbo vehenehimbike okuteketa,* ovalume vokwapama vehenevovole,* tyina nkhele ovakai vehenetalame kokukunkha mokonda pahe kavehi, tyina nkhele ovakainthu vokutalela ponondyanena vehenemone enthiki,+ 4 tyina nkhele omapito okwapilukila metapalo eheneikwe, tyina nkhele onkhunkho yeheneivalele kohi, tyina nkhele omunthu ehenepindulwe-po vala notyiila tyapopia, tyina nkhele ovakainthu aveho vokwimba vehenesoye,+ 5 tyina nkhele wehenelihonge ovipuka viaya peulu, neevi vitilisa owoma momatapalo, tyina nkhele omunkhete weheneteme,+ tyina nkhele otyimphunia-mphunia tyehenelikoke, tyina nkhele ovinyango viokweeta ondyala viehenetanduke, mokonda pahe opo omunthu ukahi nokwenda no keumbo liae+ makakala apeho, vokulila otyo vaenda-enda momatapalo,+ 6 tyina nkhele epanda liopalata liehenetipuke, tyina nkhele otyilindo tyoolu tyehenetyatyuke, tyina nkhele olufo lwokuli pondyivi-ndyivi lwehenetyatyuke, tyina nkhele elola lyo ponyombo lieheneteke. 7 Pahe haa, ombuma aikondoka meheke yatundile,+ omphepo yomwenyo* aikondoka ku Huku yotyotyili weyaavele.+

8 “Tyitupu umwe nii!”* omwonganeki wetyipopia.+ “Atyiho vala tyitupu-ale.”+

9 Omwonganeki kakalele vala omunongo, mahi tupu walongaisile ovanthu etyi ei.+ Omwonganeki watungulula, atutumba nokwovolola ahoneke* omihe ominyingi.+ 10 Omwonganeki waovola, avasi onondaka mbukahi nawa,+ ahoneke umwe nawa onondaka mbotyili.

11 Onondaka mbomunongo mbukahi ngotyimuti tyina ondungu,+ evi apopia viika ngopeleko yapapelwa umwe nawa. Onondaka ombo, wembupewa nomunthita. 12 Okuyemba kovipuka ovikwavo, tyehe-ovio vala, mona wange, ndyikulondola ndyikuti: Okulinga omikanda ominyingi katyipu, okulipaka unene muvio tyimana omunthu* ononkhono.+

13 Mahi pahe mokuvitula omu, ovipuka aviho weiva: Tila Huku yotyotyili,+ tavela ovitumino viae,+ mokonda otyo, otyo omunthu ena umwe okulinga.+ 14 Ngwe Huku yotyotyili makaongela omphela ovanthu movipuka aviho valinga, atee umwe ovipuka aviho viaholama, ekevitale ine oviwa ine ovivi.+