Oñgeni Ono Telefone Nono Tambeleti Nono Komputatole Mbukalesa Ovana Vove?
Ovakulu tyipondola okuvepuiya okumanga ono telefone nono komputadole mahi ovana nii vala katyivepuiya-le.
Mahi ovana vakala omuvo omunyingi mo internete vapondola . . .
okutuminwa nono telefone mbavo.
okulingwa ovipuka ovivi na vakuavo mo internete.
okutala ovanthu vahavalele.
ETYI WESUKISA OKUNOÑGONOKA
OKUTUMINWA NONO TELEFONE
Omawela amwe ovanthu vayumbila mono telefone, okweetyiliya haa kweeyeke vali nii, ngwe otyo, otyo umwe vokweepaka-mo vahanda. Omukanda umwe wati: Vokupaka ovipuka ovio mono telefone vahanda umwe vitutalule, atuahatundu-mo vali. Nga twapaka vala omawela oo mono telefone mbetu, kuapwa, opo pahe no nomesasi mbokweehahanesa movanthu kambukambe-ale vali mono telefone mbetu.
SOKA KUETYI: Okuti ovana vove vamanena unene omuvo mono telefone mono tambeleti no mono komputatole? Oityi upondola okulinga uvekuateseko, okuhapesela omuvo wavo? — OVA EFESU 5:15, 16.
OKULINGWA OVIPUKA OVIVI NA VAKUAVO MO INTERNETE
Ovanthu vamwe tyina veli mo internete, valingila ovipuka viapenga, ovakalavi kavesuku no ñgeni vakuavo velitehelela. Atee umwe valinga omukuele vakuavo.
Ovanthu vamwe tyina veli mo internete valinga ovipuka velinkhimaneke, ngwe otyipuka otyo tyipondola okusoyesa vakuavo. Mongeleka omunthu umwe upondola okulitehelela omapita tyina amanoñgonoka okuti, vakuavo valinga otyipito avehemukongo. Tupu upondola okusoka okuti vakuavo vena onya.
SOKA KUETYI: Okuti ovana vove tyina veli mo internete valinga ovipuka oviwa? (Ova Efesu 4:31) Okuti vanumana tyina vamamono okuti vakuavo pena etyi valinga avehevekongo?
OKUTALA OVANTHU VAHAVALELE
Mo internete okuvasa ovipuka viasila katyipuiya. Namphila ono telefone mbumwe, mbuna ono polongalama mbukuatesako ovohe okutala etyi ovana vatala mo internete, mahi nongotyo kambuyumbwa nthumbi, mokonda ovana vapondola okutala ovipuka viasila.
Sexting — okutuma ine okutumwa nono telefone ono foto mbovanthu vahavalele. Otyipuka otyo atee umwe tyailikwa novatumini. Omunthu uyandyanesa ono foto mbovana vahavalele, upondola okukuatwa novatumini.
SOKA KUETYI: Oñgeni upondola okukuatesako ovana vove okulityilika okutala ono foto mbovanthu ahavalele nokumbutuma kovanthu? — OVA EFESU 5:3, 4.
ETYI UPONDOLA OKULINGA
LONGESA OVANA VOVE
Namphila ovana vetyivila okumanga nawa-nawa ono telefone novikuavo vali mahi no ngotyo vesukisa okukuatesuako. Omukanda umwe wapopia okuti okuyekela omona wove o telefone anyingile mo internete ngwe kuemulongesile ovipuka ena okulityilika “tyikahi ngokuliyumba meiva (piscina) ngwe kutyivili okuyoa.”
OMBIMBILIYA YATI: “Longesa omona ondyila yaviuka palae, opo ahayapukemo tyina amakulupa.” — PROVÉRBIOS 22:6, OKATOI.
Nthinda povipuka vimwe upondola okulinga, ankho umona okuti pena ovikuavo upondola okulinga vihoneka pombuelo.
Okutomphola nomona wange ovipuka ena okulityilika mo internete
Okukuatesako omona wange okuhelitehelela omapita tyina ahakongelwe na vakuavo
Okunyima ovipuka viasila motelefone yomona wange
Okutala apeho ovipuka vili motelefone yomona wange
Okumupopila ono ola onoñgapi monthiki ena okukala mo internete.
Okumupola otelefone kounthiki opo ahanyingile mo internete tyina ekahi aike
Okumuilika okumanga o telefone tyina tuli komesa nokulia