Tualako Nehambu Pomivo Vio Nonkhumbi
“Aveho vatilila mu [Jeova], mavakahambukwa. Mavakakwilila nehambu omuvo wahapu.”—SALMO 5:11.
1, 2. (a) Ovipuka patyi vimwe vieta ononkhumbi ononene hono? (b) Okuyawisa kovitateka vivasa aveho, oityi Ovakristau votyotyili vena okukoleleya?
ONOMBANGI MBA JEOVA navo vamona ononkhumbi ngovanthu aveho mouye. Ovanyingi povanthu va Huku vehole okumona ononkhumbi, mokonda youngangala novita, novipuka ovikuavo vali. Ovinimawe, noluhepo, nomauvela, no nonkhia vieta ononkhumbi ononene. Apostolu Paulu wahoneka okuti: “Tutyii okuti ovipuka aviho viaetuako aviho kumwe vitualako okukema, aviho vina onongembia alo pahetyino.” (Romanos 8:22) Tupu, onthue tuvakuankhali. Ngo Hamba David kohale, nonthue tupondola okuti: “Ononkhali mbange muene, mbapitakana omutwe wange. Ngomutyindo walema, mbalema unene pala ame.”—Salmo 38:4.
2 Okuyawisa kovitateka ovio vivasa ovanthu aveho, Ovakristau votyotyili tupu vatyinda etyi tyitiwa omuti wemone. (Lucas 14:27) Tyotyili, nga Jesus, ovalongwa vae veyelwe nokumoneswa emone. (Mateus 10:22, 23; João 15:20; 16:2) Moluotyo, okulandula Kristu tyesukisa okulinga ononkhono, nokukoleleya putyina tukevelela ouwa mouye omupe.—Mateus 7:13, 14; Lucas 13:24.
3. Oñgeni tutyii okuti Ovakristau kavesukisa okumona ononkhumbi opo vahambukiswe Huku?
3 Okuti otyo tyihangununa okuti Ovakristau votyotyili vena omuenyo uhena ehambu nombembwa? Okuti omuenyo wetu maukala vala wononkhumbi nokulila alo onthyulilo iiya? Tyotyili, Jeova uhanda tukale nehambu tyina tukevelela afuisepo omilo viae. Ovikando ovinyingi, Ombimbiliya ipopia okuti ovafendeli votyotyili, ovanthu vombembwa. (Tanga Isaías 65:13, 14.) O Salmo 5:11 yati: “Aveho vaholama mu [Jeova], mavakahambukwa. Mavakakwilila nehambu omuvo wahapu.” Tyotyili, tupondola okukala nehambu enyingi nombembwa momutima, namphila tukahi mononkhumbi. Tutalei oñgeni Ombimbiliya ipondola okutukuatesako okukoleleya emone lietu, mahi otyo tuna ehambu.
Jeova—“O Huku Yombembwa”
4. Oñgeni Huku elitehelela tyina ovanthu vehetavela etumino liae?
4 Tutalei ongeleka ya Jeova. Mokonda o Huku Wepondolo aliho, utumina eulu noohi. Natyike tyimukambela, tupu kesukisa nawike. Namphila Jeova ena epondolo liavilapo, mahi etyi umwe povana vae vopaspilitu, emutyitukilapo akala Satanasi, tyemunumanesa. Huku tyemuihama unene, etyi konyima onoandyu ononkhuavo mbelipaka kumwe nondyale oyo. Tupu, soka omuihamo Huku eiva etyi Andau na Eva, ovietuako viakolela vali atunga pano pohi, vemutyindamena. Tunde opo, otyinyingi povana vavo, kavetavela etumino lia Jeova.—Romanos 3:23.
5. Oityi haunene tyihole okunumanesa Jeova?
5 Oundyale wa Satanasi, no hono utualako. Mokueenda kuomanima 6.000, Jeova utala efendelo lio vikahuku, noungangala, nokuliipaa, nomaumbalehi. (Gênesis 6:5, 6, 11, 12) Tupu, utehelela omaunkhembi nomatendeleyo ovanthu. Alo umwe ovafendeli vo tyotyili va Huku, ovikando vimwe vemunumanesa. Ombimbiliya ipopia okuti: “Ovikando ovinyingi vemutyitukililepo mehoko. Avemuihamesa komutima momaluhandya! Vapitaulula okulola Huku. Iya alo umwe avanumanesa Osandu yo Isilayeli.” (Salmo 78:40, 41) Tyotyili, Jeova tyemuihamene unene etyi ovanthu vae vemuyala. (Jeremias 3:1-10) Tyimoneka nawa, okuti valingile ovipuka ovivi, iya atyinumanesa unene Jeova.—Tanga Isaías 63:9, 10.
6. Oñgeni Jeova alinga tyina pamamoneka ovitateka?
6 Mahi, ovipuka viihamesa nokunumanesa Jeova kavimusoyesa. Tyina pamamoneka ovitateka, Jeova wava ombatelo pala okuokeya ononkhumbi. Oe tupu ulaa okukatetulula ovitateka aviho opo afuisepo ehando liae. Moluotyo, Jeova ukevelela nehambu okutala etyi ouhamba wae mauamenwa, nouwa matyietela ovafendeli vae vekolelo. (Salmo 104:31) Tyotyili, namphila Jeova ekahi nokutendeleyua mahi utualako okukala “Huku wombembua.”—1 Timóteo 1:11; Salmo 16:11.
7, 8. Oñgeni tupondola okuheteka Jeova tyina ovipuka viahaende nawa?
7 Anthi, katupondola okulieleka na Jeova konthele younongo wetu wokutetulula ovitateka. No ngotyo, tupondola okuhetekela Jeova tyina tuvahiwa nemone. Katyapengele okukala tyamumana tyina ovipuka kaviende nawa. Mahi katyisukisa tutualeko okukala tyanumana. Mokonda tualingwa otyifuika tya Jeova, onthue tuna ounongo wokusoka nokuna onondunge. Otyo, tyitukuatesako okusokolola nawa ovitateka vietu nokuovola okuvitetulula.
8 Otyipuka tyakolela tyipondola okutukuatesako okulamba ovitateka, okuimbuka okuti kuna ovipuka tuhevili okutetulula. Okuihamenwa novitateka ovio tyipondola okuyawisa emone nokutupola ehambu enene konthele yefendelo lio tyotyili. Tyina tuamalingi atyiho pala okutetulula otyitateka tyimwe, otyiwa tuhasoke vali kotyitateka otyo, anthi atusoko kovilinga oviwa. Omahipululo Ombimbiliya malandulako alekesa nawa konthele oyo.
Okupola Pokati Tyakolela
9. Oñgeni Ana alekesile okuti wapola pokati?
9 Tutalei ongeleka ya Ana, me yomuuli Samuele. Ana ankho wanumana mokonda ankho kamono vana. Ankho upenyua, nokuatombwa namukai mukuavo. Pamwe ankho Ana ukala tyanumana unene, ulila vala nokuhali. (1 Samuel 1:2-7) Onthiki imwe etyi Ana ekahi mondyuo ya Jeova, “waihamenua unene komutima iya ahimbika okulikuambela ku Jeova otyo alila unene.” (1 Samuel 1:10) Etyi Ana amana okupopila Jeova omuihamo wae, Eli omunene-nakwa wafuena ponthele yae emuti: “Enda nombembwa, Huku yo Isilayeli ekuavele etyi wemuita.” (1 Samuel 1:17) Alo opo, Ana walinga atyiho evila. Oe ankho utupu epondolo liokulipa olutyito. Ana walekesa okuti ankho wapola pokati. Konyima “aende akalia, iya otyipala tyae katyalekesile vali okuti wasukalala.”—1 Samuel 1:18.
10. Oñgeni Paulu alekesile okuti wapola pokati etyi avahiwa novitateka ehevili okutetulula?
10 Apostolu Paulu nae otyo alingile etyi atumbukilwa no nonkhumbi. Ankho una etyi tyimuihama tyemunumanesa unene. Oe etyihana okuti “ekete mohitu.” (2 Coríntios 12:7) Namphila ankho etyi ena katutyii, mahi Paulu walingile atyiho evila opo otyitateka otyo tyimutunde, elikuambela opo Jeova emuvatele. Tuñgapi Paulu elikuambelele ku Jeova konthele yotyitateka otyo? Ovikando vitatu. Konyima yotyikando tya tatu, Huku apopila Paulu okuti “ekete mohitu” kamelipolwa kehuviso. Paulu etavela, iya atokola okuumbila vali nawa Jeova.—Tanga 2 Coríntios 12:8-10.
11. Otyilinga patyi omalikuambelo ena tyina tuvasiwa nononkhumbi?
11 Onongeleka ombo mbulekesa okuti katupondola okuyekapo okulikuambela ku Jeova konthele yovitateka. (Salmo 86:7) Ondaka ya Huku itupopila okuti: “Muhakalei notyiho notyipuka natyike, mahi, muaviho, itei unene ku Huku nomalikuambelo kumwe nolupandu.” Oñgeni Jeova akumbulula omalikuambelo? Ombimbiliya iyawisako okuti: “Iya ombembwa ya Huku, ipona onondunge nomalusoke aeho, maipameka omitima vienyi nomalusoke enyi, menyina lia Kristu Jesus.” (Filipenses 4:6, 7) Tyotyili, Jeova upondola okuhetupolo otyitateka tuna, mahi upondola okukumbulula omalikuambelo etu, mokuyunga omalusoke etu. Tyina tuelikuambela konthele yotyitateka tyimwe, tupondola okuimbuka otyiponga tyituka komasukalalo.
Vasa Ehambu Mokulinga Ehando Lia Huku
12. Omokonda yatyi okutualako tyanumana tyipondola okutunyona?
12 Provérbios 24:10 yati: “Wakala tyasoya monthiki yononkhumbi? Ononkhono mbove mambutepuluka.” O Provérbio onkhuavo yati: “Mokonda omuihamo komutima, weta okuliunga.” (Provérbios 15:13) Ovakristau vamwe vakala tyasoya avayekepo nokutanga Ombimbiliya nokusokolola nawa Mondaka ya Huku. Valinga omalikuambelo okombanda vala, pamwe velipunga kuvana vafenda navo avakala aveke. Tyayandyuluka nawa, okuti okutualako tyanumana tyipondola okutunyona.—Provérbios 18:1, 14.
13. Ovilinga patyi vituvatela okulityilika okusoya nokutuavela ehambu enene?
13 Anthi, okukala nonthumbi tyitukuatesako okusoka kovipuka vituetela ombembwa nehambu momuenyo wetu. David wahoneka okuti: “Huku yange, ame nahambukilwa okulinga ehando liove.” (Salmo 40:8) Tyina tuna ovitateka momuenyo wetu, katupondola okuyekapo okuumbila Huku. Tyotyili, otyiwa okukoleleya okulinga ovilinga vituetela ehambu. Jeova utupopila okuti tupondola okuvasa ombembwa nehambu mokutanga Ondaka yae nokulilongesa yo apeho. (Salmo 1:1, 2; Tiago 1:25) Ovihonekwa Vikola nomaliongiyo Ovakristau, vituavela “onondaka onongwa” mbupameka omitima nokutuetela ehambu.—Provérbios 12:25; 16:24.
14. Omulao patyi wa Jeova utuavela ehambu hono?
14 Huku utuavela omahunga omanyingi opo tukale nehambu. Omulao wae weyovo utuetela ehambu enene. (Salmo 13:5) Onthue tutyii okuti namphila hono tutumbukilwa novitateka, mahi Huku makaavela ondyambi vana vemuovola nombili. (Tanga Eclesiastes 8:12.) Omuuli Habakuke wahoneka nonthumbi okuti: “Namphila omukuyu kawalingile ononthemo, omivinyu kaviavele ovinyango, nomindyambi kaviaimine, iya onofika ambuhaave ovilia; ine pamwe moviunda kamukala onongi, no nongombe; no ngotyo, ame madyihambukilwa Jeova. Mandyihambukwa na Huku yeyovo liange.”—Habacuque 3:17, 18.
“Ovanthu Ovana-mbembwa ovava Huku yavo o Jeova!”
15, 16. Popia ovipuka vimwe Huku etuavela, vipondola okutuetela ehambu tyina tukevelela oviwa maviya.
15 Putyina tukevelela ononthiki onongwa tuapakelwa komutwe, Jeova uhanda tulitekule novipuka oviwa etuavela. Ombimbiliya yati: “Nanoñgonoka okuti [ovanthu] vetupu na tyimwe otyiwa, tyipona okuhambukwa nokulinga oviwa mokueenda kuomuenyo wavo. Tupu, nanoñgonoka okuti omunthu ulia, unwa, ahambukwa mokonda yovilinga viae aundapa no nonkhono. Otyo, otyali tya Huku.” (Eclesiastes 3:12, 13) “Okulinga oviwa” muakutikiya okulinga ovilinga oviwa pala vakuetu. Jesus wati okuava tyihambukiswa vali unene tyipona okupewa. Okulinga ovipuka oviwa pala vakuetu, novana vetu, no votate, novanthu ovakuavo vombunga, tyieta ehambu enene. (Provérbios 3:27) Okukala omunthu omuwa novakuatate vetu mopaspilitu no nomphange, nokuvetambula nawa, nokuveevela, tupu tyieta ehambu enene, nokuhambukiswa Jeova. (Gálatas 6:10; Colossenses 3:12-14; 1 Pedro 4:8, 9) Okufuisapo ovilinga vietu viokuivisa nomutima welipakula, tyilityili matukayambwa.
16 Onondaka mba popiwa mu Eclesiastes, mbupopia ehambu vala liomuenyo, liokulia nokunwa. Tyotyili, namphila tuvahiwa nononkhumbi, nkhele tupondola okukala nehambu mokonda yovipuka Jeova etuavela. Tupu, tyina tutala okunyingila kuekumbi no nofika onongwa, nokunyana kuoviketa viovinyama, novipuka ovikuavo vihuvisa, vipondola okutukalesa nonthilo onene nehambu. Tyina tusokolola nawa kovipuka ovio, ohole yetu na Jeova iliyawisa, mokonda oe Omuavi wovipuka aviho oviwa.
17. Oityi matyiketuetela eyovo movitateka aviho? Mahi, nkhele oityi tyituungumanesa?
17 Okuhulililako, mokonda yohole yetu na Huku, nokutavela ovitumino viae, nekolelo lietu motyilikutila tyeyovo, matukayovoka mononkhumbi mbomuenyo wonkhali, atukakala nehambu liaapeho. (1 João 5:3) Anthi, tyituungumanesa unene okunoñgonoka okuti Jeova wii nawa ovipuka aviho vituetela ononkhumbi. David wahoneka okuti: “Mandyihambukwa nokukuwilila nehambu moluembia luove olunene. Mokonda wamona ononkhumbi mbange. Wanoñgonoka emone liohande yange.” (Salmo 31:7) Mokonda yoluembia ena nonthue, Jeova meketuyovola mononkhumbi.—Salmo 34:19.
18. Omokonda yatyi pokati kovanthu va Huku pena ehambu?
18 Putyina tukevelela afuisepo omilao viae, tupondola okuhetekela Jeova, Huku yehambu. Tulityilikei okusoya mopamphepo mokonda yononkhumbi. Tyina tutumbukilwa novitateka, tuyekei ounongo wokusoka nonondunge vituhongolele. Jeova metukuatesako okuyunga omitima vietu, nokuendela mondyila itepulula emone lietwa novivi vitumbukila ovanthu. Tuhambukilwei ovipuka oviwa etuavela, mopahitu no mopaspilitu. Mokukala noupanga omunene na Huku matyituetela ehambu, mokonda “ovanthu ovana-mbembwa ovava Huku yavo o Jeova!”—Salmo 144:15.
[Ehangununo liolutalatu pefo 16]
Jeova unumana okutala ovipuka ovivi vikahi nokumoneka
[Ehangununo liolutalatu pefo 16]
© G.M.B. Akash/Panos Pictures
[Ehangununo liolutalatu pefo 18]
Jeova utuavela etyi tuesukisa opo tutualeko nehambu
Oityi Welilongesa?
• Oñgeni matuhetekela Jeova, tyina tuatumbukilwa nononkhumbi?
• Oñgeni okupola pokati tyitukuatesako okufinda ononkhumbi?
• Oñgeni okulinga ehando lia Huku matyituetela ehambu, pomivo viononkhumbi?