Watchtower OMBIMBILIYOTEKA
Omutala Womulavi
OMBIMBILIYOTEKA ONLNE
Nyaneka
  • OMBIMBILIYA
  • OMIKANDA
  • OMALIONGIYO
  • w14 2/1 pp. 5-7
  • Olie Tyilityili Weetako Ovilwa Nononkhumbi

Naike ovindiu iyeemba ku otyo

Tala mukwe pena etyi tyahaendele movindiu

  • Olie Tyilityili Weetako Ovilwa Nononkhumbi
  • Omutala Womulavi Wivisa Ouhamba Wa Jeova—2014
  • Onthele-kati
  • Tyelifwa
  • ENYINGILIKILO LIO NONTHIKI MBAHULILILAKO
  • OKUHANYAKO OVILINGA VIE LIAPU
  • Ovalie Vavelama Kononkhambe Ononkhuana?
    Omutala Womulavi Wivisa Ouhamba Wa Jeova (Wounyingi)—2017
  • Onombongo Mbapwila Movilwa — Okuti Ombo Umwe Vala?
    Ononthele Ononkhwavo
Omutala Womulavi Wivisa Ouhamba Wa Jeova—2014
w14 2/1 pp. 5-7
Onkhambe ongonga yavelamwa nohamba yokeulu

OSAPI YOKONDYE | OVILWA VIAPILULULA OUYE

Olie Tyilityili Weetako Ovilwa Nononkhumbi

Ovita Viotete Viouye Auho viapwa mo 11 ya Kuhuhu yo 1918. Monthiki omo ovanthu avahakaundapa, avahambukwa unene avehimama momatapalo nokunyana. Mahi ehambu liavo kaliatuaileko. Pakala vala katutu okukuame ovita viavali viouye auho.

Ouvela umwe ankho wiihanwa okuti epuma lioko Espanha, (gripe Espanhola) waipaele ovanthu ovanyingi ko França mu Pepo Linene yo 1918. Konyima ovanthu avanoñgonoka okuti ouvela oo wiipaa unene. Mongeleka, monohanyi mbehehi, epuma olio liaipaele vali omafualali omanyingi oko América ankho eli ko França tyipona vana vaipaelwe no nondyale mbavo. Iya epuma olio aliyandyana liwa-liwa mouye auho alo umwe aliipaa omafualali ankho akondokale kotyilongo tyavo etyi ovilwa viapwa.

Momanima akuamako akukala ondyala, no nombongo ambahamoneka. Etyi ovilwa viapwa mo 1918, ovanthu ovanyingi voko Europa vankhile nondyala. Mo 1923, onombongo mbo ko Alemanha ambukala tyehena esilivilo. Etyi palamba omanima epandu, ouye auho aukala tyehena onombongo. Iya mo 1939, ovita viavali viouye auho avihimbika. Ovanthu avalu vali ngetyi valingile povita viotete viouye auho. Oityi ankho tyikahi nokuetako ononkhumbi ombo?

ENYINGILIKILO LIO NONTHIKI MBAHULILILAKO

Omaulo Ombimbiliya etunoñgonokesa omokonda yatyi ovipuka ovio viamonekelele, haunene Ovita Viotete Viouye Auho. Jesus Kristu waulile okuti ‘ovilongo mavikelilwisa’ iya mouye auho mamukakala ondyala nomauvela. (Mateus 24:3, 7; Lucas 21:10, 11) Wapopilile ono apostolu mbae okuti ovitateka ovio, enyingilikilo lio nonthiki mbahulililako. Ovipuka ovio viapopiwa vali unene momukanda wa Revelação, upopia konthele yononkhumbi pano pohi novilwa keulu.​—Tala okakasa kati “Ovilwa Pano Pohi no Keulu.”

Omukanda oo Wombimbiliya tupu upopia konthele yovalume vekuana vavelama kononkhambe, pamwe vaihanwa okuti ovalume vekuana vavelama kononkhambe vomo Apocalipse. Povalume ovo, vetatu valekesa ovitateka Jesus aulile, ovilwa, nondyala, nomauvela. (Tala okakasa kati “Okuti Ovalume Vekuana Vavelama Kononkhambe Vekahi Umwe Nokueenda?”) Tyimoneka nawa okuti, ovitateka kaviatepulukile tunde pomuvo ovilwa viotete viouye auho viahimbika. Iya Ombimbiliya ilekesa okuti o Satanasi ukahi nokuvietako. (1 João 5:19) Okuti epondolo liae malikatalamekua?

Omukanda wa Revelação tupu utupopila okuti Satanasi una vala “omuwo wehehi.” (Revelação [Apocalipse] 12:12) Otyo akalela nonyengo onene nokuetela ovanthu aveho ovitateka. Moluotyo, ovitateka aviho tumona hono vilekesa nawa okuti omuwo wa Satanasi ukahi nokupuapo.

OKUHANYAKO OVILINGA VIE LIAPU

Tyotyili, Ovita Viotete Viouye Auho viapilulula unene ouye. Mouye muakala ovilwa ovinyingi, viapilulula ovipuka ovinyingi, iya ovatumini kaveliyumbu vali onthumbi. Tupu ovilwa ovio vialekesa nawa okuti Satanasi keulu wateuako. (Revelação 12:9) Iya omutumini oo wouye, tuahapondola okumona, ukahi nokulinga ovipuka vilekesa okuti utyii okuti omuvo wae wokutumina kauhi. Tyina ononthiki ombo mbamehiki konthyulilo, ovitateka aviho viaetuako Novita Viotete Viouye Auho mavikapwa.

Ngetyi tyilekesa omaulo Ombimbiliya, ove una ehunga liokukala nonthumbi yokuti Jesus Kristu Ohamba yetu yo keulu, apa katutu “makahanyaunako ovilinga vie Liapu.” (1 João 3:8) Ovanthu ovanyingi vekahiale nokuita opo Ouhamba wa Huku uye. Okuti noove otyo ukahi nokulinga? Tupandula mokonda ovanthu vekolelo maveketyimona tyina Ouhamba maukalinga ehando lia Huku pano pohi, ha lia Satanasi ko. (Mateus 6:9, 10) Tyina Ouhamba wa Huku wamatumina, mouye auho kamamukakala vali ovilwa! (Salmo 46:9) Lilongesa konthele Youhamba oo, iya okevela opo utale omuvo ombembwa maikakala mouye auho!​—Isaías 9:6, 7.

Ovilwa Pano Pohi no Keulu

Etyi nkhele ankho kuakamba omanima ovityita 19 opo Ovita Viotete Viouye Auho vihimbike, Satanasi wavelele Jesus “omauhamba aeho ouye.” (Mateus 4:8, 9) Jesus waanyene, mahi konyima apopi okuti Eliapu “omutumini wouye.” (João 14:30) Tupu apostolu João wahoneka okuti “ouye auho ukahi pomaoko ondingavivi.”​—1 João 5:19.

Mokonda Satanasi Eliapu oe utumina ouye, tyaviuka okupopia okuti oe waeteleko ovita viotete viouye auho mo 1914 nononkhumbi mbatundililako. Tyotyili, omukanda wa Revelação ulekesa nawa okuti ononkhumbi ombo o Satanasi ukahi nokumbuetako. Ovipuka vimwe viahonekwa mu Revelação okapitulu 12 ovievi:

  • Oversikulu 7 Yati, keulu kuakalele ovilwa, Mingeli (Jesus Kristu) waluile nenyoka enene (Satanasi).

  • Oversikulu 9 Yati, Eliapu “likahi nokuyondya ovanthu aveho,” liatahelwa pano pohi.

  • Oversikulu 12 Yati, “Tatiei ove ohi nelunga, mokonda Eliapu lialaukila kuonwe nonyengo onene, mokonda lityii okuti omuwo walio kauhi.”

Etyi Ombimbiliya ipopia konthele yoñgeni ovipuka mavimoneka, nonkhalelo viamoneka mouye auho tyilekesa nawa okuti keulu kuakala ovilwa etyi Ouhamba wa Huku wahimbika okutumina keulu, mo 1914.a Moluotyo, menima olio liakolela, keulu kuakala ovilwa, na pano pohi apakala ovilwa.

a Tala okapitulu 8 komukanda Oityi Ombimbiliya Tyili Ilongesa? walingwa no Nombangi mba Jeova.

Okuti Ovalume Vekuana Vavelama Kononkhambe Vekahi Umwe Nokueenda?

Onkhambe ongonga, yavelamua nohamba yo keulu. Ohamba, o Jesus Kristu wavelama konkhambe utualako okuamena ouviuki. (Salmo 45:4) Tete wakala notyilinga tyokutaata Satanasi keulu novilulu viae.​—Revelação 6:2; 12:9.

Onkhambe yaunda ngotupia nomafualali ekahi nokulwa

Wokuavelama konkhambe yaunda ngotupia, una outumini “wokupola ombembwa kombanda yohi.” (Revelação 6:4) Tunde mo 1914, ovilwa vikahi nokuhukaisa ovanthu. Etyi palamba omanima 21 tunde etyi Ovita Viotete Viouye Auho viapwa, ovita viavali viouye auho avihimbika, aviipaa vali ovanthu ovanyingi. Vamwe vapopia okuti Ovita Viavali Viouye Auho viaipaele ovanthu onomiliau 60. Tunde mo 1945, kukahi vali nokumoneka ovilwa ovinyingi. Ovahipululi vamwe vapopia okuti okuhimbikila menima 1901 alo 2000, ovanthu valamba po nomiliau 100 vankhila movilwa.

Onkhambe onthikovei novana ovanyingi vehena okulia

Wokuavelama konkhambe onthikovei, una otyipeyalo pomaoko tyilekesa ondyala. (Revelação 6:5, 6) Mokueenda kuovita viotete viouye auho, ko Alemanha kuakalele ondyala, akunkhi ovanthu vena 750.000. Mo 1921, ko Rússia kuankhile ovanthu valamba po nomiliau onombali mokonda yondyala, iya oviponga ngovio apa katutu mavikamoneka konomphangu ononkhuavo. Moluotyo, okuhimbikila menima 1901 alo 2000 ovanthu valamba po nomiliau 70 vankhia mokonda yondyala. Omanima aeho, ovana vehenetuule omanima etano, valamba po nomiliau ononthatu vankhia mokonda yokuhena okulia.

Onkhambe yehena otyivala novavei

Wokuavelama konkhambe yatuima, watyinda ononkhia nomikihi. (Revelação 6:8) Okuhimbikila menima 1901 alo 2000, kuali omukihi umwe ankho utiwa epuma lioko Espanha (gripe espanhola). Vamwe vapopia okuti epuma olio liaipaa ovanthu vehika po nomiliau 50. Omukanda Man and Microbes wapopia okuti omukihi oo waipaele vali ovanthu ovanyingi tyipona omikihi omikuavo vialikuale. Ouvela umwe utiwa varíola, no malária, nomukolo omunene, nomauvela omakuavo vali, aipaele ovanthu ovanyingi mokueenda kuomanima oo.

    Nyaneka Publications (1998-2025)
    Lupukamo
    Nyingila
    • Nyaneka
    • Tuma
    • Likoyela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Etyi Tyilingwa Pokunyingilamo
    • Etyi Munyingilwa
    • Etyi Tyilingwa Pokunyingilamo
    • JW.ORG
    • Nyingila
    Okutuma