“Una Okukala Nohole na Mukuenyi Ngetyi Ulihole Ove Muene”

1, 2. (a) Jesus wapopile okuti otyitumino tyavali otyinene otyipi? (b) Omapulo patyi matukumbulula?

ETYI omu Faliseu umwe apulile Jesus okuti otyitumino otyinene Povitumino otyipi, Jesus wati: “Una okukala nohole na Jeova Huku yove nomutima wove auho, nomuenyo wove auho nonondunge mbove ambuho.” Monthele yokualamba tuapopia oityi otyo tyihangununa. Tupu, Jesus wapopile okuti otyitumino tyavali otyinene otyetyi: “Una okukala nohole na mukuenyi ngetyi ulihole ove muene.”​—Mat. 22:34-39.

² Jesus wapopile okuti tuna okukala nohole navakuetu ngetyi tulihole onthue muene. Ngotyo, otyiwa tulipule: Vakuetu tyilityili ovalie? Oñgeni tupondola okukala nohole navakuetu?

VAKUETU TYILITYILI OVALIE?

3, 4. (a) Ongeleka patyi Jesus aundapesile opo alekese etyi tyihangununa okukala nohole navakuetu? (b) Oñgeni omu Samalitanu akuatesileko omulume wavakelue, avetwa, asiwa enthuvia metapalo? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele ei.)

³ Hamwe tusoka okuti vakuetu ovovana vakala ponthele yetu. (Pro. 27:10) Mahi etyi omulume umwe apulile Jesus okuti: “Mukuetu tyilityili olie?” Jesus emukumbulula nongeleka yomu Samalitanu woluembia. (Tanga Lucas 10:29-37.) Omulume umwe omu Judeu ankho wavakua, avemuvete, avemusi enthuvia metapalo. Omu Isilayeli umwe omunakwa, nomu Levita, ankho ovanthu vasoka okuti vehole vakuavo, vemumona avehemukuatesako. Mahi, akuatesuako nomu Samalitanu. Pomuvo opo, ova Judeu ovanyingi nova Samalitanu ankho veliyele.​—João 4:9.

⁴ Omu Samalitanu apake omulela novinyu povipute viae opo viveluke. Emutuala kondyuo imwe yovaenda iya aavela muhekulu yondyuo oyo, onondenaliu onombali. Ankho mbuelekwa nonombongo mbufetwa omunthu waundapa ononthiki onombali. (Mat. 20:2) Tyina tusoka kuetyi omu Samalitanu alingile opo akuateseko omulume wavetelue, tunoñgonoka okuti ankho una ohole yotyotyili namukuavo. Matukala ngo mu Samalitanu oo, inkha tukala nokankhenda nohole navakuetu.

5. Etyi paendele otyinimawe oñgeni Onombangi mba Jeova valekesile okuti vehole vakuavo?

⁵ Tukahi “kononthiki mbahulililako” omu ovanthu ovanyingi vehena okankhenda. Ovanyingi ovakalavi, nokuhena oluembia, no kuhehole otyiwa. (2 Tim. 3:1-3) Mongeleka, mu Kulindi yo 2012, otyinimawe tyahanyene onthele imwe Yepundaumbo lio Nova York. Ovanthu ovanyingi avakala tyehena olusu, novipuka ovikuavo ankho vesukisa, iya ovimphulu nkhele ankho vivaka ava vekahiale nokumona ononkhumbi. Mahi Onombangi mba Jeova ankho velikalela. Vaongiyile ovipuka opo vakuateseko ovakuatate vavo novanthu ovakuavo ankho vakala pomphangu opo, mokonda Ovakristau votyotyili vena ohole navakuavo. Ombupi ononkhalelo ononkhuavo mbulekesa okuti tuna ohole navakuetu?

OÑGENI MATULEKESA OKUTI TUHOLE VAKUETU

6. Oñgeni tupondola okuundapesa Ombimbiliya opo tukuatesako vakuetu?

⁶ Vekuatesako Nombimbiliya. Movilinga vietu viokuivisa, ‘tuungumanesei vakuetu Novihonekwa.’ (Rom. 15:4) Matulekesa okuti tuhole vakuetu tyina tuundapesa Ombimbiliya opo tuvepopile onondaka onongwa Mbouhamba wa Huku. (Mat. 24:14) Elao limwe enene okuivisa onondaka Mbouhamba wa “Huku wava ekevelelo.”​—Rom. 15:13.

7. Onondonga patyi Jesus aavele iya oityi matyimonekapo inkha tulandula onondonga ombo?

⁷ Kala Nohole, Nonthilo Navakuenyi. Jesus wapopile onondaka ombo mokueenda Kuelongomona liae Liokomphunda, etyi ati: “Ovipuka aviho muhanda ovanthu vemulinge, tupu nonwe ovio muvelinga, etyi otyo Ovitumino Novauli vahanda okupopia.” (Mat. 7:12) Etyi apopia “Ovitumino” ankho ukahi nokupopia omukanda wa Gênesis alo Deuteronômio iya “Ovauli” ankho ukahi nokupopia omikanda viovauli vio Vihonekwa vio Hebreu. Jeova waavelele ovanthu vae “Ovitumino” “Novauli” mokonda ankho uvehole iya ankho uhanda vakale nohole navakuavo. Tupu, hono, Huku uhanda tukale nohole navakuetu. Mu Isaia, Jeova wati: “Tualeiko okuendela movitumino, nokulinga etyi tyaviuka . . . Omunthu ulinga ngotyo una ehambu.” (Isa. 56:1, 2) Inkha tukala nohole navakuetu nokulinga etyi Jesus apopia, Huku metuyambe.

8. Omokonda yatyi tuesukisila okukala nohole nonondyale mbetu, iya oityi tyipondola okumonekapo inkha tutyilinga?

⁸ Kalei nohole nonondyale mbenyi. Jeova apeho utulongesa okukala nohole nonondyale mbetu. Pomuvo wa Jesus, vamwe ankho valongesa okuti ovanthu vena okuyala onondyale mbavo. Mahi, Jesus apopi okuti: “Tualeiko okukala nohole nonondyale mbenyi nokuitilako vana vemumonesa ononkhumbi.” (Mat. 5:43-45) Apostolu Paulu nae waavelele elondolo ngolio etyi ati: “Inkha ondyale yove una ondyala, muavela okulia, inkha una ohunga, muavela tyokunwa.” (Rom. 12:20; Pro. 25:21) Mo Isilayeli yokohale, Jeova waavelele ovanthu vae ovitumino opo evelongese okukuatesako onondyale mbavo, novipako vionondyale mbavo. (Êxo. 23:5) Etyi ovanthu vamwe ankho veliyele valandula elondolo olio, avakala omapanga omawa. Mokonda Tuvakristau, okukala nohole nonondyale mbetu, tyipondola okupilulula onkhalelo ankho vasoka konthele yetu. Vamwe puvo alo umwe vapondola okukala ovaumbili va Jeova.

9. Oityi Jesus apopile konthele yokukala nombembwa nomukuatate wetu?

⁹ “Tualeiko okukala nombembwa novanthu aveho.” (Heb. 12:14) Tyotyili, otyo tyakutikinya ovakuatate vetu, mokonda Jesus wati: “Inkha . . . weta otyiawa tyove komutala wovilikutila iya ohinangela okuti una onondaka nomukuatate umwe, sapo etyi weya okuava pomutala wovilikutila oende, okatetulula tete otyitateka otyo nomukuatate wove, tyina wamakondoka, olingi otyilikutila tyove.” (Mat. 5:23, 24) Huku metuyambe inkha tukala nohole nomukuatate wetu, nokuovola okutetulula liwa otyitateka hamwe tuna nae opo tutualeko okukala nombembwa nae.

10. Omokonda yatyi katupondola okukoyesa vakuetu?

¹⁰ Uhakoyese vakuenyi. Jesus wati: “Yekeipo okukoyesa, opo nonwe muhakoyeswe. Tyetyi ekoyeso mukoyesa nalio, tupu nonwe olio mamukakoyeswa nalio. Iya otyiheteko muheteka natyo, nonwe otyo mamukahetekwa natyo. Omokonda yatyi utalela kokatoi kekahi meiho liomukuatate wove, mahi ohatale komuti ukahi meiho liove muene? Ine oñgeni ove upopila omukuatate wove okuti: ‘Ndyeke ndyikupole okatoi kekahi meiho liove’, putyina ove una omuti meiho liove muene? Womaandambeyo! Tete polamo omuti ukahi meiho liove muene, opo umoneko nawa oñgeni mopolo otyitoi tyikahi meiho liomukuatate wove.” (Mat. 7:1-5) Otyo tyitulongesa okuti katupondola okupopia omapita vakuetu tyina vamapengesa, mokonda nonthue tulinga oviponyo ovinyingi.

ONKHALELO ONGWA YOKULEKESA OHOLE

11, 12. Onkhalelo patyi yakolela yokulekesa okuti tuhole vakuetu?

¹¹ Pena ononkhalelo ononyingi mbokulekesa okuti tuhole vakuetu. Mahi Jesus wetulongesa okuti onkhalelo ongwa yokutyilinga okuivisa onondaka onongwa Mbouhamba. (Luc. 8:1) Jesus wapopilile ovalanduli vae okuti: “Kalongesei ovanthu movilongo aviho opo vakale ovalongwa.” (Mat. 28:19, 20) Tufuisapo otyilinga otyo, tyina tukuatesako mukuetu okutunda mondyila yokuahandyuka ituala kehanyauno, iya atumulekesa oñgeni maendela “mondyila yahita ituala komuenyo.” (Mat. 7:13, 14) Tutyii okuti ononkhono tulinga mbuhambukiswa unene Jeova.

¹² Jesus wakuatesileko ovanthu ovanyingi okunoñgonoka okuti vesukisa Jeova. (Mat. 5:3) Tuhetekela Jesus tyina tupopila ovanthu konthele “yonondaka onongwa mba Huku.” (Rom. 1:1) Tuvelongesa okuti otyilikutila tya Jesus Kristu tyaikula ondyila opo vakale noupanga na Huku. (2 Cor. 5:18, 19) Tyotyili, okuivisa onondaka onongwa, onkhalelo imwe yakolela yokulekesa okuti tuhole vakuetu.

13. Oñgeni ukala tyina ulongesa ovanthu konthele ya Jeova?

¹³ Tuesukisa okulipongiya nawa tyina tukatalelapo ovanthu vokuesuka, natyina tukalongesa ovanthu Ombimbiliya, opo tukale nehambu liokuvekuatesako okuendela movitumino viaviuka via Huku. Otyo tyipondola okukuatesako omulongwa Wombimbiliya okulinga omapiluluko momuenyo. (1 Cor. 6:9-11) Tyituhambukiswa unene okutala oñgeni Huku akuatesako vokueliola omutima okukula motyili avakala omapanga ae. (Atos 13:48) Ovanthu ankho vehena ekevelelo, tyina velilongesa Ombimbiliya vakala nehambu. Pahe kavakala vali notyiho mokonda vena onthumbi mu Jeova. Tyituhanbukiswa unene okulekesa okuti tuhole vakuetu pokuundapa movilinga ovio viakolela.

ONONDAKA MBA PAULU KONTHELE YOHOLE

14. Oñgeni Paulu apopile ohole mu 1 Coríntios 13:4-8?

¹⁴ Inkha tukala nohole navakuetu, ngetyi Paulu apopia, matuhambukiswa Jeova, kamatukala novitateka ovinyingi, iya matukala nehambu. (Tanga 1 Coríntios 13:4-8.) Tutalei etyi Paulu apopia konthele yohole, noñgeni tupondola okuundapesa onondaka mbae moupanga wetu navakuetu.

15. (a) Omokonda yatyi tuna okupwa elundo nokukala nomutima omuwa? (b) Katupondola okukala nomalityindailo mokonda yatyi?

¹⁵ “Ohole yapwa elundo nokuna omutima omuwa.” Huku wapua elundo, nokuna omutima omuwa novanthu aveho namphila ovakuankhali. Nonthue tuna okupwa elundo nokukala nomutima omuwa tyina vakuetu vapengesa, namphila vetulinga ovipuka ovivi. “Ohole itupu onkhuelume,” ngotyo, ohole yotyotyili itukuatesako okuhapeleya otyilinga mukuetu ena mewaneno ine ovipuka ovikuavo onthue tuhena. Mahi, inkha tuna ohole yotyotyili, kamatukala nomalityindailo ine elungavi. Ombimbiliya itupopila okuti Jeova uyele vana vena “omalityindailo nomutomba.”​—Pro. 21:4.

16, 17. Oñgeni tupondola okulinga etyi tyahonekua mu 1 Coríntios 13:5, 6?

¹⁶ Ohole “kailingi ovivi.” Inkha tuhole mukuetu, kamatumukembe, nokumuvaka ine okulinga otyipuka otyikuavo tyinumanesa Jeova. Tupu, kamatukala nelungavi mokonda ohole “kaiovola okulinga omahando ayo muene.” Ngotyo, apeho matuovola okulinga ovipuka oviwa pala vakuetu.​—Fil. 2:4.

¹⁷ Ohole “kainumana, kayasukile nokulingwa omapita.” Inkha umwe utulinga tyimwe tyahaviukile kamatunumana liwa. Katuesukisile okutualako okuvalula ovikando aviho etulinga omapita. Inkha tukala nonkhongo, onyengo yetu maikala ngotupia, iya ipondola okunyona onthue muene navakuetu. (1 Tes. 5:15; Lev. 19:18) Mahi, tuesukisa okuevela nokulimbuako. Ohole “kaihambukwa netyi tyahaviukile.” Kamatuhambukwa inkha tumona omunthu umwe utuyele ukahi nokulingua onya.​—Tanga Provérbios 24:17, 18.

18. Oityi tuelilongesa konthele yohole mu 1 Coríntios 13:7, 8?

¹⁸ Paulu wahoneka okuti ohole “ilikuatesila movipuka aviho.” Inkha tukala nohole namukuetu, tyina etulinga tyimwe tyitunumanesa matumuevela. Tupu Paulu wapopia okuti ohole “itavela ovipuka aviho.” Tutavela kuetyi tutanga Mombimbiliya iya tupandula okulongeswa neongano lia Jeova. Ohole “ikevelela ovipuka aviho.” Tuna ekevelelo mokonda tuna onthumbi movipuka aviho Jeova etulaa. Iya mokonda tuhole ovanthu, matulingi atyiho tuvila opo tuvepopile ekevelelo lietu. (1 Ped. 3:15) Tyina tuvasiwa novitateka viepuiya, tulikuambela iya atukevelela Huku etukuateseko. Namphila umwe etulinga otyipuka otyivi, ine okutumonesa ononkhumbi, tukoleleya. Mokonda Paulu wati, ohole “ikoleleya movipuka aviho.” Tupu wati: “Ohole kaiponyo na lumwe.” Vana vetavela ku Jeova mavatualako okulekesa apeho okuti vehole vakuavo.

TUALAKO OKUKALA NOHOLE NAMUKUENYI NGETYI ULIHOLE OVE MUENE

19, 20. Onotestu patyi mbutulongesa okuti tuna okutualako okukala nohole navakuetu?

¹⁹ Inkha tulandula onondonga Mbombimbiliya, matukala apeho nohole navakuetu ngetyi tulihole onthue muene. (Mat. 22:39) Huku na Kristu vakevelela tulinge ngotyo. Tuna okukala nohole novanthu aveho atuhatale kontheto yavo ine oku vatunda. Inkha okukala nohole navakuetu tyikahi nokutupuiya, tuesukisa okulikuambela ku Huku atuiti ospilitu sandu yae. Tutyii okuti otyo matyihambukiswa Jeova, iya metukuatesako.​—Rom. 8:26, 27.

²⁰ Otyitumino tyokukala nohole navakuetu tyakolela unene, otyo tyaihanenwa okuti “otyitumino otyinene Tyohamba.” (Tia. 2:8) Movitumino Viapelwe Moisesi, Jeova waavelele ovanthu vae ovitumino ovinyingi vievelongesile okukala nohole navakuavo. Konyima, Jeova atumu Paulu okuhoneka okuti: “Iya kese tyitumino otyikuavo tyikahiko, tyakutikinyua mondaka ei yati: ‘Una okukala nohole namukuenyi, ngetyi ulihole ove muene.’”​—Rom. 13:8-10.

21, 22. Omokonda yatyi tuesukisila okukala nohole na Huku namukuetu?

²¹ Jesus utukuatesako okunoñgonoka vali nawa olie mukuetu etyi apopia okuti Tate yae “utundisa ekumbi liae pala onondingavivi no nondalawa, nokulokesa ombila pala ovaviuki na vana vehevaviuki.” (Mat. 5:43-45) Jesus walongesa okuti tuna okukala nohole novanthu aveho, tyilinge ovaviuki ine vana vehevaviuki. Ngetyi tyapopiwa pombanda, onkhalelo imwe yakolela yokulekesa okuti tuhole mukuetu okumulongesa konthele ya Jeova Nouhamba wae. Inkha wendela muetyi elilongesa Mombimbiliya, upondola okukala nehambu enene nokukala epanga lia Huku.

²² Tuelilongesale omokonda yatyi tuna okukala nohole na Jeova nomutima wetu auho, nomuenyo wetu auho, nonondunge mbetu ambuho. Tupu tuelilongesa oñgeni tupondola okukala nohole namukuetu. Inkha tukala nohole na Huku, namukuetu, matulekesa okuti tukahi nokutavela ovitumino vivali ovinene. Haunene, matuhambukiswa Tate yetu woluembia keulu, Jeova.