“Kola Omutima . . . iya Ohimbika Okuundapa”

1, 2. (a) Otyilinga patyi tyakolela Jeova apele Salomau? (b) Omokonda yatyi David ankho asukalalela na Salomau?

SALOMAU wapelue otyilinga tyakolela unene. Jeova waholovonene Salomau opo ahongolele otyilinga tyokutunga ondyuo ya Huku mo Jelusalei iya otyo ankho otyilinga tyakolela vali pomuvo opo! Ondyuo ya Huku ankho ina okukala “ongwa unene” opo omunkhima nouwa wayo uliyandyane mouye auho. Otyilinga tyakolela vali, omokonda ankho “ondyuo ya Jeova, Huku yotyotyili.”​—1 Crônicas 22:1, 5, 9-11.

² Ohamba David ankho una onthumbi yokuti Jeova makuatesako Salomau. Mahi Salomau ankho “omukuendye iya utupu ounongo.” Okuti ankho upondola okukola omutima nokutavela otyilinga tyokutunga ondyuo ya Huku? Ine hamwe mokonda ankho omukuendye, nokuhena ounongo, kemetyivili okufinda ovitateka vipondola okumumonekela pokutunga? Opo etyivile okutunga ondyuo ya Jeova, Salomau ankho wesukisa okukola omutima iya ehimbika okuundapa.

3. Ovipuka patyi David alingile viakuatesileko Salomau okukola omutima?

³ Salomau welilongesile unene konthele yokukola omutima ku tate yae, David. Etyi David omukuendye, waluile novinyama viomohika opo aamene onongi mba tate yae. (1 Samuel 17:34, 35) Tupu walekesile okuti wakola omutima etyi alwa na Goliya ankho utilwa owoma nomafualali aeho etyivila okulwa. Mahi, nekuateso lia Huku, David aipaa Goliya nemanya etutu.​—1 Samuel 17:45, 49, 50.

4. Omokonda yatyi Salomau ankho esukisila okukola omutima?

⁴ Onthue tutyii omokonda yatyi David ankho oe vala upondola okuavela ondundo Salomau, opo akole omutima iya atungu Ondyuo ya Huku. (Tanga 1 Crônicas 28:20.) Inkha Salomau kakolele omutima, ñgeno wakala nowoma ehetyivili okuhimbika otyilinga. Iya inkha katungile ñgeno walinga onkhali onene.

5. Omokonda yatyi tuesukisila okukola omutima?

⁵ Nga Salomau, nonthue tuesukisa ekuateso lia Jeova opo tukole omutima iya atulingi otyilinga etuavela. Monthele ei, matulilongesa onongeleka mbovanthu vamwe vokohale vakolele omutima. Tupu matutale oñgeni tupondola okukola omutima, opo tutyivile okuundapa.

OVANTHU ANKHO VAKOLELE OMUTIMA

6. Oityi tyikuhuvisa konthele ya Jose wakola omutima?

⁶ Jose ankho wakola omutima etyi omukai wa Potifar ahandele okumukuata opo alale nae. Jose ankho utyii okuti inkha ketavela okulala nae makala novitateka ovinene. Mahi no ngotyo, Jose wakolele omutima ehetavela okulala nae.​—Gênesis 39:10, 12.

7. Omokonda yatyi Raabe ongeleka yokukola omutima? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele.)

⁷ Raabe ongeleka onkhuavo yokukola omutima. Etyi ovalavi vevali vova Isilayeli veya peumbo liae mo Jeriko, ankho upondola okutila owoma aanye okuvekuatesako. Mahi mokonda Raabe ankho una onthumbi mu Jeova, nomutima wakola aholeka ovalavi ovo iya evekuatesako opo vahaipawe. (Josué 2:4, 5, 9, 12-16) Raabe ankho utyii okuti Jeova o Huku yotyotyili, tupu ankho utavela okuti Huku maavela ova Isilayeli otyilongo tyo Jeriko. Katililele owoma ovanthu, alo umwe ohamba yo Jeriko novalume vae. Mokonda ankho wakola omutima, ahupisa omuenyo wae no nombunga yae.​—Josué 6:22, 23.

8. Oñgeni onkhalelo Jesus akola omutima tyakuatesileko ono apostolu?

⁸ Ono apostolu mbekolelo mba Jesus tupu mbasapo ongeleka ongwa yokukola omutima. Ankho vamuene onkhalelo Jesus akola omutima iya otyo atyivekuatesako okumuhetekela. (Mateus 8:28-32; João 2:13-17; 18:3-5) Etyi ova Sanduseu ononkhalamutwe mbo nongeleya mbomatutu vahandele okuvetalameka opo vahalongese konthele ya Jesus, ono apostolu avehetavela.​—Atos 5:17, 18, 27-29.

9. Ngetyi tyipopia 2 Timóteo 1:7 olie utukuatesako opo tukole omutima?

⁹ Jose na Raabe na Jesus nono apostolu, ankho vatokola okulinga etyi tyaviuka. Valekesile okuti vakola omutima, ha-mokonda younongo wavo, mahi omokonda ankho vayumba onthumbi mu Jeova. Tyina tulambela movitateka vimwe tuesukisa okukola omutima, tuna okuyumba onthumbi mu Jeova atuheliyumbu onthumbi onthue muene. (Tanga 2 Timóteo 1:⁠7.) Matutale oñgeni tupondola okukola omutima tyina tuvasiwa novitateka mombunga no mewaneno.

OVITATEKA VIHANDA OKUKOLA OMUTIMA

10. Omokonda yatyi ovakuendye Ovakristau vesukisila okukola omutima?

¹⁰ Ovakuendye Ovakristau valambela movitateka ovinyingi, vesukisa okukola omutima opo vaumbile Jeova. Mahi vapondola okulilongesila kongeleka ya Salomau yokukola omutima, etyi alinga omatokolo nounongo opo atunge ondyuo ya Huku. Tyotyili, ovakuendye vahongolelwa novohe, mahi kavapondola okuvelingilako omatokolo akolela. (Provérbios 27:11) Ovakuendye vesukisa okulinga omatokolo nounongo konthele yomapanga, yovitalukiso, no ñgeni mavatualako okukala novitwa oviwa iya natyina vahanda okumbatisalwa. Vesukisa okukola omutima opo vahambukiswe Huku, avahahambukiswa Satanasi.

11, 12. (a) Oñgeni Moisesi alekesa okuti wakola omutima? (b) Oñgeni ovakuendye vapondola okuhetekela Moisesi?

¹¹ Etokolo liakolela ovakuendye vena okulinga, okonthele yetyi mavalingi mokueenda kuomuenyo wavo. Movilongo vimwe, ovakuendye vakuluminyua okuenda monosikola ononene opo vaovole ovilinga viveavela onombongo ononyingi. Movilongo ovikuavo onombongo kambumoneka iya ovakuendye vamwe vasoka okuti vena okuundapa unene opo vakuateseko onombunga mbavo. Inkha uvasiwa monkhalelo ngoyo soka ku Moisesi. Watekulilwe nomona wa Farao iya ankho upondola okukala omuhona ine okunkhimana. Tyafuile wakuluminyinue nombunga yae yoko Egitu, novalongesi vae novanthu ovakuavo! Mahi Moisesi nomutima wakola, aholovona okukala novanthu va Huku. Etyi asapo Egitu nomalumono omo Egitu ankho wayumba onthumbi mu Jeova nomutima auho. (Hebreus 11:24-26) Mokonda yotyo, Jeova emuyambe iya mekemuyamba vali unene komutwe wandyila.

¹² Tyina ovakuendye nokuakola omutima vaovola ovilinga meongano lia Jeova nokupaka tete momuenyo wavo Ouhamba wa Huku, Jeova uveyamba. Ngotyo, Jeova makuatesako onombunga mbavo muetyi vesukisa. Kohale, omukuendye Timoteo wapakele tete momuenyo wae ovilinga via Huku iya nove otyo upondola okulinga.a (Tala okatoi.)​—Tanga Filipenses 2:19-22.

13. Omokonda yatyi omphange umwe ankho esukisa okukola omutima opo avase ovilinga meongano?

¹³ Omphange umwe ko Estados Unidos, ankho wesukisa okukola omutima opo aovole ovilinga meongano lia Jeova. Wapopia okuti: “Puetyi ankho ndyimona ankho ndyina ohonyi. Ankho hityivili okutomphola novanthu Mondyuo Yomaliongiyo iya ankho tyivilapo tyina namelivasi novanthu nehei movilinga viokuivisa.” Nekuateso lio vohe novanthu ovakuavo mewaneno, omphange oo etyivili okukala omukokoli-ndyila. Wati: “Mouye wa Satanasi ovanthu vetulunda opo tuende monosikola ononene, nokukala no nombongo ononyingi nokunkhimana.” Tupu waimbuka okuti ovanthu ovanyingi kavetyivili okuvasa ovilinga ine vetupu onombongo ononyingi iya otyo tyiveetela vala okunumana, nomaluihamo. Ayawisako okuti: “Okuumbila Jeova tyelikalela unene, mokonda tyituetela ehambu enene nokukala nomuenyo una esilivilo.”

14. Onalupi ovohe Ovakristau vesukisa okukola omutima?

¹⁴ Ovohe Ovakristau tupu vesukisa okukola omutima. Mongeleka, omuhona wove upondola okukuita opo uundape vali momuvo upetuka, monthiki ulinga efendelo liombunga ine mononthiki uivisa ine okuenda komaliongiyo. Ove wesukisa okukola omutima opo upopile omuhona wove okuti katyitavela iya opo waave ongeleka ongwa kovana vove. Ine hamwe, ovohe vamwe mewaneno vayeka ovana vavo valinge ovipuka vimwe ove uhahande ovana vove vevilinge. Iya vapondola okukupula omokonda yatyi uhahandela ovana vove valinge ovipuka ovio. Ove wesukisa okukola omutima opo uhangunune nawa omokonda yatyi uhahandela

15. Oñgeni o testu ya Salmo 37:25 noya Hebreus 13:5 mbukuatesako ovohe?

¹⁵ Tupu ovohe vesukisa okukola omutima opo vakuateseko ovana vavo okuovola ovilinga meongano lia Jeova. Mongeleka, ovohe vamwe vena owoma wokulunda ovana vavo opo vakale ovakokoli-ndyila ine okukaundapa kuna kuesukisa ovaivisi ine omo Mbetele ine okukuatesako ovilinga viokutunga Onondyuo Mbouhamba no Nondyuo Mbovionge. Omokonda yatyi? Tyafuile vasoka okuti ovana vavo ha kamavetyivili okuvetekula tyina vamakulupa. Mahi, ovohe ovanongo vakola omutima iya avakala nonthumbi yokuti Jeova mafuisapo omilao viae. (Tanga Salmo 37:25; Hebreus 13:5.) Tupu vakuatesako ovana vavo okukala nomutima wakola nokuyumba onthumbi mu Jeova.​—1 Samuel 1:27, 28; 2 Timóteo 3:14, 15.

16. Oñgeni ovohe vamwe vakuatesileko ovana vavo okuvasa ovilinga meongano iya ouwa patyi watundililako?

¹⁶ Ovalinepi vamwe vakala ko Estados Unidos vakuatesileko ovana vavo okuvasa ovilinga meongano lia Jeova. Omulume watyo wati: “Tyina ovana vetu vehenehimbike okueenda nokupopia, onthue tuvepopila konthele yehambu litundilila kokukala omukokoli-ndyila, nokuundapa mewaneno. Pahe otyo vahanda okulinga. Okuovola nokuvasa ovilinga meongano lia Jeova, tyakuatesako ovana vetu okulityilika omahongiliyo ouye wa Satanasi, nokupaka tete momuenyo wavo ovilinga via Jeova.” Omukuatate omukuavo una ovana vevali wahoneka okuti: “Ovohe ovanyingi valinga ononkhono opo vakuateseko ovana vavo opo vakalongeswe mo nosikola ononene, nokukala nomunkhima movinyano. Mahi hahe vali okulinga ononkhono mbokukuatesako ovana vetu opo vaovole ovilinga vivekuatesako okukala noupanga omuwa na Jeova. Ame ndyihambukwa unene tyina ndyitala ovana vange vavasa ovilinga meongano lia Jeova.” Ove upondola okukala nonthumbi yokuti Jeova uyamba ovohe vakuatesako ovana vavo okuvasa ovilinga meongano liae.

KOLA OMUTIMA MEWANENO

17. Omovipuka patyi Ovakristau vesukisa okukola omutima mewaneno?.

¹⁷ Tupu nonthue tuesukisa okukola omutima mewaneno. Mongeleka, ovakulu vewaneno vesukisa okukola omutima tyina vatomphola nomunthu walinga onkhali onene ine tyina vakuatesako omunthu una otyitateka tyekongoko. Ovakulu vamwe vewaneno valongesa Ombimbiliya ononkhuatwa mokaleya nokukevelingila-ko eliongiyo. Iya oityi onomphange vahanepelwe valinga? Vena onomphitilo ononyingi mbokukola omutima opo vaumbile Jeova. Vapondola okukala ovakokoli-ndyila ine okuilukila kuna kuesukisa ovaivisi, nokukuatesako ovilinga viokutunga Onondyuo Mbouhamba, nokuenda Kosikola Yovaivisi Vouhamba wa Huku. Iya alo umwe vamwe vakongwa opo vende Kosikola yo Gileade.

18. Omonkhalelo patyi onomphange vakulupa vesukisa okukola omutima?

¹⁸ Onthue tuhole unene onomphange mbetu vakulupa iya tupandula unene tyina tukala navo mewaneno! Namphila vamwe vehetyivili vali okulinga ovipuka ankho valinga kohale movilinga via Huku, mahi nkhele vakola omutima iya vakuatesako ewaneno. (Tanga Tito 2:3-5.) Mongeleka, omphange wakulupa una okukola omutima, inkha ovakulu vewaneno vemuita okukuatesako omphange umwe omuhikuena konthele yokuvala omuvalo ukahi nawa. Omphange wakulupa kamakapopia omapita omuhikuena mokonda yomuvalo wae, mahi matomphola nae monkhalelo ikahi nawa, nokumukuatesako okusoka oñgeni omuvalo wae ukalesa vakuavo. (1 Timóteo 2:9, 10) Tyina onomphange vakulupa valekesa ohole yavo mononkhalelo ombo, vapameka ewaneno.

19. (a) Oñgeni ovakuatate vambatisalwa vapondola okukala nomutima wakola? (b) Oñgeni Filipenses 2:13; 4:13 ikuatesako ovakuatate okukola omutima?

¹⁹ Ovakuatate vambatisalwa navo vesukisa okukola omutima, nokuundapa. Tyina vaovola okuundapa ngovakuatesiko vovakulu vewaneno ine ovakulu vewaneno, tyieta ouwa mewaneno. (1 Timóteo 3:1) Mahi vamwe vahumaina okuovola ovilinga ovio. Pamwe omukuatate walingile oviponyo kohale iya pahe usoka okuti kapondola okukala omukuatesiko wovakulu vewaneno ine omukulu weuaneno. Omukuatate umwe upondola okusoka okuti utupu ounongo wokukala novilinga ovio. Inkha nove usoka ngotyo, Jeova upondola okukukuatesako okukola omutima. (Tanga Filipenses 2:13; 4:13.) Hinangela ongeleka ya Moisesi. Nae wasokele okuti kafuilepo opo alinge etyi Jeova emutuma. (Êxodo 3:11) Mahi Jeova emukuatesako okukola omutima iya etyivili okulinga etyi emutuma. Oñgeni omukuatate wambatisalua apondola okukola omutima? Una okulikuambela opo Jeova emukuateseko nokutanga Ombimbiliya ononthiki ambuho. Tupu upondola okusokolola konongeleka mbovaumbili va Jeova ankho vakole omutima. Nomutima weliola, upondola okuita kovakulu vewaneno vekukuateseko okuliava opo ukuateseko ewaneno muetyi tyesukisa. Onthue tuavela ondundo ovakuatate aveho vambatisalwa opo vakole omutima nokuundapa unene mewaneno!

“JEOVA . . . UKAHI NOVE”

20, 21. (a) Oityi David ahinangelesile Salomau? (b) Onthumbi patyi tupondola okukala nayo?

²⁰ Ohamba David wahinangelesile Salomau okuti Jeova makala nae alo amana okutunga ondyuo ya Huku. (1 Crônicas 28:20) Tyotyili Salomau wasokololele ko nondaka ombo, kayekele eti liae nokuhena ounongo vimutyilike okuundapa. Mahi wakolele unene omutima iya nekuateso lia Jeova amanuhula okutunga ondyuo ihuvisa unene momanima epandu-vali notyihupe.

²¹ Ngetyi Jeova akuatesileko Salomau, nove upondola okukukuatesako okukola omutima otyivili okuundapa tyilinge mombunga ine omewaneno. (Isaías 41:10, 13) Inkha tukola omutima tyina tuumbila Jeova, tupondola okukala nonthumbi yokuti metuyambe pehepano, no komutwe wandyila. Moluotyo, “kola omutima. . . iya ohimbika okuundapa.”