Linga Ngetyi Ukuate Nawa Omuvo Wove

Tyo Tete: Onganeka Nawa Ovipuka

Soka ku etyi tyina okulingwa tete: Ombimbiliya yati: ‘Talei nawa ovipuka viesukisa vali.’ (Ova Filipu 1:10) Honeka ovipuka viesukisa vali, vina umwe okulingwa tete. Mahi tupu hinangela okuti pamwe otyipuka tyimwe tyesukisa umwe, ngetyi okulanda okulia, mahi hakuti ngotyo tyina okulingwa tete, poola yatyo opo. Tupu, pamwe otyipuka usoka okuti una umwe okutyilinga poola yatyo wetyisoka, ngetyi okutala tyimwe uhole mo televisau, pamwe katyesukisile-ale unene.a

Panga evi molingi mokweenda kwonthiki. Omukanda wa Eclesiastes 10:10 wati: “Onkhava yalimpha okueheilipika, omunthu pokutyoka ututumba. Mahi ounongo ukuatesako omunthu alingi nawa ovipuka.” Onondaka ombo mbutulongesa-tyi? Ine usoka tete etyi molingi, opo motyivili okukuata nawa omuvo wove. Ovipuka vina weete okuti vikupola vala omuvo nononkhono, vipakela ponthele. Tyina wamalingi tyimwe wapangele, watala ñgaa wamana liwa, wahakevele vali, kwata otyikwavo. Okusoka umwe nawa etyi molingi, utyivila okulinga ovipuka ovinyingi momuvo wehehi, ngomunthu wokualipika onkhava yae.

Wehelipakele ovipuka ovinyingi. Wahapesele omuvo wove novipuka viehesukisile-ale, utyii umwe okuti vimana vala omuvo. Mahi tupu una okulunguka wahapange okulinga ovipuka ovinyingi monthiki ike vala. Ine ulinga ngotyo, mokalela vala okututumba ulinge atyiho wapanga, pahe olingi vala omaluyeñge-yeñge.

Tya Vali: Lunguka Kovimphulu Viomuvo

Okupanga tyimwe ohetyilingi monthiki yatyo wasoka okutyilinga, nokulinga omunthu wokuna owoma wokuti pahe mandyilingi tyongandi no tyongandi. “Ou utala-tala komphepo, kakunu, ou utala-tala komakaka, kakateya.” (Eclesiastes 11:4) Onondaka ombo mbutulongesa-tyi? Omunthu tyina apanga tyimwe, mahi ehetyilingi ngo omu etyipangela, uti umwe oe wanyana nomuvo, oku otyo ovilinga ena okulinga vitai. Omunthu kapondola okuhimbika vala okulima tyina ena umwe onthumbi yokuti ombila mailoko. No onthwe katupondola okutila owoma wokuti pahe mandyilingi tyongandi no tyongandi mokonda vala onthiki ya muhuka katwii. Pamwe tupondola okuti hahe tukevelele-po katutu tutale oñgeni ovipuka maviende, pahe ngo opo vala tulinga etyi tuasoka. Otyo tyikahi nawa mokonda omukanda wa Provérbios 14:15 wati “una walunguka unoñgonoka nawa apa maliate.” Mphuainyo, tyesukisa umwe okusoka nawa, nokupula-pula vimwe tyina tuna etyi tuahanda okulinga. Mahi tupopie umwe otyili, pamwe katyitavela okuti mandyilingi tyongandi otyo una umwe onthumbi yokuti atyiho matyiviuku vala nawa. — Eclesiastes 11:6.

Okuhanda vala atyiho tyiviuke. Omukanda wa Tiaku 3:17, wati: ‘Ounongo wo keulu wapola pokati.’ Tyina tulinga otyipuka, otyiwa umwe okulinga otyipuka tyikahi nawa. Mahi pahe otyitateka, omokonda pamwe tuahanda ñgeno atyiho tulinga tyiviuka vala. Okusoka ngotyo, matunumana umwe vala, matusoko okuti tutupu-ale etyi tukahi nokulinga. Nkhele tusoke komunthu uli nokulilongesa okupopia elaka ekuavo. Omunthu ngoo, apeho una okuhinangela okuti vimwe mapengesa umwe. Una okulilongesila ku evi apengesa. Mahi ine usoka okuti atyiho apopia tyina umwe vala okuviuka, ngwe helaka liae-ko, opo tyina amatengula ondaka imwe, manumana unene. Okuti ngotyo manoñgonoka liwa ovipuka? Naina otyiwa umwe okuti, oku otyo tulikuatehila tulinge nawa ovipuka, oku otyo tutyii umwe okuti vimwe matupengesa. Ombimbiliya yati: “Vokulipaka koututu vena onondunge.” (Provérbios 11:2) Hatyili? Omunthu tyina elikondola kouna, na tyina umwe apengesa tyimwe, uyola vala aende no komutwe novilinga viae.

Tya Tatu: Wahasuke Vala Novilinga Tyapwa, Hambukilwa Etyi Una

Linga ngetyi: Undapa umwe, mahi pamwe opululukua-po. “Hahe vali okupululukua-po katutu tyipona okuundapa unene olambesa, otyo okutaata vala omphepo.” (Eclesiastes 4:6) Omunthu tyina esuka umwe vala novilinga, nomuvo wokupumphama alie-vo etyi aundapa keumono. Mahi tupu kuna ovanthu vamwe vananga, vanyana novilinga, vapesela umwe vala omuvo. Ombimbiliya yati tuna okulinga ovanthu vokuhole ovilinga, vaundapa umwe nawa, mahi tupu vapululukuapo valie-vo etyi vaundapa. Ehambu tukala nalio tyina tulinga ngotyo, “otyali tya Huku.” — Eclesiastes 5:19.

Lala umwe olumphoki. Umwe povanthu vokuahoneka Ombimbiliya watile: “Mandyikalangalapo ndyilale nombembwa.” (Salmo 4:8) Ovakulu, opo vakale umwe nawa, avakala umwe nononkhono vetyivile okulinga nawa ovipuka, ononthiki mbatyo ambuho vena okulala onoola etyinana. Omunthu tyina alala umwe nawa olumphoki, uli nokukuata nawa omuvo wae mokonda monthiki onkhuavo tyina apindukapo, uti umwe oe ulinga nawa ovilinga viae, oe uhinangela liwa ovipuka, oe unoñgonoka liwa ovipuka. Mahi ine tukalangalapo eli lietaka, komuhuka tyina kutya, tuti vala, ovipuka katuvilingi-ale nawa, nga tualinga, atyiho pahe atyitunumanesa vala.

Panga evi uvila umwe okulinga. “Hahe vali okuhambukilwa etyi omaiho eete tyipona okusuka vala novipuka ovinyingi wahamamono-ale.” (Eclesiastes 6:9) Onondaka ombo mbutulongesa-tyi? Omunthu wonondunge, kati tyina amamono otyipuka utyihanda poola yatyo opo, haunene umwe ovipuka vina ei okuti kevivili-ale. Kati ñgaa tyina amamono otyipuka tyili nokulandeswa atutumba etyilande-po, pamwe hamwe akalevala umwe onombongo. Omunthu wokuhambukilwa etyi ena, ‘etyi omaiho ae eete.’

Tya Kuana: Tavela Onondunge mbo Mbimbiliya

Soka ku evi utavela. Evi walongeswa, evi utavela, ovio vikupopila etyi tyaviuka netyi tyapenga, etyi tyesukisa netyi tyehesukisile. Omunthu tyina alongeswa umwe onondunge, elikuatehila alinge ngetyi alongeswa, utyivila okulinga ovipuka viesukisa vali, utyivila okukuata nawa omuvo wae. Mahi onondunge ngo ombo mbuvasiwa-pi? Ovanyingi vamona okuti omukanda una onondunge mbukahi nawa, Ombimbiliya. — Provérbios 2:6, 7.

Humba vakwenyi. Ombimbiliya yati oluembia ‘luwaneka nawa kumwe ovanthu.’ (Ova Kolosu 3:14) Ine katuhumbu vakuetu, haunene umwe vo meumbo lietu, katukala nawa, katukala nehambu. Ovanthu vokuehesuku na vakuavo, vesuka umwe vala nonombongo, vetupu ehambu. Otyo Ombimbiliya yatila, omunthu wonondunge, omunthu wokuhole vakuavo. — 1 Ova Kolindu 13:1-3; 1 Suau 4:8.

Likuatehila unoñgonoke nawa Huku. Omukulu umwe utiwa o Geoff ankho una ovilinga vikahi nawa, meumbo velivila vala nawa nomukai wae, vena ovana vevali, una omapanga ekahi nawa. Mahi mokonda otyilinga tyae okuhakula ovanthu vavela, ononthiki mbatyo ambuho umona ovanthu veihamenwa, vamwe vanyima umwe. Ankho ulipula okuti: ‘Ñgaa etyi, otyo umwe tueila kouye?’ Nthiki imwe, atange omikanda vyo Nombangi mba Siovaa, avasi-mo ekumbululo liepulo olio ankho ehole okulilinga.

Geoff apopila omukai wae novana vae etyi ankho eli nokulilongesa, navo avahimbika okulilongesa Ombimbiliya. Okutuka umwe apa vehimbika okulilongesa Ombimbiliya, aveho meumbo avahimbika okukuata nawa omuvo wavo, avahambukwa mokonda vetyimona okuti komutwe wandyila kamatukamona vali ovivi nononkhumbi tuhole okumona hono. — Eholololo 21:3, 4.

Etyi tyaendele na Geoff, tyituhinangelesa onondaka mba Sesusi mbokuati: “Vena ehambu ovo vana vetyii okuti vesukisa okuhongolelwa na Huku.” (Mateusi 5:3) Okuti wahanda ñgeno unoñgonoka vali nawa Huku? Tukupopile umwe, otyo otyipuka otyinene vali upondola okulinga momwenyo wove auho.