OSAPI YOKONDYE
Okuti o Pornografia Inyona Ine Kainyono?
Ouye hono weyula o pornografia.a Ipondola okuvasiwa momaiviso, no monosinema, no moviimbo, no momikanda, no motelevisau, nomo novideo game, no monotelefone, nomo Internete. Ovanthu hono vatala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola ngatyina oviwa. Ovanyingi movilongo ovinyingi vekahi nokuvitala vali tyipona kohale.—Tala okakasa “Otyili Konthele Yovipuka Vihongiliya Ovanthu Okulinga Otyihola.”
Onkhalelo ovanthu vekahi nokutala ovipuka ovio tupu ikahi nokupiluluka. Omulongesi Gail Dines wahoneka okuti: “Omalutalatu oo hono eliyandyana unene iya etyi ankho tyitalawa ngatyina otyivi, hono otyiwa.”
Oñgeni utala ovipuka ovio? Okuti ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola opala vala okulipola ounye kavinyono, oukola wiipaa, ine petupu etyi tyilinga? Jesus wati: “Kese omuti omuwa wiima ovinyango oviwa, anthi, kese omuti omuvi wiima ovinyango vihasilivila.” (Mateus 7:17) Ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, vieta ovinyango patyi? Opo tuvase ekumbululo, tutalei omapulo amwe konthele yotyo.
Oñgeni ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola vikalesa omunthu?
OITYI OVANONGO VAPOPIA: Ovipuka ovio inkha uvityiliya kumetyivile okuviyekapo, ovaovololi vamwe no nondotolo alo umwe vetyieleka nokunwa ovihemba vikoleswa ine okusipa epangwe.
Brian,b ankho wetyiliya okuvitala mo Internete, wati: “Ankho petupu natyike tyipondola okunthalameka. Ankho ndyilitehela omapita ngatyina nakuatwa omphupu. Ankho ndyiteketa nokuihama omutwe. Nalingile ononkhono opo ndyityiyekepo, mahi konyima andyityiwanepo vali.”
Ovanthu vatala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, vaholeka ovituwa viavo. Kavapopi iya ononkhembi. Tyotyili, ovanyingi vamona emone mokonda velitehelela okuti vekahi aveke, nokuna ohonyi, nokuasukalala, nokuasoya, nokuanumana. Pamwe, alo umwe veliipaa. Serge, ankho utala apeho ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola motelefone yae wati: “Ankho nasukalala, hityii oityi mandyilingi. Ankho ndyilitehela okuti ndyikahi andyike, ndyitupu esilivilo, nokulivela onombei, ngoti ankho ndyikahi mokaleya. Ankho ndyina ohonyi nowoma wokuovola ombatelo.”
Alo umwe okutala vala katutu ovipuka ovio, tyipondola okueta ovitateka. Dr. Judith Reisman, omuovololi konthele yovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, wapopila o komisau yo Senado ko América okuti okutala omalutalatu ovipuka ovio, tyipaka otyilimbo komutima tyipuilisa okutyinyimako. Susan, una omanima 19, ankho utala ovipuka ovio mo Internete wati: “Omalutalatu ekahi momutwe wange. Ndyeesoka otyo nehetyihandele. Ankho ndyilitehela okuti nalumwe mandyityivili okuliyovola kovipuka ovio.”
ETYI TYEETA: Ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola vipaka moupika nokunyona vana vevitala.—2 Pedro 2:19.
Oñgeni ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola vikalesa onombunga?
OITYI OVANONGO VAPOPIA: “Ovalinepi, nonombunga veliyapuka mokonda yovipuka ovio.”—Omukanda The Porn Trap, wa Wendy na Larry Maltz.
Ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, vinyona ovinepo no nombunga mokonda
Vinyona onthumbi, noupanga, nohole motyinepo.—Provérbios 2:12-17.
Vieta elungavi, nokuhesuku, nokuhakala nehambu nou muelinepa nae.—Efésios 5:28, 29.
Vikalesa nomahando omavi okulinga oundalelapo nomunthu wehelinepele nae.—2 Pedro 2:14.
Vilunda vana vevitala okukuluminya vana velinepa navo okulinga otyihola monkhalelo yahaviukile.—Efésios 5:3, 4.
Vilunda omunthu okulinga oumbalehi.—Mateus 5:28.
Ombimbiliya ipopila vana velinepa opo “vahalavise” vana velinepa navo. (Malaquias 2:16) Oumbalehi upondola okuhanyauna otyinepo, nokutuala kokulinyunguluka nokulihenga. Otyo tyinyona ovana.
Ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, tupu vipondola okuetela ovana oluihamo. Brian wapopiua konthyimbi wati: “Etyi ankho ndyina omanima ekwi, putyina ankho tunyana okuliholamena navasa omikanda via tate ankho vilekesa ovanthu valinga otyihola. Andyihimbika okuvitala tyaholama, tyotyili hityii omokonda yatyi ankho ndyitalela omalutalatu ana. Nahimbika okutyiliya okutala ovipuka ovio alo etyi nekula.” Ovanongo vapopia okuti ovipuka ovio vihongiliya ovakuendye novakainthu okuhanda liwa ovalume ine ovahikuena otyo vehekulile nawa, nokulala novanthu monkhalelo yahaviukile, nokuti hono wanumana muhuka wahambukua.
ETYI TYEETA: Ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, vinyona oupanga omuwa, nokueta ononkhumbi noluihamo.—Provérbios 6:27.
Oityi Ombimbiliya ipopia konthele yovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola?
ONDAKA YA HUKU YATI: “Ipaei ononthele mbolutu luenyi . . . konthele yomaumbalehi, esilo, oluiho luotyihola, omahando omavi nepeleyo mokonda otyo okufenda ovilolo.”—Colossenses 3:5.
Jeovac Huku, uyele ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola. Ha mokonda kahande ovanthu valinge otyihola. Mokonda wetutunga nehando liokulinga otyihola, nokuaetako otyinepo opo ovalinepi vakale nehambu, nohole, nokukala novana.—Tiago 1:17.
Naina, omokonda yatyi tupopila okuti Jeova uyele unene ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola? Tutalei omahunga amwe.
Utyii okuti ovipuka ovio vipondola okunyona omuenyo wovanthu.—Efésios 4:17-19.
Utuhole iya uhanda okutuyakulila kovipuka ovivi.—Isaías 48:17, 18.
Jeova uhanda okuyakulila ovinepo no nombunga.—Mateus 19:4-6.
Uhanda tukale novituwa viasukuka, nokukala nonthilo navakuetu.—1 Tessalonicenses 4:3-6.
Uhanda tukale nonthilo nepondolo etuavela liokulityita, nokuliundapesa monkhalelo yaviuka.—Hebreus 13:4.
Jeova utyii okuti ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, vilekesa elungavi, nolusoke luahaviukile lwa Satanasi konthele yotyihola.—Gênesis 6:2; Judas 6, 7.
ETYI TYEETA: Ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, vinyona oupanga omunthu ena na Huku.—Romanos 1:24.
Mahi, Jeova una okankhenda okanene navana valinga ononkhono mbokuliyovola kovipuka ovio. Ombimbiliya yati: “Jeova omuna-kankhenda iya omuna-tyieve, uhakanyauka okunumana no kuna oluembia olunene. Mokonda oe wii nawa oñgeni tuatungwa, uhinangela okuti tuatunda keheke.” (Salmo 103:8, 14) Wiita vana veliola omutima vakondoke kwe opo ‘vavase okankhenda vahatokalelele opo vavatelwe momuwo waviuka.’—Hebreus 4:16; tala okakasa kati “Liyovola Kovipuka Vihongiliya Ovanthu Okulinga Otyihola.”
Ovanthu ovanyingi vekahi nokutavela okukuatesuako na Huku. Okuti ombatelo yae ongwa? Tala etyi Ombimbiliya ipopia konthele ya vamwe vetyivila okuyekapo ovituwa ovivi, yati: “Onwe muasukukiswa, . . . onwe muakaleswa onosandu, . . . onwe mutiwa ovaviuki menyina lia Tatekulu yetu Jesus Kristu, nononkhono mba Huku yetu.” (1 Coríntios 6:11) Nga apostolu Paulu, ovanthu ovo vapondola okupopia okuti: “Ame ndyina ononkhono movipuka aviho, mokonda ya una umpha epameko.”—Filipenses 4:13.
Susan wayekapo otyituwa tyokutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga otyihola, wati: “O Jeova vala upondola okukukuatesako okuyekapo otyituwa otyo. Inkha umuita ekukuateseko nokukuhongolela, mokala tyasukuka komaiho ae. Jeova kamekuyeke.”
a Ondaka “pornografia,” omikanda no nosinema vialingwa pala okuhongiliya ovanthu okulinga otyihola mokulekesa nomokupopia konthele yovanthu vahavalele ine valinga otyihola. Otyo tyipondola okukutikinya omalutalatu, no novideo.
b Omanyina monthele ei apilululwa.
c Jeova enyina lia Huku ngetyi tyipopia Ombimbiliya.