OSAPI YO KONDYE | HAMBUKILWA OVILINGA VIOVE
Hambukilwa Ovilinga Viove
“Ovanthu aveho valia, vanwa, avahambukwa mokonda yovilinga viavo vaundapa nononkhono. Otyo, otyali tya Huku.” (Eclesiastes 3:13) Inkha Huku uhanda tuhambukilwe ovilinga vietu, okuti ketulekesa oityi tuna okulinga opo tuvihambukilwe? (Isaías 48:17) Tupandula unene Huku mokonda Nondaka yae Ombimbiliya—utulekesa oityi tuna okulinga opo tupande ovilinga vietu. Tala onondonga mbumwe mbo Mbimbiliya mbupondola okukukuatesako okupanda ovilinga viove.
KALA NOLUSOKE LUAVIUKA KONTHELE YOVILINGA
Inkha ovilinga viove vikuponeswa unene, noñgonoka okuti, “okuundapa unene tyieta ouwa omunene.” (Provérbios 14:23) Tyieta ouwa patyi? Okuundapa unene tyitukuatesako okuliovolela etyi tuesukisa. Huku walaa okuti vana vemufenda nomutima auho, meveavela atyiho vesukisa. (Mateus 6:31, 32) Mahi, uhanda nonthue tuundape nombili, atuhavake.—2 Tessalonicenses 3:10.
Okulinga ngotyo, matyitukuatesako okutualako novilinga vietu. Okuundapa, onkhalelo imwe ongwa yokufuisapo otyilinga tyetu. Joshua, una omanima 25, wati: “Okuliovolela etyi wesukisa tyihambukiswa. Inkha utyivila okulilandela etyi wesukisa, ngotyo, ovilinga viove vikahi nokukukuatesako.”
Tupu, okuundapa unene tyitukuatesako okuhelitombo. Tyotyili—ononkhono kambupu ku muene. Tyina tulilongesa okupanda ovilinga vietu—namphila tyina tuvitala ngoti vialema ine vitumbisa ombungo—tupondola okukala nehambu liokunoñgonoka okuti tukahi nokulinga etyi tyakolela. Tyina tulinga ngotyo, katukala vali nolusoke luokuti katupondola okuundapa unene. (Provérbios 26:14) Okuundapa tyihambukiswa. Aaron wapopiua monthele yokualamba, wati: “Tyina namehimama nokuundapa, ndyihambukwa. Pamwe ndyiponwa unene—iya na vakuetu vapondola okutyimona okuti ovilinga viange ovinyingi, mahi ndyityii okuti ndyikahi nokulinga etyi tyihambukiswa.”
UNDAPA NOMUTIMA AUHO
Ombimbiliya ipopia unene konthele yomulume “omunongo movilinga viae,” nomukai “uhambukilwa ovilinga viomaoko ae.” (Provérbios 22:29; 31:13) Tyotyili, ounongo kauya vala awike. Iya ovanthu ovanyingi kavahande okulinga ovipuka vehevili nawa. Hamwe otyo vahahandela ovilinga viavo, iya avahalingi ononkhono opo vevivile nawa.
Tyotyili, omunthu upondola okulilongesa okupanda ovilinga aviho—inkha ulinga ononkhono mbokuvityiliya, okulilongesa oñgeni ena okuvilinga vali nawa. William una omanima 24, wati: “Tyina ulinga atyiho uvila movilinga viove, omono ouwa utundililako, tyihambukiswa unene. Mahi, kumakala ngotyo inkha tyina uundapa uvakela-mo ine uundapa vala katutu.”
TALA OÑGENI OVILINGA VIOVE VIKUATESAKO VAKUENYI
Lityilika eliva liokusoka vala konombongo ufetwa. Mahi, lipula okuti: ‘Omokonda yatyi ovilinga evi viesukisila? Inkha kavilingwa—oityi tyimoneka-po? Oñgeni ovilinga viange vikuatesako vakuetu?’
Otyiwa okusoka nawa konthele yepulo liokuahulilila, mokonda, ovilinga vituhambukiswa vala putyina tutyimona okuti vikuatesako vakuetu. Jesus wapopile okuti: “Okuava tyihambukiswa vali tyipona okupewa.” (Atos 20:35) Vapola ouwa kovilinga vietu, havava vala tulandesa inkha tuundapa movenda—novahona vetu—mahi kuna ovanthu ovakuavo vapolako ouwa. Vamwe puvo, ovo meumbo lietu, na vana vesukisa okukuatesuako.
Vomeumbo lietu. Tyina omutwe wombunga aundapa unene opo atekule ombunga yae, uvekuatesako mononkhalelo onombali. Tete, utyivila okuveavela etyi vesukisa, ngetyi okulia—nomuvalo, na apa vakala. Ngotyo, ufuisapo otyilinga apewa na Huku “tyokutekula ombunga yae.” (1 Timóteo 5:8) Vali, una uundapa nombili pala okutekula ombunga, waava ongeleka ongwa ilekesa okuti okuundapa unene tyakolela. Shane, wapopiua monthele yokualamba, wati: “Tate waava ongeleka yokukala nolusoke luaviuka konthele yovilinga. Ankho okalupindelu, iya ankho uundapa unene, kavake vakuavo. Ongeleka yae, yandongesa okupanda ovilinga ndyilinga, viokupangiya ovipuka mavikuatesako vakuetu.”
Vana vesukisa okukuatesuako. Apostolu Paulu waavelele ondundo Ovakristau “vaundape nombili . . . opo vakale netyi vapondola okuavela una wesukisa” okukuatesuako. (Efésios 4:28) Tyotyili, inkha tuundapa unene opo tulitekule, nokutekula ombunga yetu, tupu matutyivili okukuatesako vana vehena-tyo. (Provérbios 3:27) Ngotyo, okuundapa unene, tyitukuatesako okukala nehambu lituka kokuava.
YAWISAKO VALI
Melongomona Jesus alingilile Komphunda, wapopile okuti: “Inkha omunthu umwe ukukuluminya okuundapa nae oola ike, ove undapa nae onoola onombali.” (Mateus 5:41) Oñgeni upondola okueendela monondonga ombo tyina uundapa? Uhalinge vala etyi waitua ine okulinga vala katutu, mahi yawisako vali. Panga etyi uhanda okulinga, likuatehila opo ulinge nawa ovilinga viove, nokulambesa puetyi waitua. Panda ovipuka aviho ulinga.
Tyina ulambesa puetyi waitua, tyilekesa okuti upanda ovilinga viove. Omokonda yatyi? Omokonda, etyi ove ukahi nokulinga utyii. Ukahi nokulambesa puetyi waitua, mokonda wetyihanda, kuakuluminyinwe. (Filêmon 14) Ngotyo, molandula etyi tyikahi mu Provérbios 12:24, yati: “Omunthu una ombili novilinga, makatumina, mahi omunangi, makuluminyua kovilinga.” Tyotyili, ovanyingi puonthue kamatukala ovapika ine okukuluminyua kovilinga. Mahi, una uhaundapa unene movilinga viae, upondola okulitehela okuti ukahi moupika, mokonda apeho utuminwa na vakuavo. Mahi, una ulambesa puetyi aitwa—utyilinga mokonda oe muene wetyihanda. Muene oe ulitumina, kakuluminyua.
OVILINGA VIKALE POMPHANGU YAVIO
Okuundapa unene, tyihambukiswa, mahi, otyiwa okuhinangela okuti kuna ovipuka ovinyingi tuesukisa okulinga. Ombimbiliya ituavela ondundo opo tukale nombili. (Provérbios 13:4) Mahi, kaituavela ondundo yokupaka unene komutwe ovilinga. Eclesiastes 4:6 yati: “Hahe vali okupululukua-po katutu, tyipona okuundapa unene olambesa, okuhatekela momphepo.” Otyo tyilekesa tyi? Tyilekesa okuti, inkha ulinga ovilinga vikumana unene omuvo, kamavikukuatesako, mahi, mavikusoyesa ngatyina ukahi “nokuhatekela momphepo.”
Ombimbiliya ipondola okutukuatesako okukala nolusoke luaviuka konthele yovilinga. Namphila tuesukisa okuendela muetyi yapopia konthele yovilinga, mahi tupu itupopila opo “tupunge nawa ovipuka viakolela vali.” (Filipenses 1:10) Ovipuka patyi viakolela vali? Vimwe, okukala nombunga, nomapanga. Mahi, etyi tyakolela vali, ovilinga vitukuatesako okupameka oupanga wetu na Huku, okutanga Ondaka Yae, nokusokolola kuetyi ipopia.
Vana vatualako okukala nolusoke luaviuka konthele yovilinga, mavapande vali unene ovilinga viavo. William wapopiua konthyimbi, wati: “Naundapele pomunthu umwe una olusoke luaviuka konthele yovilinga. Uundapa unene, iya ovanthu apangiyila ovipuka, vemupopia nawa mokonda ulinga nawa. Iya, kongulohi, tyina amamane ovilinga viae, pahe ukala nombunga yae, nokuovola okupameka oupanga wae na Huku. Otyo tyimukalesa nehambu limwe enene!”