Ha Abandi Ekitiinisa

1. Ahabw’enki nitushemererwa twaheebwa ekitiinisa? (Enfumu 22:1)

NOOKIRA kwenda ngu abandi bakuhe ekitiinisa? Hatariho kubangaanisa nikwo orikwehurira ahabw’okuba tukahangwa n’enyehurira egyo. Kandi nikitushemeza abandi baatuha ekitiinisa. Nikyo Baibuli erikugirira ngu “okugira obushongore [nari ekitiinisa] nikukira efeeza n’ezaabu”!—Shoma Enfumu 22:1.

2-3. Ahabw’enki obumwe nikibaasa kutugumira kuha abandi ekitiinisa, kandi nituza kureeba ki omu kicweka eki?

² Kwonka obumwe nikibaasa kutugumira kuha abandi ekitiinisa, ahabw’okugira ngu nitukira kureeba enshobe zaabo. Kandi turi omu bwire ahu abantu baingi batarikuha bataahi baabo ekitiinisa. Kwonka itwe twine kuba ab’omutaano. Ahabw’enki? Ahabw’okuba Yehova naayenda ngu tuhe “abantu boona ekitiinisa.”—1 Pet. 2:17.

³ Omu kicweka eki, nituza kureeba eki kirikumanyisa kuha abandi ekitiinisa n’oku turikubaasa kukiha (1) ab’omu maka gaitu, (2) ab’eishe-emwe bataahi baitu, (3) n’abatari omu kibiina. Nituza kuta omutima aha kureeba oku turikubaasa kuha abandi ekitiinisa n’omu mbeera zigumire.

NIKIMANYISA KI KUHA ABANDI EKITIINISA?

4. Nikimanyisa ki kuha abandi ekitiinisa?

⁴ Noobaasa kushoboorora ota ekitiinisa? Ekitiinisa nikimanyisa oku orikureeba omuntu n’oku orikumutwariza. Twaha abandi ekitiinisa nituba nitworeka ngu nitusiima emitwarize yaabo, ebi bakozire n’obushoboorozi obu baine. Kwonka, ekitiinisa ekyabuzima kiine kuruga aha mutima.—Mat. 15:8.

5. Niki ekirikubaasa kutuhwera kuha abandi ekitiinisa?

⁵ Yehova naayenda ngu tuhe abandi ekitiinisa na munonga “abakama abarikutegyeka.” (Rom. 13:​1, 7) Kwonka abamwe nibabaasa kugira bati: “Nyowe ekitiinisa niinkiha abantu abarikukikorerera.” Mbwenu shi emiteekateekyere egyo ehikire? Ngaaha buzima. Itwe titurikuha abandi ekitiinisa ahabw’ebi barikukora kyonka, kureka ahabwa rukundo mpango ei twiniire Yehova n’okwenda ngu tumushemeze.—Yos. 4:14; 1 Pet. 3:15.

6. Nikibaasika kuha omuntu ekitiinisa otarikukikuha? Shoboorora. (Reeba n’ekishushani.)

⁶ Kwonka abamwe nibabaasa kwebuuza bati: ‘Nikibaasika kuha omuntu ekitiinisa orikukutwariza kubi?’ Eego. Teekateeka aha by’okureeberaho ebi. Omugabe Saulo akakabukira omutabani Yonasaani omu rweteeraine. (1 Sam. 20:​30-34) Kwonka nabwo Yonasaani akagumizamu naaha ishe Saulo ekitiinisa, kandi yaamushagika omu rutaro kuhitsya obu yaafiire. (Kur. 20:12; 2 Sam. 1:23) Omunyamurwa omukuru Eli akabeiherera Hanna ngu asinzire. (1 Sam. 1:​12-14) Kwonka Hanna akagarukamu Eli omu muringo gw’ekitiinisa n’obu buri omwe omuri Israeli yaabaire naamanya obweremwa obu Eli yaabaire aine omuka ye n’omu bunyamurwa. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Kandi abashaija ba Aseene bakajuma entumwa Paulo barikumweta ‘engambi y’amaingi.’ (Byak. 17:18) Kwonka Paulo akabagarukamu omu muringo gw’ekitiinisa. (Byak. 17:22) Twaba twiniire Yehova rukundo mpango kandi turikwenda kumushemeza, nikibaasa kutuhwera kuha abandi ekitiinisa n’omu bwire obu kirikuba kigumire. Ka tureebe abu tushemereire kuha ekitiinisa kandi ahabw’enki.

HA AB’OMUKA YAAWE EKITIINISA

7. Ahabw’enki obumwe kirikutugumira kuha ab’omuka yaitu ekitiinisa?

⁷ Oburemeezi. Nitumara obwire bwingi n’ab’eka yaitu n’ahabw’ekyo nitumanya okubaasa kwabo n’obweremwa bwabo. Abamwe nibabaasa kuba baine endwara erikutureetera kugumirwa kubareeberera nari barengirwe amaganya. Abandi nibabaasa kugamba nari kukora ebirikutugwisa kubi. Omu mwanya gw’okureetaho obusingye n’obuteeka omuka, abamwe nibatwariza abandi omu muringo gutari gw’ekitiinisa. N’ekirikurugamu tibarikukwatanisa. Nk’oku endwara y’obuhurizi bw’omu magufa erikuremesa ebicweka by’omubiri kukoragana gye, okutahaana ekitiinisa omuka nikimaraho okukwatanisa. Kwonka okutaha ab’omuka yaitu ekitiinisa ti ndwara etarikukira, nitubaasa kuzibira omuze ogwo kugira ngu gutashiisha emikago ei twine.

8. Ahabw’enki ni kikuru kuha ab’omuka yaitu ekitiinisa? (1 Timoseo 5:​4, 8)

⁸ Ahabw’enki nituha abandi ekitiinisa? (Shoma 1 Timoseo 5:​4, 8.) Omu baruha y’okubanza ei Paulo yaahandiikiire Timoseo, akagamba aha ku ab’eka baine kufayo aha byetengo bya bataahi baabo. Akashoboorora ngu twine kuha ab’eka yaitu ekitiinisa, ti habw’okugira ngu twine kukikora, kureka ‘ahabw’okutiina Ruhanga.’ Okutiina Ruhanga nikimanyisa okuheereza n’okuramya Yehova omu bwesigwa. Yehova niwe yaatandikireho entebeekanisa y’eka. (Efe. 3:​14, 15) N’ahabw’ekyo twaha ab’eka yaitu ekitiinisa, nituba nitukiha Yehova owaatandikireho eka. Egyo ka n’enshonga nungi ahabw’enki twine kuha ab’eka yaitu ekitiinisa!

9. Omushaija n’omukazi we nibabaasa kuhaana bata ekitiinisa? (Reeba n’ebishushani.)

⁹ Oku orikubaasa kuha ab’eka yaawe ekitiinisa. Omushaija orikuha omukazi we ekitiinisa naayoreka ngu omukazi we n’ow’omuhendo baaba bari omu bantu nari bari bonka. (Enf. 31:28; 1 Pet. 3:7) Tarikumuteera, kumuhemura, nari kumureetera kwehurira nk’otaine mugasho. Ariel,a orikutuura Argentina, naagira ati: “Ahabw’oburwaire bw’omukazi wangye, obumwe naakoresa ebigambo ebirikungwisa kubi. Ekyo ku kirikubaho, ninyijuka ngu ebigambo bye tibirikworeka enyehurira ze zenyini. Omu mbeera nk’ezo, ninyijuka 1 Abakorinso 13:​5, aharikumpiga kugamba nawe omu muringo gw’ekitiinisa, kutari kumugarura ahansi.” (Enf. 19:11) Omukazi orikuha iba ekitiinisa naamugambaho gye omu bantu. (Efe. 5:33) Naayetantara ebigambo by’okurengyenza, okukiniika, n’okukubya amaziina, ahakuba ebikorwa nk’ebyo nibishiisha obushwere. (Enf. 14:1) Munyaanyazi-itwe omwe omuri Italy ou iba aine endwara y’okwerarikirira munonga naagira ati: “Obumwe, nindeeba ngu ibanyi naayerarikirira ekirenga. Enyima, nkaba ninkyoreka omu bigambo byangye n’endeebeka y’ah’amaisho ngu tindikumuha kitiinisa. Kwonka nyetegyereize ngu naamara obwire bwingi n’abantu abarikugamba aha bandi omu muringo gw’ekitiinisa, nikimpiga kuha ibanyi ekitiinisa.”

10. Abaana nibooreka bata ngu nibaha abazaire baabo ekitiinisa?

¹⁰ Abaana, mworobere ebiragiro ebirikuteebwaho abazaire baanyu. (Efe. 6:​1-3) Mugambe nabo omu muringo gw’ekitiinisa. (Kur. 21:17) Abazaire baayongyera kukura, nibabaasa kwetenga obuhwezi bwanyu. N’ahabw’ekyo mukore kyona eki murikubaasa kubareeberera. Teekateeka ahari munyaanyazi-itwe María, ou ishe atari Mujurizi wa Yehova. Ishe ku yaarwaire, akareetera María kugumirwa kumureeberera. Naagira ati: “Nkashaba Yehova kugira ngu mpe tata ekitiinisa kandi nkyorekye n’omu bikorwa. Nkateekateeka ngu Yehova ku araabe naanshaba kuha abazaire bangye ekitiinisa, ayeteekateekire kumpa amaani g’okukikora. Nketegyereza ngu tikirikwetengyesa tata kubanza yaahindura emitwarize ye kubaasa kumuha ekitiinisa.” Twaha ab’eka yaitu ekitiinisa n’obu baraabe nibakora enshobe, nitworeka ngu nituha entebeekanisa ya Yehova ekitiinisa.

HA AB’EISHE-EMWE NA BANYAANYAZI-ITWE EKITIINISA

11. Ahabw’enki obumwe kirikutugumira kuha ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe ekitiinisa?

¹¹ Oburemeezi. N’amazima ab’eishe-emwe bagyenzi baitu nibagyendera aha mitindo ya Baibuli. Kwonka obumwe nibabaasa kututwariza omu muringo gutari gw’embabazi, batucwere orubanja, nari batugwise kubi. Haaba haine ‘eki turikufa’ n’ow’eishe-emwe mugyenzi waitu, nitubaasa kugumirwa kumuha ekitiinisa. (Kol. 3:13) Niki ekirikubaasa kutuhwera?

12. Ahabw’enki ni kikuru kuha ab’eishe-emwe bagyenzi baitu ekitiinisa? (2 Petero 2:​9-12)

¹² Ahabw’enki nituha ab’eishe-emwe ekitiinisa? (Shoma 2 Petero 2:​9-12.) Omu baruha ya Petero eya kabiri, akagamba ngu bamwe aha Bakristaayo omu kyasha ky’okubanza bakaba nibagamba kubi aha “b’ekitiinisa,” nibo bareeberezi b’ekibiina. Mbwenu shi baamaraika abeesigwa bakatwaza bata ku baareebire ekyo nikibaho? Ahabw’okugira ngu bakaba nibaha Yehova ekitiinisa, tihaine kigambo kibi eki baagambire aha Bakristaayo abo, n’obu baraabe bahikiriire, kandi baine obushoboorozi bw’okukikora. Kureka, okucwa orubanja bakakurekyera Yehova ngu abe niwe yaabahana. (Rom. 14:​10-12; gyeragyeranisa Yuda 9.) Haine eishomo eriturikwegyera ahari baamaraika abo. Mbwenu shi ku turaabe nituha abarikutuhakanisa ekitiinisa, titushemereire kukiha n’ab’eishe-emwe bagyenzi baitu? Kandi, omu kuhaana ekitiinisa twine ‘kweshumba’ nari kuba niitwe twabanza kukikora. (Rom. 12:10) Twakora ekyo nikyoreka ngu nituha Yehova ekitiinisa.

13-14. Nitubaasa kuha tuta ab’omu kibiina ekitiinisa? Ha eby’okureeberaho. (Reeba n’ebishushani.)

¹³ Oku orikubaasa kuha ab’eishe-emwe ekitiinisa. Abareeberezi, muteereho kuha abandi obuhabuzi omu muringo gwa rukundo. (Film. 8, 9) Mwaba nimuha omuntu obuhabuzi, mukikore omu muringo gw’embabazi, kandi mutagwirwe kubi. Banyaanyazi-itwe, nimubaasa kukora kihango omu kuha abandi ekitiinisa omu kibiina murikwetantara orugambo n’okubeihererana. (Tit. 2:​3-5) Kandi twena omu kibiina nitubaasa kuha abareeberezi ekitiinisa turikukwatanisa nabo kandi tukabasiima ahabw’okukora munonga omu kwebembera enteerane, okubuurira, n’okuhwera abakozire ekibi.—Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Munyaanyazi-itwe orikwetwa Rocío akaba naagumirwa kuha ekitiinisa omureeberezi owaamuhaire obuhabuzi. Naagira ati: “Nkaguubwa kubi ahakuba nkateekateeka ngu akangambira omuringo gutari gw’embabazi. Nkaba mugambaho kubi naaba ndi omuka. Kandi tindahurikize obuhabuzi bwe n’obu ndaabe ntarakyorekire.” Niki ekyahweraire Rocío? Naagira ati: “Ku naabaire ninshoma Baibuli, naashoma aha biri omu 1 Abatesalonika 5:​12, 13, naayetegyereize ngu nkaba ntarikuha ow’eishe-emwe ogwo ekitiinisa, n’ahabw’ekyo nkatandika kweshinja. Nkashaba Yehova kandi naacondooza omu bitabo by’ekibiina kutunga obuhabuzi bw’okumpwera kuhindura emiteekateekyere yangye. Nkarugaho naayetegyereza ngu ow’eishe-emwe akaba ataine buremeezi kureka niinye naabaire nyine amaryo. Hati ninyetegyereza ngu kubaasa kuha abandi ekitiinisa nyine kuba omucureezi. N’obu ndaabe nyine kukora n’amaani kubaasa kuha abandi ekitiinisa, hati nimpurira nyine obusingye na Yehova.”

HA ABATARI MU KIBIINA EKITIINISA

15. Ahabw’enki nikibaasa kutugumira kuha abatari mu kibiina ekitiinisa?

¹⁵ Oburemeezi. Omu kubuurira, nitukira kubugana abantu abatarikufayo aha amazima g’omu Baibuli. (Efe. 4:18) Abamwe nibacwamu kwanga kutuhurikiriza, ahabw’ebi baayegyesiibwe kuruga omu buto. Bakama baitu aha mirimo, nari abashomesa aha ishomero, nibabaasa kutasiima ebi turikukora, kandi abakozi nari abeegi bagyenzi baitu batutwarize kubi. Bwanyima y’obwire nitubaasa kuremwa kuha abantu nk’abo ekitiinisa, kandi kitugumire kubatwariza omu muringo murungi.

16. Ahabw’enki ni kikuru kuha abatari mu kibiina ekitiinisa? (1 Petero 2:12; 3:15)

¹⁶ Ahabw’enki twine kuha abatari mu kibiina ekitiinisa? Ijuka ngu Yehova naayetegyereza oku turikutwariza abatarikumuheereza. Entumwa Petero akaijutsya Abakristaayo ngu ebikorwa byabo birungi nibibaasa kureetera abantu ‘kuhimbisa Ruhanga.’ Ahabw’enshonga egyo akabahiga kushoboorora ebi barikwikiriza “n’obucureezi” kandi omu muringo gw’ekitiinisa. (Shoma 1 Petero 2:12; 3:15.) Abakristaayo baaba nibajuriirira ebi barikwikiriza omu kooti, nari barikugaaniira n’omutaahi, baine kukikora omu muringo gw’ekitiinisa nk’oku baakubatwariize omu maisho ga Ruhanga. Ahabw’okuba Yehova naaba naareeba, kandi arikuhurira byona ebi turikugamba n’oku turikubigamba. Egyo ka n’enshonga nungi eine kutureetera kuha abatari mu kibiina ekitiinisa!

17. Nitubaasa kuha tuta abatari mu kibiina ekitiinisa?

¹⁷ Oku turikubaasa kuha abatari mu kibiina ekitiinisa. Twaba turi omu buheereza, titwine kureetera abantu kuteekateeka ngu nitubareeba nka ab’ahansi ahabw’okugira ngu nibamanya bikye nari tihaine eki barikumanya ahari Baibuli. Omu mwanya gw’ekyo, twine kubareeba nk’ab’omuhendo ahari Yehova kandi nk’abarikutukira. (Hag. 2:7; Fil. 2:3) N’ahabw’ekyo abantu baakujuma ahabw’ebi orikwikiriza, yetantare kwenda kubagaruriza n’ebigambo ebirikubakiniika. (1 Pet. 2:23) Waagambira kubi omuntu, mushabe okusaasirwa ahonaaho. Noobaasa kuha ota abu orikukora nabo ekitiinisa? Orikuteeraho kubatwariza gye kandi okabareebamu ebirungi. (Tit. 2:​9, 10) Waaba ow’amazima, okakora n’obweziriki, noobaasa kutashemeza abantu obutoosha, kwonka noija kushemeza Ruhanga.—Kol. 3:​22, 23.

18. Ahabw’enki ni kikuru kuha abandi ekitiinisa?

¹⁸ Twine enshonga nungi ahabw’enki twine kuha abandi ekitiinisa Twaha ab’omu maka gaitu ekitiinisa, nituba nitukiha Yehova owaatandikireho eka. Kandi twaha ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe ekitiinisa nituba nitukiha Tataitwe omu iguru. Kandi twakiha abatari mu kibiina nikibahiga kuhimbisa Ruhanga waitu n’okumuha ekitiinisa. N’obu abantu abamwe baakuremwa kutuha ekitiinisa, ni kikuru itwe kuteeraho kukibaha. Ahabw’enki? Ahabw’okuba Yehova naija kutuha emigisha nk’oku yaaturaganiise ati: “Abarikumpa ekitiinisa, nibo ndikiha.”—1 Sam. 2:30.