Mukindilileghe “Ukuyengana mwe Babo Batupu”

1. Ukufwana na 1 Batesalonike 5:11, ngimba mbombo yiliku iyi twesa tukulondiwa ukubomba?

NGIMBA ku kipanga kyinu bayengile pamo ukutendekesya Inyumba ya Bunyafyale? Linga mo siyilile, mukukumbuka ingomano isi mwabombile pisiku ilyakwanda mu Nyumba ya Bunyafyale imbya. Mwalinndaghisye fiyo Yehova. Lumo mwahobwike fiyo kangi lumo mwatoliwagha ukwimba ulwimbo ulwakwighulila. Inyumba syitu sya Bunyafyale isi siyengiwe kanunu sikumpala Yehova. Loli tukumpala fiyo umwene linga tukutulapo pambombo iyakuyenga. Imbombo iyi yikongelelapo ikindu kimo ikyakulondiwa fiyo ukukinda ukuyenga itolo. Kukongelelapo ukubakasya abandu aba bikwisa pa malo aghakwiputilapo agha. Untumiwa Pauli inong’onelagha isya muno abaghile ukubakasyila abangi bo ikulemba amasyu agha ghali pa 1 Batesalonike 5:11, apa pafumile umutu wa nkhani iyi.​—Belenga.

2. Ngimba tukuya pakuyobesania isyafiki mu nkhani iyi?

² Untumiwa Pauli kifwanikisyo kinunu fiyo pakubakasya Abakristu abinake. Umwene abanangisyagha ikisa. Mu nkhani iyi, tukuya pakuyobesania muno abatulilagha abakamu na balumbu (1) ukwifimbilisya ku ndamyo, (2) ukuya palutengano na bangi kangi (3) ukukasya ulwitiko lwabo mwa Yehova. Isagha tukete muno tubaghile ukunkongela umwene kangi namuno tubaghile ukubakasyila abakamu na balumbu bitu amasiku agha.​—1 Kor. 11:1.

PAULI ABATULAGHA ABAKAMU NA BALUMBU UKUTI BIFIMBILISYEGHE KU NDAMYO

3. Ngimba Pauli afiketagha bulebule ifindu pa bumi bwake?

³ Pauli abaghanile fiyo abakamu na balumbu. Umwene aghanagha ni ndamyo yonongwa yake abanangisyagha ikisa Abakristu abinake linga bope bikwaghana ni ndamyo. Akabalilo kamo, Pauli akali ni ndalama kangi alondiwagha ukubomba imbombo ukuti afyagheghe ifindu ifyakulondiwa pa bumi bwake nukubatula abinake. (Imbo. 20:34) Umwene apangagha amahema nukulisya. Bo afikile ku Korinti, Pauli abombagha pampene imbombo iyakupanga amahema na Akwila na Prisila. Loli “bwila pisiku lya sabata” alondiwagha ukufumusya ku Bayuda na Bagiriki. Ukufuma apo bo Sila na Timoti bisile, “Pauli alinkwikolania fiyo nukufumusya.” (Imbo. 18:2-5) Pauli akalibibwe ubwighane bwake ubwakumbombela Yehova. Panongwa yakuti Pauli ali kifwanikisyo kinunu mwakwiyipa mubufumusi nukwiyula ukulonda ifindu ifyakulondiwa pa bumi bwake, abakasyagha abakamu na balumbu. Umwene abakumbwisye ukuti bangitikisyagha ifyakulondiwa pa bumi nukupwelelela imbumba syabo ukuti fibapangisyeghe ukutoliwa ukusala “ifindu ifyakulondiwa.”​—Filip. 1:10.

4. Ngimba Pauli na Timoti babatulile bulebule Abakristu abinabo ukwifimbilisya panongwa yakufwimiwa?

⁴ Bo ikipanga kya ku Tesalonike kyandile itolo, Abakristu abapya balyandile ukususiwa fiyo. Bo ikilundilo kya bandu abakususya kitoliwe ukumwagha Pauli na Sila, abene balyandile ukubakola “Abakristu bamo balinkubatwala nkyeni mbakulumba ba nkaya,” balinkukolela balinkuti: “Bosa bababa bikubomba isi sikindene ni ndaghilo sya Kaisari.” (Imbo. 17:6, 7) Ngimba mubaghile ukwinong’onela muno Abakristu abapya aba bayilile nubogha bo abandu ba nkaya babasambukile? Abene bayagha pakuleka ukwiyipa fiyo pakumbombela Yehova, loli Pauli akalondagha ukuti isi sibombiwe. Nalinga ukuti Pauli na Sila balondiwagha ukusokako, abene baketisye ukuti ikipanga ikipya kifighililiwe kanunu. Pauli abakumbwisye Abakristu ba ku Tesalonike ukuti: “Tulinkuntuma uwamyitu Timoti, . . . , ukuti abakasyeghe umwe nukubasubisya ndwitiko lwinu, ukuti nayumo angayunganikagha mbukamandaniwa bububu.” (1 Tes. 3:2, 3) Timoti afwimiwe akakwanda mu tawuni ya kumyabo ku Listra. Umwene aketagha muno Pauli abakasyilagha abakamu na balumbu. Panongwa yakuketa muno Yehova antulilagha, Timoti abasimikisyile abakamu na balumbu abapya ukuti bope ifindu fikuya pakubendela kanunu.​—Imbo. 14:8, 19-22; Hib. 12:2.

5. Ngimba unkamu Bryant akasiwe bulebule nubutuli ubwakufuma ku nkulumba?

⁵ Ngimba mo munjila iyingi yiliku iyi Pauli abakasisye Abakristu abinake? Bo baghomokile ku Listra, Ikonia na Antiokia, Pauli na Barnaba “babimike abakulumba mfipanga fyosa.” (Imbo. 14:21-23) Kisita kukayika abakulumba aba babakasyagha fiyo abakamu na balumbu mfipanga, bo muno bikubombela amasiku agha. Inong’onela isi ayobile unkamu Bryant. Umwene atile: “Bo ndi ni fyinja 15, tata wangu asokilepo pakaya kangi mama wangu alyepusiwe nkipanga. Niketagha ukuti nali nimwene kangi nawile amaka.” Ngimba findu fiki fyalintulile Bryant ukwifimbilisya ku ndamyo iyi? Umwene atile: “Unkulumba wakipanga Tony, ayobesaniagha nanine ku ngomano kangi nutubalilo utungi. Umwene alimbulile isyakufwana na aba baghanagha ni ndamyo loli bali balusekelo. Alimbelengile ilemba lya Salimo 27:10 kangi utubalilo twingi ayobagha isyakufwana na Hezekiya, uyu ambombelagha Yehova mbusubiliwa nalinga ukuti tata wake akanangisyagha ikifwanikisyo ikinunu.” Ngimba isi syalintulile bulebule Bryant? Umwene atile: “Panongwa yakuti nakasiwe na Tony, mwanakalinga nalyandile ububombeli bwa kabalilo kosa.” Mwe bakulumba, mughelegheleghe ukubatula abandu bo Bryant, aba bikulondiwa “amasyu gha ipyana.”​—Mbu. 12:25.

6. Ngimba Pauli abombile bulebule inkhani isya kulingania isya bumi bwa mundu ukuti abakasye abakamu na balumbu?

⁶ Pauli abakumbwisye Abakristu abinake ukuti “ikilundilo ikikulumba ikya baketi” kifimbilisyagha ku ndamyo panongwa yakuti Yehova abapagha amaka. (Hib. 12:1) Pauli asimenye muno inkhani isya kulingania isya bumi bwa bandu aba kunyuma aba balifimbilisye ku ndamyo syayagha pakubakasya abakamu na balumbu nukubatula ukuti bakindilileghe ukwinong’onela “akaya ka Kyala umumi.” (Hib. 12:22) Inkhani isi sikutukasya nanuswe amasiku agha. Ngimba yonani uyu atikukasiwa linga ikubelenga isyakufwana namuno Yehova alintulile Gideoni, Baraki, Davidi, Samueli na bangi? (Hib. 11:32-35) Kangi bule pakuyoba isya babombi ba Yehova aba bikunangisya ulwitiko amasiku agha? Ukufuma ku ofesi yitu inywamu pa kisu kyosa, utubalilo twingi tukwambilila abakalata ukufuma ku bakamu na balumbu aba ulwitiko lwabo lukasiwe bo babelengile inkhani isya kulingania isya bumi bwa babombi ba Yehova abasubiliwa amasiku agha.

PAULI ABATULAGHA ABAKAMU NA BALUMBU MUNO BABAGHILE UKUYILA PALUTENGANO

7. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku bulongosi bwa Pauli ubu buli pa Baroma 14:19-21?

⁷ Tukubakasya abakamu na balumbu linga tukukusya ulutengano nkipanga. Tutikwitikisya ukutapukana panongwa yakukindana aminong’ono. Kangi tuli nubwabuke ubwakusala pa nkhani isi sikayobiwa Mmalemba. Inong’onela ikifwanikisyo iki. Ikipanga kya ku Roma kyali na Bakristu Abayuda na bapanja. Bo indaghilo isi Kyala abapele Abaisraeli ukwendela mwa Mose silekile ukubomba imbombo, ababombi ba Yehova bakalondiwagha ukupilikila indaghilo isyakufwana nukulya ifyakulya fimo. (Mar. 7:19) Ukufuma pakabalilo kala, Abayuda bamo bali nubwabuke ukulya ifyakulya fyosa. Loli Abayuda bamo, baketagha ukuti kukali kununu ukulya ifyakulya fila. Ikipanga kyatapukene panongwa ya nkhani iyi. Pauli abakasisye ukulondiwa kwa kukindilila ukuya palutengano kangi atile: “Kununu ukusitakulya inyama nukusitakunwa ubwalwa bwa mafilu, nafyosa ifi linga fikumpelela uwamyinu ukufulala mundumbula.” (Belenga Baroma 14:19-21.) Yonongwa yake Pauli abatulile Abakristu abinake ukuketa muno ukutapukana kwayagha pakumpalamasyila umundu aliwesa nkipanga. Kangi yope alondiwagha ukwiyipa ukuti achenje akayilo kake ukuti aleke ukubafulasya abangi. (1 Kor. 9:19-22) Nanuswe tubaghile ukubakasya abangi nukukindilila ukuya palutengano linga tukindene aminong’ono na bangi.

8. Ngimba Pauli abombile bulebule bo inkhani iyakulondiwa yisofenie ulutengano nkipanga?

⁸ Pauli anangisye ikifwanikisyo ikinunu ikya kukindilila ukuya palutengano na aba bakakolelanagha pa nkhani isyakulondiwa. Mwakifwanikisyo, bamo nkipanga bayobagha ukuti Abakristu aba bakaya Bayuda balondiwagha ukubutiwa ukuti Abayuda baleke ukubanyoza. (Gal. 6:12) Pauli asusisye ifundo iyi mwamaka kangi mmalo mwakubakasya ukuti bakongeghe isi umwene alondagha, mwakwiyisya asumile ubulongosi ukufuma ku batumiwa na bakulumba ba ku Yerusalemu. (Imbo. 15:1, 2) Panongwa yakuti Pauli abombile isi, abatulile Abakristu ukuti bakindilile ukuya balusekelo nukuya palutengano nkipanga.​—Imbo. 15:30, 31.

9. Ngimba tubaghile ukunkonga bulebule Pauli?

⁹ Linga tukindene aminong’ono na bandu bamo, tukukasya ulutengano mwakusuma ubulongosi ukufuma ku aba Yehova abimike nkipanga. Utubalilo twingi, ubulongosi ubwakufuma mu Baibolo bubaghile ukwaghiwa mmabuku agha igulu litu likutupa. Linga tukughelaghela ukukonga ubulongosi ubu mmalo mwakukonga ubulongosi bwitu, tukuya pakukasya ulutengano nkipanga.

10. Ngimba kindu kiliku ikingi iki Pauli abombile ukuti akasye ulutengano nkipanga?

¹⁰ Pauli akasyagha ulutengano mwakuketa utuyilo utununu utwa bakamu na balumbu komma utuyilo utubibi. Mwakifwanikisyo, pabumalilo bwa kalata wake uwakubuka ku Roma, Pauli abayobile abandu bingi ingamu syabo kangi ayobile ifindu ifinunu ifyakufwana na bene. Tubaghile ukunkonga Pauli mwakuyoba utuyilo utununu utwa bakamu na balumbu bitu. Linga tukubomba isi, tukubatula abakamu na balumbu ukuti bakolelaneghe fiyo, isi sikukasya ikipanga.

11. Ngimba tubaghile ukughomokesya bulebule ulutengano linga tukindene aminong’ono na bangi?

¹¹ Utubalilo tumo, nalinga bo Bakristu abakusi mwambepo babaghile ukukindana aminong’ono nu mundu yumo. Isi syo isi syabombiwe kwa Pauli nummanyani wake Barnaba. Abanyambala babili aba bakakolelene pa nkhani iyakuti babuke na Marko pabulendo ubwabubili ubwa bumishonale. Popapo “lulinkutupuka ulukani ulukulumba” isi syapangisye ukuti baleke ukwenda pampene. (Imbo. 15:37-39) Loli Pauli, Barnaba na Marko baghomokisye ulutengano, isi syanangisye ukuti baketeghe ulutengano nukukolelana ukuya fyakulondiwa fiyo nkipanga. Ukufuma apo Pauli alyandile ukuyoba inunu isya Barnaba na Marko. (1 Kor. 9:6; Kolos. 4:10) Nanuswe tukulondiwa ukumasya mwanakalinga inkhani linga tukindene aminong’ono na bangi nkipanga nukukindilila ukuketa utuyilo twabo utununu. Linga tukubomba isi, tukuya pakukasya ulutengano kangi tukuya pakuya bakukolelana.​—Ef. 4:3.

PAULI AKASYAGHA ULWITIKO LWA BAKAMU NA BALUMBU

12. Ngimba ndamyo simo siliku isi abakamu na balumbu bitu bikwaghana nasyo?

¹² Tukubakasya abakamu na balumbu linga tukubatula ukuti bakasyeghe ulwitiko lwabo mwa Yehova. Bamo bikunyoziwa naba mumbumba syabo aba bakaya Baketi, aba bikubomba nabo imbombo pamo aba bikumanyila nabo isukulu. Bamo bikwifimbilisya ku ndamyo inywamu iya bubine pamo bikutamiwa ukwibwa ifindu ifibibi ifi bamo bababombile. Kangi Abakristu bamo bosiwe kwa fyinja ifi fikindilepo kangi baghulile kwa kabalilo akatali ukuti ifindu ifibibi ifya nkisu fimalike. Ifyakubombiwa fyosa ifi fibaghile ukughela ulwitiko lwa Bakristu amasiku agha. Abakristu bakunyuma bope baghanagha ni ndamyo isyakufwana itolo. Ngimba Pauli abombagha isyafiki ukuti abakasye abakamu na balumbu?

13. Ngimba Pauli abatulile bulebule aba basusiwagha panongwa ya isi basubilagha?

¹³ Pauli abombelagha Amalemba ukuti akasye ulwitiko lwa bakamu na balumbu. Mwakifwanikisyo, lumo Abayuda aba bali Bakristu bakamanyagha isyakubamula aba mumbumba syabo aba bakali Bakristu aba bayobagha ukuti Abayuda bali bakulondiwa fiyo ukukinda Abakristu. Kisita kukayika kalata wa Pauli uwakubuka ku Bahiburi abakasisye fiyo Abakristu aba. (Hib. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Ifundo isi Pauli ababulile syabatulile ukumanya isi babaghile ukuyoba ku ba mumbumba syabo aba bakali Bakristu. Amasiku agha tubaghile ukubatula Abakristu abinitu aba bikutamiwa ukubombela ifundo sya mu Baibolo ukuti balinganie isi bikusubila. Kangi linga abakilumyana bikubaseka panongwa yakusubila ukuti ifindu fyapeliwe, tubaghile ukubatula ukuti basyaghe ifundo mu bulosha ilyakuti Kasi Vyamoyo Vikachita Kulengeka? nilyakuti Umoyo Ukaŵako Wuli?—Mafumbo 5 Agho Tikwenera Kujifumba ukuti banangisye inongwa iyi bikusubila ukuti ifindu ifya bumi fyapeliwe.

14. Nalinga ukuti Pauli iyipagha pakufumusya nu kumanyisya, ngimba abombile isyafiki?

¹⁴ Pauli abakasyagha abakamu na balumbu ukuti banangisyeghe ulughano ukwendela “mu mbombo inunu.” (Hib. 10:24) Umwene abatulagha abakamu na balumbu komma mu isi ayobagha syene loli na isi abombagha. Mwakifwanikisyo, bo Abakristu abinake ku Yudai baghene ni njala, Pauli abatulile mwakubapa ifindu ifi balondiwagha. (Imbo. 11:27-30) Kangi nalinga ukuti Pauli iyipagha fiyo pakufumusya nu kumanyisya, utubalilo tosa aghelaghelagha ukusyagha injila isyakuti abatule aba balondiwagha ubutuli bwa kumbili. (Gal. 2:10) Mwakubomba isi, umwene abakasyagha Abakristu abinake ukuti baye nulusubilo ukuti Yehova ayagha pakubapwelelela. Amasiku agha, tukubombela akabalilo, amaka na maluso ghitu ukuti tutulepo pangozi sya kipeliwa, nanuswe tukukasya ulwitiko lwa bakamu na balumbu bitu. Tubaghile ukubomba kangi isi linga utubalilo tosa tukubika ifyabupe ifi fikutula pa mbombo iya pa kisu kyosa. Linga tukubomba syosa isi, tukubatula abakamu na balumbu bitu ukuti basubileghe ukuti Yehova atikuya pakubaleka.

15-16. Ngimba tukulondiwa ukubomba bulebule ifindu na aba balekile ukunangisya ulwitiko lwamaka?

¹⁵ Pauli akindilile ukubatula aba balekile ukunangisya ulwitiko lwamaka. Umwene abanangisyagha ikisa, ayobesaniagha nabo kanunu kangi mbololo. (Hib. 6:9; 10:39) Mwakifwanikisyo, ukwendela mwa kalata wake uwakubuka ku Bahiburi, umwene utubalilo twingi abombelagha amasyu aghakuti “uswe” ukunangisya ukuti yope alondiwagha ukukonga ubulongosi ubu abapagha. (Hib. 2:1, 3) Mwakufwana itolo na Pauli, nanuswe tutikuwa amaka linga bamo balekile ukunangisya ulwitiko lwamaka. Mmalo mwake, tukubakasya mwakunangisya ukuti abene bakulondiwa fiyo. Linga tukubomba isi, tukunangisya ukuti tubaghanile fiyo. Isi tukuyoba nukubomba sibaghile ukubakasya fiyo abangi.

¹⁶ Pauli abasimikisyile abakamu na balumbu ukuti Yehova aketagha ifindu ifinunu ifi babombagha. (Hib. 10:32-34) Tubaghile ukubomba mwakufwana itolo linga tukuntula Unkristu umwinitu uyu alekile ukunangisya ulwitiko lwamaka. Tubaghile ukundalusya muno amanyilile ubwanaloli pamo ukunkasya ukuti inong’onele ifi fyabombiwe kunyuma pakabalilo aka alondiwagha ubutuli bwa Yehova. Tubaghile ukulwaghilapo ulusako ukuti tunsimikisyile ukuti Yehova atikwibwa ulughano ulu anangisyagha kunyuma kangi ukuti umwene atikuya pakundeka. (Hib. 6:10; 13:6) Isi sibaghile ukubakasya abakamu na balumbu ukuti bakindilileghe ukumbombela Yehova.

“MUSUBISANIEGHE MWE BABO BATUPU”

17. Ngimba maluso ghaliku agha tukulondiwa ukukindilila ukukusya?

¹⁷ Mwakufwana itolo nu mundu uwakuyenga uyu utubalilo twingi ikukusya amaluso ghake, nanuswe tubaghile ukuya bakulondiwa fiyo mwakubakasya abangi. Tubaghile ukubatula abangi ukukaba amaka ukuti bifimbilisyeghe ku ndamyo mwakubabula ififwanikisyo ifya aba balifimbilisye kunyuma. Tubaghile ukukasya ulutengano mwakuyoba utuyilo utununu utu tukuketa mu bangi, ukukindilila ukuya palutengano linga bamo bikututetemesya kangi linga tukindene aminong’ono na bangi. Kangi tubaghile ukukindilila ukukasya ulwitiko lwa bakamu na balumbu mwakuyobesania nabo ubwanaloli bwa mu Baibolo, mwakubapa ubutuli ubwakulondiwa nukuntula aliwesa uyu alekile ukunangisya ulwitiko lwamaka.

18. Ngimba tukulondiwa ukukindilila ukubomba isyafiki?

¹⁸ Bosa aba bikutula pambombo iyakuyenga ifindu fya Bunyafyale bikuya balusekelo. Nanuswe tubaghile ukuya balusekelo linga tukubatula abakamu na balumbu ukukasya ulwitiko lwabo. Mwakukindana nifindu ifi bikuyenga ifi fikuwa mwanakalinga, ifyakukongapo ifya mbombo yitu fikuyako kwa bwila na bwila. Isagha twesa tukindilileghe ‘ukusubisania kangi nukuyengana twe babo batupu.’​—1 Tes. 5:11.