ƐZUKOALƐDEƐ 10
Anyelielɛ
ANYELIELƐ maa ndelebɛbo ba ɛdendɛlɛ nu. Ɔwɔ nuhua kɛ ɔwɔ kɛ wɔ edwɛkɛ ne yɛ mɔɔ ma wɔ nu ɛdeɛ, noko ɛdendɛlɛ mɔɔ yɛ anyelielɛ la baboa yeamaa wɔ tievolɛma adie wɔ. Ɔnva nwo ɛleka mɔɔ ɛvi nee kɛzi ɛde la, ɛbahola wɔala anyelielɛ ali.
Fa Nganeɛdelɛ Tendɛ. Mɔɔ Gyisɛse tendɛ ahile Samɛleanli ne la, ɔhanle kɛ ɔwɔ kɛ menli mɔɔ sonle Gyihova la sonle ye “wɔ sunsum nu nee nɔhalɛ nu.” (Dwɔn 4:24) Ɔwɔ kɛ anyezɔlɛ mɔɔ bɛnyia ye wɔ bɛ ahonle nu la ka bɛ maa bɛsonle ye bɛmaa ɔ nee nɔhalɛ ne mɔɔ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la yia. Saa awie lɛ anyezɔlɛ kpole zɔhane a, ɔbala ali wɔ kɛzi ɔtendɛ la anu. Ɔ nye babolo kɛ ɔbaha Gyihova ɛlɔlɛ nziezielɛ ne anwo edwɛkɛ yeahile awie mɔ. Kɛzi ɔyɛ ɔ nyunlu, ye sonla baka ne nee ɔ ne la bahile kɛzi amgba ɔte nganeɛ la.
Ɛnee duzu ati a tendɛvolɛ mɔɔ ɔkulo Gyihova na ɔdie mɔɔ ɔlɛka ɔdi la ɛnrɛhola ɛnrɛla anyelielɛ ali wɔ ye ɛdendɛlɛ nu ɛ? Tɛ kɛ ɔsiezie mɔɔ ɔbaha la ala. Ɔwɔ kɛ ɔfa ye adwenle nee ye nganeɛdelɛ amuala ɔsie ye edwɛkɛ ne azo. Fa ye kɛ bɛse ɔha Gyisɛse Kelaese ɛkpɔnenlɛ afɔlebɔlɛ ne anwo edwɛkɛ. Saa tendɛvolɛ ne ɛlɛmaa ɛdendɛlɛ ne a, tɛ ninyɛne mɔɔ hyia la ala a ɔwɔ kɛ ɔfa ɔwula ye edwɛkɛ ne anu a, emomu anyezɔlɛ mɔɔ ɔlɛ wɔ mɔɔ Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne kile maa ɔ nee ye tievolɛma la. Ɔwɔ kɛ ɔkakye kɛ ɔbahile nziezielɛ mɔɔ Gyihova Nyamenle nee Gyisɛse Kelaese ɛyɛ la anwo anyezɔlɛ. Eza ɔwɔ kɛ ɔdwenle ngoane nwo adenle kpole mɔɔ ɛbuke ɛmaa alesama—kpɔkɛdelɛ kpalɛ mɔɔ bamaa yɛ nye alie dahuu wɔ azɛlɛ ye azo paladaese ne mɔɔ ɔbara bieko anu la anwo! Ɛhye ati, ɔwɔ kɛ edwɛkɛ ne fi ye ahonle nu.
Mɔɔ fane Ɛzela, Yizilayɛ kilehilevolɛ bie anwo la, Baebolo ne ka kɛ Ɛzela “zieziele ye ahonle kɛ ɔsukoa Gyihova mɛla ne na yeali zolɛ na yeahilehile pɛlepɛlelilɛ wɔ Yizilayɛ.” (Ɛzela 7:10, NW) Saa yɛdayɛ noko yɛsiezie yɛ edwɛkɛ ne nee yɛ ahonle a, yɛbavi ahonle nu yɛadendɛ. Nɔhalɛ zɛhae mɔɔ vi ahonle nu la bahola aboa menli mɔɔ yɛtendɛ yɛkile bɛ la dɔɔnwo yeamaa bɛanyia nɔhalɛ ne anwo ɛlɔlɛ kpole.
Dwenle Wɔ Tievolɛma Anwo. Debie bieko mɔɔ ɔti ɔwɔ kɛ ɛda anyelielɛ ali la a le kɛ ɛbanyia anwodozo kɛ ɔhyia kɛ wɔ tievolɛma te mɔɔ ɛlɛka la. Ɛhye kile kɛ saa ɛlɛsiezie wɔ edwɛkɛ ne a, tɛ edwɛkɛ mɔɔ hyia la ala a ɔwɔ kɛ ɛkpa a, na eza ɔwɔ kɛ ɛsɛlɛ Gyihova adehilelɛ mɔɔ ɛbava wɔali gyima wɔaboa menli mɔɔ ɛbadendɛ wɔahile bɛ la. (Edw. 32:8; Mat. 7:7, 8) Suzu deɛmɔti ɔhyia kɛ wɔ tievolɛma te edwɛkɛ ne, kɛzi ɔbaboa bɛ, nee kɛzi ɛbaha ye wɔamaa bɛanwu nvasoɛ mɔɔ wɔ zo la anwo.
Sukoa wɔ edwɛkɛ ne kɔkpula kɛ ɛbanyia debie mɔɔ ɛ nye die nwo la. Ɔngyia kɛ ɛbava debie fofolɛ, noko ɔwɔ kɛ kɛzi ɛbaha ye la yɛ ngakyile. Saa ɛsiezie edwɛkɛ bie mɔɔ baboa wɔ tievolɛma kpalɛ yeamaa bɛ nee Gyihova avinli agɔnwolɛvalɛ ne anu amia, bɛahile ye nziezielɛ ne mɔ anwo anyezɔlɛ, bɛagyinla ngyehyɛleɛ ɛtane ɛhye anu ngyegyelɛ nloa, anzɛɛ bɛayɛ dɔɔnwo wɔ daselɛlilɛ nu a, ɔwɔ kɛ ɛhye maa ɛ nye die wɔ ɛdendɛlɛ ne anwo.
Na saa ɛbagenga debie wɔ bagua nu ɛ? Amaa wɔava anyelielɛ wɔayɛ la, ɔnle kɛ ɛbobɔ edwɛkɛ agbɔkɛ ne mɔ kpalɛ na ɛhyehyɛ bɛ pɛpɛɛpɛ ala. Eza sukoa edwɛkɛ ne. Saa ɛbagenga Baebolo ne foa bie a, yɛ nwolɛ neɛnleanu. Nea kɛ ɛte nwolɛ mɔlebɛbo ngilehilelɛ ne abo. Suzu kɛzi ɔbaboa wɔ nee wɔ tievolɛma la anwo na kenga ye mɔɔ wɔ bodane a le kɛ ɛmaa menli mɔɔ ɛlɛtie wɔ la noko anyia zɔhane deɛ ne la.
Ɛlɛsiezie ɛ nwo wɔahɔ daselɛlilɛ ɔ? Dumua neɛnlea edwɛkɛtile ne mɔɔ ɛfa wɔahɔ nee ngɛlɛlera mɔɔ ɛkulo kɛ ɛfa ɛdi gyima la anu. Eza suzu mɔɔ wɔ menli ne adwenle nu la anwo. Boni a ɛlɛkɔ zo a? Ngyegyelɛ boni a bɛlɛyia a? Saa ɛsiezie ɛ nwo kpalɛ mɔɔ ɛbahola wɔamaa menli anwu kɛ ngyegyelɛ mɔɔ bɛlɛyia la sɔbelɛ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu a, ɛ nwo pele wɔ kɛ ɛbayɛ ye zɔ, na anyelielɛ mumua ne bara.
Maa Wɔ Ɛdendɛlɛ Ne Ɛyɛ Kɛnlɛma Fa Da Anyelielɛ Ali. Fane dɔɔnwo ne ala anyelielɛ da ali wienyi wɔ ɛdendɛlɛ mɔɔ ɔyɛ anyelielɛ la anu. Ɔwɔ kɛ ɛhye da ali wɔ ɛ nyunlu. Ɔwɔ kɛ ɛfa anwodozo ɛtendɛ, noko ɔnle kɛ ɛyɛ kyengye.
Ɔwɔ kɛ ɛto tone nu. Bie mɔ noko fa debie biala yɛ ɛzelekɛ. Ɔwɔ kɛ bɛboa bɛ bɛmaa bɛte ɔ bo kɛ saa awie tu ɔ nloa anu anzɛɛ ɔ nye die bo zo a, ye tievolɛma adwenle bahɔ ɔ nwo zo adɛla edwɛkɛ ne. Eza ɔwɔ kɛ bɛboa menli mɔɔ bɛse nyiane la bɛmaa bɛkola bɛtendɛ.
Anyelielɛ le nzane. Saa ɛnea wɔ tievolɛma anyunlu kpalɛ na ɛ nye die wɔ ɛdendɛlɛ ne anwo a, wɔ tievolɛma noko anye balie. Apɔlɔso lale anyelielɛ ali wɔ ye ɛdendɛlɛ nu, na bɛhanle ɔ nwo edwɛkɛ kɛ tendɛvolɛ mɔɔ ɔ nloa ɛde. Saa Nyamenle sunsum ne yi wɔ tɛkɛɛ a, wɔ ɛdendɛlɛ ne mɔɔ ɔyɛ anyelielɛ la baha menli mɔɔ tie wɔ la yeamaa bɛayɛ nwolɛ debie.—Gyi. 18:24, 25; Wulo. 12:11.
Anyelielɛ Mɔɔ Fɛta Edwɛkɛ Ne. Nea boɛ na wɔammaa ɛ nye anlie ambo zo wɔ wɔ ɛdendɛlɛ ne amuala anu mɔɔ akee ɔbayɛ wɔ tievolɛma ɛvɛlɛ a. Folɛdulɛ biala mɔɔ ɛbava wɔamaa wɔ mɔɔ bɛlɛsuzu nwolɛ anu kɛ bɛva bɛyɛ gyima la ba yɛ kɛ nzule mɔɔ lua bolɛ nwo la. Ɛhye si deɛmɔti ɔhyia kɛ ɛsiezie wɔ edwɛkɛ wɔ adenle mɔɔ bamaa wɔala nganeɛdelɛ ngakyile ali la azo. Bɔ mɔdenle kɛ ɛnrɛziezie ye wɔ adenle mɔɔ ɔbamaa yeahile kɛ ɛ nye ɛnlie nwo la azo. Saa ɛkpa wɔ edwɛkɛ ne kpalɛ a, ɛ nye balie nwo. Noko ɔwɔ kɛ anyelielɛ ba edwɛkɛ ne bie mɔ anu tɛla bie mɔ, na ɔwɔ kɛ ɛfa anwubielɛ ɛdi ɛhye anwo gyima wɔ wɔ ɛdendɛlɛ ne amuala anu.
Ye titile ne, ɔwɔ kɛ ɛfa anyelielɛ ɛda edwɛkɛ titile ne mɔ ali. Ɔwɔ kɛ wɔ ɛdendɛlɛ ne gyinla bodane zo. Kɛmɔ ɛhye mɔ a le wɔ ɛdendɛlɛ ne anu edwɛkɛ titile la ati, bɛmɛ a ɛbaziezie wɔamaa yeaha wɔ tievolɛma a. Ɛmaa wɔ tievolɛma adwenle ba edwɛkɛ ne azo ɛwie a, ɔwɔ kɛ ɛmaa bɛ anwosesebɛ, ɛkile bɛ nvasoɛ mɔɔ saa bɛfa mɔɔ bɛzuzu nwolɛ la bɛdi gyima a bɛbanyia la. Anyelielɛ mɔɔ ɛbala ye ali la bamaa wɔ edwɛkɛ ne aha wɔ tievolɛma ahonle. Ɔnle kɛ ɛkyengye ɛ nwo kɛ ɛmaa wɔ ɛdendɛlɛ ayɛ anyelielɛ. Debie a bamaa wɔ ɛdendɛlɛ ne ayɛ anyelielɛ a, na wɔ edwɛkɛ ne bamaa wɔanwu ye.