Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • be ɛzukoalɛdeɛ 22 m. 153-m. 156 ɛden. 5
  • Ngɛlɛlera Ne Mɔɔ Bɛfa Bɛdi Gyima Kpalɛ

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • Ngɛlɛlera Ne Mɔɔ Bɛfa Bɛdi Gyima Kpalɛ
  • Nyia Teokelase Ɛzonlenlɛ Sukulu Ndetelɛ Zo Nvasoɛ
  • Edwɛkɛ Mɔɔ Nee Ye Le Ko
  • Kilehile Ngɛlɛlera Ne Anu Boɛ
    Maa Ɛ Nye Ɛbolo Ɛgengalɛ Nee Ngilehilelɛ Nwo
  • Ngɛlɛlera Ne Mɔɔ Bɛbuke Ɔ Nye Kpalɛ
    Nyia Teokelase Ɛzonlenlɛ Sukulu Ndetelɛ Zo Nvasoɛ
  • Kilehile Maa Bɛlie Bɛli
    Yɛ Belemgbunlililɛ Gyima—2010
  • Buke Ngɛlɛlera Ne Anye Kpalɛ
    Maa Ɛ Nye Ɛbolo Ɛgengalɛ Nee Ngilehilelɛ Nwo
Nea Dɔɔnwo
Nyia Teokelase Ɛzonlenlɛ Sukulu Ndetelɛ Zo Nvasoɛ
be ɛzukoalɛdeɛ 22 m. 153-m. 156 ɛden. 5

ƐZUKOALƐDEƐ 22

Ngɛlɛlera Ne Mɔɔ Bɛfa Bɛdi Gyima Kpalɛ

Duzu a ɔhyia kɛ ɛyɛ a?

Nea kɛ kɛzi ɛka nwolɛ edwɛkɛ la nee edwɛkɛ mɔɔ boka nwo nee Baebolo ne yia. Eza ɔwɔ kɛ kɛzi ɛka nwolɛ edwɛkɛ la nee mɔɔ ‘akɛlɛ nɔhavo nee nrɛlɛbɛvolɛ’ ne ɛhɛlɛ la yia.

Duzu ati a ɔhyia a?

Ɔle anyebolo edwɛkɛ kɛ ɛbahilehile awie mɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne. Ye ɛhulolɛdeɛ a le kɛ ‘menli kɔsɔɔti banwu nɔhalɛ ne.’ (1 Tem. 2:3, 4) Ɛhye maa ɛzonlelilɛ bada yɛ nwo zo kɛ yɛkilehile Nyamenle Edwɛkɛ ne kpalɛ.

SAA ɛlɛkilehile awie mɔ a, dɔɔnwo hyia tɛla kɛ ɛbagenga ngyɛnu ne mɔ wɔavi Baebolo ne anu ala. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle ɔ gɔnwo Temɔte kɛ: “Bɔ mɔdenle ɛsesebɛ kɛ ɛkɛzɔ Nyamenle anye, kɛ gyimayɛvolɛ mɔɔ ɛnze ye gyima nwo nyiane na ɔkilehile Nyamenle nɔhalɛ edwɛkɛ ne kpalɛ la.”​—2 Tem. 2:15.

Ɛhye ɛyɛlɛ kile kɛ ɔwɔ kɛ kɛzi yɛkilehile ngɛlɛlera ne anu la nee mɔɔ Baebolo ne kilehile la yia. Ɛhye ati, kɛ anrɛɛ yɛbakpa edwɛkɛ bie mɔ mɔɔ yɛ nye die nwolɛ na yɛava yɛ nzuzulɛ yɛaboka nwo la, ɔhyia kɛ yɛsuzu edwɛkɛ mɔɔ boka nwo la anwo. Gyihova luale Gyɛlɛmaya anwo zo bɔle zɔhane ngapezoma ne mɔɔ bɛhanle kɛ bɛlɛka edwɛkɛ mɔɔ Gyihova ɛva ɛzoa bɛ noko “bɛbɔ bɛ ti anu bɛka ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ” la kɔkɔ. (Gyɛ. 23:16) Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo bɔle Keleseɛnema kɔkɔ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne mɔɔ bɛfa sonla nrɛlɛbɛ bɛsɛkye ye la anwo wɔ mekɛ mɔɔ ɔhɛlɛle kɛ: “Yɛkpo awozinli nu nee anyiemgba nyɛleɛ muala; yɛmbɔ alane ɛbɛla, yɛɛ yɛmbɔ adalɛ wɔ Nyamenle edwɛkɛ ne ɛhanlɛ nu yɛngakyi ye” la. Wɔ zɔhane mekɛ ne, ɛnee nwanye gualilɛma tolo bɛ nwanye ne bɛmaa ɔso amaa bɛanyia ezukoa dɔɔnwo. Yɛnva sonla nrɛlɛbɛ yɛngakyi anzɛɛ yɛntolo Nyamenle Edwɛkɛ ne. Pɔɔlo hanle kɛ: “Yɛmɛ, yɛnle kɛ menli mɔɔ fa Nyamenle edwɛkɛ ne si kongo la, ɔboalekɛ Nyamenle a ɛzoa yɛ a, yɛɛ yɛgyinla ɔ nyunlu yɛtendɛ kɛ Kelaese sonvolɛma.”​—2 Kɔl. 2:17; 4:2.

Ɔdwu mekɛ ne bie a, ɛbava ngɛlɛlera bie wɔahile ngyinlazo bie. Ngyinlazo dɔɔnwo mɔɔ maa yɛ adehilelɛ ɔmaa yɛkola yɛdi tɛnlabelɛ dɔɔnwo anwo gyima la wɔ Baebolo ne anu. (2 Tim. 3:16, 17) Noko ɔwɔ kɛ ɛnwu kɛ kɛzi ɛka nwolɛ edwɛkɛ la fɛta na ɛngakyi ngɛlɛlera bie ɛmmaa ɔngile kɛzi ɛdawɔ ɛkpondɛ ye la. (Edw. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) Ɔwɔ kɛ kɛzi ɛka nwolɛ edwɛkɛ la nee Gyihova bodane mɔɔ wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu amuala la yia.

‘Nyamenle nɔhalɛ edwɛkɛ ne’ mɔɔ yɛkilehile ye kpalɛ la eza kile kɛ ɛbanwu adwenle mɔɔ wɔ mɔɔ Baebolo ne ka la anu. Ɔnle “kokolobaka” mɔɔ bɛfa bɛnwunlonwunla awie mɔ a. Ɛzonlenlɛ nu kilehilevolɛma mɔɔ ɛnee bɛdwazo bɛtia Gyisɛse Kelaese la vale Ngɛlɛlera ne anu edwɛkɛ hanle, noko ɛnee bɛlɛbu bɛ nye bɛagua edwɛkɛ mɔɔ hyia​—mɔɔ fane pɛlepɛlelilɛ nee anwunvɔnezelɛ yɛɛ nɔhalɛlilɛ nwo​—mɔɔ Nyamenle kpondɛ kɛ bɛdi zo la azo. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Mɔɔ Gyisɛse kilehile Nyamenle Edwɛkɛ ne la, ɔlale ɔ Ze subane ali. Ɛnee ɛlɔlɛ kpole mɔɔ Gyisɛse lɛ maa menli mɔɔ ɔhilehilele bɛ la boka mɔdenle mɔɔ ɔbɔle wɔ nɔhalɛ ne anwo la anwo. Ɔwɔ kɛ yɛbɔ mɔdenle yɛsukoa ye neazo ne.​—Mat. 11:28.

Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanwu kɛ yɛlɛdua adenle kpalɛ zo yɛahile kɛzi bɛfa ngɛlɛlera bie bɛdi gyima la ɛ? Dahuu Baebolo ɛgengalɛ baboa. Eza ɔwɔ kɛ yɛkile nziezielɛ mɔɔ Gyihova ɛlua ‘akɛlɛ nɔhavo nee nrɛlɛbɛvolɛ’ ne, Keleseɛnema mɔɔ bɛva sunsum ne bɛkpokpa bɛ mɔɔ ɔdua bɛ nwo zo ɔmaa ye sua nu amra mɔɔ bɛlɛ diedi sunsum nu aleɛ la anwo anyezɔlɛ. (Mat. 24:45) Bɛtianwo debiezukoalɛ nee debiezukoalɛ mɔɔ yɛkɔ ye dahuu na yɛava yɛ nwo yɛawula nuhua la baboa yɛ yeamaa yɛanyia adehilelɛ mɔɔ bɛdua zɔhane akɛlɛ nɔhavo nee nrɛlɛbɛvolɛ ne anwo zo bɛfa bɛmaa la azo nvasoɛ.

Saa ɛlɛ Reasoning From the Scriptures buluku ne bie wɔ aneɛ mɔɔ ɛkola ɛkenga la anu a, sukoa kɛ ɛbava wɔali gyima kpalɛ. Ɛbanyia adehilelɛ ngakyile mɔɔ ɛhyia amaa wɔanwu kɛzi bɛfa ngɛlɛlera dɔɔnwo mɔɔ yɛta yɛfa yɛdi gyima wɔ daselɛlilɛ nu bɛdi gyima kpalɛ la dɔɔnwo. Saa ɛkpondɛ kɛ ɛfa ngɛlɛlera bie mɔɔ ɛnze ye kpalɛ la ɛdi gyima a, mɛlɛbɛnwoaze bamaa wɔayɛ neɛnleanu mɔɔ fɛta amaa wɔahilehile Nyamenle edwɛkɛ ne anu kpalɛ.​—Mrɛ. 11:2.

Maa Ngilenu Ne Anu Ɛla Ɛkɛ. Saa ɛlɛkilehile awie mɔ a, nea nwu ye kɛ bɛnwu kɛzi edwɛkɛtile ne mɔɔ bɛlɛsuzu nwo nee ngɛlɛlera ne mɔ mɔɔ ɛlɛfa wɔali gyima la yia la. Saa ɛbiza kpuyia bie kolaa na wɔagenga ngɛlɛlera ne a, ɔwɔ kɛ wɔ tievolɛma kola nwu kɛzi ngɛlɛlera ne bua zɔhane kpuyia ne la. Saa ɛlɛfa ngɛlɛlera ne wɔavoa edwɛkɛ bie azo a, nea nwu ye kɛ sukoavo ne banwu kɛzi ngɛlɛlera ne kilehile edwɛkɛ ne anu la.

Fane dɔɔnwo ne ala, tɛ ngɛlɛlera ne mɔɔ ɛkenga wɔazi zolɛ bɔbɔ la a hyia a. Kakye kɛ awie mɔɔ ɔtɛsukoale Baebolo ne la ɛnze nwolɛ ɛhwee yemɔti saa ɛkenga ye ko pɛ ala a ɔnrɛde ɔ bo. Twe adwenle sie ngɛlɛlera ne foa mɔɔ kilehile edwɛkɛ ne mɔɔ bɛlɛsuzu nwolɛ la anu la azo.

Ɛhye kile kɛ ɛbamaa edwɛkɛ agbɔkɛ titile mɔɔ wɔ nu na ɔfane edwɛkɛ ne mɔɔ bɛlɛsuzu nwolɛ anwo la ala ali. Adenle sikalɛ ne a le kɛ ɛbadi edwɛkɛ agbɔkɛ mɔɔ edwɛkɛ ne gyi zo la anu. Saa ɛlɛtendɛ wɔahile sonla ko a, ɛbahola wɔabiza ye kpuyia mɔɔ baboa ye yeamaa yeanwu edwɛkɛ agbɔkɛ titile ne mɔ la. Saa tendɛvolɛma bie mɔ ɛlɛtendɛ ahile menli ekpunli a, bɛfa ndelebɛbonzɔho bɛdi gyima anzɛɛ bɛti adwenle mɔɔ wɔ nu la anu amaa bɛadwu bɛ bodane nwo. Noko, saa ɛlɛfa ɛhye wɔayɛ gyima a, nea boɛ na tievolɛma adwenle anvi kɛzi edwɛkɛ mɔɔ bɛlɛsuzu nwo nee edwɛkɛ mɔɔ wɔ ngɛlɛlera ne anu yia la azo.

Saa ɛmaa edwɛkɛ agbɔkɛ titile mɔɔ wɔ nu la da ali a, ɛnee wɔdo adiabo kpalɛ. Akee toa zo. Asoo ɛhanle deɛmɔti ɛlɛfa ngɛlɛlera ne wɔali gyima la kolaa na wɔagenga ngɛlɛlera ne? Saa ɛyɛle ye zɔ a, ɛnee kile kɛzi edwɛkɛ mɔɔ wɔhwe adwenle wɔhɔ zo la fane mɔɔ ɛkulo kɛ wɔ tievolɛma ne anye da ye ade la anwo. Maa bɛnwu zɔhane ngilenu ne kpalɛ. Saa wɔanva ngilenu zɛhae wɔambɔ edwɛkɛ ne abo a, ɔwɔ kɛ ɛfa edwɛkɛ bie ɛtoa zo.

Falasiima ne bizale Gyisɛse kpuyia mɔɔ bɛnea a ɔkye adwenle la kɛ: “Asoo yɛ mɛla ne maa adenle kɛ nrenya kola bɔ ɔ ye ewole wɔ edwɛkɛ biala anwo?” Gyisɛse gyinlanle Mɔlebɛbo 2:24 azo ɔbuale bɛ. Yɛ ye nzonlɛ kɛ ɔhwenle adwenle ɔhɔle ye foa bie azo na akee ɔvale nwolɛ ngilenu ɔmanle. Mɔɔ Gyisɛse hanle kɛ nrenya ne nee ɔ ye ne ɛrayɛ “nwonane ko” la, ɔdwulale ye edwɛkɛ ne kɛ: “Zɔhane ati mɔɔ Nyamenle ɛha ɛbɔ nu la, ɔnle kɛ awie biala kpakye nu.”​—Mat. 19:3-6.

Ngilenu boni a ɔwɔ kɛ ɛfa ɛmaa amaa kɛzi bɛfa ngɛlɛlera bie anu edwɛkɛ bɛdi gyima la ala ali ɛ? Wɔ tievolɛma nee kɛzi edwɛkɛ ne mɔɔ bɛlɛsuzu nwo anwo hyia la a bahile a. Fa yɛ wɔ bodane kɛ ɛbaha edwɛkɛ mɔɔ ɔ bo ɛdelɛ ɛnyɛ se na ɔle fɔɔnwo la.

Fi Ngɛlɛlera Ne Anu Suzu Edwɛkɛ Nwo. Mɔɔ fane ɛzoanvolɛ Pɔɔlo ɛzonlenlɛ gyima ne mɔɔ ɔyɛle ye wɔ Tɛsalonaeka la anwo la, Gyima ne 17:2, 3 ka kile yɛ kɛ ‘ɔ nee bɛ zuzule Ngɛlɛlera ne anwo.’ Subane ɛhye a ɔwɔ kɛ Gyihova sonvolɛ biala nyia a. Kɛ neazo la, Pɔɔlo hanle Gyisɛse ɛbɛlabɔlɛ nee ye ɛzonlenlɛ gyima ne anwo edwɛkɛ, ɔhilele kɛ ɛnee bɛha ɛhye mɔ anwo edwɛkɛ wɔ Hibulu Ngɛlɛlera ne anu na akee ɔvale edwɛkɛ mɔɔ tumi wɔ nu ɔdwulale ye kɛ: “Gyisɛse ɛhye mɔɔ melɛka ɔ nwo edwɛkɛ meahile bɛ la, yemɔ a le Mɛzaya ne.”

Mɔɔ Pɔɔlo kɛlɛ Hibuluma kɛlata la, ɔvale Hibulu Ngɛlɛlera ne anu edwɛkɛ ɔhanle fane dɔɔnwo. Saa ɔsi edwɛkɛ zo anzɛɛ ɔkilehile edwɛkɛ titile bie anu a, ɛnee ɔta ɔkpa edwɛkɛkpɔkɛ ko anzɛɛ ɛdendɛsinli bie na akee yeahilehile deɛmɔti ɔhyia la anu. (Hib. 12:26, 27) Pɔɔlo vale Edwɛndolɛ 95:7-11 ne hanle edwɛkɛ mɔɔ wɔ Hibuluma tile 3 ne anu la. Yɛ ye nzonlɛ kɛ ɔhilehilele edwɛkɛ ne foa nsa anu: (1) mɔɔ ɔfane ahonle ne anwo (Hib. 3:8-12), (2) mɔɔ edwɛkɛkpɔkɛ “Ɛnɛ” kile (Hib. 3:7, 13-15; 4:6-11), yɛɛ (3) mɔɔ edwɛkɛ: “Bɛ gyakɛ ba ɛnrɛtia ɛleka mɔɔ meyɛ kɛ memaa bɛaralie bɛ ɛnwomenle” kile la (Hib. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Bɔ mɔdenle kɛ ɛbazukoa zɔhane neazo ne wɔ mekɛ mɔɔ ɛlɛkilehile kɛzi bɛfa ngɛlɛlera ko biala bɛdi gyima anu la.

Yɛ adenle kpalɛ mɔɔ Gyisɛse luale Ngɛlɛlera ne azo zuzule edwɛkɛ nwo mɔɔ bɛyɛ nwolɛ kɛlɛtokɛ wɔ Luku 10:25-37 la nzonlɛ. Nrenya bie mɔɔ ze mɛla ne kpalɛ la bizale ye kɛ: “Kilehilevolɛ, duzu a menyɛ na meanyia ngoane mɔɔ ɛnlɛ awieleɛ a?” Wɔ Gyisɛse mualɛ ne anu, ɔbizale nrenya ne adwenle mɔɔ ɔlɛ wɔ edwɛkɛ ne anwo la, na akee ɔzile nvasoɛ mɔɔ wɔ zo kɛ ɛbayɛ mɔɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne ka la azo. Mɔɔ ɔlale ali kɛ nrenya ne ɛnnwu mɔɔ edwɛkɛ ne kile la, Gyisɛse nee ye zuzule ngɛlɛlera ne anu edwɛkɛkpɔkɛ ko anwo ɔhɔle moa​—“agɔnwolɛ.” Kɛ anrɛɛ ɔbaha edwɛkɛ ne yeahile ye la, ɔvale ndonwo ɔlile gyima ɔboale nrenya ne ɔmanle ɔdele ɔ bo.

Ɔda ali kɛ ɛnee Gyisɛse ɛlɛbua kpuyia a, tɛ ngɛlɛlera ne mɔɔ bua edwɛkɛ ne fɔɔnwo la a ɔka nwolɛ edwɛkɛ a. Ɔsuzu mɔɔ ngɛlɛlera ɛhye mɔ ka la anwo na ɔmaa bɛnwu kɛzi bɛbava bɛali gyima wɔ kpuyia ne mɔɔ bɛbiza ye la anwo la.

Mekɛ mɔɔ Sadusiima ne zule ewudwazo anyelazo ne anwo kpolera la, Gyisɛse hwenle adwenle ziele Adendulɛ 3:6 foa titile bie azo. Noko saa ɔtwe adwenle ɔsie ngɛlɛlera ne azo a ɔngyinla ɛkɛ ne ala. Ɔ nee bɛ suzu nwo ɔmaa ɔda ali kɛ ewudwazo ne boka Nyamenle bodane ne anwo.​—Maake 12:24-27.

Saa ɛnwu kɛzi ɛ nee awie mɔ suzu Ngɛlɛlera ne anwo kpalɛ la a, ɔbamaa wɔayɛ kilehilevolɛ mɔɔ ɛlɛ anwubielɛ.

KƐZI ƐBALA SUBANE ZƆHANE ALI LA

  • Kenga Baebolo ne dahuu. Sukoa Ɛzinzalɛ Arane ne na siezie ɛ nwo kpalɛ maa asafo ayia ne mɔ.

  • Nea kɛ ɛte edwɛkɛ agbɔkɛ mɔɔ wɔ ngɛlɛlera biala mɔɔ ɛkpondɛ kɛ ɛfa ɛdi gyima la abo. Tɔ alagye kenga edwɛkɛ ne amaa wɔade mɔɔ ɔlɛka la abo kpalɛ.

  • Maa ɔyɛ wɔ subane kɛ ɛbayɛ neɛnleanu wɔ yɛ Keleseɛne mbuluku nu.

GYIMAYƐLƐ: Suzu mɔɔ 2 Pita 3:7 kile la anwo. Asoo ɔkile kɛ bɛbava senle bɛazɛkye azɛlɛ ye? (Saa ɛlɛka mɔɔ “azɛlɛ” ne kile la anwo edwɛkɛ a, anrɛɛ suzu mɔɔ “anwuma” noko kile la anwo. Ngɛlɛlera boni a kile kɛ bɛbahola bɛava “azɛlɛ” bɛali gyima wɔ sɛkɛlɛneɛ adenle zo ɛ? Duzu a bɛbazɛkye ye a, kɛmɔ ngyɛnu 7 ne ka la ɛ? Kɛmɔ bɛha nwolɛ edwɛkɛ wɔ ngyɛnu 5 nee 6 ne la, kɛzi ɛhye nee mɔɔ zile Nowa mekɛ zo la le ko ɛ?)

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie