Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • mwbr20 October m. 1-5
  • Yɛ Ɛbɛlabɔlɛ Nee Yɛ Ɛzonlenlɛ Nyianu Buluku Ne Anwo Neɛnleanu

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • Yɛ Ɛbɛlabɔlɛ Nee Yɛ Ɛzonlenlɛ Nyianu Buluku Ne Anwo Neɛnleanu
  • Yɛ Ɛbɛlabɔlɛ Nee Yɛ Ɛzonlenlɛ Nyianu Buluku Ne Anwo Neɛnleanu—2020
  • Edwɛkɛtile Ngyikyi
  • OCTOBER 5-11
  • Bɔ Mɔdenle Nyi Sunsum Nu​—“Gyihova Kenle Kpole Ne Ɛbikye”
  • OCTOBER 12-18
  • OCTOBER 19-25
  • OCTOBER 26–NOVEMBER 1
Yɛ Ɛbɛlabɔlɛ Nee Yɛ Ɛzonlenlɛ Nyianu Buluku Ne Anwo Neɛnleanu—2020
mwbr20 October m. 1-5

Yɛ Ɛbɛlabɔlɛ Nee Yɛ Ɛzonlenlɛ Nyianu Buluku Ne Anwo Neɛnleanu

OCTOBER 5-11

NYAMENLE EDWƐKƐ NE AZO NVASOƐ | ƐZƐDƆSO 31-32

“Bɛnriandi Awozonlezonlenlɛ”

w09 5/15 11 ¶11

Bɔ Mɔdenle Nyi Sunsum Nu​—“Gyihova Kenle Kpole Ne Ɛbikye”

Saa yɛyia tɛnlabelɛ mɔɔ anu yɛ se a, ɔyɛ a ɔnla aze kɛ yɛbava mɔɔ yɛzukoa ye wɔ Ngɛlɛlera ne anu la yɛayɛ gyima. Kɛ neazo la, mɔɔ Gyihova liele Yizilayɛma vile akɛlɛzonlenlɛ bo wɔ Yigyibiti la, yeangyɛ biala ‘bɛbɔle ɔ bo bɛ nee Mosisi lile butule’ na ‘bɛhɔle zo bɛzɔle Gyihova bɛnleanle.’ Duzu ati ɔ? Ɔlua nzule mɔɔ ɛnee bɛnnyia bɛnno la ati. (Ɛzɛ. 17:1-4) Mɔɔ bɛ nee Gyihova yɛle ngyekyeleɛ na bɛliele bɛdole nu kɛ ‘mɔɔ Gyihova ɛha la amuala la bɛbayɛ la,’ yeandwu siane nwiɔ yɛɛ bɛbulule Gyihova mɛla zo bɛhɔzonlenle awozonle a. (Ɛzɛ. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Asoo ɛzulolɛ hanle bɛ ɔluakɛ Mosisi hyɛle wɔ Hɔlɛbe Boka ne azo wɔ mekɛ mɔɔ ɔkalie adehilelɛ la ati ɔ? Anzɛɛ asoo bɛdwenlenle kɛ bie a Amalɛkema barateta bɛ na bɛali bɛ nwo zo konim wɔ mekɛ mɔɔ Mosisi mɔɔ mekɛ bie maanle ɔ sa zo maanle bɛlile konim la ɛnle ɛkɛ ne la ɔ? Bɛdele nganeɛ kɛ bɛ nwo bayɛ anwunvɔne kpalɛ ɔ? (Ɛzɛ. 17:8-16) Ɔbahola yeayɛ zɔ, noko kɛ ɔde ye biala la, ‘Yizilayɛma andie Gyihova.’ (Gyi. 7:39-41) Ɛhye ati Pɔɔlo dule Kilisienema folɛ kɛ, ‘bɛbɔ mɔdenle kpalɛ’ amaa ‘awie biala anli Yizilayɛma anzosesebɛ neazo ko ne ala anzi’ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee bɛsulo kɛ bɛbahɔ Ɛwɔkɛ Azɛlɛ ne azo la.​—Hib. 4:3, 11.

Kpondɛ Sunsum Nu Ninyɛne Dɔɔnwo

w87 9/1 29

Kpuya Mɔɔ Vi Kengavolɛma Ɛkɛ

Saa bɛkɛlɛ awie duma wɔ ngoane buluku ne anu a, ɔkile kɛ Nyamenle kakye ahenle na ɔdie ye ɔto nu. Ɛhye ɛngile kɛ ahenle ɛnyia ngoane kɛ asɛɛ bɛhyehyɛ bɛdo ɛkɛ anzɛɛ bɛkakyi ye a ɔnyɛ boɛ. Mɔɔ ɔfale Yizilayɛma anwo la, Mosisi zɛlɛle Gyihova kɛ: “Mebodo wɔ fa bɛ ɛtane kyɛ bɛ,​—tɛ ye zɔhane a, ɛnee ye me duma fi wɔ buluku ne mɔɔ wɔhɛlɛ ye nu la anu.” Nyamenle buale ye kɛ: “Awie biala mɔɔ ɛyɛ ɛtane ɛtia me la, mebaye ye duma meavi me buluku ne anu.” (Ɛzɛdɔso 32:32, 33) Ɛhɛe, saa Nyamenle kɛlɛ awie mɔɔ ɔdie ye ɔto nu la duma wɔ ye “buluku” ne anu bɔbɔ a, ahenle kola yɛ anzosesebɛ anzɛɛ ɔkpo ye diedi ne. Saa ɔba ye zɔhane a, Nyamenle kola kyikyi ahenle duma fi ye “ngoane buluku ne anu.”​—Yekile 3:5.

OCTOBER 12-18

NYAMENLE EDWƐKƐ NE AZO NVASOƐ | ƐZƐDƆSO 33-34

“Gyihova Subane Ngɛnlɛma Ne Mɔ”

it-2 466-467

Duma

Abɔdeɛ mɔɔ ɛbɔ yɛ ɛyia la maa yɛnwu ye kɛ Nyamenle wɔ ɛkɛ, noko bɛnla ye duma ne ali. (Ed 19:1; Wlo 1:20) Nyamenle duma ne ala mɔɔ awie ze ye la ɛngile kɛ ahenle ɛnwu Nyamenle. (2Ek 6:33) Ɔwɔ kɛ ahenle nwu Nyamenle kpalɛ​—ye bodane, ye gyima nee ye subane ngɛnlɛma ne mɔ mɔɔ bɛla ye ali wɔ ye Edwɛkɛ ne anu la. (Fa toto 1Ar 8:41-43; 9:3, 7; Ni 9:10 anwo.) Bɛhilehile ɛhye anu wɔ Mosisi, nrenyia mɔɔ Gyihova ze ye duma, kile kɛ ‘ɔze ye kpalɛ’ la edwɛkɛ ne anu. (Ɛzɛ 33:12) Mosisi nyianle nwolɛ adenle nwunle Gyihova anyunlunyia ne mɔɔ ɔlale ye ali la, eza ɔdele kɛ ‘bɛlɛbɔ Gyihova duma ne nolo.’ (Ɛzɛ 34:5) Gyihova duma ne mɔɔ bɛbɔle ye nolo la ɛngile kɛ bɛlɛbɔ ye duma ala, emomu ɔkile kɛ bɛlɛda Nyamenle subane nee ye gyima ne mɔ ali. “Gyihova, Gyihova, anwunvɔnezelɛ nee ahunluyelɛyelalɛ Nyamenle, ɔkyɛ na yeava ɛya yɛɛ ɛlɔlɛ kpundii nee nɔhalɛlilɛ ɛyi ye tɛkɛɛ, ɔda ɛlɔlɛ kpundii ali ɔkile apenle apenle, ɔfa nvonleɛ nee mɛladonlɛ yɛɛ ɛtane ɔkyɛ, noko ɔmmaa mɔɔ di fɔlɛ la ɛnva ɔ nwo ɛnli, ɔfa selɛma ɛtane nwo anzohwenlɛ ɔba bɛ mra nee bɛ nlɔnra nwo zo too ɔkɔdwu awolɛndoazo mɔɔ tɔ zo nsa nee nna ne la azo.” (Ɛzɛ 34:6, 7) Zɔhane ala a, wɔ edwɛne mɔɔ Mosisi dole la anu, ɔhanle kɛ, “mebabɔ Gyihova duma ne nolo,” kile kɛ ɔbahakye kɛzi Nyamenle nee Yizilayɛma lile nee ye subane ne mɔ.​—Di 32:3-44.

w09 5/1 18 ¶3-5

Mɔɔ Gyihova Hilele Ɔ Nwo La

Debie mɔɔ limoa mɔɔ Gyihova hanle vanenle ɔ nwo la a le kɛ, ɔle “anwunvɔnezelɛ nee ahunluyelɛyelalɛ” Nyamenle. (Ngyɛnu 6) Kɛ mɔɔ abɔlɔba bie hanle la, Hibulu edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile nu “anwunvɔnezelɛ” la kile kɛ Nyamenle fi ɛlɔlɛ nu dwenle yɛ nwo kɛ mɔɔ selɛ dwenle ɔ mra nwo la. Edwɛkɛ mɔɔ bɛhile nu “ahunluyelɛyelalɛ” la kile “awie mɔɔ ɔfi ye ahonle nu ɔfa moalɛ ɔmaa awie mɔɔ wɔ ngyianlɛ nu la.” Ɔda ali wienyi kɛ Gyihova kpondɛ kɛ yɛnwu ye kɛ ɔnea ye azonvolɛ kɛ mɔɔ awovolɛ nea bɛ mra la​—ɔkulo yɛ kpole kpalɛ yɛɛ ɔdwenle yɛ ngyianlɛ nwo.​—Edwɛne 103:8, 13.

Bieko, Gyihova se “ɔkyɛ na yeava ɛya.” (Ngyɛnu 6) Ɔnva ye azonvolɛ mɔɔ bɛwɔ azɛlɛ ye azo la anwo ɛya mgbane mgbane. Emomu, ɔlɛ bɛ nwo abotane, na saa bɛyɛ ɛtane a, ɔmaa bɛ mekɛ ɔmaa bɛkakyi.​—2 Pita 3:9.

Nyamenle toa zo kɛ, “ɛlɔlɛ kpundii nee nɔhalɛlilɛ ɛyi ye tɛkɛɛ.” (Ngyɛnu 6) Ɛlɔlɛ kpundii le subane kɛnlɛma mɔɔ maa Gyihova nee ye azonvolɛ nyia agɔnwolɛvalɛ kyengye mɔɔ ɔnvi bɛ nwo ɛlɛ a. (Ditilɔnomi 7:9) Eza Gyihova le nɔhavo. Ɛhye kile kɛ ɔmbɛlɛbɛla awie yɛɛ awie ɛngola ɛmbɛlɛbɛla ye. Kɛ mɔɔ Gyihova le “Nyamenle mɔɔ ka nɔhalɛ” la ati, yɛlɛ ye nuhua diedi bɔkɔɔ kɛ, mɔɔ ɔka la amuala, mɔɔ ye kenle bie ɛwɔkɛ ne mɔ boka nwo la amuala bara nu.​—Edwɛne 31:5.

w09 5/1 18 ¶6

Mɔɔ Gyihova Hilele Ɔ Nwo La

Nɔhalɛ edwɛkɛ bieko mɔɔ Gyihova kpondɛ kɛ yɛnwu ye wɔ ɔ nwo la a le kɛ “ɔfa nvonleɛ nee mɛladonlɛ yɛɛ ɛtane ɔkyɛ.” (Ngyɛnu 7) Ɔlɛ “ɛhulolɛ” kɛ ɔbava ɛtanevolɛma mɔɔ nu bɛ nwo la ɛtane yeahyɛ bɛ. (Edwɛne 86:5) Mekɛ ko ne ala, Gyihova ɛnsosɔ ɛtane zo. Ɔka kɛ “ɔmmaa mɔɔ di fɔlɛ la ɛnva ɔ nwo ɛnli.” (Ngyɛnu 7) Yɛ Nyamenle ne mɔɔ le nwuanzanwuanza na ɔdi pɛlepɛle la ɛnrɛmaa menli mɔɔ anye fuu yɛ ɛtane la ɛnrɛva bɛ nwo ɛnrɛli. Ɔnrɛhyɛ biala, menli mɔɔ bɛ nye fuu bɛyɛ ɛtane la banyia bɛ ɛtane ne mɔ anwo anzohwenlɛ.

Kpondɛ Sunsum Nu Ninyɛne Dɔɔnwo

w04 3/15 27 ¶5

Ɛzɛdɔso Buluku Ne Anu Edwɛkɛ Titili

33:11, 20​—Kɛzi Nyamenle “dendɛle hilele Mosisi” ɛ? Ɛhye le kɛ mɔɔ awie nee ɔ gɔnwo ɛlɛdi adwelie la. Mosisi nee Nyamenle agyakɛnugyinlavolɛ dendɛle na ɔliele adehilelɛ mɔɔ ɔvi Gyihova ɛkɛ la ɔvile ye ɛkɛ. Noko Mosisi annwu Gyihova, ‘ɔluakɛ sonla biala ɛnrɛhola ɛnrɛnwu Nyamenle anyunlu na ɔnrɛdɛnla ngoane nu.’ Nɔhalɛ nu, Gyihova mumua ne andendɛ angile Mosisi. Noko kɛ mɔɔ Galeehyeama 3:19 ka la, “bɛmaanle anwumabɔvolɛ luale avinligyinlavolɛ bie anwo zo” a vale Mɛla ne rale a.

w98 9/1 20 ¶5

Nea Kɛ Ɛbava Ninyɛne Mɔɔ Anwo Hyia La Wɔalimoa!

Ɛnee ɔwɔ kɛ Yizilayɛ mrenyia nee nrenyia biala mɔɔ ɛhakyi ɛrayɛ Yizilayɛnli la kɔ Gyihova anyunlu fane nsa wɔ ɛvolɛ ne anu. Mɔɔ mbusua tile dɔɔnwo nwunle kɛ ayia ɛhye baboa bɛ abusua ne sunsum nu la, bɛyɛle ngyehyɛleɛ bɛ nee bɛ ye mɔ nee bɛ mra hɔle. Noko nwane a babɔ bɛ azua nee bɛ ɛya ne mɔ anwo bane avi bɛ agbɔvolɛ ɛtetalɛ nwo wɔ mekɛ mɔɔ abusua ne ɛnle ɛkɛ la ɛ? Gyihova bɔle ɛwɔkɛ kɛ: “Saa ɛvolɛ biala bɛlɛkɔ Gyihova bɛ Nyamenle ne anyunlu fane nsa a, awie biala anye ɛnrɛbolo bɛ azɛlɛ ne.” (Ɛzɛdɔso 34:24) Ɛnee ɔhyia diedi na Yizilayɛma alie ali kɛ saa bɛfa sunsum nu ninyɛne bɛdimoa a, bɛnrɛminli nwonane nu debie biala. Asoo Gyihova lile ye ɛwɔkɛ zo ɔ? Ɛhɛe ɔlile zo!

OCTOBER 19-25

NYAMENLE EDWƐKƐ NE AZO NVASOƐ | ƐZƐDƆSO 35-36

“Bɛzieziele Bɛ Bɛmaanle Gyihova Gyima Ne”

w14 12/15 4 ¶4

Gyihova Yila Bɛdabɛ Mɔɔ Bɛtu Bɛ Nwo Bɛmaa La

Tɛ nwonane afoa nu ninyɛne mɔɔ bɛfa bɛbɔ afɔle la a maa Gyihova anye die a, emomu menli mɔɔ tu bɛ nwo maa boa nɔhalɛ ɛzonlenlɛ la. Eza bɛfa bɛ mekɛ nee bɛ anwosesebɛ bɛboa. Ngɛlɛlera ne ka kɛ: “Mraalɛ mɔɔ bɔ mɔdenle la kɔsɔɔti vale bɛ sa nwonle ninyɛne.” Nɔhalɛ nu, “mraalɛ mɔɔ bɔ mɔdenle kɔsɔɔti mɔɔ bɛ ahonle hanle bɛ la nwonle abɔnkye enrinli.” Bieko, Gyihova maanle Bɛzalɛle “nrɛlɛbɛ, ndelebɛbo nee adwinlililɛ biala anwo adwenle.” Nyamenle maanle Bɛzalɛle nee Oholeabe adwenle mɔɔ bɛhyia nwo la amaa bɛahola bɛayɛ gyima biala mɔɔ bɛvale bɛwulale bɛ sa la.​—Ɛzɛ. 35:25, 26, 30-35.

Kpondɛ Sunsum Nu Ninyɛne Dɔɔnwo

w05 5/15 23 ¶14

Gyihova Ndenle Ne Mɔ Mɔɔ Yɛbanwu Bɛ La

Fa sunsum nu ninyɛne dimoa. Ɛnee ɔnle kɛ Yizilayɛ maanle ne maa nwonane afoa nu gyima die bɛ mekɛ mɔɔ bɛnnyia bie bɛnyɛ sunsum nu ninyɛne a. Eza ɔnle kɛ Yizilayɛma fa bɛ ɛbɛlabɔlɛ ne yɛ nwonane afoa nu ninyɛne angomekye ala. Gyihova yele kenle ko wɔ dapɛne ne anu yɛle ye nwuanzanwuanza, amaa bɛava zɔhane mekɛ ne bɛayɛ nɔhalɛ Nyamenle ne ɛzonlenlɛ nwo ninyɛne angomekye. (Ɛzɛdɔso 35:1-3; Nɔmbɛse 15:32-36) Ɛvolɛ biala, ɛnee ɔwɔ kɛ bɛye mekɛ bie bɛsie ahane na bɛfa bɛyɛ nyianu nwuanzanwuanza. (Lɛvitikɔso 23:4-44) Ɛhye bamaa bɛanyia mekɛ bɛazuzu Gyihova nwanwane gyima ne mɔ anwo, na bɛahakye ye ndenle ne mɔ na bɛahile ye kpalɛyɛlɛ kɔsɔɔti anwo anyezɔlɛ. Ɛzonlenlɛ mɔɔ bɛfa bɛmaa Gyihova la baboa bɛ yeamaa bɛanyia ɔ nwo ɛzulolɛ nee ɛlɔlɛ mɔɔ ɔfɛta la, na bɛalua ye ndenle ne mɔ anu. (Ditilɔnomi 10:12, 13) Ngyinlazo mɔɔ wɔ adehilelɛ zɔhane anu la baboa Gyihova azonvolɛ ɛnɛ.​—Hibuluma 10:24, 25.

w00 11/1 29 ¶1

Nyeleyɛlɛ Maa Yɛ Nye Die

Akee suzu kɛzi Yizilayɛma dele nganeɛ la anwo. Awolɛndoazo dɔɔnwo anwo hyelele bɛ wɔ akɛlɛzonlenlɛ nu na bɛnwunle amaneɛ kpalɛ. Kɛkala, bɛnyia fanwodi nee nwonane afoa nu ninyɛne dɔɔnwo. Kɛzi bɛbade nganeɛ wɔ ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛfa bie bɛmaa la anwo ɛ? Bie a, bɛbade nganeɛ kɛ bɛvɛle na bɛanyia ye, ɔti ɔle bɛ ɛdeɛ. Noko akee, mekɛ mɔɔ bɛzele bɛ kɛ bɛye ezukoa bɛboa nɔhalɛ ɛzonlenlɛ la, bɛyɛle mɔɔ bɛandwenlehwenle bɛ bo aze a​—bɛanyɛ nwolɛ akyɛbɛ! Bɛ rɛle anvi kɛ Gyihova a maanle bɛ sa hanle ninyɛne ɛhye mɔ a. Bɛvale dwɛtɛ fufule, ezukoa nvutuke yɛɛ bɛ ayɛmoa dɔɔnwo bɛmaanle. “Bɛ ahonle hanle bɛ.” Bɛ ‘sunsum maanle bɛ anwosesebɛ.’ Nɔhalɛ nu “bɛvile bɛ ɛhulolɛ nu bɛvale afɔlebɔdeɛ bɛrɛlɛle Gyihova.”​—Ɛzɛdɔso 25:1-9; 35:4-9, 20-29; 36:3-7.

OCTOBER 26–NOVEMBER 1

NYAMENLE EDWƐKƐ NE AZO NVASOƐ | ƐZƐDƆSO 37-38

“Ɛdanlɛsua Afɔlemokyea Ne Mɔ Nee Gyima Mɔɔ Bɛdi Ye Wɔ Nɔhalɛ Ɛzonlenlɛ Nu La”

it-1 82 ¶3

Afɔlemokyea

Ayilevuanlɛ afɔlemokyea ne. Bɛvale akasea baka a bɛyɛle ayilevuanlɛ afɔlemokyea ne a (eza bɛfɛlɛ ye “nvutuke afɔlemokyea ne” [Ɛzɛ 39:38]), na bɛholole nvutuke tagyee bɛguale zolɛ nee ye tɛbanu ne mɔ. Yɛɛ eza bɛholole nvutuke tagyee bɛdole ɔ nloa bɛbɛngale bɛyiale. Afɔlemokyea ne tɛbanu nna ne ko biala le sɛntimita 44.5 (enkyi 17.5) yɛɛ ye anwumahɔlɛ le sɛntimita 89 (fuutu 2.9), eza ɔlɛ “mɛne” wɔ ye mgbɛnezo nna ne mɔ azo. Bɛyɛle nvutuke ngɛba nwiɔ wɔ nvutuke ne mɔɔ la ɔ nloa la abo wɔ ye foa ko nee ye foa ko amaa bɛava mbaka ndenrɛndenra ne mɔ mɔɔ bɛvale akasea baka a bɛyɛle na bɛholo nvutuke bɛgua nwo la bɛawulowula nu bɛazoa. (Ɛzɛ 30:1-5; 37:25-28) Kenle ko biala ɛnee bɛkpu ayilevuanlɛ titili wɔ afɔlemokyea ne azo fane nwiɔ, nwonlomɔ nu nee nɔsolɛ nu. (Ɛzɛ 30:7-9, 34-38) Wɔ ngɛlɛlera ne ɛleka gyɛne, ɛnee bɛfa senlevalɛ kyɛnze ne bɛkpu ayilevuanlɛ kɛ mɔɔ ɛnee bɛfa ayilevuanlɛ afɔlemokyea ne bɛyɛ la. (fa Lɛ 16:12, 13; Hi 9:4; Ye 8:5; toto 2Ek 26:16, 19 anwo.) Ɛnee ayilevuanlɛ afɔlemokyea ne gyi ɛdanlɛsua ne anu wɔ mgbɛnudanlɛ ne mɔɔ zɛ Nwuanzanwuanza Nu Nwuanzaanwu ɛleka ne la anyunlu, ɔti a bɛkola bɛka kɛ ɔgyi “daselɛlilɛ ɛlɛka ne” anyunlu la.​—Ɛzɛ 30:1, 6; 40:5, 26, 27.

it-1 1195

Ayilevuanlɛ

Mɔɔ Yizilayɛma wɔ fienemgbole ne anu la, bɛvale ninyɛne mɔɔ sonle bolɛ la bɛyele ndoboa bɛyɛle ayilevuanlɛ nwuanzanwuanza ne mɔɔ bɛvale bɛlile gyima wɔ ɛdanlɛsua ne anu la. (Ɛzɛ 25:1, 2, 6; 35:4, 5, 8, 27-29) Mɔɔ Gyihova kile Mosisi ninyɛne nna mɔɔ ɔbava yeayɛ ayilevuanlɛ nwuanzanwuanza ne la, ɔhanle kɛ: “Suzu ninyɛne evuanlɛ ɛhye mɔ pɛpɛɛpɛ: setakete, ɔneka, galebanɛm yɛɛ ɛyɛlɛvuanlɛ. Fa yɛ ayilevuanlɛ; ɔwɔ kɛ ɛfonlɔfonla ye kpalɛ, ɛwula ye ngyenle, ɛmaa nwolɛ te na ɔyɛ nwuanzanwuanza. Si bie maa ɔyɛ motoo na fa bie sie Daselɛlilɛ ne anyunlu wɔ nyianu ɛdanlɛsua ne anu, ɛleka mɔɔ mebaye me nwo meahile wɔ la. Ɔbayɛ nwuanzanwuanza kpalɛ yeamaa bɛ.” Amaa bɛanwu kɛzi nwolɛ hyia na ɔle nwuanzanwuanza la, Gyihova doale zo kɛ: “Awie biala mɔɔ ye evuanlɛ ne ati ɔbayɛ bie la, bɛbaye ye bɛavi ye menli ne avinli.”​—Ɛzɛ 30:34-38; 37:29.

it-1 82 ¶1

Afɔlemokyea

Ɛdanlɛsua Afɔlemokyea Ne Mɔ. Mɔɔ bɛyɛ ɛdanlɛsua ne la, Gyihova maanle bɛyɛle afɔlemokyea nwiɔ bɛbokale nwo. Bɛvale akasea baka a bɛyɛle ɛyelalɛ afɔlebɔlɛ afɔlemokyea ne a (eza bɛfɛlɛ ye “kɔbele afɔlemokyea” [Ɛzɛ 39:39]). Ɔle kɛ taboa ɛlɛka mɔɔ ɔ kunlu le tokule mɔɔ ɔnlɛ ɔ ti nee ɔ bo. Ye tɛbanu nna ne amuala sɛ, na ko biala le mita 2.2 (fuutu 7.3) yɛɛ ye anwumahɔlɛ le mita 1.3 (fuutu 4.4) na “mɛne” wɔ ɔ bati nna ne mɔ azo. Bɛholo kɔbele bɛgua nwolɛ amuala. Bɛvale kɔbele bɛyɛle kɛlakɛlɛ bɛdole afɔlemokyea ne anloa kɛba ne ‘abo amaa yeahɔdwu afɔlemokyea ne avinli.’ Bɛyɛle ngɛba nna wɔ kɛlakɛlɛ ne mgbɛnezo nna ne anwo. Bɛbava akasea mbaka ndenrɛndenra ne mɔɔ bɛholo kɔbele bɛgua nwolɛ la bɛawulowula ngɛba nna ne anu bɛava bɛazoa afɔlemokyea ne. Ɛhye kile kɛ bɛpɛ afɔlemokyea ne foa ko nee ye foa ko amaa bɛahola bɛava kɛlakɛlɛ ne bawula nu mɔɔ ngɛba ne hendɛhenda nwolɛ a. Mbɔlɔba bie mɔ lɛ adwenle ngakyile wɔ edwɛkɛ ɛhye anwo, bɛ nuhua dɔɔnwo suzu kɛ, bie a ɛnee ngɛba ne le ekpunli ngakyile nwiɔ mɔɔ bɛkola bɛfa bɛtuodua afɔlemokyea ɛlɛka ne anwo mɔɔ nuhua a bɛfa mbaka ndenrɛndenra ne bɛsie a. Ɛnee bɛfa kɔbele bɛyɛ sofi mɔɔ bɛfa bɛfula nzonle, ahyɛnze mɔɔ bɛfa bɛsɔ nane ne mɔ mogya ne, faka mɔɔ bɛfa bɛye nane ne mɔ yɛɛ senlevalɛ ahyɛnze ne mɔ.​—Ɛzɛ 27:1-8; 38:1-7, 30; Nɔ 4:14.

Kpondɛ Sunsum Nu Ninyɛne Dɔɔnwo

it-1 36

Akasea

Mbowule ndendenle dɔɔnwo wɔ akasea mbaka ngane ne mɔ anwo. Fane dɔɔnwo ne ala akasea mbaka ngane ne mɔ bɛkɛbɛka nu. Ɛhye ati a Baebolo ne ta fa edwɛkɛkpɔkɛ shit·timʹ mɔɔ kile bɛ dodo anzɛɛ bɛ dɔɔnwo la di gyima a. Ye tendenle kola yɛ mita 6 kɔdwu mita 8 (fuutu 20 kɔdwu fuutu 26), noko ɔta ɔyɛ buzuu. Ye nya le bɛtɛbɛtɛ, na ɔta ɔye felawɔse yɛlo mɔɔ bɔ evuanlɛ yɛɛ ɔso bakama ndenrɛndenra. Ɔ nzi abonle bile kikilekikile ne yɛ se na ɔmmaa ngɛkɛba ɛnli. Ɛye ɛhye mɔ ɛsie ahane a, ɛnee bɛwɔ ɛsɛlɛ zo kpalɛ. Ɛhye mɔ ati a, ɛnee ɔfɛta kɛ bɛfa bɛsi ɛdanlɛsua ne nee nwolɛ ninyɛne ne mɔ a. Bɛvale bie bɛyɛle ngyekyeleɛ ɛlɛka ne (Ɛzɛ 25:10; 37:1), ɛkponle ne mɔɔ bɛfa paano mɔɔ bɛfa bɛkile bɛgua zo (Ɛzɛ 25:23; 37:10), afɔlemokyea ne mɔ (Ɛzɛ 27:1; 37:25; 38:1), mbaka ndenrɛndenra mɔɔ bɛfa bɛsoa ninyɛne ɛhye mɔ (Ɛzɛ 25:13, 28; 27:6; 30:5; 37:4, 15, 28; 38:6), mpila mɔɔ bɛkenda mgbɛnu ɛdanlɛ ne wɔ zo (Ɛzɛ 26:32, 37; 36:36), yɛɛ felɛmo ne mɔ (Ɛzɛ 26:15; 36:20) nee bɛ meɛbeanu ne mɔ (Ɛzɛ 26:26; 36:31).

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie