Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • wp16 No. 6 m. 4-7
  • Anwuma Lɔ Menli Mɔɔ Yɛnnwu Bɛ La Anwo Yekile

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • Anwuma Lɔ Menli Mɔɔ Yɛnnwu Bɛ La Anwo Yekile
  • Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Maanlema Ɛdeɛ)—2016
  • Edwɛkɛtile Ngyikyi
  • Edwɛkɛ Mɔɔ Nee Ye Le Ko
  • GYIHOVA A LE ANWUMA ANWUMANLI NE A
  • GYISƐSE NEE NYAMENLE A DE A
  • ANWUMABƆVOLƐMA SONLE NYAMENLE
  • SEETAN ƐLƐBƐLABƐLA MENLI DƆƆNWO
  • MENLI MƆƆ BƐVI AZƐLƐ YE AZO
  • MƆƆ MENLI MƆƆ BAHƆ ANWUMA BAYƐ LA
  • Ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ Ngakyile
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2011
  • Atuadelɛ Wɔ Sunsum Ɛleka Ne
    Mɔwuamra Sunsum—Asoo Bɛkola Bɛboa Wɔ Anzɛɛ Bɛgyegye Wɔ? Asoo Amgba Bɛwɔ Ɛkɛ?
  • Baebolo Kpuyia Mɔɔ Bɛbua
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2014
  • Nwane Mɔ A Wɔ Sunsum Ɛleka Ne A?
    Adenle ne Mɔɔ Kɔ Dahuu Ngoane nu La—Asoo Wɔnwu Ye?
Nea Dɔɔnwo
Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Maanlema Ɛdeɛ)—2016
wp16 No. 6 m. 4-7
Gyisɛse gyi Gyihova belemgbunli ebia ne asa fema zo yɛɛ anwumabɔvolɛma ɛbɔ ɛyia ye

EDWƐKƐ TITILE | YEKILE MƆƆ MAA YƐNWU SUNSUM NU ƐLEKA NE LA

Anwuma Lɔ Menli Mɔɔ Yɛnnwu Bɛ La Anwo Yekile

Baebolo ne ka ɛnyelɛzodeɛnwunlɛ ngɛnlɛma dɔɔnwo mɔɔ boa yɛ maa yɛnwu ninyɛne mɔɔ yɛnva yɛ nye yɛnnwu bɛ wɔ anwuma lɔ la anwo edwɛkɛ. Gua ɛ nye aze na nea bɛ kpalɛ. Ɔnle kɛ ɛfa yekile ne mɔ anu edwɛkɛ ne kɛ mɔɔ bɛde ala la ɛdeɛ, noko bɛkola bɛboa wɔ bɛmaa ɛpɛ menli mɔɔ wɔ sunsum nu ɛleka ne la anwo nvoninli wɔ wɔ adwenle nu na eza ɛte kɛzi bɛkola bɛnyia ɛ nwo zo tumi la abo.

GYIHOVA A LE ANWUMA ANWUMANLI NE A

“Menwunle kɛ awie de belemgbunli ebia kpole zo wɔ anwuma lɔ. Ahenle ne mɔɔ de belemgbunli ebia kpole ne azo la anyunlu ta kɛ ezukoa awolɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ bɛ “gyasepa” nee “kanɛlea” la, na nyangondonle kɛnlɛma mɔɔ zɔho ezukoa bolɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye “ɛmelade” la ɛdo ɛbɛnra ɛyia belemgbunli ebia kpole ne.”​—Yekile 4:2, 3.

“Wienyi kpole kpalɛ ɛbɔ ɛyia ye. Wienyi ne le kɛ ezule mɔɔ ɛmunla la nyangondonle ne mɔɔ kɛdo la. Kɛ [Gyihova] anyunlunyia ne sɔhovolɛ de la ɛne.”​—Yizikeɛle 1:27, 28.

Yekile ɛhye mɔ mɔɔ bɛyele bɛhilele ɛzoanvolɛ Dwɔn nee ngapezonli Yizikeɛle la, ka Gyihova, Anwuma Anwumanli Nyamenle ne anyunlunyia ne anwo edwɛkɛ nee ninyɛne mɔɔ yɛkola yɛpɛ ye nvoninli wɔ yɛ adwenle nu la​—ezukoa awolɛ mɔɔ ta, nyangondonle nee ye belemgbunli ebia kɛnlɛma ne. Bɛmaa yɛnwu kɛ ɛleka mɔɔ Gyihova de la kɛnlɛma ne yɛ nwanwane yɛɛ anzodwolɛ wɔ ɛkɛ.

Edwɛkɛ ɛhye mɔ mɔɔ bɛha ye wɔ Nyamenle anwo nee mɔɔ edwɛndolɛnli ne hɛlɛle la yia: “[Gyihova] le bedevinli, yɛɛ ɔwɔ kɛ bɛye ye ayɛlɛ kpole; ɔwɔ kɛ bɛsulo ye bɛtɛla nyamenle kɔsɔɔti. Ɔluakɛ maanle maanle nyamenle ne mɔ le mmonle; [Gyihova] a bɔle anwumaneamra a. Enililɛ nee tumi ɛbɔ ɛyia ye, anwosesebɛ nee kɛnlɛma ɛyi ye Ɛzonlenlɛ Sua ne.”​—Edwɛndolɛ 96:4-6.

Gyihova a le Anwuma Anwumanli ne ɛdeɛ, noko ɔse yɛ kɛ yɛbikye ye wɔ asɔneyɛlɛ nu na ɔsi yɛ adua kɛ ɔtie yɛ. (Edwɛndolɛ 65:2) Nyamenle kulo yɛ yɛɛ ɔdwenle yɛ nwo kpalɛ la ati, ɛzoanvolɛ Dwɔn holale hanle ye nɔhalɛ nu kɛ: “Nyamenle le ɛhulolɛ.”​—1 Dwɔn 4:8.

GYISƐSE NEE NYAMENLE A DE A

“Ɛnee Sunsum Nwuanzanwuanza ne ɛyi Sitivin tɛkɛɛ la ati, ɔdole ɔ nye anwuma na ɔnwunle Nyamenle anyunlunyia ne na Gyisɛse gyi Nyamenle asa fema zo. Na ɔzele bɛ kɛ, ‘Bɛnlea, menwu kɛ anwuma ɛbuke, na menwu kɛ Sonla Ra ne gyi Nyamenle asa fema zo.’”​—Gyima ne 7:55, 56.

Kolaa na Sitivin anyia yekile ɛhye la, ɛnee Dwuu mgbanyima ne mɔ ɛmaa bɛhu Gyisɛse. Bɛdabɛ ko ne ala a ɛnee Sitivin ɛlɛtendɛ ahile bɛ la. Yekile ne si zo kɛ Gyisɛse de aze na bɛdwazo ye na bɛli ye eni. Ɔlua ɛhye azo, ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “[Gyihova] dwazole [Gyisɛse] vile ewule nu, na ɔvale ye ɔdɛnlanle ɔ sa fema zo wɔ anwuma la. Ɛkɛ ne yɛɛ Kelaese di belemgbunli wɔ arelemgbunli, tumivolɛma, mgbolema nee awulae mɔ anwo zo a. Ɔbo duma biala mɔɔ wɔ ewiade ɛhye nee ewiade fofolɛ ne mɔɔ bara la azo.”​—Ɛfɛsɛsema 1:20, 21.

Bieko, mɔɔ Ngɛlɛlera ne ɛlɛka dibilɛ kpole mɔɔ Gyisɛse lɛ anwo edwɛkɛ la, ɔmaa yɛnwu kɛ ɔ nee Gyihova dwenle alesama anwo kpole. Gyisɛse yɛle menli mɔɔ bɛnde kpɔkɛ nee wuliravolɛma ayile na ɔdwazole mowuamra wɔ ye azɛlɛ ye azo ɛzonlenlɛ gyima ne anu. Ɔluale ye ewule afɔlebɔlɛ ne azo ɔlale ɛlɔlɛ kpole mɔɔ ɔlɛ ɔmaa Nyamenle nee alesama la ali. (Ɛfɛsɛsema 2:4, 5) Ɔnrɛhyɛ, Gyisɛse mɔɔ gyi Nyamenle asa fema zo la balua ye tumililɛ ne azo ava nyilalɛ dɔɔnwo arɛlɛ alesama mɔɔ yɛ tieyɛ la.

ANWUMABƆVOLƐMA SONLE NYAMENLE

“[Medame ngapezonli Daneɛle] meneanle la, menwunle kɛ bɛva arelemgbunli mbia bɛraziezie ɛkɛ. Sonla ne mɔɔ ɔvi tete ɛnee ɔwɔ ɛkɛ ne la radɛnlanle aze. . . . Menli apenle apenle zonlenle ye, yɛɛ menli apenle bulu mɔnwo apenle bulu gyigyi ɔ nyunlu ɛkɛ.”​—Daneɛle 7:9, 10.

Wɔ anwuma lɔ yekile ne anu, Daneɛle anwu anwumabɔvolɛ ko ala emomu bɛle mgbe mgbe dɔɔnwo. Nea kɛzi yekile ɛhye yɛ nwanwane a! Anwumabɔvolɛma le sunsum nu menli mɔɔ bɛwula bɛ anyunlunyia, bɛze nrɛlɛbɛ yɛɛ bɛlɛ tumi kpalɛ. Bɛ dibilɛ ne bie a le sɛlafen nee kyɛlɔbem. Baebolo ne ka anwumabɔvolɛma anwo edwɛkɛ fane mɔɔ bo 250.

Anwumabɔvolɛma ɛnle menli mɔɔ bɛdɛnla azɛlɛ ye azo ɛlɛ a. Nyamenle bɔle bɛ mekɛ tendenle kolaa na yeabɔ sonla. Mɔɔ bɛbɔ azɛlɛ ne la, anwumabɔvolɛma nwunle ye na bɛvale fɛlɛkolilɛ bɛdeɛdeanle nu.​—Dwobu 38:4-7.

Adenle ko mɔɔ anwumabɔvolɛ nɔhavoma sonle Nyamenle la a le kɛ bɛlɛyɛ gyima mɔɔ anwo hyia mɔɔ bɛlɛyɛ ye wɔ azɛlɛ ye azo ɛnɛ la bie​—Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkpa ne nolobɔlɛ. (Mateyu 24:14) Bɛyele gyima ɛhye mɔɔ bɛlɛyɛ bie la bɛhilele ɛzoanvolɛ Dwɔn, mɔɔ ɔhɛlɛle kɛ: “Eza menwunle kɛ Nyamenle soanvolɛ ko ɛdu faa lua anwomanyunlu, na ɔlɛ damɛnlangoate nrɛlaleɛ ne, mɔɔ le Edwɛkpa ne ɔlɛba yearabɔ ye nolo yeahile menli ngakyile, mbusua ekpunli ekpunli, aneɛ ngakyile, nee maanle maanle kɔsɔɔti mɔɔ wɔ aleɛabo la.” (Yekile 14:6) Anwumabɔvolɛma ɛndendɛ ɛngile menli ɛnɛ kɛ mɔɔ bɛyɛle ye wɔ tete ne la ɛdeɛ, noko bɛkile bɛdabɛ mɔɔ bɛlɛbɔ edwɛkpa ne nolo la adenle bɛmaa bɛkɔ ahonlekpalɛma ɛkɛ.

SEETAN ƐLƐBƐLABƐLA MENLI DƆƆNWO

“Akee konle zile anwuma lɔ. Nyamenle soanvolɛ kpanyinli Maekeɛle [Gyisɛse Kelaese] nee ɔ sa zo Nyamenle soanvolɛma nee nane anwo ɛzulolɛ ne nee ɔdaye ye soanvolɛma honle. Maekeɛle nee ɔ sa zo lile nane ne anwo zo konim. Yemɔti bɛdule nane ne nee ye soanvolɛma ne amuala bɛvile anwuma lɔ. Bɛvuandinle nane anwo ɛzulolɛ ne mɔɔ le kɛ ɛlɛnrɛne la bɛdole azɛlɛ ye azo. Yemɔ a le mɔmoane ɛwɔlɛ ne mɔɔ bɛfɛlɛ ye Abɔnsam anzɛɛ Seetan, mɔɔ ɛbɛlɛbɛla ewiade amra amuala la. Bɛvuandinle ye soanvolɛma ne mɔ noko bɛguale azɛlɛ ye azo.”​—Yekile 12:7-9.

Tɛ mekɛ ne amuala a ɛnee anzodwolɛ wɔ anwuma lɔ a. Ɔvi alesama mɔlebɛbo ɛkɛ ne ala, anwumabɔvolɛma ne anu ko mɔɔ kulo kɛ bɛsonle ye la dele atua tiale Gyihova, na ɔrayɛle Seetan mɔɔ kile “Dwazotiavolɛ.” Nzinlii, anwumabɔvolɛma gyɛne noko dele atua na bɛravɛlɛle bɛ kɛ mbɔnsam. Kɛmɔ bɛyɛ ɛtane la ati, bɛdwazo bɛtia Gyihova ɛsesebɛ na bɛmaa alesama anu dɔɔnwo ɛva adenle mɔɔ ɔ nee Gyihova adehilelɛ mɔɔ ɛlɔlɛ wɔ nu ɛnyia la azo.

Seetan nee ye mbɔnsam ne mɔ ɛbɛla ɛzɛkye yɛɛ bɛ ti yɛ se. Bɛle alesama agbɔvolɛ na bɛboka nwolɛ bie a bɛmaa amaneɛnwunlɛ ɛlɛkɔ zo wɔ azɛlɛ ye azo la. Kɛ neazo la, Seetan hunle nɔhavo Dwobu nyɛmoa nee ye sonvolɛma kɔsɔɔti. Eza, ɔhunle Dwobu amra bulu ne kɔsɔɔti ɔlua “ahumu kpole bie” mɔɔ ɔmaanle ɔdule na ɔbule sua mɔɔ bɛwɔ nu la azo. Yeanga ye zɔ, Seetan dele ‘nganlɛ mgbole kpondenle Dwobu anwo.’ “Ɔvi ɔ ti zo mɔɔ dwu ɔ gyakɛ akunlu la yɛle nganlɛ ngome.”​—Dwobu 1:7-19; 2:7.

Noko, ɔnrɛhyɛ bɛbazɛkye Seetan. Kɛmɔ bɛvuandi ye bɛdo azɛlɛ ye azo la ati, ɔze kɛ “ye mekɛ ɛha ekyi bie ala.” (Yekile 12:12) Bɛbua Seetan ndɛne, na ɛhye le edwɛkpa amgba!

MENLI MƆƆ BƐVI AZƐLƐ YE AZO

‘Gyisɛse kpɔnenle bɛ vile abusua ekpunli, aneɛ nee maanle ngakyile kɔsɔɔti anu maanle Nyamenle. Wɔmaa bɛyɛ arelemgbunli nee Nyamenle sɛlɛvolɛma na bɛbali arelemgbunli wɔ azɛlɛ ye azo.’​—Yekile 5:9, 10.

Kɛmɔ bɛdwazole Gyisɛse bɛvile ewule nu bɛhɔle anwuma la ati, bɛbadwazo awie mɔ gyɛne noko. Gyisɛse zele ye ɛzoanvolɛma mɔɔ di nɔhalɛ la kɛ: “Mekɔ meahɔziezie ɛleka meamaa bɛ. Saa mekɔ a, . . . mebara bieko na mearava bɛ meahɔ me nwo lɔ, amaa bɛadɛnla ɛleka mɔɔ mewɔ la.”​—Dwɔn 14:2, 3.

Bodane bie ati a bie mɔ bahɔ anwuma a. Bɛ nee Gyisɛse babɔ nu ali Belemgbunli wɔ alesama anwo zo na bɛamaa bɛanyia nyilalɛ dɔɔnwo. Belemgbunlililɛ ɛhye a Gyisɛse zele ye ɛdoavolɛma ne kɛ bɛyɛ nwolɛ asɔne wɔ ye asɔneyɛlɛ nwo neazo ne anu kɛ: “Yɛ Ze mɔɔ wɔ anwuma: Wɔ duma nwo ɛde; Wɔ belemgbunlililɛ ɛrɛla; Bɛyɛ Wɔ ɛhulolɛdeɛ wɔ azɛlɛ ye azo, Kɛmɔ bɛyɛ ye wɔ anwuma lɔ la.”​—Mateyu 6:9, 10.

Jesus with some who have been resurrected to heavenly life

MƆƆ MENLI MƆƆ BAHƆ ANWUMA BAYƐ LA

“[Medame ɛzoanvolɛ Dwɔn] mendele ɛnelɛ kpole bie wɔ belemgbunli ebia kpole ne anwo, ɔse, ‘Kɛkala, akee Nyamenle sua nu a le ye menli avinli. Ɔ nee bɛ badɛnla na bɛayɛ ye menli. Nyamenle mumua ne nee bɛ badɛnla na yeayɛ bɛ Nyamenle. Ɔbakyikyi bɛ nye anwo monle. Ewule ɛnle ɛkɛ bieko, monle ɛnle ɛkɛ, nyane ɛnle ɛkɛ, ɛzunlɛ ɛnle ɛkɛ ne bieko. Ɔluakɛ alumua ninyɛne ne mɔ ɛze ɛhɔ.’”​—Yekile 21:3, 4.

Ngapezo nwo yekile ɛhye twe adwenle kɔ mekɛ mɔɔ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne mɔɔ Gyisɛse nee menli mɔɔ bɛdwazo bɛ bɛvi azɛlɛ ye azo le zolɛ arelemgbunli la bava Seetan tumililɛ ne ara awieleɛ na bɛamaa azɛlɛ ne ayɛ paladaese. Ninyɛne mɔɔ ɛmaa alesama ɛli nyane nee alɔbɔlɛ somaa la ɛnrɛdɛnla ɛkɛ ne bieko. Ewule bavi ɛkɛ.

Na menli mgbe mgbe dɔɔnwo mɔɔ bɛwu mɔɔ bɛnrɛdwazo bɛ bɛnrɛhɔ anwuma la noko ɛ? Kenle bie, bɛbadwazo bɛ bɛamaa bɛadɛnla aze dahuu wɔ Paladaese azɛlɛ ne azo.​—Luku 23:43.

ƆNLE KƐ ƐSULO MBƆNSAM

Diedi mgbane mgbane nee sunsum evinli ne mɔ anwo ɛzulolɛ ɛnyia menli dɔɔnwo anwo zo tumi kɛ asɛɛ pilizama mɔɔ bɛgua bɛ nwɔnzɔnwɔnzɔ la. Bɛfa ayile, banzɛlɛ nee ngonyia ninyɛne bɛbɔ bɛ nwo bane. Nwolɛ ɛngyia kɛ ɛbayɛ zɔ. Baebolo ne kyekye yɛ rɛle kɛ: “[Gyihova] fa ɔ nye bɔ ewiade ye anwo mgbɔlɔka, na ɔfa tumi ɔdie bɛdabɛ mɔɔ bɛdi nɔhalɛ bɛmaa ye la.” (2 Edwɛkɛsisilɛ 16:9) Gyihova, nɔhalɛ Nyamenle ne lɛ tumi kpole kpalɛ tɛla Seetan na saa ɛnyia ye nu anwodozo a, ɔbabɔ ɛ nwo bane.

Saa Gyihova babɔ ɛ nwo bane a, ɔwɔ kɛ ɛsukoa mɔɔ ɔsɔ ɔ nye la na ɛyɛ. Kɛ neazo la, ɛvoya mɔɔ limoa Kilisienema mɔɔ wɔ Ɛfɛsɛse la vale bɛ ngonyia mbuluku ne mɔ rale maanle bɛyelale ɔ muala. (Gyima ne 19:19, 20) Zɔhane ala a saa Nyamenle babɔ ɛ nwo bane a, ɔwɔ kɛ ɛgyakyi bozonle zo ɛhɔlɛ, ayile ɛdulɛ, banzɛlɛ, ngonyia mbuluku, kiti mɔɔ ɛfa ɛbɔ ɛ nwo “bane” nee debie biala mɔɔ ɔ nee sunsum evinli nyɛleɛ lɛ abusuabɔlɛ la anzi ɛlilɛ.

Baebolo ne ka kɛ: “Bɛdu bɛ nwo bɛmaa Nyamenle. Bɛmmamaa Abɔnsam adenle, na ɔvi bɛ nwo ɔbanriandi.” (Gyemise 4:7) Saa ɛtu ɛ nwo ɛmaa Gyihova, ɛtie ye na ɛsonle ye a, ɛbahola wɔalie wɔali kɛ Seetan nee ye sunsum evinli ne mɔ ɛnrɛnyia ɛ nwo zo tumi fee.

Yekile ɛhye mɔ maa yɛnwu kɛ Gyihova Nyamenle nee ɔ Ra, Gyisɛse Kelaese, anwumabɔvolɛ nɔhavoma nee menli mɔɔ bɛdɔ bɛ bɛvi azɛlɛ ye azo la dwenle yɛ nwo kpalɛ na bɛkulo kɛ ɔwie yɛ boɛ. Amaa wɔazukoa mɔɔ bɛbayɛ anwo ninyɛne dɔɔnwo la, yɛsɛlɛ kɛ nwu Gyihova Alasevolɛ ne mɔ anzɛɛ kɔ yɛ wɛbsaete, www.jw.org/nzi azo na twe Duzu A Baebolo Ne Kola Kilehile Yɛ A? buluku ne.

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie