Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • w18 May m. 12-16
  • Gyihova Kulo Bɛdabɛ Mɔɔ “Bɛsi Abotane Bɛso Ma La”

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • Gyihova Kulo Bɛdabɛ Mɔɔ “Bɛsi Abotane Bɛso Ma La”
  • Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Debiezukoalɛ Ɛdeɛ)—2018
  • Edwɛkɛtile Ngyikyi
  • Edwɛkɛ Mɔɔ Nee Ye Le Ko
  • KƐMƆTI A YƐ SA NU BAHOLA ADO Ɛ?
  • KƐ ƆKƐYƐ NA YƐAZO MA Ɛ?
  • KƐZI YƐBAHOLA YƐAZI ABOTANE YƐAZO MA Ɛ?
  • MMAYE Ɛ SA ƐFI NWO
  • Maa Ɛ Nye Ɛlie Wɔ Ɛvɛlɛ Nwo
    Yɛ Belemgbunlililɛ Gyima—2012
  • Deɛmɔti ‘Yɛkɔ Zo Yɛso Ma Dɔɔnwo La’
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Debiezukoalɛ Ɛdeɛ)—2018
  • Asoo ‘Ɛte Ɔ Bo’?
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2014
Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Debiezukoalɛ Ɛdeɛ)—2018
w18 May m. 12-16
Sergio nee Olinda ɛlɛfa yɛ mbuluku ne bie amaa menli mɔɔ ɛlɛpɛ nu wɔ ɛleka bie mɔɔ bikye kale agyinlaleɛ la

Gyihova Kulo Bɛdabɛ Mɔɔ “Bɛsi Abotane Bɛso Ma La”

“Mɔɔ guale azɛlɛ kpalɛ zo la a le bɛdabɛ mɔɔ . . . bɛsi abotane bɛso ma la.”​—LUKU 8:15.

EDWƐNE: 68, 72

ƐBAHOLA WƆAHILEHILE NU Ɔ?

  • Kɛmɔti a yɛlɛdi daselɛ wɔ azɛlɛsinli mɔɔ bɛndie edwɛkɛ ne kpalɛ la anu a, yɛ sa nu bahola ado a?

  • Kɛmɔti a yɛ muala yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne bahola azo ma ɛ?

  • Duzu a baboa yɛ amaa yɛazi abotane yɛazo ma dahuu ɛ?

1, 2. (a) Kɛmɔti a mediema mɔɔ bɛka edwɛkɛ ne wɔ azɛlɛsinli mɔɔ bɛndie edwɛkɛ ne anu la nɔhalɛlilɛ ne maa yɛ anwosesebɛ ɛ? (Nea mɔlebɛbo nvoninli ne.) (b) Duzu a Gyisɛse hanle ye wɔ ye “sua zo” daselɛlilɛ gyima ne anwo ɛ? (Nea ɔ bo ɛkɛ edwɛkɛ ne.)

SERGIO NEE OLINDA, agyalɛma mɔɔ bɛwɔ bɛ ɛvolɛ 80 anu la le adekpakyelɛma mɔɔ bɛde United States. Kenle nsa ye, bɛ gyakɛ yɛ bɛ nyane la ati ɔmmaa bɛngola tia kpalɛ. Kɛmɔ bɛyɛ ye ɛvolɛ dɔɔnwo la, nwonlomɔ biala bɛtia bɛkɔ sua ne azo ɛleka mɔɔ menli dɔɔnwo wɔ la. Bɛkadwu ɛkɛ la ɛnee bɛbɔ dɔne nsuu. Bɛtɛnla bɛbikye kale agyinlaleɛ ne na bɛfa yɛ mbuluku ne bie bɛmaa menli mɔɔ ɛlɛpɛ nu la. Menli dɔɔnwo pɛ nu kɔ, noko agyalɛma ne gyinla bɛ bo zo ne na bɛsele bɛkile menli mɔɔ kɛnlea bɛ la. Ɔdwu ewiazo a, ɛnee bɛhɔ sua nu. Ye alehyenlɛ nu, bɛkabɔ nwonlomɔ dɔne nsuu la, ɛnee bɛra bieko. Nɔhalɛ nu, ɛvolɛ biala agyalɛma ɛhye mɔɔ bɛdi nɔhalɛ la bɔ mɔdenle fa kenle nsia ka Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne nwonlomɔ biala wɔ dapɛne ne anu.

2 Mediema dɔɔnwo mɔɔ wɔ ewiade amuala la ɛha edwɛkɛ ne ɛvolɛ dɔɔnwo wɔ bɛ sua zo azɛlɛsinli mɔɔ bɛndie edwɛkɛ ne la anu, kɛmɔ Sergio nee Olinda yɛ la. Saa ɛwɔ tɛnlabelɛ ɛhye anu bie a, yɛkanvo wɔ kɛ ɛlɛsi abotane la.a Kpundiigyinlanlɛ mɔɔ ɛlɛfa wɔazonle Gyihova la maa menli dɔɔnwo anwosesebɛ​—bɔbɔ mediema diedima mɔɔ bɛlɛ anwubielɛ la. Yɛ edwɛkɛ ɛhye mɔ mɔɔ maangyebakyi zo neavolɛma ɛha la nzonlɛ: “Saa me nee mediema mɔɔ di nɔhalɛ la kɔ daselɛlilɛ a, bɛ neazo ne maa me anwosesebɛ.” “Bɛ nɔhalɛlilɛ ne maa mebɔ mɔdenle mefa akɛnrasesebɛ meyɛ me ɛzonlenlɛ gyima ne.” “Bɛ neazo ne maa me nye die kpole.”

3. Kpuya nsa boni mɔ a yɛbazuzu nwo a, na duzu ati ɔ?

3 Amaa yɛahɔ zo yɛayɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne mɔɔ Gyisɛse ɛva ɛmaa yɛ la, bɛmaa yɛzuzu kpuya nsa ɛhye mɔ mualɛ ne anwo: Kɛmɔti a ɔyɛ a yɛ sa nu bahola ado ɛ? Duzu a ma mɔɔ yɛbazo la kile a? Duzu a baboa yɛ amaa yɛazi ‘abotane yɛazo ma’ ɛ?

KƐMƆTI A YƐ SA NU BAHOLA ADO Ɛ?

4. (a) Kɛzi Dwuuma dɔɔnwo nyɛleɛ ɛtane ne hanle Pɔɔlo ɛ? (b) Duzu ati a Pɔɔlo dele nganeɛ zɔhane a?

4 Saa azɛlɛsinli mɔɔ bɛndie edwɛkɛ ne kpalɛ la anu daselɛlilɛ ɛmaa ɛ sa nu ɛdo ɛlɛ a, ɛbade ɛzoanvolɛ Pɔɔlo edwɛkɛ ne abo. Ɔvale kɛyɛ ɛvolɛ 30 ɔhanle edwɛkɛ ne, na ɔboale menli dɔɔnwo ɔmaanle bɛrayɛle Kilisienema. (Gyi. 14:21; 2 Kɔl. 3:2, 3) Noko, yeangola yeammaa Dwuuma dɔɔnwo anyɛ Kilisienema. Emomu, bɛ nuhua dɔɔnwo andie Pɔɔlo na bie mɔ bɔbɔ kpɔle ye. (Gyi. 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Kɛzi Dwuuma nyɛleɛ ɛtane zɔhane hanle Pɔɔlo ɛ? Ɔhanle kɛ: “Melɛka nɔhalɛ wɔ Kelaese anu . . . Melɛdi alɔbɔlɛ kpole nee nyane mɔɔ ɛngyakyi ɛlɛ la wɔ me ahonle nu.” (Wlo. 9:1-3) Duzu ati a Pɔɔlo dele nganeɛ zɔhane a? Ɔluakɛ ɛnee ɔkulo edwɛkɛhanlɛ gyima ne yɛɛ menli. Ɔlile Dwuuma daselɛ ɔluakɛ ɛnee ɔdwenle bɛ nwo kpalɛ. Ɔti, ɔyɛle Pɔɔlo nyane kɛ bɛlɛkpo Nyamenle anwunvɔnezelɛ ne la.

5. (a) Duzu a ka yɛ maa yɛdi yɛ gɔnwo mɔ daselɛ a? (b) Duzu ati a ɔnzi yɛ nwo kɛ ɔyɛ a yɛ sa nu to ɛ?

5 Ɛnɛ noko, yɛka edwɛkɛ ne yɛkile awie mɔ, ɔluakɛ yɛdwenle bɛ nwo kɛ mɔɔ Pɔɔlo yɛle la. (Mat. 22:39; 1 Kɔl. 11:1) Duzu ati ɔ? Yɛnwu kɛ nyilalɛ dɔɔnwo wɔ ɛkɛ maa bɛdabɛ mɔɔ bɛkɛzi kpɔkɛ kɛ bɛbazonle Gyihova la. Saa yɛdwenle yɛ azɛlɛsinli ne anu amra anwo a, yɛka yɛkile yɛ nwo kɛ, ‘Yɛ kunlu anu a anrɛɛ yɛbahola yɛaboa bɛ yɛamaa bɛanwu debie mɔɔ ɛlɛkpa bɛ ti la!’ Ɔti, yɛmaa bɛ anwosesebɛ kɛ bɛzukoa nɔhalɛ mɔɔ fale Gyihova nee bodane mɔɔ ɔlɛ ɔmaa alesama la anwo debie. Ɔle kɛ yɛlɛka yɛahile menli mɔɔ yɛdi bɛ daselɛ la kɛ: ‘Yɛ nee ahyɛlɛdeɛ kɛnlɛma bie ɛrɛlɛ bɛ. Yɛsɛlɛ bɛ bɛlie.’ Ɔti, saa menli kpo ahyɛlɛdeɛ zɛhae a, ɔmaa ‘yɛdi nyane wɔ yɛ ahonle nu.’ Nganeɛdelɛ zɛhae ɛngile kɛ yɛnlɛ diedi, emomu, yɛkulo menli. Ɔti, ɔnva nwo kɛ ɔyɛ a yɛ sa nu to la yɛngyakyi. Yɛ nee Elena mɔɔ ɛva ɛvolɛ mɔɔ bo 25 ɛyɛ adekpakyelɛ gyima ne la yɛ adwenle, ɔka kɛ: “Menwu kɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne yɛ se. Noko, gyima gyɛne biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ anrɛɛ mebayɛ a.”

KƐ ƆKƐYƐ NA YƐAZO MA Ɛ?

6. Kpuya boni a yɛbazuzu nwo a, na kɛzi yɛbayɛ ɛhye ɛ?

6 Kɛmɔti a yɛbahola yɛalie yɛali kɛ ɔnva nwo ɛleka biala mɔɔ yɛwɔ la, yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne bahola azo ma ɛ? Amaa yɛabua kpuya zɔhane mɔɔ anwo hyia la, bɛmaa yɛzuzu Gyisɛse mrɛlɛ nwiɔ mɔɔ nuhua a ɔhanle deɛmɔti ɔwɔ kɛ ‘yɛso ma’ la anwo. (Mat. 13:23) Mɔɔ limoa la fale vanye nwo.

7. (a) Nwane mɔ a gyi ɛkɛ maa “ɛyazonlɛnli ne,” “vanye ne” yɛɛ “ngane ne” mɔ a? (b) Kpuya boni a yɛbanyia nwolɛ mualɛ a?

7 Kenga Dwɔn 15:1-5, 8. Yɛ ye nzonlɛ kɛ Gyisɛse zele ye ɛzoanvolɛ ne mɔ kɛ: “Mɔɔ wula me Ze anyunlunyia la a le kɛ bɛkɛhɔ zo bɛkɛzo ma dɔɔnwo na bɛahile kɛ bɛle me ɛdoavolɛma.” Gyisɛse hanle kɛ Gyihova a le, “ɛyazonlɛnli ne,” ɔdaye mumua ne a ɔle “nɔhalɛ vanye ne” yɛɛ ye ɛdoavolɛma a le “ngane ne” mɔ.b Ɛnee duzu a le ma ne mɔɔ ɔwɔ kɛ Kelaese ɛdoavolɛma so la? Wɔ ɛrɛlɛ ɛhye anu, Gyisɛse angile ma fɔɔnwo zɔhane, noko ɔhanle edwɛkɛ mɔɔ hyia mɔɔ boa yɛ ɔmaa yɛnwu mualɛ ne la.

8. (a) Wɔ ɛrɛlɛ ɛhye anu, duzu ati a ma ne ɛngile ɛdoavolɛ fofolɛ ɛyɛlɛ a? (b) Duzu a yɛnwu ye wɔ mɔɔ Gyihova kulo kɛ yɛyɛ la anwo a?

8 Gyisɛse hanle ɔ Ze anwo edwɛkɛ kɛ: “Ngane biala mɔɔ wɔ me nwo mɔɔ ɛnzo ma la ɔpɛ ye ɔto.” Wɔ adenle fofolɛ zo, saa yɛso ma a, Gyihova bu yɛ kɛ ye azonvolɛ. (Mat. 13:23; 21:43) Ɔti, wɔ ɛrɛlɛ ɛhye anu, tɛ ɛdoavolɛ fofolɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ Kilisienenli biala yɛ la a le ma mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔso a. (Mat. 28:19) Saa zɔhane a ɔde a, anrɛɛ Alasevolɛ nɔhavoma mɔɔ ɛtɛkolale ɛtɛyɛle ɛdoavolɛ la bayɛ kɛ Gyisɛse ɛrɛlɛ ne anu ngane ne mɔɔ ɛnzo ma la. Noko, ɛhye ɛnrɛhola ɛnrɛyɛ nɔhalɛ! Duzu ati ɔ? Ɔluakɛ yɛnrɛhola yɛnrɛtinlitinli menli kɛ bɛrayɛ ɛdoavolɛma. Gyihova le ɛlɔlɛ. Ɔnrɛha ɔnrɛhile yɛ ɛlɛ kɛ yɛyɛ debie mɔɔ yɛnrɛhola ye yɛ la. Mɔɔ yɛbahola ye yɛ la ala a ɔkpondɛ yeavi yɛ ɛkɛ a.​—Mɛla 30:11-14.

9. (a) Duzu gyima a yɛyɛ a ɛnee yɛlɛso ma a? (b) Ɛrɛlɛ boni a yɛbazuzu nwo a, na duzu ati ɔ?

9 Ɛnee duzu a le ma mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛso la? Ɔda ali kɛ, ma ne a le gyima mɔɔ yɛ nuhua ko biala bahola ayɛ la. Gyima boni a kile kɛ ‘yɛlɛso ma a’? Yemɔ a le Nyamenle Belemgbunlililɛ ne edwɛkpa ne nolobɔlɛ.c (Mat. 24:14) Gyisɛse ma duavolɛ ɛrɛlɛ ne maa yɛkola yɛka ye zɔ. Bɛmaa yɛzuzu ɛrɛlɛ ɛhye mɔɔ tɔ zo nwiɔ la anwo.

10. (a) Wɔ ɛrɛlɛ ɛhye anu, duzu a gyi ɛkɛ maa ma ne nee azɛlɛ ne a? (b) Duzu a whiiti baka ne so a?

10 Kenga Luku 8:5-8, 11-15. Wɔ ma duavolɛ ɛrɛlɛ ne anu, ma ne a le “Nyamenle edwɛkɛ ne” anzɛɛ Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne. Azɛlɛ ne gyi ɛkɛ maa sonla sɛkɛlɛneɛ adenle zo ahonle ne. Ma ne mɔɔ guale azɛlɛ kpalɛ zo la, sosɔle ndinli, ɔfifile na ɔnyinle ɔyɛle debie le kɛ hwiiti baka. Akee, ɔzole “ma mɔnwo 100.” Noko, duzu ma a whiiti baka ne zole a? Asoo ɔzole whiiti mbaka ngyikyi ɔ? Kyɛkyɛ, ɔzole ma fofolɛ mɔɔ ɔbanyi yeayɛ mbaka la. Wɔ ɛrɛlɛ ɛhye anu, ma ko zole ma mɔnwo ɛya. Kɛzi, ɛrɛlɛ ɛhye fale yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne anwo ɛ?

Adiema raalɛ bie ɛlɛsi abotane azo ma ɔlua telefuu, azua nu, mekɛ mɔɔ ɔnle daselɛlilɛ nu yɛɛ bagua nu daselɛlilɛ mɔɔ ɔyɛ la azo

Kɛzi ‘yɛsi abotane yɛso ma’ ɛ? (Nea ɛdendɛkpunli 11)

11. (a) Kɛzi ma duavolɛ ɛrɛlɛ ne fale yɛ ɛzonlenlɛ gyima ne anwo ɛ? (b) Kɛzi yɛso Belemgbunlililɛ ma fofolɛ ɛ?

11 Mɔɔ yɛ Kilisiene awovolɛ anzɛɛ Alasevolɛ gyɛne limoa hilehilele yɛ Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo debie la, ɛnee ɔle kɛ asɛɛ bɛlua ma ne wɔ azɛlɛ kpalɛ zo la. Bɛ nye liele wɔ mekɛ mɔɔ bɛnwunle kɛ yɛlie Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne mɔɔ le kɛ ma yɛdo nu la. Wɔ Gyisɛse ɛrɛlɛ ne anu, kɛmɔ ma ne guale azɛlɛ kpalɛ zo la ati, yɛdayɛ noko yɛdiele edwɛkɛ ne na yɛzɔle nu. Ɔti, Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ma ne zɔle ndinli na ɔfifile ɔyɛle whiiti baka, na nzinlii ɔzɔle ma. Na kɛ mɔɔ whiiti baka ne anfifi baka fofolɛ, emomu ɔzole ma fofolɛ la, yɛdayɛ noko tɛ ɛdoavolɛma fofolɛ a le ma mɔɔ yɛso a, emomu, yɛso Belemgbunlililɛ mad fofolɛ. Kɛzi yɛso Belemgbunlililɛ ma fofolɛ ɛ? Mekɛ biala mɔɔ yɛbaha Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne yɛahile awie la, ɛnee ɔle kɛ yɛlɛkponde Belemgbunlililɛ ma fofolɛ, ma mɔɔ bɛluale ye wɔ yɛ ahonle nu la. (Luku 6:45; 8:1) Ɔti, mekɛ tendenle ala mɔɔ yɛlɛkɔ zo yɛabɔ Belemgbunlililɛ edwɛkpa ne nolo la, ɛnee ‘yɛlɛsi abotane yɛazo ma.’

12. (a) Duzu a yɛsukoa yɛfi Gyisɛse mrɛlɛ mɔɔ fale vanye ne nee ma duavolɛ ne anwo la anu a? (b) Kɛzi ɛzukoalɛdeɛ ɛhye ka wɔ ɛ?

12 Duzu a yɛsukoa yɛfi Gyisɛse mrɛlɛ mɔɔ fale vanye ne nee ma duavolɛ ne anwo la anu a? Bɛmaa yɛnwu kɛ ma mɔɔ yɛbahola yɛazo la ɛngyi kɛzi menli badie edwɛkɛ ne la azo. Emomu, ɔgyi yɛ nɔhalɛlilɛ zo. Pɔɔlo hanle nɔhalɛ edwɛkɛ ko ne ala kɛ: “Awie ko biala banyia ye ahatualɛ kɛ mɔɔ ye gyima de la.” (1 Kɔl. 3:8) Ahatualɛ ne gyi gyima ne azo, na tɛ mɔɔ bavi gyima ne anu ara la ɔ. Matilda mɔɔ ɛva ɛvolɛ 20 ɛyɛ adekpakyelɛ gyima ne la ka kɛ: “Ɔyɛ me fɛ kɛ menwu kɛ Gyihova ma yɛ ahatualɛ wɔ yɛ mɔdenlebɔlɛ nwo la.”

KƐZI YƐBAHOLA YƐAZI ABOTANE YƐAZO MA Ɛ?

13, 14. Kɛ mɔɔ Wulomuma 10:1, 2 ka la, duzu ati a Pɔɔlo angyakyi edwɛkɛ ne ɛhanlɛ a?

13 Duzu a baboa yɛ amaa yɛahɔ zo yɛazi abotane yɛazo ma ɛ? Bɛmaa yɛzuzu Pɔɔlo neazo ne anwo kpalɛ. Yɛze kɛ Pɔɔlo asa nu dole, ɔluakɛ Dwuuma ne kpole Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne. Noko, yeangyakyi kɛ ɔbali bɛ daselɛ. Yɛ nganeɛ mɔɔ ɔte ɔmaa Dwuuma wɔ ye kɛlata mɔɔ ɔhɛlɛle Wulomu Kilisienema anu la nzonlɛ: “Nɔhalɛ nu, mɔɔ me ahonle kulo na mebodo Nyamenle wɔ nwolɛ memaa bɛ la a le kɛ bɛkɛnyia ngoane. Ɔluakɛ medi daselɛ kɛ bɛbɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nwo mɔdenle, noko ɔngyi nɔhalɛ ndelebɛbo zo.” (Wlo. 10:1, 2) Ɔti, duzu ati a Pɔɔlo hɔle zo hanle edwɛkɛ ne a?

14 Mɔɔ limoa, Pɔɔlo hanle kɛ ɔhanle edwɛkɛ ne ɔhilele Dwuuma, ɔluakɛ ɛnee ye “ahonle kulo.” Ɛnee ɔkulo kɛ Dwuuma bie mɔ nyia ngoanelielɛ. (Wlo. 11:13, 14) Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, Pɔɔlo hanle kɛ, “mebodo Nyamenle wɔ nwolɛ memaa bɛ.” Ɔzɛlɛle Nyamenle kɛ ɔboa Dwuunli ko biala ɔmaa ɔlie Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne ɔdo nu. Mɔɔ tɔ zo nsa, Pɔɔlo doale zo kɛ: “Bɛbɔ Nyamenle ɛzonlenlɛ nwo mɔdenle.” Ɔnwunle debie kpalɛ wɔ menli nu. Ɛnee Pɔɔlo ze kɛ saa awie mɔɔ lɛ ahonle kpalɛ la da mɔdenlebɔlɛ ali wɔ adenle kpalɛ zo a, ɔkola ɔmaa ɔyɛ Kelaese ɛdoavolɛ mɔɔ bɔ mɔdenle.

15. Kɛzi yɛbahola yɛazukoa Pɔɔlo ɛ? Maa neazo.

15 Kɛzi yɛbahola yɛazukoa Pɔɔlo ɛ? Mɔɔ limoa, yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbakpondɛ “bɛdabɛ mɔɔ bɛ subane kile kɛ bɛfɛta dahuu ngoane la.” Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, yɛsɛlɛ Gyihova kɛ ɔboa menli mɔɔ lɛ ahonle kpalɛ la ɔmaa bɛdie edwɛkɛ ne. (Gyi. 13:48; 16:14) Silvana mɔɔ ɛva ɛvolɛ kɛyɛ 30 ɛyɛ adekpakyelɛ la ka kɛ, “Kolaa na meawolo awuke bie anu wɔ me azɛlɛsinli ne anu la, mesɛlɛ Gyihova kɛ ɔmaa menyia adwenle kpalɛ.” Eza yɛyɛ asɔne kɛ Nyamenle anwumabɔvolɛma ɛhile yɛ menli mɔɔ lɛ ahonle kpalɛ la. (Mat. 10:11-13; Yek. 14:6) Robert mɔɔ yeva ɛvolɛ mɔɔ bo 30 yeyɛ adekpakyelɛ gyima ne la ka kɛ: “Ɔyɛ anyelielɛ kɛ ɛ nee anwumabɔvolɛma mɔɔ ze mɔɔ ɛlɛkɔ zo wɔ suamenlema ɛbɛlabɔlɛ nu la bayɛ gyima.” Mɔɔ tɔ zo nsa, yɛbɔ mɔdenle kɛ yɛbanwu debie kpalɛ wɔ menli nu. Carl, asafo nu kpanyinli bie mɔɔ bɛzɔnenle ye la yebo ɛvolɛ 50 la ka kɛ, “Mebɔ mɔdenle kɛ mebanwu debie ekyii mɔɔ kile kɛ awie lɛ ahonle kpalɛ, le kɛ ɛzelekɛ, me nyunlu mɔɔ ɔbanlea anzɛɛ kpuya mɔɔ ɔbavi ye ahonle nu yeabiza la.” Nɔhalɛ nu, yɛbahola yɛazi abotane yɛazo ma, kɛ mɔɔ Pɔɔlo yɛle la.

MMAYE Ɛ SA ƐFI NWO

16, 17. (a) Duzu a yɛsukoa yɛfi adehilelɛ mɔɔ wɔ Nolobɔvo ne 11:6 la anu a? (b) Ka kɛzi yɛ ma ɛlualɛ ne kola ka menli mɔɔ nwu yɛ la anwo edwɛkɛ.

16 Saa ɔzɔho kɛ awie biala ɛndie Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne bɔbɔ mɔɔ yɛlɛbɔ ye nolo la a, ɔnle kɛ yɛmaa yɛ rɛle fi kɛzi yɛ edwɛkɛ ne ka bɛ la. (Kenga Nolobɔvo ne 11:6.) Nɔhalɛ nu, menli dɔɔnwo ɛndie yɛ noko bɛnwu mɔɔ yɛyɛ la. Bɛnwu yɛ anwoziezielɛ kɛnlɛma ne, yɛ subane kpalɛ nee yɛ nyunlu ɛzelekɛ ne. Mekɛ ɛlɛkɔ la, bie a yɛ subane bamaa bie mɔ anwu ye kɛ amuanrɛɛ adwenletane mɔɔ bɛlɛ ye wɔ yɛ nwo la ɛnle zɔ. Sergio nee Olinda mɔɔ yɛlimoa yɛha bɛ nwo edwɛkɛ la nwunle ye zɔ.

17 Sergio ka kɛ: “Ɔlua anwodolɛ ti, yɛgyagyile kɛ yɛbahɔgyinla ɛleka zɔhane wɔ mekɛ ekyi anu. Mɔɔ yɛziale yɛrale la, menli mɔɔ ta pɛ nu wɔ ɛkɛ la bizale kɛ, ‘Duzu a zile a? Yɛ nwo ɛlɔ bɛ dedee.’” Olinda vale ɛzelekɛ hanle kɛ: “Delavama ne yɛle yɛ bye bye, na bɛdeanle nu kɛ, ‘Bɛ mo nee gyima kpalɛ!’ Bɛliele yɛ magazine ne mɔ bie bɔbɔ.” Mɔɔ nrenyia bie ragyinlanle agyalɛma ne daselɛlilɛ ehwili ne anwo, ɔmaanle bɛ felawɔse na ɔlale bɛ ase wɔ gyima kpalɛ mɔɔ bɛlɛyɛ anwo la, ɔzinle bɛ nwo.

18. Duzu ati a wɔbɔ kpɔkɛ kɛ ‘ɛbazi abotane wɔazo ma’ ɛ?

18 Nɔhalɛ nu, mekɛ tendenle ala mɔɔ yɛnye yɛ sa yɛnvi Belemgbunlililɛ ma ne ɛlualɛ nwo la, yɛlɛboa yɛamaa bɛabɔ edwɛkpa ne nolo “wɔ azɛlɛ ye azo amuala.” (Mat. 24:14) Mɔɔ tɛla biala la, yɛdi fɛlɛko kpole kɛ yɛnwu kɛ Gyihova die yɛ to nu ɔluakɛ ɔkulo bɛdabɛ mɔɔ “bɛsi abotane bɛso ma la”!

a Gyisɛse bɔbɔ hanle kɛ, ɔyɛ se kɛ ɔbaha edwɛkɛ ne wɔ ye “sua zo”​—Edwɛkpa kɛlɛvolɛma nna ne yɛle ɛhye anwo kɛlɛtokɛ.​—Mat. 13:57; Maake 6:4; Luku 4:24; Dwɔn 4:44.

b Ngane ne mɔ mɔɔ wɔ ɛrɛlɛ ɛhye anu la gyi ɛkɛ maa Kilisienema mɔɔ bɛbahɔ anwuma la, noko Nyamenle azonvolɛ kɔsɔɔti bahola azukoa debie avi nu.

c Edwɛkɛkpɔkɛ “mɔɔ so ma” eza fale “sunsum ne ma” mɔɔ yɛbazo la anwo. Noko, wɔ edwɛkɛ ɛhye nee mɔɔ doa ye la anu, yɛbava yɛ adwenle yɛazie “yɛ nloa anu edwɛkɛ” anzɛɛ Belemgbunlililɛ edwɛkɛhanlɛ ne azo.​—Gal. 5:22, 23; Hib. 13:15.

d Wɔ mekɛ gyɛne nu, Gyisɛse vale ma ɛlualɛ nee ye ɛdelɛ yɛle ɛdoavolɛyɛlɛ gyima ne anwo ndonwo.​—Mat. 9:37; Dwɔn 4:35-38.

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie