Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • w15 3/15 m. 15-m. 16 ɛden. 8
  • Kpuyia Mɔɔ Vi Kengavoma Ɛkɛ

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • Kpuyia Mɔɔ Vi Kengavoma Ɛkɛ
  • Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2015
  • Edwɛkɛ Mɔɔ Nee Ye Le Ko
  • “Kɛ Ɛkpondɛ Kɛ Ɔba Ye La Ɛne”
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2015
  • “Maa Yɛ Nee Wɔ Ɛhɔ”
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Debiezukoalɛ Ɛdeɛ)—2016
  • Nyamenle Sunsum Ne Nee Yɛ Ɛdeɛ Ne Bɔ Nu
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Debiezukoalɛ Ɛdeɛ)—2016
  • Yɛ Nee Bɛ Bahɔ
    Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo (Debiezukoalɛ Ɛdeɛ)—2020
Nea Dɔɔnwo
Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2015
w15 3/15 m. 15-m. 16 ɛden. 8

KPUYIA MƆƆ VI KENGAVOMA ƐKƐ

Dɛba ne, ɛnee yɛta yɛka kɛ edwɛkɛ bie mɔ gyi ɛkɛ maa debie kpole mɔɔ bara kenlebie la. Noko akee, kenlensa ye, yɛnda yɛnyɛ ye zɔ. Duzu ati ɔ?

September 15, 1950, The Watchtower ne hilehilele nu kɛ ɔdwu mekɛ ne bie a awie, edwɛkɛ, anzɛɛ debie bie mɔɔ wɔ Baebolo ne anu la, gyi ɛkɛ maa debie kpole mɔɔ ɔbara kenlebie la.

Dɛba ne, yɛ mbuluku ne mɔ hanle kɛ nɔhavoma le kɛ Dɛbola, Ɛlaehu, Gyɛfeta, Dwobu, Releehabe, Relɛbɛka, nee gyɛne dɔɔnwo mɔɔ ɛha la gyi ɛkɛ maa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anzɛɛ “menli pemgbenleamgbe” ne. (Yekile 7:9) Kɛ neazo la, yɛhanle kɛ Gyɛfeta, Dwobu, nee Relɛbɛka gyi ɛkɛ maa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ la, yɛɛ Dɛbola nee Releehabe gyi ɛkɛ maa menli ekpunli kpole ne. Noko akee kenlensa ye yɛnga edwɛkɛ zɛhae mɔ. Duzu ati ɔ?

Menli ɛdɛdɛnla ɛyia ɛkponle nwo yɛɛ Akpabɛnwo boane ralɛ ne la bɛ avinli

SƆHOVOLƐ

Ɛnee tete Yizilayɛ Akpabɛnwo boaneralɛ ne mɔɔ bɛku ye la le debie sɔhovolɛ.​—Ɛdianlɛ 9:2

Gyisɛse henda amaneɛnwunlɛ baka ne azo

DEƐ KPALƐ NE

Pɔɔlo hanle kɛ Kelaese le “yɛ Akpabɛnwo boaneralɛ ne.”​—1 Kɔlentema 5:7

Ngɛlɛlera ne ka kɛ Baebolo ne anu menli bie gyi ɛkɛ maa awie anzɛɛ debie kpole mɔɔ ɔbara kenlebie la. Kɛ neazo la, ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle “edwɛkɛ mɔɔ ndelebɛbo wɔ nu” mɔɔ ɔfane mraalɛ nwiɔ bie anwo la wɔ Galeehyeama 4:21-31. Raalɛ ne mɔɔ lumua la a le Heega, Ebileham sonvolɛ raalɛ ne. Pɔɔlo hilele nu kɛ ɔgyi ɛkɛ ɔmaa Yizilayɛ maanle ne mɔɔ Gyihova vale Mosisi Mɛla ne manle bɛ la. Raalɛ ne mɔɔ tɔ zo nwiɔ la a le ‘dehelɛ raalɛ’ Sɛla, Ebileham aye ne. Ɛnee ɔgyi ɛkɛ ɔmaa Nyamenle aye ne, mɔɔ ɔle Nyamenle ahyehyɛdeɛ ne foa mɔɔ wɔ anwuma la. Pɔɔlo eza hanle koyɛlɛ mɔɔ wɔ ɛsɔfo nee belemgbunli Mɛlekezidɛke nee Gyisɛse avinli la anwo edwɛkɛ dɔɔnwo. (Hibuluma 6:20; 7:1-3) Bieko, Pɔɔlo vale ngapezonli Ayezaya nee ɔ mra ne mɔ dole Gyisɛse nee Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anwo. (Hibuluma 2:13, 14) Gyihova manle Pɔɔlo yɛle ndonwo ɛhye mɔ amuala amaa yɛanyia anwodozo kɛ ninyɛne ɛhye mɔ nee mɔɔ bɛgyi ɛkɛ bɛmaa la le nɔhalɛ.

Noko, saa Baebolo ne ka kɛ awie gyi ɛkɛ maa debie bɔbɔ a, ɔnle kɛ yɛnyia adwenle kɛ ahenle anzɛɛ deɛ ne anwo edwɛkɛ kɔsɔɔti gyi ɛkɛ maa debie kpole mɔɔ ɔbara kenlebie la. Kɛ neazo la, Pɔɔlo hanle kɛ Mɛlekezidɛke gyi ɛkɛ maa Gyisɛse. Noko akee, Pɔɔlo anga mekɛ mɔɔ Mɛlekezidɛke vale kpanwo ne nee nwanye ne rɛlɛle Ebileham wɔ mekɛ mɔɔ ɔlile arelemgbunli nna anwo zo konim la anwo edwɛkɛ. Ɛhye ati, yɛnrɛhola yɛnrɛgyinla Ngɛlɛlera ne azo yɛnrɛkpondɛ edwɛkɛ zɔhane ndelebɛbo biala mɔɔ vea la.​—Mɔlebɛbo 14:1, 18.

Kɛlɛvoma bie mɔ mɔɔ dɛnlanle aze wɔ Kelaese ewule nzi wɔ ɛvoya dɔɔnwo anu la yɛle nvonleɛ kpole. Asɛɛ bɛmanle Baebolo ne anu edwɛkɛ kɔsɔɔti gyinlanle ɛkɛ manle debie. The International Standard Bible Encyclopaedia ne hanle Origen, Ambrose, yɛɛ Jerome ngilehilelɛ nwo edwɛkɛ kɛ: “Bɛkpondɛle debie mɔɔ edwɛkɛ biala kile la yɛɛ bɛnyianle bie noko, bɔbɔ wɔ edwɛkɛ ngyikyi mɔɔ wɔ Ngɛlɛlera ne anu la anu. Bɛhanle bɔbɔ kɛ nɔhalɛ [mɔɔ vea la] wɔ edwɛkɛ ekyi biala anu . . . , bɔbɔ wɔ fɛlɛ dodo ne mɔɔ ɛdoavolɛ ne mɔ hyele wɔ mekɛ mɔɔ bɛ Ngoanedievolɛ ne yele ɔ nwo hilele bɛ la anu​—nea adwenle mɔɔ bie mɔ ɛnyia wɔ nɔma 153 anwo a!”

Kɛlɛvolɛ fofolɛ, Augustine mɔɔ vi Hippo la, hilehilele nuhua kɛ Baebolo edwɛkɛ ne mɔɔ fane mrenya 5,000 ne mɔɔ Gyisɛse vale kpanwo nnu ne nee fɛlɛ nwiɔ ne manle bɛ la gyi ɛkɛ maa debie. Ɔhanle kɛ kpanwo nnu ne gyi ɛkɛ maa Baebolo mbuluku nnu ne mɔɔ lumua la. Yɛɛ kɛmɔ hwiiti sonle bolɛ tɛla abɛlɛ la, zɔhane ala a “Ngyekyeleɛ Fofolɛ” ne anwo hyia tɛla “Ngyekyeleɛ Dɛba” ne a. Bieko, ɔhanle kɛ fɛlɛ nwiɔ ne gyi ɛkɛ maa belemgbunli nee ɛsɔfo. Kɛlɛvolɛ bieko noko hanle kɛ aluba kɔkɔlɛ tolo ne mɔɔ Gyekɔbo vale dɔle Yisɔ kpanyinli ne la gyi ɛkɛ maa Gyisɛse dasanli mogya kɔkɔlɛ ne mɔɔ ɔvale ɔdɔle anwuma anyelazo ne ɔmanle alesama la!

Saa ɔyɛ se kɛ ɛbalie edwɛkɛ ɛhye mɔ wɔali a, ɛnee ɛkola ɛnwu ye kɛ ɔle ngyegyelɛ. Alesama ɛnrɛhola ɛnrɛnwu Baebolo ne anu edwɛkɛ mɔɔ gyi ɛkɛ maa debie kpole mɔɔ bara kenlebie nee mɔɔ ɛngile debie la. Ɛhye ati, duzu a nrɛlɛbɛ wɔ nu kɛ yɛyɛ a? Saa Ngɛlɛlera ne ka kɛ awie, edwɛkɛ, anzɛɛ debie bie gyi ɛkɛ maa debie kpole mɔɔ ɔbara kenlebie la a yɛdie yɛto nu. Noko akee, ɔnle kɛ yɛka kɛ Baebolo nu edwɛkɛ bie kile debie wɔ mekɛ mɔɔ yɛnlɛ Baebolo ne anu ngyinlazo biala la.

Ɛnee, kɛ ɔkɛyɛ na edwɛkɛ mɔɔ yɛkenga ye wɔ Baebolo ne anu la aboa yɛ ɛ? Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle kɛ: “Debie biala mɔɔ bɛhɛlɛ ye wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu la wɔ ɛkɛ ne kilehile yɛ, amaa yɛagyinla kpundii, yɛazi yɛ ahonle yɛalua mɔɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne fa maa yɛ la azo yɛanyia anyelazo.” (Wulomuma 15:4) Ɛnee Pɔɔlo ɛlɛkɛlɛ ɛvoya mɔɔ lumua la anu Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la yeamaa bɛanwu kɛzi Baebolo ne anu edwɛkɛ bahola aboa bɛ la. Noko, ɔvi zɔhane mekɛ ne, ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ wɔ Ngɛlɛlera ne anu la ɛboa Keleseɛnema kɔsɔɔti. ‘Mboane gyɛne’ ne boka nwo.​—Dwɔn 10:16; 2 Temɔte 3:1.

Yemɔti, Baebolo ne anu edwɛkɛ dɔɔnwo ne ala ɛnvane menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ, ‘mboane gyɛne ne,’ anzɛɛ Keleseɛnema mɔɔ dɛnlanle aze wɔ mekɛ bie anu la angome anwo. Emomu, Baebolo ne anu edwɛkɛ dɔɔnwo ɛboa Nyamenle menli kɔsɔɔti, wɔ tete ne nee ɛnɛ. Kɛ neazo la, Dwobu amaneɛnwunlɛ ne ɛngyi ɛkɛ ɛmmaa menli mɔɔ bɛkpokpa bɛ mɔɔ bɛnwunle amaneɛ wɔ Ewiade Konle I anu la angome. Nyamenle azonvolɛ dɔɔnwo, mraalɛ nee mrenya, bɛdabɛ mɔɔ bɛkpokpa bɛ nee ‘mboane gyɛne ne,’ ɛnwu amaneɛ ne mɔɔ Dwobu nwunle la bie na ye edwɛkɛ ne mɔɔ bɛzukoa la ɛboa bɛ. Bɛze kɛ ‘awieleɛ ne Nyamenle lole ye. Nyamenle se anwunvɔne yɛɛ ɔ kunlu yelɛyela ye.’​—Gyemise 5:11.

Ɛnɛ, mraalɛ mgbanyima mɔɔ di nɔhalɛ kɛ Dɛbola la nee mgbavolɛ mɔɔ ze nrɛlɛbɛ kɛ Ɛlaehu la wɔ asafo ne mɔ anu. Eza adekpakyelɛma mɔɔ bɔ mɔdenle na bɛlɛ akɛnrasesebɛ kɛ Gyɛfeta la nee nɔhavoma mɔɔ lɛ abotane kɛ Dwobu la noko wɔ ɛkɛ. Ɔyɛ yɛ fɛ kɛ Gyihova ɛmaa “debie biala mɔɔ bɛhɛlɛ ye wɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne anu” ɛwoa ɛkɛ la, amaa yɛagyinla “mɔɔ Nyamenle Edwɛkɛ ne fa maa yɛ la azo yɛanyia anyelazo.”

Ɛhye ati, yɛmbɔ mɔdenle kɛ yɛkpondɛ mɔɔ Baebolo ne anu edwɛkɛ biala gyi ɛkɛ maa anzɛɛ kɛzi ɔbara nu kenlebie la. Emomu, kɛkala yɛ mbuluku ne mɔ twe adwenle kɔ ɛzukoalɛdeɛ mɔɔ sonle bolɛ mɔɔ wɔ Ngɛlɛlera ne anu la azo.

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie