Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • w13 1/1 m. 12-15
  • “Yewu Bɔbɔ Ɛdeɛ, Noko Ɔtendɛ”

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • “Yewu Bɔbɔ Ɛdeɛ, Noko Ɔtendɛ”
  • Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2013
  • Edwɛkɛtile Ngyikyi
  • Edwɛkɛ Mɔɔ Nee Ye Le Ko
  • EWIADE NE MƆLEBƐBO MƆƆ ƐNEE ƆLƐNYI LA
  • EBƐLE NYIANLE DIEDI—ADENLE BONI AZO?
  • EBƐLE AFƆLEBƆLƐ NE—DEƐMƆTI ƆZƆLE ƐNYELƐ LA
  • ‘Yewu Bɔbɔ Ɛdeɛ, Noko Ɔtendɛ’
    Sukoa Bɛ Diedi
  • Ralɛ Kpalɛ Nee Ralɛ Ɛtane
    Me Buluku Mɔɔ Ɔka Baebolo nu Edwɛkɛ
  • Ɔvale Ɛya Ɔhunle Ɔ Diema
    Sukoa Debie Fi Baebolo Ne Anu
  • ‘Nyamenle Liele Bɛ Ahyɛlɛdeɛ Ne Mɔ Dole Nu’
    Bɛva Nɔhalɛ Ɛzonlenlɛ Bɛzie Ɛkɛ Ne Bieko!
Ɛzinzalɛ Arane Ɔbɔ Gyihova Belemgbunlililɛ Nolo—2013
w13 1/1 m. 12-15

SUKOA BƐ DIEDI

‘Yewu Bɔbɔ Ɛdeɛ, Noko Ɔtendɛ’

EBƐLE nleanle ye mboane ne mɔɔ ɛlɛdidi anzondwolɛ nu wɔ boka ne anwo la. Akee bie a ɔmanle ɔ nye zo na ɔnleanle ɛleka mɔɔ ɔkola ɔnwu senle bie la. Ɔze kɛ ɛnee dadeɛ mɔɔ ɛlɛsɔ na ɔpɛnepɛne ɔ nwo ɛleka biala, ɔtɛpɛne ɔ nwo na ɔmmaa bɛngola Yidɛn tola ne anu kɔ la wɔ ɛkɛ. Ɛkɛ ne a ɛnee ye awovolɛ de a, noko awovolɛ ne mɔ nee ngakula ne ɛngola ɛngɔ ɛkɛ bieko. Yɛ Ebɛle mɔɔ ewiazo anwoma ne ɛlɛye ɔ ti zo wɔ mekɛ mɔɔ yemaa ɔ nye zo na ɔlɛdwenle ye Bɔvolɛ ne anwo la anwo nvoninli nea. Asoo sonla nee Nyamenle avinli mɔɔ ɛzɛkye la bayɛ kpalɛ bieko? Ɛnee yemɔ a hyia Ebɛle tɛla debie biala a.

Ebɛle ɛlɛtendɛ ahile wɔ ɛnɛ. Ɛte mɔɔ ɔlɛka la ɔ? Bie a ɛbaha kɛ ɛhye ɛnrɛyɛ boɛ. Adam ara ɛhye mɔɔ tɔ zo nwiɔ la wule mekɛ tendenle mɔɔ ɛze ɛhɔ la. Yewu dɛbadɛba na yehakyi ndɛtɛlɛ kɛyɛ ɛvoya 60. Baebolo ne kilehile yɛ wɔ mɔwuamra anwo kɛ: ‘Bɛnze ɛhwee.’ (Nolobɔvo ne 9:5, 10) Bieko, Ebɛle anga edwɛkɛ kpɔkɛ ko bɔbɔ mɔɔ bɛhɛlɛ wɔ Baebolo ne anu la. Yemɔti kɛzi ɔkola ɔtendɛ ɔkile yɛ ɛ?

Sunsum ne hanle ɛzoanvolɛ Pɔɔlo manle ɔhanle Ebɛle anwo edwɛkɛ kɛ: ‘Yewu bɔbɔ ɛdeɛ, noko ɔlua ye diedi zo ɔtendɛ ɔkile yɛ.’ (Hibuluma 11:4) Duzu a Ebɛle dua zo tendɛ a? Ɔlua diedi zo. Ebɛle a le sonla mɔɔ lumua mɔɔ nyianle zɔhane subane kɛnlɛma ne a. Ɔlale diedi ali wɔ adenle kɛnlɛma zo yemɔti ye neazo ne tɛbɔ ɛkɛ, ɔle ngyinlazo kpalɛ mɔɔ ɔwɔ kɛ yɛsukoa ye ɛnɛ a. Saa yɛsukoa debie yɛfi ye diedi ne anu na yɛfa yɛbɔ yɛ ɛbɛla a, ɛnee Ebɛle kɛlɛtokɛ ne ɛlɛtendɛ ahile yɛ wɔ adenle kpalɛ mɔɔ boa la azo.

Noko, duzu a yɛbahola yɛazukoa yɛavi Ebɛle nee ye diedi ne anu wɔ mekɛ mɔɔ ɔ nwo edwɛkɛ ekyi bie a wɔ Baebolo ne ne anu la ɛ? Bɛmaa yɛnlea.

EWIADE NE MƆLEBƐBO MƆƆ ƐNEE ƆLƐNYI LA

Alesama bɔle ɔ bo la yeangyɛ yɛɛ bɛwole Ebɛle a. Nzinlii Gyisɛse hanle Ebɛle anwo edwɛkɛ kɛ “bɛbɔle ewiade la” ɛnee ɔde aze. (Luku 11:50, 51) Ɔda ali kɛ ɛnee Gyisɛse ɛlɛka alesama mɔɔ bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbalie bɛ bɛavi ɛtane nu la anwo edwɛkɛ. Ebɛle a le sonla mɔɔ tɔ zo nna mɔɔ dɛnlanle aze a ɛdeɛ, noko ɔbayɛ kɛ yemɔ a le sonla mɔɔ lumua mɔɔ Nyamenle nwunle kɛ ɔfɛta kɛ bɛdie ye a.a Ɔda ali kɛ Ebɛle annyia neazo kpalɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛnyi la.

Ɛnee ewiade ne bɔle ɔ bo la ɛtɛkyɛle ɛdeɛ, noko ɛnee ɔwɔ kɛ alesama kɔ tɛnlabelɛ mɔɔ yɛ alɔbɔlɛ la anu. Ɔbayɛ kɛ ɛnee Ebɛle awovolɛ mɔɔ le Adam nee Yive la anwo yɛ fɛ, na bɛlɛ anwosesebɛ. Noko ɛnee bɛze kɛ bɛyɛ ɛtane kpole wɔ bɛ ɛbɛlabɔlɛ nu. Ɛnee bɛdi munli, na bɛlɛ dahuu ngoane nwo anyelazo. Akee bɛdele atua bɛtiale Gyihova Nyamenle na bɛvoanle bɛ bɛvile bɛ Paladaese aako mɔɔ wɔ Yidɛn tola ne anu la anu. Kɛmɔ bɛvale bɛ ɛhulolɛdeɛ bɛlile debie biala anyunlu, mɔɔ bɛ bo zo amra ngyianlɛ boka nwo bɔbɔ la ati, bɛanyɛ menli mɔɔ di munli bieko na dahuu ngoane ne bɔle bɛ.—Mɔlebɛbo 2:15–3:24.

Mekɛ mɔɔ bɛvoanle bɛ bɛvile tola ne anu la, Adam nee Yive nwunle kɛ ɛbɛlabɔlɛ ne yɛ se. Noko, mekɛ mɔɔ bɛwole bɛ ra ne mɔɔ lumua la, bɛdonle ye Keen, anzɛɛ “Debie Mɔɔ Bɛnyia,” na Yive hanle kɛ: ‘Ɔlua Gyihova moalɛ zo mewo ralɛ nrenya.’ Ye edwɛkɛ ne kile kɛ bie a ɔkakye ɛwɔkɛ mɔɔ Gyihova bɔle wɔ tola ne anu, na ɔhanle kɛ raalɛ bie bawo ‘ralɛ’ anzɛɛ “abozonli” mɔɔ kenle bie ɔbazɛkye ɛtanevolɛ ne mɔɔ bɛlɛbɛlale Adam nee Yive manle bɛdele atua la. (Mɔlebɛbo 3:15; 4:1) Asoo Yive nyianle adwenle kɛ yemɔ a le raalɛ ne mɔɔ wɔ ngapezo ne anu la, na Keen a le “abozonli” ne mɔɔ bɛbɔle ɔ nwo ɛwɔkɛ la?

Saa ɔnyianle adwenle zɔ a, ɛnee ɔvonle kpole. Bieko, saa Adam nee Yive manle Keen nyianle adwenle zɛhae wɔ mekɛ mɔɔ ɔlɛnyi la a, ɛnee ɔle nɔhalɛ kɛ bɛmanle anwomemaazo sinlidɔlɛ mɔɔ ɔlɛ la yɛle kpole. Nzinlii, Yive wole ralɛ mɔɔ tɔ zo nwiɔ, noko bɛanga edwɛkɛ biala bɛanva bɛanlielie ye zo. Bɛdonle ye Ebɛle, mɔɔ bie a kile “Gu Ɛnwomenle,” anzɛɛ “Mgbane” la. (Mɔlebɛbo 4:2) Asoo duma mɔɔ bɛvale bɛvɛlɛle ye la kile kɛ bɛnlɛ anyelazo wɔ ye nu, kɛ asɛɛ Keen bayɛ kpalɛ adɛla Ebɛle? Bɛnyianle adwenle zɔ a yɛnrɛhola yɛnrɛha ye wienyi.

Kɛ ɔde ye biala la, awovolɛ mɔɔ wɔ ɛkɛ ɛnɛ la bahola azukoa dɔɔnwo avi zɔhane awovolɛ ne mɔɔ lumua la ɛkɛ. Asoo bɛbalua bɛ edwɛkɛ nee bɛ nyɛleɛ zo bɛamaa bɛ mra ayɛ anwomemaazo, ahulo dumalielɛ na bɛayɛ angomedi? Anzɛɛ bɛbahilehile bɛ bɛamaa bɛahulo Gyihova Nyamenle na bɛ nee ye anyia agɔnwolɛvalɛ ɔ? Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ, awovolɛ ne mɔɔ lumua la anli bɛ ɛzonlelilɛ nwo gyima. Noko, ɛnee anyelazo wɔ ɛkɛ maa bɛ bo zo amra.

EBƐLE NYIANLE DIEDI—ADENLE BONI AZO?

Ɔda ali kɛ mekɛ mɔɔ ngakula ne mɔ ɛlɛnyi la, Adam tetele bɛ wɔ gyima mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛyɛ na bɛava bɛanlea abusua ne la anu. Keen yɛle ɛbɔ nu gyima; na Ebɛle yɛle mboaneneavolɛ.

Noko, Ebɛle yɛle debie mɔɔ hyia kpalɛ la. Ɔvale ɛvolɛ dɔɔnwo ɔnyianle diedi—zɔhane subane kɛnlɛma ne mɔɔ nzinlii Pɔɔlo hɛlɛle nwolɛ edwɛkɛ la. Suzu nwolɛ nea. Ɛnee dasanli biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ bayɛ neazo amaa Ebɛle a. Ɛnee kɛ ɔyɛle mɔɔ ɔnyianle diedi wɔ Gyihova Nyamenle anu ɛ? Suzu ninyɛne nsa mɔɔ bayɛ kɛ ɛnee ye diedi ne gyi zo la anwo nea.

Gyihova abɔdeɛ.

Ɔle nɔhalɛ kɛ, ɛnee Gyihova ɛwa azɛlɛ ne amonle, na ɔmaa ɔfifi mbaka nee ndile mɔɔ anwo le mbowule mɔɔ maa bɛfɛ na bɛalua aleɛ la. Noko, azɛlɛ ne manle bɛnyianle aleɛ mɔɔ manle Ebɛle abusua ne dɛnlanle aze la. Bɛanwa nane, nloma nee fɛlɛ; awoka, tandane, azule nee nyevile; anwomanyunlu, amungu, sɛnzɛne, siane yɛɛ nwɔlɔra ne mɔ amonle. Ɛleka biala mɔɔ Ebɛle nleanle la, ɔnwunle Gyihova Nyamenle mɔɔ bɔle ninyɛne kɔsɔɔti la ɛlɔlɛ kpole, ye nrɛlɛbɛ nee ye kpalɛyɛlɛ ne. (Wulomuma 1:20) Ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ ɔvale anyezɔlɛ ɔdwenledwenlenle nwolɛ la manle ɔnyianle diedi kpole.

Ebɛle nyianle mekɛ dwenledwenlenle sunsum nu ninyɛne nwo. Yɛ nwolɛ nvoninli kɛ ɔlɛnea ye mboane ne. Mboaneneavolɛ tia dɔɔnwo. Ɛnee ɔfa ye mboane ne ɔdua awoka zo, ɔtole mbɔnza, ɔpɛ azule—kɛ ɔbanyia ndile amolɛ kpalɛ, nzule dɔɔnwo, yɛɛ ɛleka mɔɔ bɛda ɛkɛ a bɛbanyia banebɔlɛ kpalɛ la. Nyamenle abɔdeɛ kɔsɔɔti, ɔzɔho kɛ mboane a hyia moalɛ kpalɛ a, ɔle kɛ asɛɛ bɛbɔle bɛ kɛ ɔwɔ kɛ sonla kile bɛ adenle na ɔbɔ bɛ nwo bane. Asoo Ebɛle noko nwunle kɛ ɔhyia adehilelɛ, banebɔlɛ nee moalɛ wɔ Awie mɔɔ ze nrɛlɛbɛ kpole na ɔlɛ tumi kpole ɔtɛla dasanli biala la ɛkɛ? Ɔda ali kɛ ɔyɛle ninyɛne dɔɔnwo zɛhae mɔ anwo asɔne, na ɔlua zo ɔnyianle diedi kpole.

Ebɛle nwunle debie mɔɔ ɔbagyinla zo yeanyia diedi wɔ Bɔvolɛ mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la nu wɔ abɔdeɛ nu

Gyihova ɛwɔkɛ ne mɔ.

Ɔbayɛ kɛ Adam nee Yive hanle ninyɛne mɔɔ hɔle zo wɔ Yidɛn tola ne anu mɔɔ ɔlua zo bɛvoanle bɛ la anwo edwɛkɛ hilele bɛ mra ne mɔ. Ɛhye ati, ɛnee Ebɛle lɛ ninyɛne dɔɔnwo mɔɔ ɔwɔ kɛ ɔdwenledwenle nwo a.

Gyihova hanle kɛ munzule ɛha azɛlɛ ne. Ɛnee Ebɛle kola nwu mbaka nee ndile mɔɔ anwo le mbowule mɔɔ manle zɔhane edwɛkɛ ne yɛle zɔ la. Gyihova eza hanle dole ɛkɛ ne kɛ Yive bade nyane wɔ ɛnrenzɛlɛ nee awolɛ nu. Mekɛ mɔɔ bɛlɛwo Ebɛle amediema ne mɔ la, ɔda ali kɛ ɔnwunle kɛ zɔhane edwɛkɛ ne noko rale nu. Gyihova nwunle kɛ Yive bade nganeɛ kɛ ɔwɔ kɛ ɔ hu nyia ɛlɔlɛ kpole maa ye na ɔnea ye, na ɔlua ɛhye azo Adam bali ɔ nwo zo. Ebɛle nwunle kɛ zɔhane nɔhalɛ edwɛkɛ ne mɔɔ yɛ alɔbɔlɛ la ɛlɛkɔ zo. Adenle biala azo, Ebɛle nwunle kɛ Gyihova edwɛkɛ ne di munli bɔkɔɔ. Ɛhye ati, Ebɛle luale ndelebɛbo kpundii zo na ɔnyianle Nyamenle ɛwɔkɛ mɔɔ fane “abozonli” bie mɔɔ kenlebie bayɛ ninyɛne mɔɔ bɔle ɔ bo zɛkyele wɔ Yidɛn boɛ la anu diedi.—Mɔlebɛbo 3:15-19.

Gyihova azonvolɛ.

Ebɛle annwu neazo kpalɛ biala wɔ alesama abusua ne anu, noko ɛnee tɛ menli ala a le abɔdeɛ mɔɔ ze nrɛlɛbɛ wɔ azɛlɛ ye azo wɔ zɔhane mekɛ ne a. Mekɛ mɔɔ bɛvoanle Adam nee Yive bɛvile tola ne anu la, Gyihova nleanle kɛ bɛ nee bɛ mra ne mɔ ɛnrɛhɔ azɛlɛ ye azo Paladaese ne anu. Amaa bɛangɔ ɛkɛ la, Gyihova vale kyɛlɔbem—anwumabɔvolɛma mɔɔ lɛ dibilɛ kpole la—nee dadeɛ mɔɔ ɛlɛsɔ na ɔpɛnepɛne ɔ nwo ɛleka biala la ɔrazinzale adenle ne.—Mɔlebɛbo 3:24.

Suzu kɛzi Ebɛle nwunle zɔhane kyɛlɔbem ne mɔ wɔ mekɛ mɔɔ ɔle kakula la anwo nea. Kɛmɔ ɛnee bɛhakyi bɛ nwo menli la ati, ɛnee bɛ sonlabaka ne kile kɛ bɛlɛ tumi kpole. Ɛnee zɔhane “dadeɛ” ne mɔɔ pɛnepɛne ɔ nwo ɛleka biala na ɔlɛsɔ la noko yɛ ɛzulolɛ. Mekɛ mɔɔ Ebɛle ɛlɛnyi la, asoo ɔnwunle kɛ zɔhane kyɛlɔbem ne mɔ anye anlie bɛ gyima ne anwo na bɛgyakyile bɛhɔle? Kyɛkyɛ. Alehyenlɛ nee aledwolɛ, ɛvolɛ biala, mekɛ mɔɔ kɔ mekɛ la, zɔhane abɔdeɛ ne mɔ mɔɔ ze nrɛlɛbɛ na bɛlɛ tumi la hɔle zo gyinlanle ɛkɛ ne. Ɛhye ati, Ebɛle nwunle kɛ Gyihova Nyamenle lɛ azonvolɛ mɔɔ le tenlene na bɛgyinla kpundii la. Ebɛle nwunle zɔhane kyɛlɔbem ne mɔ kɛ bɛ nɔhalɛlilɛ nee tieyɛ mɔɔ bɛyɛ bɛmaa Gyihova la bie ɛnle ye abusua ne anu. Nɔhalɛ nu, anwumabɔvolɛ ne mɔ neazo ne manle ɔnyianle diedi kpole.

Ebɛle ngoane mekɛ kɔsɔɔti anu, ɔnwunle kɛ kyɛlɔbem ne mɔ le Gyihova azonvolɛ mɔɔ di nɔhalɛ na bɛyɛ tieyɛ

Mekɛ mɔɔ Ebɛle zuzule mɔɔ Gyihova ɛlua abɔdeɛ, Nyamenle ɛwɔkɛ, nee Ye azonvolɛ neazo zo ɛla ye ali wɔ ɔ nwo la anwo la, ɔnwunle kɛ yenyia diedi kpole. Ye neazo ne tendɛ kile yɛ, ɔnle zɔ ɔ? Ngakula titile banyia anwodozo wɔ nu kɛ bɛbahola bɛanyia Gyihova Nyamenle anu nɔhalɛ diedi, ɔnva nwo mɔɔ bɛ abusua ne anu amra bie bayɛ la. Abɔdeɛ mɔɔ yɛ nwanwane mɔɔ yɛnwu bɛ, Baebolo ne mɔɔ yɛlɛ nee diedi nwo neazo mɔɔ alesama dɔɔnwo ɛyɛ la ɔwɔ kɛ maa yɛnyia ninyɛne dɔɔnwo yɛgyinla zo yɛnyia diedi ɛnɛ.

EBƐLE AFƆLEBƆLƐ NE—DEƐMƆTI ƆZƆLE ƐNYELƐ LA

Mekɛ mɔɔ Ebɛle diedi wɔ Gyihova anu ɛlɛyɛ kpole la, ɔkpondɛle debie mɔɔ ɔbava zɔhane diedi ne yeayɛ la. Noko, duzu a sonla bahola ava amaa aleɛabo Bɔvolɛ ne a? Nɔhalɛ nu, Nyamenle ɛngyia menli sa nu ahyɛlɛdeɛ anzɛɛ moalɛ biala. Mekɛ hɔle zo la, Ebɛle dele nɔhalɛ bie mɔɔ ye ndelebɛbo kɔ moa la abo kɛ: Saa ɔnyia adwenle kpalɛ na ɔfa debie kpalɛ mɔɔ ɔlɛ la ɔmaa Gyihova wɔ adenle sikalɛ zo a, ɔbazɔ ye anwuma Selɛ ne mɔɔ lɛ ɛlɔlɛ la anye.

Yemɔti Ebɛle zieziele ɔ nwo kɛ ɔfa ye mboane ne bie yeabɔ afɔle. Ɔvale mboane mɔɔ le ngɛnlɛma, mɔɔ bɛlumuale bɛwole bɛ la, na ɔvale mɔɔ ɔnea a ɔsɔ ɛnyelɛ la ɔbɔle afɔle. Ɛnee Keen noko ɛlɛkpondɛ Nyamenle ɛkɛ ne nyilalɛ nee ɔ nyunlu ɛlolɛ, na ɔvale ye ɛbɔ nu ninyɛne ne bie ɔbɔle afɔle. Noko ɛnee ye adwenle ɛnle kɛ Ebɛle ɛdeɛ ne la. Mekɛ mɔɔ bɛbɔle bɛ afɔle ne la ngakyile ne lale ali.

Ebɛle vale diedi bɔle afɔle; Keen anyɛ zɔ

Ɔbayɛ kɛ Adam amra nwiɔ ne vale afɔlemokyea nee senle a bɔle bɛ afɔle ne a, bie a wɔ ɛleka mɔɔ kyɛlɔbem ne mɔ, mɔɔ ɛnee gyi Gyihova agyakɛ anu zɔhane mekɛ ne wɔ azɛlɛ ye azo nwu bɛ la. Gyihova nwunle mɔɔ bɛyɛle la! Yɛkenga kɛ: ‘Gyihova anye zɔle Ebɛle afɔlebɔlɛ ne.’ (Mɔlebɛbo 4:4) Bɛanga kɛzi Nyamenle hilele kɛ ɔ nye ɛzɔ ye la. Noko kɛmɔti a ɔ nye zɔle Ebɛle ɛdeɛ ne ɛ?

Asoo afɔle mɔɔ ɔbɔle la ati ɔ? Ebɛle vale abɔdeɛ mɔɔ die ɛnwomenle la, na ɔhunle ye ɔwolale ye mogya mɔɔ sonle bolɛ la ɔguale. Asoo ɛnee Ebɛle ze kɛzi nvasoɛ wɔ afɔlebɔlɛ zɛhae azo la? Ɛvoya dɔɔnwo anu wɔ Ebɛle ɛdeɛ ne anzi, Nyamenle vale boane mɔɔ dɛne ɛnle ɔ nwo la afɔlebɔlɛ gyinlanle ɛkɛ manle Ɔ Ra ne mɔɔ di munli, “Nyamenle Boaneralɛ ne,” mogya mɔɔ di benle mɔɔ bɛbava bɛabɔ afɔle la. (Dwɔn 1:29; Adendulɛ 12:5-7) Noko akee, ɔle nɔhalɛ kɛ Ebɛle ande ɛhye mɔ kɔsɔɔti abo.

Mɔɔ yɛkola yɛka ye wienyi la a le ɛhye: Ebɛle vale debie kpalɛ mɔɔ ɔlɛ la bɔle afɔle. Gyihova anye zɔle afɔle ne nee sonla mɔɔ bɔle la. Gyihova anwo ɛlɔlɛ nee diedi mɔɔ Ebɛle nyianle wɔ ye nu la a manle ɔyɛle zɔ a.

Keen ɛdeɛ ne yɛle ngakyile. Gyihova ‘anye anzɔ Keen afɔlebɔlɛ ne.’ (Mɔlebɛbo 4:5) Tɛ kɛ Keen afɔlebɔlɛ ne ɛnle kpalɛ; nzinlii Nyamenle Mɛla ne manle adenle kɛ bɛva ninyɛne mɔɔ bɛlua la bie bɛbɔ afɔle. (Sɛlɛvolɛma 6:14, 15) Noko Baebolo ne ka Keen anwo edwɛkɛ kɛ “ye nyɛleɛ ne mɔ ɛnle kpalɛ.” (1 Dwɔn 3:12) Kɛmɔ menli dɔɔnwo yɛ ye ɛnɛ la, Keen nyianle adwenle kɛ ɔyɛ ɔ nwo kɛ ɔsonle Nyamenle a ɛnee yemɔ ala ɛne. Diedi kpalɛ mɔɔ yeannyia anzɛɛ Gyihova anwo ɛlɔlɛ mɔɔ ɔnlɛ la lale ali ndɛndɛ wɔ ye nyɛleɛ nu.

Mekɛ mɔɔ Keen nwunle kɛ yeannyia Gyihova anyunlu ɛlolɛ la, asoo ɔbɔle mɔdenle kɛ ɔbazukoa debie yeavi Ebɛle neazo ne anu? Kyɛkyɛ. Ɔvale ɔ diema ne anwo ɛya. Gyihova nwunle mɔɔ ɛlɛkɔ zo wɔ Keen ahonle nu la na ɔzile abotane ɔ nee ye zuzule nwolɛ. Ɔbɔle Keen kɔkɔ kɛ adwenle mɔɔ yenyia la bamaa yeayɛ ɛtane kpole, na ɔhanle kɛ saa ɔyɛ ye boɛ a, ɔ nyunlu bara “anyia.”—Mɔlebɛbo 4:6, 7.

Keen bule ɔ nye guale Nyamenle kɔkɔbɔlɛ ne azo. Emomu, ɔhanle ɔhilele ɔ diema kakula ne mɔɔ die ye di la kɛ ɔmaa bɛhɔ ɛbɔ nu. Bɛhɔle la, Keen holole Ebɛle anwo zo na ɔhunle ye. (Mɔlebɛbo 4:8) Adenle bie azo, Ebɛle yɛle awie mɔɔ lumua mɔɔ ɛzonlenlɛ nu ɛkpɔlɛ ti a bɛhunle ye a, yemɔ a le mogya dasevolɛ mɔɔ lumua a. Ɔwule, noko ɛnee ye edwɛkɛ ne abo ɛtɛpɛle.

Sɛkɛlɛneɛ adenle zo, Ebɛle mogya zunle vɛlɛle Gyihova kɛ ɔli nzenralɛ anzɛɛ pɛlepɛle ɔmaa ye. Na Nyamenle lile pɛlepɛle manle ye na ɔhwenle Keen amumuyɛ ne anzo wɔ ye ɛtane ne anwo. (Mɔlebɛbo 4:9-12) Mɔɔ hyia kpalɛ la, Ebɛle diedi nwo edwɛkɛ ne tendɛ kile yɛ ɛnɛ. Ye ngoane mekɛ, mɔɔ bie a kɛyɛ ɛvolɛ ɛya ko la, ɛnee le ezinra wɔ zɔhane mekɛ ne, noko Ebɛle vale bɔle ɛbɛla kpalɛ. Ɔwule la ɛnee ɔze kɛ ye anwuma Selɛ, Gyihova ɛnyia ɔ nwo ɛlɔlɛ yɛɛ yelie ye yedo nu. (Hibuluma 11:4) Ɛhye ati, yɛkola yɛfa anwodozo yɛka kɛ Gyihova arɛle ɛnrɛvi ye ɛlɛ, na ɔlɛkendɛ kɛ bɛbadwazo ye bara ngoane nu wɔ azɛlɛ ye azo paladaese ne anu. (Dwɔn 5:28, 29) Ɛ nee ye bayia wɔ ɛkɛ ɔ? Saa ɛbɔ mɔdenle kɛ Ebɛle tendɛ a ɛbadie na ɛsukoa ye diedi kɛnlɛma ne a ɛbahola ɛ nee ye ayia.

a Edwɛkɛ ne mɔɔ se, “bɛbɔle ewiade la” fane ma ɛlualɛ nwo, mɔɔ kile awolɛ, yemɔti ɔfane alesama mɔɔ bɛwole bɛ wɔ mɔlebɛbo ne la anwo. Noko, kɛmɔti a Gyisɛse bɔle Ebɛle duma wɔ mekɛ mɔɔ ɔhanle kɛ “bɛbɔle ewiade la” na yeambɔ Keen, mɔɔ le dasanli mɔɔ bɛlumuale bɛwole ye la duma ɛ? Keen anye fuu vale ye kpɔkɛzilɛ nee ye nyɛleɛ dele atua tiale Gyihova Nyamenle. Kɛmɔ ye awovolɛ ɛdeɛ ne de la, ɔbayɛ kɛ Keen ɛnrɛnyia ewudwazo nee ngoanelielɛ.

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie