Ɛzinzalɛ Arane YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Ɛzinzalɛ Arane
YINTANƐTE ZO MBULUKUZIELƐLEKA
Nzema
@
  • ɛ
  • ɔ
  • Ɛ
  • Ɔ
  • BAEBOLO
  • MBULUKU
  • DEBIEZUKOALƐ
  • wt tile 20 m. 175-183
  • Maa Gyihova Kenle ne Ɛdɛnla Wɔ Adwenle Nu

Vidio biala ɛnle foa ɛhye

Mmafa ɛya vidio ne angola ambuke

  • Maa Gyihova Kenle ne Ɛdɛnla Wɔ Adwenle Nu
  • Sonle Nɔhalɛ Nyamenle Kokye Ne
  • Edwɛkɛtile Ngyikyi
  • Edwɛkɛ Mɔɔ Nee Ye Le Ko
  • Yɛ Sɛkɛlɛneɛ ne Nzonlɛ
  • Menli nu Ɛkpakyekpakyelɛ
  • Duzu a La Yɛ Nyunlu A?
  • ASoo Yɛde “Awieleɛ Mekɛ ne” Anu?
    Duzu A Baebolo Ne Kilehile Amgba A?
  • Ɔnrɛhyɛ Nyamenle Atiakunlukpɔkɛ Bara Nu
    Asetɛnla Atiakunlukpɔkɛ A Le Duzu? Kɛ Ɛbayɛ na Wɔanwu Ye Ɛ?
Sonle Nɔhalɛ Nyamenle Kokye Ne
wt tile 20 m. 175-183

Tile 20

Maa Gyihova Kenle ne Ɛdɛnla Wɔ Adwenle Nu

1. Mekɛ mɔɔ ɛranwunle kɛ ɔnrɛhyɛ bɛbalie yɛ bɛavi ewiade ɛtane ɛhye ngyegyelɛ ne anu la, kɛzi ɛdele nganeɛ ɛ?

NINYƐNE mɔɔ ɛlumua ɛzukoale ye Baebolo ne anu la ko a le kɛ ɔle Gyihova atiakunlukpɔkɛ kɛ azɛlɛ ye kɔsɔɔti bayɛ paladaese. Wɔ zɔhane ewiade fofolɛ ne anu, konle, amumuyɛ, ehyia, anwodolɛ, amaneɛnwunlɛ, nee ewule bavi ɛkɛ. Mɔwuamra bɔbɔ badwazo ara ngoane nu. Kenlebie mɔɔ yɛ anyelielɛ la boni a le ɛhye! Kelaese ɛralɛ mɔɔ ɔrale tumililɛ nu kɛ Belemgbunli wɔ anwuma wɔ ɛvolɛ 1914 anu la si kɛzi ninyɛne ɛhye mɔ awieleɛ ɛbikye la azo. Na ɔvi zɔhane mekɛ ne toonwo mɔɔ ba la yɛwɔ ewiade ɛtane ɛhye awieleɛ mekɛ ne anu. Gyihova bazɛkye ewiade ɛtane ɛhye wɔ awieleɛ mekɛ ne awieleɛ, na yeava ewiade fofolɛ ne mɔɔ yeva yebɔ ɛwɔkɛ la yeara!

2. ‘Gyihova kenle’ ne a le duzu?

2 Baebolo ne fɛlɛ ɛzɛkyelɛ ɛhye mɔɔ ɛlɛba la ‘Gyihova kenle.’ (2 Pita 3:10) Ɔle Gyihova “ɛya kenle” mɔɔ ɔbava yeazɛkye Seetan ewiade ne a. (Zɛfanaya 2:3) Ɔbahɔwie “Nyamenle Bedevinli ne [konle] Kenle kpole ne . . . mɔɔ bɛfɛlɛ ye Hibulu nu ‘Amagɛdɔn’” mɔɔ nuhua a bɛbazɛkye “arelemgbunli mɔɔ wɔ ewiade la amuala” la anu. (Yekile 16:14, 16) Asoo kɛ ɛsi ɛbɔ wɔ ɛbɛla la kile kɛ ɛdie ɛdi kɛ Gyihova kenle ne ɛbikye?—Zɛfanaya 1:14-18; Gyɛlɛmaya 25:33.

3. (a) Kenlenzu a Gyihova kenle ne bara a? (b) Adenle boni azo a yerayɛ nvasoɛ kɛ Gyihova angile “kenle ne anzɛɛ dɔnehwele ko ne” a?

3 Baebolo ne ɛngile kenle kpɔtee mɔɔ Gyihova baze Gyisɛse Kelaese kɛ ɔzɛkye Seetan ewiade ɛtane ne la. Gyisɛse hanle kɛ: “Awie biala ɛnze kenle ne anzɛɛ dɔnehwele ko ne. [Anwumabɔvolɛma] yɛɛ Ralɛ ne bɔbɔ ɛnze. Selɛ ne angome ala a ze a.” (Maake 13:32) Bɛdabɛ mɔɔ bɛngulo Gyihova la bu bɛ nye gua ye kenle ne azo na bɛdi nwonane afoa nu ninyɛne nzi. Noko bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo Gyihova la fa bɛ ɛkɛla muala sonle ye, ɔnvane nwolɛ kɛ bɛnze kenle mɔɔ ewiade ɛtane ɛhye bara ye awieleɛ la.—Edwɛndolɛ 37:4; 1 Dwɔn 5:3.

4. Duzu kɔkɔ a Gyisɛse bɔle a?

4 Gyisɛse bɔle bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo Gyihova la kɔkɔ kɛ: “Bɛzinza na bɛnlea boɛ, ɔluakɛ bɛnze kenle ne mɔɔ mekɛ ne kɛdwu la.” (Maake 13:33-37) Ɔdule yɛ fofolɛ kɛ ɔnle kɛ aleɛlilɛ nee nza ɛnlonlɛ anzɛɛ “ewiade ye anu ɛvɛlɛvɛlɛ” di yɛ adwenle somaa maa yɛbu yɛ nye yɛgua esiane mekɛ ɛhye mɔɔ yɛwɔ nu la azo.—Luku 21:34-36; Mateyu 24:37-42.

5. Kɛmɔ Pita hilehilele nu la, duzu a Gyihova kenle ne bava ara a?

5 Pita noko tu yɛ folɛ kɛ yɛmaa Gyihova Kenle ne ɛralɛ ɛdɛnla yɛ adwenle nu. “Kenle zɔhane anwuma bayela adɔ nzonle na ye wuluwulu ne aholo anwumaneamra amuala.” Bɛbazɛkye “anwuma” mɔɔ gyi ɛkɛ ne maa alesama arelemgbunlililɛ kɔsɔɔti la nee “azɛlɛ” ne mɔɔ gyi ɛkɛ ne maa alesama abusua mɔɔ ɛhwe ɔ nwo ɛvi Nyamenle anwo, yɛɛ “debie biala mɔɔ wɔ zolɛ,” ewiade ɛtane ɛhye anu nrɛlɛbɛ nee subane mɔɔ le kɛ bɛ nwo mɔɔ bɛhwe bɛvi Nyamenle anwo yɛɛ nuhua ɛbɛlatane nee anwonyiahulolɛ ne. “Anwuma fofolɛ ne [Nyamenle anwuma Belemgbunlililɛ]” nee “ewiade fofolɛ ne [alesama abusua fofolɛ]” mɔɔ “pɛlepɛlelilɛ wɔ nu la” barali ɛhye mɔ agyakɛ anu. (2 Pita 3:10-13) Nzenzaleɛ ɛhye mɔ babɔ ɔ bo arɛlevilɛ nu wɔ kenle nee dɔnehwele mɔɔ menli anye ɛnla la.—Mateyu 24:44.

Yɛ Sɛkɛlɛneɛ ne Nzonlɛ

6. (a) Kɛzi Gyisɛse mualɛ mɔɔ ɔvale ɔmanle ye ɛdoavolɛ ne mɔ wɔ bɛ kpuyia ne anwo la ɛnee fane Dwuuma ngyehyɛleɛ ne awieleɛ nwo ɛ? (b) Gyisɛse nyelebɛnloa ne foa boni mɔ a twe adwenle kɔ ninyɛne mɔɔ basisi ɔvi ɛvolɛ 1914 mɔɔ ba la azo a?

6 Ɔlua mekɛ mɔɔ yɛwɔ nu la ati, ɔwɔ kɛ yɛyɛ sɛkɛlɛneɛ ngakyile mɔɔ kile kɛ “ewiade ɛhye” ɛlɛba ye awieleɛ la nzonlɛ. Kakye kɛ mekɛ mɔɔ Gyisɛse ye ye ɛdoavolɛ ne mɔ kpuyia ne mɔɔ wɔ Mateyu 24:3 anloa la, ninyɛne mɔɔ ɔhilele la bie mɔ mɔɔ wɔ ngyehyɛnu 4 mɔɔ kɔ 22 la rale nu ekyii wɔ Dwuuma mekɛ zo ɔvi ɛvolɛ 33 mɔɔ kɔ 70 Y.M. la anu. Noko ɛnee ngapezo ne bara nu kpole wɔ ɛvolɛ 1914, mekɛ mɔɔ Kelaese bɔle ye tumililɛ bo na “ewiade ɛhye” awieleɛ mekɛ ne bɔle ɔ bo la, toonwo mɔɔ ba la. Mateyu 24:23-28 ka mɔɔ bazi ɔvi 70 Y.M. toonwo mɔɔ badwu Kelaese ɛralɛ mekɛ ne la anwo edwɛkɛ. Ninyɛne mɔɔ basisi mɔɔ bɛha nwolɛ edwɛkɛ wɔ Mateyu 24:29–25:46 la ba nu wɔ awieleɛ mekɛ ɛhye anu.

7. (a) Duzu ati a ɔwɔ kɛ yɛdayɛ mumua ne yɛyɛ ninyɛne mɔɔ ɛlɛsisi kenle nsa ye mɔɔ maa sɛkɛlɛneɛ ne ba nu la nzonlɛ a? (b) Ye kpuyia mɔɔ wɔ ɛdendɛkpunli ɛhye awieleɛ la anloa, na kile kɛzi sɛkɛlɛneɛ ne ɛra nu ɔbɔ ye ɛvolɛ 1914 mɔɔ ba la.

7 Ɔwɔ kɛ yɛdayɛ mumua ne yɛyɛ ninyɛne nee nyɛleɛ mɔɔ ɛlɛkɔ zo mɔɔ maa sɛkɛlɛneɛ ne ba nu la nzonlɛ. Ninyɛne ɛhye mɔ mɔɔ yɛbava yɛado Baebolo ngapezo nwo la baboa amaa Gyihova kenle ne adɛnla yɛ adwenle nu. Eza ɔbaboa yeamaa yɛaha edwɛkɛ mɔɔ tɔ ɛnzolɛ nu la yɛahile menli wɔ mekɛ mɔɔ yɛlɛbɔ bɛ kɔkɔ kɛ zɔhane kenle ne ɛbikye la. (Ayezaya 61:1, 2) Mekɛ mɔɔ ninyɛne ɛhye mɔ wɔ yɛ adwenle nu la, maa yɛzuzu kpuyia ɛhye mɔ mɔɔ twe adwenle kɔ sɛkɛlɛneɛ ne bie mɔ mɔɔ wɔ Mateyu 24:7 nee Luku 21:10, 11 la azo la anwo.

Adenle boni azo a ngapezo ne mɔɔ se “maanle nee maanle baho atia bɛ nwo, arelemgbunli badwazo arelemgbunli nwo zo” la ɛra nu kpole ɔvi ɛvolɛ 1914 mɔɔ ba la ɛ? Mɔɔ fane konle konle nwo la, duzu a ɛzi ɔvi zɔhane mekɛ ne a?

Ewulenzane boni a hunle menli dɔɔnwo wɔ ɛvolɛ 1918 ne anu dɛlale Ewiade Konle I la a? Ɔnvane nwolɛ kɛ menli ɛnyia anyuhɔlɛ wɔ ayileyɛlɛ nu la ewule boni mɔ a tɛku menli mgbe mgbe a? (Nea Bɛzinza! buluku ne mukelɛ 4, ɛdendɛkpunli 4 ne.)

Ɔwɔ nuhua kɛ abɔdeɛ nwo nrɛlɛbɛvoma ɛnyia anyuhɔlɛ wɔ ɛvoya mɔɔ ɛze ɛhɔ la anu ɛdeɛ, noko kɛzi ɛhɔne ɛha menli dɔɔnwo wɔ azɛlɛ ye azo ɛ?

Duzu a maa ɛdie ɛdi kɛ tɛ kɛzi ninyɛne de ye dɛba la anwo edwɛkɛ a 2 Temɔte 3:1-5, 13 ka a, na emomu ɔkile kɛzi asetɛnla ɛsesebɛ ne ɛlɛkɔ zo ayɛ se wɔ mekɛ mɔɔ awieleɛ mekɛ ne ɛlɛbikye ye awieleɛ la ɛ?

Menli nu Ɛkpakyekpakyelɛ

8. (a) Duzu bieko a Gyisɛse hanle nwolɛ edwɛkɛ wɔ Mateyu 13:24-30, 36-43 betanle ewiade ɛtane ɛhye awieleɛ ne anwo a? (b) Duzu a Gyisɛse ndonwo ne kile a?

8 Ninyɛne gyɛne mɔɔ nwolɛ hyia la wɔ ɛkɛ mɔɔ Gyisɛse hanle nwolɛ edwɛkɛ betanle ewiade ɛtane ne awieleɛ nwo a. Ɛhye mɔ anu ko a le “belemgbunlililɛ ne . . . amra” mɔɔ bɛbakpakye bɛ bɛavi “amumuyɛnli ne amra” anwo la. Gyisɛse hanle ɛhye anwo edwɛkɛ wɔ ye ndonwo ne mɔɔ fane kpɔvolɛ bie mɔɔ hɔluale ndile wɔ ma kpalɛ ɛya nu la anwo. Wɔ ye ndonwo ne anu “ma kpalɛ ne” gyi ɛkɛ ne maa nɔhalɛ Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la. “Ndile ne” gyi ɛkɛ ne maa menli mɔɔ ka kɛ bɛle Keleseɛnema noko bɛ nyɛleɛ kile kɛ bɛle “amumuyɛnli ne amra” ɔboalekɛ bɛva bɛ nwo bɛbɔ ewiade ne mɔɔ Abɔnsam di zolɛ la. Bɛkpakye menli ɛhye mɔ bɛfi Nyamenle “belemgbunlililɛ ne . . . amra” ne anwo na bɛyɛ bɛ nzonlɛ bɛmaa ɛzɛkyelɛ. (Mateyu 13:24-30, 36-43) Asoo amgba ɛhye ɛlɛkɔ zo?

9. (a) Mgbakyemgbakye gyima boni a bɛyɛle wɔ menli mɔɔ kile kɛ bɛle Keleseɛnema la anu wɔ Ewiade Konle I la anzi a? (b) Kɛzi Keleseɛnema mɔɔ bɛkpokpa bɛ la hilele kɛ bɛle Belemgbunlililɛ ne nɔhalɛ azonvolɛ ɛ?

9 Bɛkpakyele menli mɔɔ kile kɛ bɛle Keleseɛnema la anu ekpunli nwiɔ wɔ Ewiade Konle 1 la awieleɛ: (1) Keleseɛnemaanle ɛsɔfo ne mɔ nee menli mɔɔ li bɛ nzi, mɔɔ lile boale Maanle Maanle Ngyekyeleɛ ne (ɛnɛ bɛfɛlɛ ye Maamgbole Koyɛlɛ Eku [United Nations]) ɛsesebɛ na mekɛ ko ne ala bɛgyinlanle bɛ maanle ne mɔ anzi, yɛɛ (2) nɔhalɛ Keleseɛnema mɔɔ ɛnee wɔ ɛkɛ wɔ konle ne anzi mɔɔ lile boale Nyamenle Mɛzaya Belemgbunlililɛ ne na bɛangyinla maanle maanle ne anzi la. (Dwɔn 17:16) Bɛhilele kɛ bɛle Nyamenle Belemgbunlililɛ ne nɔhalɛ azonvolɛ ɔlua “edwɛkpa ɛhye mɔɔ fane Anwuma Belemgbunlililɛ ne anwo” nolo mɔɔ bɛbɔle wɔ ewiade amuala la azo. (Mateyu 24:14) Duzu a vi nu rale a?

10. Duzu a lumua vile Belemgbunlililɛ edwɛkɛhanlɛ gyima ne anu rale a?

10 Mɔɔ lumua, bɛboɔboale bɛdabɛ mɔɔ bɛva Nyamenle sunsum ne bɛkpokpa bɛ na bɛlɛ anyelazo kɛ bɛbaboka Kelaese anwo wɔ anwuma Belemgbunlililɛ ne anu la mɔhama ne anloa. Ɔwɔ nuhua kɛ menli ɛhye mɔ wɔ maanle ngakyile nu ɛdeɛ noko bɛhanle bɛ bɛbɔle nu wɔ ahyehyɛdeɛ ko anu. Mekɛ mɔɔ bɛbava bɛazɔ menli ɛhye mɔ mɔɔ bɛkpokpa bɛ la anloa bawie la awieleɛ ɛbikye.—Yekile 7:3, 4.

11. Anloaboɔboalɛ gyima boni a ɛlɛkɔ zo a, na ɔ nee ngapezo boni a yia a?

11 Akee bɛbɔle ɔ bo bɛboɔboale “menli pemgbenleamgbe bie mɔɔ . . . bɛvi mbusua, maanle, aneɛ nee menli ngakyile” nu la anloa wɔ Kelaese adehilelɛ bo. Ɛhye mɔ a ka bɔ nu yɛ mboane gyɛne mɔɔ banyia bɛ ti wɔ “amaneɛnwunlɛ kpole” ne anu ahɔ Nyamenle ewiade fofolɛ ne anu a. (Yekile 7:9, 14; Dwɔn 10:16) Nyamenle Belemgbunlililɛ ne anwo edwɛkɛhanlɛ gyima ne mɔɔ bɛbayɛ kolaa na awieleɛ ne ara la ɛhɔ zo dedee ɛradwu ɛnɛ. Mboane gyɛne ne anu ekpunli kpole ne, mɔɔ bɛ dodo le mgbe mgbe la ɛli nɔhalɛ ɛboa mɔhama mɔɔ bɛkpokpa bɛ la ɛmaa bɛlɛbɔ Belemgbunlililɛ edwɛkɛ ne mɔɔ nwolɛ hyia la nolo. Bɛlɛbɔ ye nolo wɔ maanle maanle kɔsɔɔti anu.

Duzu a La Yɛ Nyunlu A?

12. Nienwu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ gyima ne yɛdwu kolaa na Gyihova kenle ne ara a?

12 Ninyɛne ɛhye mɔ amuala di daselɛ kɛ awieleɛ mekɛ ne awieleɛ nee Gyihova kenle ne ɛbikye. Noko asoo ngapezo bie mɔ wɔ ɛkɛ ne mɔɔ ɔwɔ kɛ ba nu kolaa na kenle ɛzulolɛ ɛhye abɔ ɔ bo ɔ? Ɛhɛe. Debie ko a le kɛ, bɛtɛwiele mgbakyemgbakye gyima ne mɔɔ fane Belemgbunlililɛ ne anwo la yɛ. Bɔ zo mɔɔ maanle bie mɔ mɔɔ ɛnee bɛkpɔ Gyihova azonvolɛ wɔ nu ɛsesebɛ la ɛlɛnyia ɛdoavolɛma dɔɔnwo a. Wɔ ɛleka mɔɔ bɛndie edwɛkpa ne bɔbɔ la, Gyihova dua yɛ daselɛlilɛ ne azo da ye anwunvɔnezelɛ ali. Yemɔti bɛmaa yɛhɔ zo yɛyɛ gyima ne! Gyisɛse bɔle yɛ ɛwɔkɛ kɛ saa yɛyɛ gyima ne yɛwie a, awieleɛ ne bara.

13. Kɛmɔ bɛhile ye 1 Tɛsalonaekama 5:2, 3 la, edwɛkɛ mɔɔ hyia kɛ yɛyɛ ye nzonlɛ la boni a bazi a, na duzu a ɔbahile yeamaa yɛ a?

13 Baebolo ngapezo bieko mɔɔ anwo hyia kpole kpalɛ la kile kɛ: “Mekɛ mɔɔ menli kɛdwenle kɛ akee ‘Debie biala ɛla boɛ’ [“Anzondwolɛ nee anwobanebɔlɛ ɛra,” NW] la, mekɛ ne anu ala yɛɛ munzule ne bazi a. Biala ɛnrɛvi ɛsalɛ, ɔbayɛ arɛlevilɛ nu kɛ raalɛ mɔɔ ako ɛha ye la.” (1 Tɛsalonaekama 5:2, 3) Kɛkala yɛnze kɛzi bɛbabɔ zɔhane “anzondwolɛ nee anwobanebɔlɛ” ne nolo a. Noko ɔngile kɛ ɛnee ewiade tumivolɛma amgba ɛli alesama ngyegyelɛ kɔsɔɔti nwo gyima. Bɛdabɛ mɔɔ bɛmaa Gyihova kenle ne tɛnla bɛ adwenle nu la ɛnrɛmaa zɔhane edwɛkɛ ne ɛnrɛbɛlɛbɛla bɛ. Bɛze kɛ saa ɛhye si a, ɔnrɛhyɛ fee ɛzɛkyelɛ bara arɛlevilɛ nu.

14. Duzu ninyɛne a basisi anwongyelelɛ kpole ne anu a, na kɛzi ɔbayɛ yeasisi ɛ?

14 Anwongyelelɛ kpole ne bɔ ɔ bo a, ewiade tumivolɛma baholo Babelɔn Kpole ne, ewiade adalɛ ɛzonlenlɛ maanle ne, anwo zo na bɛazɛkye ye. (Mateyu 24:21; Yekile 17:15, 16) Ɛhye anzi, maanle maanle ne mɔ badwazo atia menli mɔɔ wɔ Gyihova tumililɛ ne afoa la, na ɔbamaa Gyihova ava ewiade tumivolɛma nee menli mɔɔ wɔ bɛ afoa la anwo ɛya na yeazɛkye bɛ bɔkɔɔ. Ɛhye bahɔwie Amagɛdɔn ne mɔɔ bava anwongyelelɛ kpole ne ara awieleɛ la anu. Akee bɛbava Seetan nee ye sunsum evinli ne mɔ bɛagua kuma ne mɔɔ ɛnlɛ ɔ bo la anu mɔɔ bɛnrɛnyia alesama anwo zo tumi bieko a. Ɔlua ɛhyɛ azo Gyihova bade ye duma nwo.—Yizikeɛle 38:18, 22, 23; Yekile 19:11–20:3.

15. Duzu ati a nrɛlɛbɛ ɛnle nu kɛ yɛbadwenle kɛ Gyihova kenle ne tɛbɔ moa ɛ?

15 Ewiade ɛhye bara ye awieleɛ wɔ ye mekɛ nloa, kɛmɔ Nyamenle ɛbɔ ɔ ti anu la. Ɔnrɛyɛ adalɛ. (Habakɛke 2:3) Kakye kɛ Gyɛlusalɛm ɛzɛkyelɛ ne mɔɔ zile 70 Y.M. la rale ndɛndɛ wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee Dwuuma ne anye ɛnla na bɛsuzu kɛ esiane biala ɛnle ɛkɛ la. Na tete Babelɔn noko ɛ? Ɛnee ɔlɛ tumi kpole, ɔdie ɔ nwo ɔdi, na ɛnee ye bane ne gyi ye kpundii. Noko ɔbɔle kenle ko nɔɔzo demua. Zɔhane ala a ewiade ɛtane ɛhye ɛzɛkyelɛ ne bayɛ arɛlevilɛ nu a. Ɔrɛla ye kɛ mekɛ mɔɔ ɛhye kazi la, ɛnee yɛha yɛbɔ nu wɔ nɔhalɛ ɛzonlenlɛ nu ɔlua Gyihova kenle ne mɔɔ yɛmanle ɔdɛnlanle yɛ adwenle nu la ati.

Suzu nwo Fa Ti Nu

• Duzu ati a ɔhyia kɛ yɛmaa Gyihova kenle ne tɛnla yɛ adwenle nu a? Kɛ yɛbazi yɛayɛ ɛhye ɛ?

• Kɛzi mgbakyemgbakye gyima ne mɔɔ ɛlɛkɔ zo la fane yɛ nwo ɛ?

• Duzu a bazi kolaa na Gyihova kenle ne ara a? Na duzu a ɔwɔ kɛ yɛdayɛ mumua ne yɛyɛ a?

[Nvoninli ne mɔ wɔ mukelɛ 180, 181]

Ɔnrɛhyɛ awieleɛ mekɛ ne bara ye awieleɛ na bɛazɛkye Seetan ewiade ne

    Nzema Mbuluku Ngakyile (1982-2025)
    Fi Nu
    Kɔ Nu
    • Nzema
    • Fa Nwa Awie
    • Mɔɔ ɛkulo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nwolɛ Mɛla
    • Fealeranu Edwɛkɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Kɔ Nu
    Fa Nwa Awie