UNONG ED SI MATEO

1 Say libro a mangisasalaysay ed bilay* nen Jesus a Kristo,* ya anak nen David,+ ya anak nen Abraham:+

17 Kanian amin a henerasyon manlapud si Abraham anggad si David et 14 a henerasyon; manlapud si David anggad sanen nibantak ed Babilonia iray Judio et 14 a henerasyon; manlapud inkibantak dad Babilonia anggad panaon na Kristo et 14 a henerasyon.

18 Balet oniay inkiyanak nen Jesu-Kristo. Sanen si Maria ya ina to et akisipanan lan miasawa ed si Jose, sikatoy nanlukon ed panamegley na masanton espiritu*+ antis iran mankasakey. 19 Lapud matunong si Jose ya asawa* to tan agto labay a magmaliw a kababaing si Maria, ninonot ton idiborsyo ya anggapoy makaamta.+ 20 Balet kayari ton ninonot iraya, nampanengneng ed sikato so sakey ya anghel nen Jehova* diad sakey a kugip, ya inkuan to: “Jose, anak nen David, agka natatakot a mangisempet ed asawam a si Maria, ta sikatoy nanlukon ed panamegley na masanton espiritu.+ 21 Sikatoy mangiyanak na sakey a laki, tan say ingaran mod sikato et Jesus,*+ ta sikatoy mangilaban ed totoo to ed saray kasalanan da.”+ 22 Agawa irayan amin pian nasumpal so imbaga nen Jehova* diad panamegley na propeta to, ya inkuan to: 23 “Manlukon so birhen tan mangiyanak na sakey a laki, tan say ingaran dad sikato et Emmanuel,”+ a say kabaliksan to no ipatalos et, “Walad Sikami so Dios.”+

24 Insan binmangon si Jose tan ginawa to so ingganggan na anghel nen Jehova,* tan insempet toy asawa to. 25 Balet sikatoy agto inakdolan anggad impangiyanak toy sakey a laki,+ tan say inngaran tod ugaw et Jesus.+

2 Kayari inkiyanak nen Jesus ed Betlehem+ na Judea diad panaon nen Herodes*+ ya ari, wala ray astrologo* a nanlapud bukig a linma ed Jerusalem, 2 ya inkuan da: “Iner so kawalaan na samay niyanak ya ari na saray Judio?+ Ta anengneng mi so bitewen to sanen wala kamid Bukig, kanian linma kami dia pian sikatoy igalang mi.”* 3 Sanen nadngel iya nen Arin Herodes, sikatoy naaburidon maong ontan met na amin a kaiba tod Jerusalem. 4 Tinipon to so amin a manunan saserdote tan saray eskriba, insan tinepetan to ra no iner so pangiyanakan ed Kristo.* 5 Inkuan dad sikato: “Diad Betlehem+ na Judea, ta oniay nisulat ed panamegley na propeta: 6 ‘Tan sika, O Betlehem ed dalin na Juda, aliwa kan sankamelagan a syudad ed limog na saray manuuley ed Juda, ta diad sika so pawayan na sakey a manuley, a manpastol ed totook ya Israel.’”+

7 Insan masekreton impatawag nen Herodes iray astrologo tan tinepetan to ra no kapigan so eksakton impaway na bitewen. 8 Sanen ibaki to la rad Betlehem, inkuan to: “La kayo tan seetan yon anapen so ugaw, tan sano aromog yo la, ipakabat yod siak ta pian onla ak met a mangigalang ed sikato.” 9 Kayari ran nadngel so ari, binmuat la ra. Samay bitewen ya anengneng da sanen wala rad Bukig+ et walad unaan da, anggad tinmunda itan diad petek na kawalaan na ugaw. 10 Nanliket iran maong diad impakanengneng dad bitewen. 11 Kaloob dad abung et anengneng da so ugaw a kaiba nen Maria ya ina to, tan tinmalimukor ira pian mangigalang* ed sikato. Nilukasan da met iray kayamanan da tan sikatoy niregaloan day balitok tan olibano tan mira. 12 Balet lapud pinasakbayan ira na Dios diad sakey a kugip+ ya agla ra ompapawil ed si Herodes, sinmempet la rad bansa ra a sananey so dinalan da.

13 Kasipot da, nampanengneng so anghel nen Jehova* ed si Jose diad sakey a kugip,+ a kuan to: “Bangon ka, awit mo so ugaw tan say ina to tan batik kayod Ehipto, tan mansiansia kayo diman tan alagar moy ibagak ed sika, ta say ugaw et magano lan anapen nen Herodes pian pateyen to.” 14 Kanian diad saman a labi et binmangon si Jose tan inawit toy ugaw tan say ina to tan linma rad Ehipto. 15 Sikatoy nanayam diman anggad impatey nen Herodes pian nasumpal so imbaga nen Jehova* ed panamegley na propeta to, a kuan to: “Tinawag ko so ana’ko ed Ehipto.”+

16 Sanen akabatan nen Herodes a sikatoy asiliban na saray astrologo, agaylay pasnok to, kanian sikatoy angibaki na totoo pian ipapatey so amin ya ugugaw a lalaki ed Betlehem tan ed amin a distrito na satan, saramay mantaon na duara a paleksab, lapud aseguro to la nensaman ed saray astrologo no kapigan so impakanengneng dad samay bitewen.+ 17 Kanian asumpal imay nisulat ed panamegley nen propetan Jeremias, ya inkuan to: 18 “Walay boses a nadngel ed Rama, panakis tan panugaog. Si Raquel+ iman ya aakisan to ray ananak to, tan agto labay so paligliwa, ta anggapo la ra.”+

19 Sanen inatey lay Herodes, nampanengneng so anghel nen Jehova* ed si Jose diad sakey a kugip+ diman ed Ehipto 20 tan inkuan to: “Bangon ka, awit mo so ugaw tan say ina to tan la kayod dalin na Israel, ta inatey la iramay malabay a mamatey ed* ugaw.” 21 Kanian sikatoy binmangon tan inawit to so ugaw tan say ina to insan linma rad dalin na Israel. 22 Balet sanen nadngelan to a say manuuley lad Judea et si Arquelao ya anak nen Herodes, sikatoy tinmakot ya onla diman. Sakey ni, lapud sikatoy pinasakbayan la na Dios ed sakey a kugip,+ sikatoy linmad teritorya na Galilea.+ 23 Tan sikatoy nanayam ed sakey a syudad a tinawag a Nazaret,+ pian nasumpal imay nisulat ed panamegley na saray propeta: “Sikatoy natawag a Nazareno.”*+

3 Diad saraman ya agew et sinmabi si Juan+ Bautista* tan nampulong+ diad kalawakan na Judea, 2 ya ibabaga to: “Magbabawi kayo, ta asingger lay Panarian na tawen.”+ 3 Diad tua et sikato imay atukoy ed panamegley nen propeta Isaias,+ ya inkuan to: “Walay onkekelyaw diad kalawakan: ‘Iparaan yo so dalanen nen Jehova!* Gawa yon maptek iray dalan to.’”+ 4 Akasulong si Juan na kawes a gawad bagoy kamelyo tan akabalkes na katat.+ Say kakanen to et duron tan dilo ed katakelan.+ 5 Insan linmad sikato iray totoo ed Jerusalem tan ed interon Judea tan ed amin a pasen ed kaliberliber na Jordan,+ 6 tan binautismoan* to ra diad Ilog Jordan,+ ya impapatua da iray kasalanan da.

7 Sanen anengneng ton amayamay a Fariseo tan Saduceo+ so onaasingger ed pambabautismoan to, inkuan tod sikara: “Sikayo ran ilalak na saray uleg,+ siopay angibagad sikayo ya ibatikan yoy onsabin sanok?+ 8 Ipanengneng yo sirin ed saray gawa yo a magbabawi kayo.* 9 Agyo ibabagan, ‘Si Abraham so ama mi.’+ Ta ibagak ed sikayo, a nayarian na Dios so mamawala na ananak parad si Abraham manlapud sarayan bato. 10 Say wasay et wala lad sengeg na saray kiew. Balang kiew sirin ya agmanbubunga na maong et nepeg a batangen tan ibantak ed apoy.+ 11 Bautismoan ta kayo ed danum lapud panagbabawi yo,+ balet samay onsublay ed siak et mas mabiskeg nen siak, ya agak anggan makanepegan a mangekal ed sandalyas to.+ Sikato so manbautismo ed sikayo ed masanton espiritu+ tan ed apoy.+ 12 Sankabembenan to lay pala a panagtaep to, tan linisan ton maong so panag-ilikan to tan tiponen tod kamalir so trigo to, balet poolan toy taep+ diad agnaerep ya apoy.”

13 Insan manlapud Galilea, linmay Jesus ed Jordan pian manpabautismo ed si Juan.+ 14 Balet sikatoy sinalin amperen nen Juan, ya inkuan to: “Akin et sikay linmad siak, anta siak komon so nakaukolan a manpabautismo ed sika?” 15 Inmebat si Jesus: “Onabuloy kad sayan bekta, ta diad onian paraan et nasumpal ta so amin ya uksoyan na Dios.” Diad saman et sikatoy agto la inamper. 16 Kayarin abautismoan si Jesus, sikatoy inmimwas; tan alukasan so tawen,+ tan anengneng to so espiritu na Dios a singa malapati ya ondadapo ed sikato.+ 17 Wala met so sakey a boses manlapud tawen+ ya angikuan: “Saya so Ana’ko,+ say inad-arok, ya inabobonan ko.”+

4 Insan si Jesus et inyakar na espiritu diad kalawakan, tan sikatoy tinukso+ na Diablo.+ 2 Kayari ton nanayunal ed 40 agew tan 40 labi, alikna toy eras. 3 Tan sikatoy inasinggeran na Managtukso,+ ya inkuan to: “No anak kay Dios, ibagam ed sarayan bato a magmaliw iran tinapay.” 4 Balet sikatoy inmebat: “Walan nisulat: ‘Aliwan tinapay labat so pambilay na too, noagta say amin a salitan manlalapud sangi nen Jehova.’”*+

5 Insan sikatoy inyakar na Diablo ed masanton syudad,+ tan pinaalagey to ed toktok na padir* na templo+ 6 tan inkuan tod sikato: “No anak kay Dios, taboy ka, ta walan nisulat: ‘Iganggan to ray anghel to pian awiten da ka ed saray lima ra, pian ag-onkenad bato so salim.’”+ 7 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Nisulat met: ‘Agmo nepeg a suboken si Jehova* a Dios mo.’”+

8 Sikatoy inyakar met na Diablo ed atagtagey a palandey tan impanengneng tod sikato so amin a panarian na mundo tan say karakpan na saratan.+ 9 Tan inkuan tod sikato: “Amin iraya et iter kod sika no ondakmomo ka tan mandayew kad siak a maminsan.” 10 Et inkuan nen Jesus ed sikato: “Arawi ka, Satanas! Ta walan nisulat: ‘Si Jehova* a Dios mo so nepeg mon dayewen,+ tan sikato labat so nepeg mon panlingkoran.’”*+ 11 Insan sikatoy tinaynan na Diablo,+ tan sinmabi iray anghel tan nanlingkor irad sikato.+

12 Natan sanen nadngelan ton narel si Juan,+ sikatoy amaarap ed Galilea.+ 13 Niarum ni, diad intaynan tod Nazaret, sikatoy akasabid Capernaum+ tan nanayam diman, diad gilig na dayat ed saray distrito na Zebulon tan Neftali, 14 pian nasumpal imay nisulat ed panamegley nen propeta Isaias, ya inkuan to: 15 “O dalin na Zebulon tan dalin na Neftali, diad dalan a mamaarap ed dayat, diad biek na Jordan, say Galilea na saray nasyon! 16 Saray totoon walad kabilungetan et akanengneng na baleg a liwawa, tan sinminag so liwawa+ ed saramay walad dalin na anino na patey.”+ 17 Manlapu lad saman et ginapoan nen Jesus so manpulong, ya ibabaga to: “Magbabawi kayo, ta asingger lay Panarian na tawen.”+

18 Sanen sikatoy manaakar ed gilig na dayat na Galilea, anengneng to so sanagi, si Simon a tatawagen a Pedro+ tan si Andres ya agi to, a mangipepelag na iket ed dayat, ta sumisigay ira.+ 19 Tan inkuan tod sikara: “Tumbok kayod siak, tan gawaen ta kayon sumisigay na totoo.”+ 20 Tinaynan dan tampol iray iket tan tinmumbok irad sikato.+ 21 Sanen intuloy toy panaakar to, anengneng toy sanagin Santiago tan Juan.+ Wala rad baloto a kaiba ray ama ran si Zebedeo, ya aapigeren da iray iket da, tan tinawag to ra.+ 22 Tinaynan dan tampol so baloto tan say ama ra tan tinmumbok irad sikato.

23 Insan niliber toy interon Galilea,+ a nambabangat ed saray sinagoga+ ra tan impupulong to so maong a balita na panarian tan pinapaabig to so amin a klase na sakit tan amin a klase na beblay na totoo.+ 24 Tan kinmayat ed interon Sirya so balita nipaakar ed sikato, tan inyaakar dad sikato so amin a manlilikna na nanduruman sakit tan irap,+ saramay aselepan na demonyo+ tan saray dumurulot+ tan paralitiko, tan sikaray pinaabig to. 25 Lapud saya, sikatoy tinumbok na dakel a totoo a nanlapud Galilea tan Decapolis* tan Jerusalem tan Judea tan dia ed biek na Jordan.

5 Sanen anengneng to iray totoo, sikatoy tinmatdang ed palandey; tan kayurong to et sikatoy dinago na saray disipulo to. 2 Sikatoy nansalita tan binangatan to ra, a kuan to:

3 “Maliket iray manonot ed espiritual a pankaukolan da,*+ ta kayarian da so Panarian na tawen.

4 “Maliket iray maneermen, ta naligliwa ira.+

5 “Maliket iray mauyamo,+ ta tawiren day dalin.+

6 “Maliket iray naeerasan tan napepegaan+ parad inkatunong, ta napesel* ira.+

7 “Maliket iray mapangasi,+ ta nakasian ira.

8 “Maliket iray malinis so puso ra,+ ta nanengneng da so Dios.

9 “Maliket iray mikakareenan,*+ ta natawag ira ya ananak na Dios.

10 “Maliket iray napapasegsegang lapud inkatunong,+ ta kayarian da so Panarian na tawen.

11 “Maliket kayo no balbalawen+ tan papasegsegangen kayo+ na totoo tan papalsaan da kayo na amin lan klase na mauges a bengatla nisengeg ed siak.+ 12 Manliket kayon maong,+ ta baleg so tumang yo+ ed tawen, ta ontan met so impamasegsegang dad saray propeta ya akadkauna nen sikayo.+

13 “Sikayo so asin+ na dalin, balet no tinmabang la itan, panon itan a magmaliw a maasin lamet? Anggapo lay pangusaran ed satan noagta ibantak la ed paway+ pian gatin-gatinan na totoo.

14 “Sikayo so liwawa na mundo.+ Agniyamot so sakey a syudad sano walad toktok na palandey. 15 Sano selselan na totoo so lamparaan, agda itan iyan ed dalem na baskit,* noagta diad patoonan pian nasilewan so amin a walad loob na abung.+ 16 Pasindag yo met sirin so liwawa yo ed saray totoo,+ pian nanengneng da so maabig iran gawa yo+ tan igloria ra so Ama yon walad tawen.+

17 “Agyo iisipen a linma ak dia pian deralen so Ganggan odino sulsulat na saray Propeta. Linma ak dia pian manumpal, aliwan maneral.+ 18 Ibagak ed sikayo a mas mainomay nin naandi so tawen tan dalin nen say agpakasumpal na anggan sakey a sankamelagan a letra odino sakey a gulis na letra na Ganggan.+ 19 Kanian siopaman ya agmangunor ed sakey ed sarayan angkekelag a ganggan tan ibangat to met so arum ya agmangunor ed saratan, sikatoy agmanepeg ya onloob* ed Panarian na tawen. Balet siopaman a manggawa tan mangibangat ed saratan, sikatoy manepeg ya onloob* ed Panarian na tawen. 20 Lapud ibagak ed sikayo ya agkayon balot makaloob ed Panarian na tawen+ no agnadaeg na inkatunong yo so inkatunong na saray eskriba tan Fariseo.+

21 “Nadngelan yon nikuan ed saray totoo nensaman: ‘Agka mamapatey,+ balet siopaman a mamatey et walay eebatan tod korte na hustisya.’+ 22 Balet ibagak ed sikayo a balang sakey a maneem-em na sanok+ ed agi to et walay eebatan tod korte na hustisya; tan siopaman a manmudmora ed agi to diad panamegley na mabanbanday iran salita et walay eebatan tod Sankatageyan a Korte; bangta siopaman a mangibaga na, ‘Sika ya andi-kakanaan ya ambagel!’ et makanepegan ed manliob a Gehenna.*+

23 “Kanian no mangiyaapay kad altar+ tan anonotan mon say agim et walay babarongan tod sika, 24 itilak moy apay mo ed arap na altar tan anap mo so agim. Mikareenan ka nid sikato, insan kapawil mo, iter mo so apay mo.+

25 “Miaregloan kan tampol ed samay mangidedemanda ed sika legan a kabansag mon mamapaarap ed korte, agla pigan agto ka la iyawat ed huis tan say huis et agto ka iyawat ed bantay na korte pian agka napriso.+ 26 Ibagak ed sikay tua, seguradon agka makapaway ditan anggad agmo nabayaran so sankaunoran a sinsilyo.*

27 “Nadngelan yon nikuan: ‘Agka mikakalugoran.’+ 28 Balet ibagak ed sikayo a siopaman ya onlilinggis ed sakey a bii+ tan walaay pampilpilalek et akikalugoran lad sikato dia ed puso to.+ 29 Natan, no say kawanan a matam so sengegan na pankakasalanan mo,* sukit mo itan tan ibantak mo.+ Ta magmaong ni a naandi so sakey a kabiangan na laman mo nen say nibuntok so interon laman mo ed Gehenna.*+ 30 Ontan met, no say kawanan a limam so sengegan na pankakasalanan mo,* putot mo itan tan ibantak mo.+ Ta magmaong nin naandi so sakey a parte na laman mo nen say nibantak so interon laman mo ed Gehenna.*+

31 “Niarum ni, oniay nikuan: ‘Siopaman a lakin mangidiborsyo ed asawa to, ikdan to so asawa to na kasulatan na diborsyo.’+ 32 Balet ibagak ed sikayo a siopaman a lakin mangidiborsyo ed asawa to, ya aliwan makasengeg ed seksual ya imoralidad,* ipepeligro to so asawa to a makapikalugoran, tan siopaman a mangasawa ed sakey a biin indiborsyo et mankasalanan na pikakalugoran.+

33 “Nadngelan yo met ya oniay imbaga ed saray totoo nensaman: ‘Agka mansasamba no agmo lanlamang sumpalen,+ imbes, nepeg mon tooren iray sipan mo ed si Jehova.’*+ 34 Balet ibagak ed sikayo: Agkan balot mansasamba+ balanglan diad tawen, ta satan so trono na Dios; 35 odino diad dalin, ta satan so toonan na sali to,+ odino diad Jerusalem, ta satan so syudad na makapanyarin Ari.+ 36 Agmo pansasambaay ulom lapud agmo napaputi odino napareket so sakey a buek. 37 Komon ta say imbaga yon ‘On’ et on, tan say ‘Andi’ yo et andi,+ ta say onsulok ed saraya et nanlapud samay sakey a mauges.+

38 “Nadngelan yon nikuan: ‘Mata parad mata, ngipen parad ngipen.’+ 39 Balet, ibagak ed sikayo: Agka ombabawi no sinakitan ka na toon mauges. No walay manampal ed kawanan ya aping mo, iyarap mo met ed sikato so kawigi.+ 40 Tan no walay toon mangidemanda ed sika tan alaen toy lalatopan a kawes mo, paulyanan mo met lan alaen toy ilalatop a kawes mo;+ 41 tan no say sakey a walad autoridad et piliten to kan manserbi ed sikato ed sakey a milya,* mila kad sikato ed duaran milya. 42 Ikdan mo so onkekerew ed sika, tan pautang mo so miuutang* ed sika.+

43 “Nadngelan yon nikuan: ‘Arom so kaparam a too+ tan busol moy mamubusol ed sika.’ 44 Balet ibagak ed sikayo: Itultuloy yon aroen iray mamubusol ed sikayo+ tan ipikasi iramay mamapasegsegang ed sikayo,+ 45 pian napaneknekan yon sikayo ray ananak na Ama yon walad tawen,+ lapud papasinagen toy agew to ed saray mauges tan maong a totoo tan papepelagen toy uran ed saray matunong tan agmatunong.+ 46 No saramay mangaaro labat ed sikayo so aaroen yo, antoy tumang yo?+ Agta ontan met so gagawaen na saray managsingil na buis? 47 Tan no saray agagi yo labat so ibabano yo, wala tay nikadkaduman gagawaen yo? Agta ontan met so gagawaen na totoo na saray nasyon? 48 Magmaliw kayo met ya ayadyari,* unong a say Ama yod tawen et ayadyari.+

6 “Manalwar kayo, agyo ipapangta ed totoo so panggagawa yoy inkatunong;+ ta no andi et anggapoy tumang yo ed Ama yo a walad tawen. 2 Kanian sano onla kan mangiter na regalo lapud panangasi,* agka mamapaknol na trumpeta ed unaan mo, a singa gagawaen na saray mansimpisimpitan diad saray sinagoga tan diad saray karsada, pian irayew ira na totoo. Ibagak ed sikayoy tua, inawat da lan amin so tumang da. 3 Balet sano mangiter ka na regalo lapud panangasi, agmo ipapaamta ed kawigin limam so gagawaen na kawanan mo, 4 pian saray regalom lapud panangasi et anggapoy makaamta. Diad ontan et tumangan ka na Amam a makakanengneng ed amin a gagawaen mo.+

5 “Ontan met, sano manpikasi kayo, agyo aaligen iray mansimpisimpitan,+ lapud labalabay da so manpikasin akaalagey diad saray sinagoga tan diad saray nansangaan na saray manunan karsada pian nanengneng ira na totoo.+ Ibagak ed sikayoy tua, inawat da lan amin so tumang da. 6 Balet sano manpikasi ka, loob kad kuartom, tan kayarim ya ikapot so puerta, manpikasi kad Amam ya agnanengneng.+ Diad ontan et tumangan ka na Amam a makakanengneng ed amin a gagawaen mo. 7 Sano manpipikasi ka, agmo uulit-uliten ya ibaga iray apasakey a bengatla a singa gagawaen na totoo na saray nasyon, ta say abaloan da et narengel ira no mangusar ira na dakel a salita. 8 Kanian agyo ra aaligen, ta amta la na Ama yo so nakaukolan yo+ antis kayon onkerew ed sikato.

9 “Onia sirin so nepeg a pampikasi yo:+

“‘Ama mi a walad tawen, napasanto komon*+ so ngaran mo.+ 10 Onsabi la komon so Panarian mo.+ Nagawa komon so linawam,+ a singa ed tawen, ontan met diad dalin.+ 11 Ikdan mo kami na kanen* mi ed sayan agew;+ 12 tan perdonam iray utang mi, no panon a pinerdona mi met iray akautang ed sikami.+ 13 Tan agmo aabuloyan a napelag kami ed tukso,+ noagta iliktar mo kami ed samay mauges.’+

14 “Ta no perdonaen yo iray totoo ed saray impakalingo ra, perdonaen kayo met na Ama yo ed tawen;+ 15 balet no agyo perdonaen iray totoo ed saray impakalingo ra, agmet perdonaen na Ama yo iray impakalingo yo.+

16 “Sano manaayunal kayo,+ agyo la papaermenen iray lupa yo a singa saray mansimpisimpitan, ta papaaliwaen day nengneng na lupa ra* ta pian nanengneng na totoo a manaayunal ira.+ Ibagak ed sikayoy tua, inawat da lan amin so tumang da. 17 Balet sano manaayunal ka, larakan moy ulom tan mandilamos ka, 18 pian agmo nipanengneng ed saray totoo a manaayunal ka, noagta say Amam labat ya agnanengneng so makanengneng. Diad ontan et tumangan ka na Amam a makakanengneng ed amin a gagawaen mo.

19 “Agkayo la mantitipon na saray kayamanan diad dalin,+ a deralen na bigis tan lati, tan natakew. 20 Imbes, mantipon kayo na saray kayamanan ed tawen,+ ya agderalen na bigis tan lati,+ tan agnatakew. 21 Ta no iner so kawalaay kayamanan mo, diman met so kawalaan na pusom.

22 “Say mata so lamparaan na laman.+ Kanian no akasentro* so matam, magmaliw a masnag* so interon laman mo. 23 Balet no say matam et maibeg,*+ magmaliw ya ambilunget so interon laman mo. No say liwawan walad sika et kabilungetan manaya, agaylay bilunget na satan!

24 “Anggapoy toon nayarian toy manpaaripen ed duaran katawan; ta balanglan busolen to imay sakey tan aroen to imay sananey,+ odino sikatoy mansiansia ed sakey tan balawen to imay sananey. Agyo nayarian so manpaaripen ed Dios tan ed Kayamanan.+

25 “Kanian ibagak ed sikayo: Agkayo la mapagpaga+ ed bilay* yo no antoy kanen yo odino inumen yo odino ed no antoy ikawes yo.+ Agta mas mabli ni so bilay* nen say naakan tan mas mabli ni so laman nen say kawes?+ 26 Imano yo pan maong iray ontitikyab a manok;+ ag-ira mantatanem na bukel odino manaani odino mantitipon diad saray kamalir, balet papakanen ira na Ama yod tawen. Agta mas mabli kayo ni nen say sikara? 27 Siopad sikayo so makapangarum na sankasiko* ed dukey na bilay to lapud pampapaga to?+ 28 Ontan met, akin a pampapagaan yoy ikawes yo? Imano yon maong iray lirio ed uma, no panon so ibabaleg da; ag-ira mansasagpot, odino manggagaway kawes da, 29 balet ibagak ed sikayo ya anggan si Solomon,+ a sankayamanan lan too, et ag-akapankawes na singa sakey ed saraya. 30 Kanian no kakawesan na Dios iray tanaman ed uma a wala natan insan nabuas et ibuntok ed apoy, agta mas lalon kawesan to kayo, sikayo ran kulang so pananisia yo? 31 Kanian agkayon balot manpapaga+ ya ibaga yon, ‘Anto kasi kanen mi?’ odino, ‘Anto kasi inumen mi?’ odino, ‘Anto kasi isulong mi?’+ 32 Ta sarayan amin so panseseetan ya anapen na saray nasyon. Amta na Ama yod tawen a nakaukolan yo irayan amin.

33 “Itultuloy yo sirin ya anapen nin unona so Panarian tan say inkatunong To, tan sarayan amin a bengatla et niarum ed sikayo.+ 34 Kanian agkayon balot mapagpaga nipaakar ed ontumbok ya agew,+ ta wala ni ray kapagaan ed ontumbok ya agew. Magenap la ray problema ed kada agew.

7 “Agkayo la manguukom+ ta pian agkayo naukom; 2 ta sikayoy ukomen unong ed paraan na panguukom yo,+ tan sikayoy sukaten unong ed sukat a panusukat yo.+ 3 Akin sirin et onnenengneng kad dutak a walad mata na agim, balet ta agmo naiimano so troso* a walad mismon matam?+ 4 Odino panon mon nibagad agim ya, ‘Ekalen ko pa ’tay dutak ed matam,’ anta walay troso ed mismon matam? 5 Mansimpisimpitan! Ekal mo nin unona so troso ed mismon matam, pian nanengneng mon maong no panon mon ekalen so dutak ed mata na agim.

6 “Agyo iiter ed saray aso so antokaman a masanto, tan agyo ibubuntok ed saray baboy iray perlas yo,+ pian agdan balot iratan gatin-gatinan tan sikayoy puliktaran tan bingkasen da.

7 “Mantultuloy kayon onkerew, tan naikdan kayo;+ mantultuloy kayon mananap, tan makaromog kayo; mantultuloy kayon ontoktok, tan nalukasan kayo;+ 8 ta balang sakey ya onkekerew et makaawat,+ tan balang sakey a manaanap et makaromog, tan balang sakey ya ontotoktok et nalukasan. 9 On, siopad sikayoy ikdan toy bato so anak to no onkekerew na tinapay? 10 Odino ikdan toy uleg no onkekerew na sira? 11 Kanian, no sikayo ni lanlamang et amta yoy mangiter na maong iran regalo ed ananak yo anggano mauges kayo, agta nagkalalo so Ama yon walad tawen a mangiter na maong iran bengatla+ ed saramay onkekerew ed sikato?+

12 “Sirin, amin a labay yon gawaen na totoo ed sikayo, ontan met so nepeg yon gawaen ed sikara.+ Diad tua, saya so kabaliksan na Ganggan tan sulsulat na saray Propeta.+

13 “Loob kayo ed mainget a puerta,+ lapud malapar so puerta tan maawang so dalan ya ompugta ed kadederal, tan dakel so onloloob ed satan; 14 bangta mainget so puerta tan makisir so dalan ya ompugta ed bilay, tan daiset so makakaromog ed satan.+

15 “Manalwar kayo ed saray palson propeta+ ya oonla ed sikayo a mankunkunwarin karnero,+ balet ta diad tua et sikaray masisiban lobo.+ 16 Nabidbir yo ra ed saray bunga ra. Agta saray totoo et agbalot makaburbor na saray ubas ed kasabitan odino saray igos ed dikarikan nansabit?+ 17 Ontan met, balang maong a kiew et manbubunga na maong, balet balang makapuy a kiew et manbubunga na andi-kakanaan.+ 18 Say maong a kiew et agnayarin manbunga na andi-kakanaan, tan say makapuy a kiew et agnayarin manbunga na maong.+ 19 Balang kiew ya agmanbubunga na maong et batangen tan ibuntok ed apoy.+ 20 No ontan sirin, nabidbir yo iratan a totoo diad saray bunga ra.+

21 “Aliwan balang sakey ya ontatawag ed siak na, ‘Katawan, Katawan,’ et makaloob ed Panarian na tawen, noagta saman labat so manggagawa ed linawa nen Amak a walad tawen.+ 22 Diad satan ya agew et dakel so mangikuan ed siak: ‘Katawan, Katawan,+ agta nampropesiya kami diad ngaran mo, tan amapaway kami na saray demonyo diad ngaran mo, tan nanggawa kami na dakel a makapanyarin gawa* diad ngaran mo?’+ 23 Balet ta ibagak ed sikara: ‘Agta kayon balot kabat! Arawi kayod siak, sikayo ran manggagaway kaugsan!’+

24 “Kanian balang sakey a makadngel ed sarayan salitak tan gawaen to iraya et miparad sakey a makabat a too ya impaalagey toy abung to diad balbaleg a bato.+ 25 Tan inmuran na maksil tan dinmelap tan binmasig so maksil a dagem ed satan ya abung, balet ag-akusbo lapud akaletneg itan diad bato. 26 Niarum ni, balang sakey ya ondedengel ed sarayan salitak balet ta agto gagawaen iraya et singa sakey a toon makulangkulang ya angipaalagey na abung to ed kabueran.+ 27 Tan inmuran na maksil tan dinmelap tan binmasig ed satan ya abung so maksil a dagem,+ tan akusbo tan agaygay itan.”

28 Kasumpal nen Jesus ya imbaga iraya, mandinayew iray totoo ed paraan na panagbangat to,+ 29 ta binangatan to ra a singa panagbangat na sakey a toon walaay autoridad,+ ya aliwan singa saray eskriba ra.

8 Sanen sikatoy akalasur la manlapud palandey, sikatoy tinumbok na dakel a totoo. 2 Tan inmasingger so sakey ya akating tan angigalang* ed sikato, ya inkuan to: “Katawan, no labay mo, sarag mo ak a linisan.”+ 3 Kanian inyunat toy lima to tan diniwit to, ya inkuan to: “Labay ko! Nalinisan ka.”+ Et tampol ya inmabig so kating to.+ 4 Insan inkuan nen Jesus ed sikato: “Agmon balot ibabaga iya ed anggan siopa,+ balet la ka, manpanengneng kad saserdote,+ tan mangiyapay kay regalo unong ed ingganggan nen Moises,+ bilang paneknek ed sikara ya inmabig ka la.”

5 Sanen sikatoy linmad Capernaum, inmasingger ed sikato so sakey ya opisyal na armada,* tan akikasi+ 6 ya inkuan to: “Katawan, say lingkor kon laki et agla makaalis ed abung ta paralitiko, tan naiirapan a maong.” 7 Inkuan tod sikato: “Kasabik diman, sikatoy paabigen ko.” 8 Inmebat so opisyal na armada: “Katawan, agak manepeg a mamaloob ed sika diad abung ko, balet ibagam labat so salita a sikatoy natambal tan onabig lay lingkor ko. 9 Lapud sakey ak met a manpapasakop ed autoridad, tan wala met iray sundalon igaganggan ko, tan no ibagak ed sakey a, ‘La ka!’ et sikatoy onla, tan diad sananey, ‘Gala!’ et sikatoy ondago, tan diad aripen ko, ‘Gawam iya!’ et gawaen to itan.” 10 Sanen nadngel iya nen Jesus, sikatoy nandinayew tan inkuan tod saramay ontutumbok ed sikato: “Ibagak ed sikayoy tua, anggapoy aromog kod Israel a walaan na onian kabiskeg na pananisia.+ 11 Balet kuan kod sikayo a dakel so onsabin manlapud bukig tan sagur a midungo ed si Abraham tan Isaac tan Jacob diad Panarian na tawen;+ 12 bangta saray anak na Panarian et ibantak diad paway ya ambilbilunget. Ditan so pannangisan tan panngalatengetan na ngipen da.”+ 13 Insan inkuan nen Jesus ed opisyal na armada: “La ka. Nagawa sirin itan ed sika unong ed impanengneng mon pananisia.”+ Tan diad saman ya oras et inmabig so lingkor.+

14 Tan kasabi nen Jesus diad abung nen Pedro, anengneng to so biin katulangan nen Pedro,+ ya akarukol tan walay petang to.+ 15 Kanian diniwit nen Jesus so lima to,+ tan naandi so petang to, tan binmangon tan nanserbi lad sikato. 16 Balet sanen labi la, inyakar ed sikato na totoo so amayamay ya aselepan na demonyo; tan diad sakey a salita et pinapaway to iray espiritu, tan pinaabig ton amin iray maniirap, 17 pian nasumpal imay nisulat ed panamegley nen propeta Isaias: “Inala ton mismo iray sakit tayo tan inawit to iray beblay tayo.”+

18 Sanen anengneng nen Jesus a dakel la ray totoo ed kaliberliber to, ingganggan to iray disipulo to ya onla ed biek na dayat.+ 19 Tan inmasingger ed sikato so sakey ya eskriba ya inkuan to: “Managbangat, ontumbok ak ed sika anggan iner so laen mo.”+ 20 Balet inkuan nen Jesus ed sikato: “Saray kuyangen et walay panaayaman da, tan saray manok et walay ubong da, balet say Anak na too et anggapoy anggan napangidanganan toy ulo to.”+ 21 Insan inkuan ed sikato na sakey ni ed saray disipulo: “Katawan, abuloyan mo ak nin onlan mangiponpon ed amak.”+ 22 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Mantultuloy kan ontumbok ed siak, tan paulyan mo ray inatey a mangiponpon ed saray inatey da.”+

23 Tan sanen sikatoy linmugan ed baloto, tinmumbok ed sikato iray disipulo to.+ 24 Natan et binmagyo ed dayat, kanian ngalngali la onlereg so baloto lapud angkakabaleg a daluyon; balet sikatoy nanaugip.+ 25 Tan sikatoy dinago ran binangon, ya inkuan da: “Katawan, iliktar mo kami, ompatey ti la!” 26 Balet inkuan tod sikara: “Akin et agaylay takot* yo, sikayo ran kulang na pananisia?”+ Insan sikatoy inmalagey tan binano toy dagem tan dayat, tan nagmaliw a marendeen.+ 27 Kanian nikelkelawan iray lalaki tan inkuan da: “Anton klase na too ’ya? Anggan say dagem tan dayat et ontutulok ed sikato.”

28 Kasabi tod biek a pagpag, diad rehyon na saray Gadareno,* sikatoy inabet na duaran lalaki ya aselepay demonyo a nanlapud kawalaan na saray lubok.*+ Masebesebeg ira, kanian anggapoy makapanpakpel ya ondalan ditan. 29 Tan naneyag-eyag ira, ya ibabaga ran: “Antoy pibabali mid sika, Anak na Dios?+ Kasin linma ka dia pian pairapen mo kami+ sakbay na aturon panaon?”+ 30 Diad bandad arawi et walay amayamay a baboy a mansasabsab.+ 31 Kanian akikasi ed sikato iray demonyo, ya inkuan da: “No papawayen mo kami, abuloyan mo kamin onloob ed saray baboy.”+ 32 Tan inkuan tod sikara: “La kayo!” Diad saman et pinmaway ira tan linmoob irad saray baboy, tan kibatiktik ed kelas so interon pulok tan tinmataboy irad dayat tan nalnalner ira. 33 Balet batik iray managkomponi, tan kasabi rad syudad et imbalita ray amin ya agawa, pati samay agawa ed saray lalakin aselepay demonyo. 34 Tan pinmaway so amin a walad syudad pian laen day Jesus, tan sanen sikatoy anengneng da, akikasi rad sikato a taynan to lay lugar da.+

9 Kanian kalugan tod baloto, sikatoy binmaliw ya amaarap ed syudad to.*+ 2 Tan inawit dad sikato so sakey a paralitiko a walad dukolan. Nen anengneng nen Jesus so pananisia ra, inkuan tod paralitiko: “Manpakpel ka, ana’ko! Aperdona la ray kasalanan mo.”+ 3 Natan et pigara ed saray eskriba so angikuan ed sarili ra: “Sayan too et manmumudmora ed Dios.” 4 Lapud amta nen Jesus so nononoten da, inkuan to: “Akin et mannononot kayoy mauges?+ 5 Singa bilang, dinan so mas mainomay ya ibaga, ‘Aperdona la ray kasalanan mo,’ odino, ‘Alagey ka tan manakar ka’?+ 6 Balet pian naamtaan yon say Anak na too et walay autoridad to diad dalin a mamerdona na saray kasalanan—” inkuan tod paralitiko: “Alagey ka, libit moy dukolan mo, tan sempet ka la.”+ 7 Kanian sikatoy inmalagey tan sinmempet lad abung to. 8 Sanen anengneng iya na saray totoo, tinmakot ira, tan inggloria ray Dios, ya angiter na ontan ya autoridad ed totoo.

9 Kayari na saman, sanen ontaynan la diman si Jesus, anengneng toy sakey a lakin manngaray Mateo ya akayurong ed panagsingilan na buis, tan inkuan tod sikato: “Magmaliw kan patumbok ko.” Diad saman et sikatoy inmalagey tan tinmumbok ed sikato.+ 10 Diad saginonor, sanen mamangan* si Jesus diad loob na abung, sinmabi so dakel a managsingil na buis tan saray makasalanan tan angan ira* a kaiba to tan saray disipulo to.+ 11 Balet sanen anengneng iya na saray Fariseo, inkuan dad saray disipulo to: “Akin et midudungo so managbangat yo ed saray managsingil na buis tan saray makasalanan?”+ 12 Sanen nadngel to ra, inkuan to: “Agmankaukolan na managtambal iray totoon maksil so laman da, noagta saraman labat so mansasakit.+ 13 La kayo, sirin, tan aral yo so kabaliksan na saya: ‘Say labay ko et panangasi, aliwan say bagat.’+ Ta linma ak dia pian manawag ed saray makasalanan, aliwan saray matunong.”

14 Insan inmasingger ed sikato iray disipulo nen Juan tan nantepet ira: “Naynay kamin manaayunal, ontan met ed saray Fariseo, akin balet et agmanaayunal iray disipulom?”+ 15 Lapud saya et inkuan nen Jesus ed sikara: “Wala tay rason a manermen iray kaaro na nobyo+ no sikatoy kaiba da ni? Balet onsabi agew sano alaen lad sikara so nobyo,+ insan manayunal la rad satan. 16 Anggapoy siopaman a mangisakab na balon abel diad daan ya ilalatop a kawes, ta guyoren na balon abel imay ilalatop a kawes tan mas napilat laingen.+ 17 Agmet iyan na totoo so balon alak diad saray daan a katat a panagkargaan; no gawaen da itan et ompilat iray katat a panagkargaan tan naibung so alak tan naderal iray katat a panagkargaan. Balet iiyan na totoo so balon alak diad saray balon katat a panagkargaan, pian pareho iratan a manbayag.”

18 Legan ton ibabaga iraya ed sikara, walay sakey a manuley ya inmasingger tan angigalang* ed sikato, ya inkuan to: “Nayarin inatey la natan so ana’kon bii, balet mila ka tan itapew moy limam ed sikato pian nabilay.”+

19 Diad saman et inmalagey tan tinmumbok si Jesus a kaiba iray disipulo to. 20 Tan inmasingger ed benegan so sakey a bii a 12 taon lan maniirap lapud pampaparala to+ tan diniwit toy saloy na kawes nen Jesus,+ 21 ta naynay ton ibabaga ed sarili to: “No nadiwit ko labat so kawes to, onabig ak la.” 22 Linmingaw si Jesus, tan sanen naimano to so bii, inkuan to: “Manpakpel ka, ana’ko! Pinaabig ka na pananisiam.”+ Tan inmabig so bii manlapu lad saman ya oras.+

23 Natan, sanen sikatoy linmoob ed abung na manuley tan anengneng to iray managtogtog na plauta tan saray totoo a maingal,+ 24 inkuan nen Jesus ed sikara: “Paway kayo, ta ag-inatey so ugaw a bii noagta nanaugip labat.”+ Lapud saya et sikatoy inelek-elekan da. 25 Sanen apapaway to la ray totoo, sikatoy linmoob tan binembenan toy lima na ugaw,+ tan sikatoy binmangon.+ 26 Kanian say balita nipaakar ed saya so kinmayat ed saman ya interon lugar.

27 Sanen tinmaynan lay Jesus diman, tinmumbok ed sikato so duaran bulag a lalaki,+ ya oniay iyeeyag da: “Anak nen David, kasian mo kami.” 28 Sanen akaloob lad abung, sikatoy inasinggeran na saraman a bulag a lalaki, tan tinepetan ira nen Jesus: “Manisia kayo a nayarian kon gawaen iya?”+ Inmebat ira ed sikato: “On, Katawan.” 29 Diad saman et diniwit to ray mata ra,+ ya inkuan to: “Unong ed pananisia yo et nagawa itan ed sikayo.” 30 Tan akanengneng la ra. Niarum ni, binilibilin ira nen Jesus, ya inkuan to: “Agyon balot ipapaamta iya ed anggan siopa.”+ 31 Balet kapaway da et imbalita ra ed interon lugar so nipaakar ed sikato.

32 Sanen onalis la ra, inyakar na totoo ed sikato so sakey ya emel a lakin sinelepay demonyo;+ 33 tan sanen apapaway lay demonyo et akapansalita la so emel a laki.+ Nikelawan iray totoo tan inkuan da: “Anggapo nin balot so anengneng ed Israel a singa onia.”+ 34 Balet inkuan na saray Fariseo: “Papapawayen to ray demonyo diad pakayari na samay manuley ed saray demonyo.”+

35 Tan niliber nen Jesus so amin a syudad tan baryo, a nambabangat ed saray sinagoga ra tan impupulong to so maong a balita na panarian tan pinapaabig to so amin a klase na sakit tan amin a klase na beblay.+ 36 Sanen anengneng to iray totoo, akasian to ra,+ lapud singa ra kinatatan tan pinaulyanan a karnero ya andiay managpastol.+ 37 Insan imbaga tod saray disipulo to: “Tuan dakel so aanien, balet daiset so mankikimey.+ 38 Mikasi kayo sirin ed Katawan na panag-ani a mangibaki na saray mankimey ed aanien to.”+

10 Kanian tinawag to so 12 disipulo to tan inikdan to ray pakauley ed saray demonyo,*+ pian papawayen da iraya tan tambalen da so amin a klase na sakit tan amin a klase na beblay.

2 Niraya so kangaranan na 12 apostol:+ Unona, si Simon, a tatawagen a Pedro,+ tan si Andres+ ya agi to; si Santiago, tan si Juan+ ya agi to, ya ananak nen Zebedeo; 3 si Felipe tan si Bartolome;+ si Tomas+ tan si Mateo+ a managsingil na buis; si Santiago ya anak nen Alfeo; tan si Tadeo; 4 si Simon a Cananeo;* tan si Judas Iscariote, a nantraidor ed si Jesus diad saginonor.+

5 Imbaki nen Jesus irayan 12, tan saraya so bilin tod sikara:+ “Agyo lalaen iray totoo na saray nasyon, tan agkayo onloloob ed dinanman a syudad na saray Samaritano;+ 6 balet say laen yo labat et saray abalang a karnero ed sankaabungan na Israel.+ 7 Sano onla kayon manpulong, ibaga yo: ‘Asingger lay Panarian na tawen.’+ 8 Paabig yo iray mansasakit,+ paoli yo iray inatey, gawa yon malinis iray akating, papaway yo iray demonyo. Inawat yon anggapoy bayar, iter yon anggapoy bayar. 9 Agkayo mangaawit na balitok odino pilak odino gansa diad saray ibabalkes yon pananginay kuarta,+ 10 odino pananginay naakan diad pambiahe yo, odino duaran kawes,* odino sandalyas, odino baston,+ ta say komikimey et makanepegan ed kanen to.+

11 “Inerman a syudad odino baryo so looban yo, anap yo no siopa ditan so makanepegan, tan mansiansia kayo ditan anggad itaynan yo.+ 12 Sano onloob kayod abung, ibano yo so akan-abung. 13 No awaten da kayo, niwala ditan so pipirawaten yon kareenan;+ balet no agda kayo awaten, ompawil ed sikayo so kareenan yo. 14 Inerman a walay agmangawat ed sikayo odino ag-ondengel ed mensahe yo, ipagpag yoy dabok na saray sali yo* sano ompaway kayod satan ya abung odino satan a syudad.+ 15 Ibagak ed sikayoy tua, diad Agew na Panangukom et mas anlemew ni so dusa ed dalin na Sodoma tan Gomorra+ nen say diad satan a syudad.

16 “Ibaki ta kayon singa saray karnero ed kawalaan na saray lobo; kanian magmaliw kayon malikas a singa saray uleg ingen ta maamo a singa saray malapati.+ 17 Manalwar kayod saray totoo, lapud awiten da kayo diad saray korte,+ tan siplatan da kayo+ diad saray sinagoga ra.+ 18 Tan iyarap da kayod saray gobernador tan arari+ lapud siak, pian makapantasi kayo ed sikara tan ed saray nasyon.+ 19 Balet sano iyawat da kayo, agkayo mapaga no panon odino no anto so ibaga yo, ta say ibaga yo et niiter ed sikayo diad satan a bekta;+ 20 ta aliwan sikayo labat so mansalita, noagta say espiritu na Ama yo so mansalita ed panamegley yo.+ 21 Niarum ni, iyawat na agi so agi to pian pateyen, tan iyawat na ama so anak to, tan onsumpa iray anak ed saray ateng da tan ipapatey da ra.+ 22 Tan busolen kayo na amin a totoo lapud ngaran ko,+ balet samay akapansungdo* anggad anggaan et sikatoy nilaban.+ 23 Sano pasegsegangen da kayo diad sakey a syudad, batik kayo ed sananey;+ lapud ibagak ed sikayoy tua, agyon balot naliber so amin a syudad na Israel anggad isabi na Anak na too.

24 “Say sakey a babangatan et aliwan magmaong nen say managbangat to, tan say sakey ya aripen et aliwan magmaong nen say katawan to.+ 25 Masarag la a say babangatan et magmaliw a singa say managbangat to, tan say aripen et magmaliw a singa say katawan to.+ No say impanawag na totoo ed akan-abung et Beelzebub,*+ agta nagkalalon ontan met so panawag da ed saramay kabiangan na sankaabungan to? 26 Kanian agyo ra tatakotan, ta anggapoy bengatlan asakoban ya agniparungtal, tan anggapoy sekreton agnaamtaan.+ 27 Say ibagak ed sikayo diad kabilungetan, ibaga yo diad liwawa, tan say narengel yon inyesaes, ipulong yo diad toktok na kaabungan.+ 28 Tan agyo tatakotan iramay mamatey na laman balet agda nayarian a pateyen so kamarerwa;*+ imbes takotan yo imay makayarin maneral ed kamarerwa tan laman diad Gehenna.*+ 29 Agta say duaran anuyaw et manbili labat na sakey a sinsilyo?* Ingen ta anggapo ed saratan so napelag ed dalin ya ag-amta na Ama yo.+ 30 Tan anggan saray buek yo et abilang ya amin. 31 Kanian agkayo natatakot; mas mabli kayo nen say dakel ya anuyaw.+

32 “Balang sakey sirin a mamidbir ed siak diad arapan na totoo,+ sikatoy bidbiren ko met ed arapan nen Amak a walad tawen.+ 33 Balet siopaman a mangiburi ed siak ed arapan na totoo, sikatoy iburik met ed arapan nen Amak a walad tawen.+ 34 Agyo iisipen a linma ak dia pian mangiyakar na kareenan diad dalin; linma ak dia pian mangiyakar na espada, aliwan kareenan.+ 35 Linma ak dia pian pansengegay inkaapag-apag, anak a laki kontrad ama to, tan anak a bii kontrad ina to, tan manugang a bii kontrad katulangan ton bii.+ 36 On, say mamusol ed sakey a too et saray membro na mismon pamilya to. 37 Siopaman a mas inaro toy ama to odino ina to nen say siak et agmakana ed siak; tan siopaman a mas inaro toy anak ton laki odino bii nen say siak et agmakana ed siak.+ 38 Tan siopaman ya agmangawat ed panamairapan a poste* to tan ag-ontumbok ed siak et agmakana ed siak.+ 39 Siopaman a makaromog ed kamarerwa* to et nabalang to, tan siopaman a makabalang ed kamarerwa* to lapud siak et naromog to.+

40 “Siopaman a mangawat ed sikayo et mangaawat met ed siak, tan siopaman a mangawat ed siak et mangaawat met ed samay angibaki ed siak.+ 41 Siopaman a mangawat ed sakey a propeta lapud sikatoy propeta so makaawat na tumang na sakey a propeta,+ tan siopaman a mangawat ed sakey a matunong a too lapud sikatoy matunong so makaawat na tumang na sakey a matunong a too. 42 Tan siopaman a mangiter na anggan sanbason ambetel a danum pian inumen na sakey ed sarayan angkekelag lapud sikatoy sakey a disipulo, ibagak ed sikayoy tua, agton balot nabalang so tumang to.”+

11 Kayari nen Jesus a binilin so 12 disipulo to, sikatoy tinmaynan diman pian manbangat tan manpulong ed saray syudad da.+

2 Balet sanen nadngel nen Juan ed prisoan+ so nipaakar ed saray gagawaen na Kristo, imbaki to ray mismon disipulo to+ 3 pian tepeten dad sikato: “Kasin sika may aalagaren min onsabi odino wala ni sananey?”+ 4 Oniay inyebat nen Jesus ed sikara: “La kayo tan ibalita yod si Juan iray narerengel tan nanenengneng yo:+ 5 Makakanengneng la ray bulag,+ makakaakar la ray piley,+ nalilinisan la ray akating tan makakarengel la ray telek, napapaoli la ray inaatey tan nipapasabi lay maong a balita ed saray mairap-bilay.+ 6 Maliket imay agnagapol ed siak.”+

7 Sanen ompapawil la ra, inkuan nen Jesus ed saray totoo nipaakar ed si Juan: “Antoy nila yon nengnengen diad kalawakan?+ Sakey a tanubong ya ipapalirpalir na dagem?+ 8 Anto sirin so nila yon nengnengen? Sakey a toon akasulong na anlemek iran kawes?* Saramay mansusulong na anlemek iran kawes et walad saray abung na arari. 9 Akin sirin et linma kayo dia? Pian nengnengen so sakey a propeta? On, ibagak ed sikayo, aliwa labat a sakey a propeta.+ 10 Saya imay tutukoyen na akasulat: ‘Ibakik nin unona* so mensaherok pian mangiparaan na dalanen mo!’+ 11 Ibagak ed sikayoy tua, diad saramay inyanak na bibii et anggapo lay nagmaliw a babaleg nen say si Juan Bautista,* balet samay sankamelagan ed Panarian na tawen et babaleg nen say sikato.+ 12 Manlapud panaon nen Juan Bautista* anggad natan, pampupursigian a dampoten na totoo so Panarian na tawen, tan nadadampot itan na saramay manpupursigi.+ 13 Lapud amin a sulat na Propeta tan say Ganggan so nampropesiya anggad si Juan;+ 14 tan no mabulos yon awaten, sikato so ‘Elias a nipasakbay ya onsabi.’+ 15 Ondengel komon imay walaan na layag.

16 “Siopay pangikomparaan kod sayan henerasyon?+ Singa itan saray ugugaw a manyudyurong diad saray tindaan ya eeyagan da iray kagalaw da, 17 ya ibabaga ra, ‘Tinogtogan mi kayoy plauta, balet agkayo sinmayaw; nanurangal kami, balet agyo tinatabyog iray pagew yo ed ermen.’ 18 Mipadpara, si Juan et agmamangan tan ag-oniinum, balet ibabaga na totoo, ‘Sikatoy aselepan na demonyo.’ 19 Say Anak na too et mamangan tan oniinum,+ balet ibabaga na totoo, ‘Sakey a toon masiba tan mainum na alak, a kaaro na saray managsingil na buis tan saray makasalanan.’+ Balet, say karunongan et napaneknekan a matunong* ed panamegley na saray nagagawaan na satan.”*+

20 Insan kinondena to ray syudad ya akagawaan na maslak ed saray makapanyarin gawa to, lapud ag-ira nagbabawi: 21 “Pakaskasi ka la, Corazin! Pakaskasi ka la, Betsaida! ta no agawa ed Tiro tan Sidon iray makapanyarin bengatla ya agawad sikayo, abayag la ra komon a nagbabawi, ya akasulong iray sakon abel tan akayurong ed dapol.+ 22 Balet ibagak ed sikayo, diad Agew na Panangukom et mas anlemew ni so dusa ed Tiro tan Sidon nen say sikayo.+ 23 Tan sika, Capernaum,+ kasin nipaatagey kad tawen? Andi! Niyabeba kad Lubok;*+ ta no diad Sodoma so akagawaan na saray makapanyarin bengatla ya agawad sikayo, nansiansia ni komon itan anggad sayan agew. 24 Balet ibagak ed sikayo, diad Agew na Panangukom et mas anlemew ni so dusa ed dalin na Sodoma nen say sikayo.”+

25 Diad saman et imbaga nen Jesus: “Idayew ta kad arapan na totoo, Ama, a Katawan na tawen tan dalin, lapud inyamot mo irayan bengatla ed saray marunong tan mautek, balet impaamtam iraya ed saray ugugaw.+ 26 On, Ama, ta saya et unong ed linawam. 27 Amin a bengatla et inter ed siak nen Amak,+ tan anggapoy sigpot a makapikabat ed Anak noag say Ama,+ tan anggapo met so sigpot a makapikabat ed Ama noag say Anak tan say siopaman a labay a pangipaamtaan na Anak.+ 28 Dago kayod siak, amin yon mansasagpot tan nabebelatan, tan pampainawaen ta kayo. 29 Sakbat yoy pakok tan manaral kayod siak, ta mauyamo tan mapaabeba ak,*+ pian nainawaan kayo.* 30 Ta say pakok et maabig,* tan anlemew so awit ko.”

12 Diad saman a panaon et dinmalan si Jesus diad katrigoan legan na Sabaton. Saray disipulo to et narasan kanian nan-arurot iray dawa na trigo pian kanen da.+ 2 Sanen anengneng iya na saray Fariseo, inkuan dad sikato: “Nengneng mo! Gagawaen na saray disipulom so sebel ed Sabaton.”+ 3 Inkuan tod sikara: “Agyo ta abasa so ginawa nen David sanen sikato tan saray kaiba ton lalaki et narnarasan?+ 4 Agta sikatoy linmoob ed abung na Dios tan kinan da ray apay a tinapay,+ anta agda nepeg komon a kanen, ta parad saray saserdote labat iratan?+ 5 Odino agyo ta abasa ed Ganggan a legan na saray Sabaton et agnatutumbok na saray saserdote ed templo so Sabaton ingen ta nansiansia ran andiay kasalanan?+ 6 Balet ibagak ed sikayo a wadia so sakey a babaleg nen say templo.+ 7 Anggaman ontan, no atalosan yo so kabaliksan na saya, ‘Say labay ko et panangasi,+ aliwan say bagat,’+ agyo komon inukom iray andian na kasalanan. 8 Ta say Anak na too so Katawan na Sabaton.”+

9 Kayari na intaynan to ed saman a pasen, sikatoy linmoob ed sinagoga ra, 10 tan walay sakey a lakin kinmebet* so lima to!+ Kanian tinepet dad sikato, “Kasin unong ed ganggan so mamaabig legan na Sabaton?” ta pian walay pangakusaan dad sikato.+ 11 Inkuan tod sikara: “No walay karnero yon naplag ed abot legan na Sabaton, siopad sikayo so agmangala tan agmangagwat ed satan?+ 12 Agta mas mabli ni so too nen say karnero? Kanian say panggawa na maabig diad Sabaton et unong ed ganggan.” 13 Insan inkuan tod laki: “Iyunat moy limam.” Kanian inyunat to, tan inmabig itan a singa la samay lima ton sakey. 14 Balet pinmaway iray Fariseo tan nantotongtongan day pamatey ed sikato. 15 Sanen akabatan iya nen Jesus, sikatoy tinmaynan diman. Amayamay met so tinmumbok ed sikato,+ tan pinaabig to ran amin, 16 balet binilibilin to ra ya agda ibabagad arum so nipaakar ed sikato,+ 17 pian nasumpal imay sinalita ed panamegley nen propeta Isaias, ya inkuan to:

18 “Say lingkor ko+ a pinilik, say inad-arok, ya inabobonan ko!*+ Iyan kod sikato so espirituk,+ tan ipalinew tod saray nasyon no anto so hustisya. 19 Agto misangsangan+ odino oningal, tan anggapoy makadngel na boses to diad saray manunan karsada. 20 Agto puteren so abalbal a tanubong, tan agto erepen so makuykuyep a pabilo,+ ya anggad napanalo to so hustisya. 21 On, diad ngaran to so panilaloan na saray nasyon.”+

22 Diad saman et inyakar dad sikato so sakey a lakin abulag tan naemel lapud sinelepan na demonyo; tan sikatoy pinaabig to, kanian akapansalita tan akanengneng la so laki. 23 Mankelaw so amin a totoo, ya inkuan da: “Saya la kasi imay Anak nen David?” 24 Sanen nadngel iya na saray Fariseo, inkuan da: “Agnapapaway na sayan too iray demonyo no aliwan diad panamegley nen Beelzebub,* say manuley na saray demonyo.”+ 25 Lapud atebek toy nononoten da, inkuan tod sikara: “No naapag so sakey a panarian, nageba itan, tan no naapag so sakey a syudad odino sankaabungan, ag-itan mansiansia. 26 Ontan met, no si Satanas et papapawayen toy Satanas, kokontraen toy sarili to; no ontan, panon a mansiansia so panarian to? 27 Niarum ni, no papapawayen ko ray demonyo ed panamegley nen Beelzebub, siopa balet so mangiiter ed saray patumbok yo na pakayarin mamapaway ed saratan? Kanian sikaran mismo so mangukom ed sikayo. 28 Balet no papapawayen ko ray demonyo ed panamegley na espiritu na Dios, asabian kayo lay Panarian na Dios.+ 29 Odino panon a makaloob so sakey ed abung na mabiskeg a too tan nasamsam iray kayarian to, likud no baloren to nin unona imay mabiskeg a too? Insan to lad satan natakewan so abung to. 30 Siopaman ya anggapod dapag ko et sumpad siak, tan siopaman ya agmitipon ed siak et nitayak.+

31 “Lapud saya et ibagak ed sikayo, amin a klase na kasalanan tan panagmudmora na totoo et naperdona, balet say panagmudmora ed espiritu et agnaperdona.+ 32 Alimbawa, siopaman a mansalita sumpad Anak na too et naperdona;+ balet siopaman a mansalita sumpad masanton espiritu et agnaperdona, balanglan diad sayan sistema na mundo* odino diad arapen.+

33 “No maong kayon kiew, maong met iray bunga yo. No makapuy kayon kiew, makapuy met iray bunga yo. Nibiig so kiew ed panamegley na saray bunga to.+ 34 Sikayo ran ilalak na saray uleg,+ panon kayon makapansalita na maong iran bengatla anta mauges kayo? Ta no anto so walad puso, satan so ibabalikas na sangi.+ 35 Say maong a too et mangipapaway na maong iran bengatla manlapud maong a kayamanan to, bangta say mauges a too et mangipapaway na mauges iran bengatla manlapud mauges a kayamanan to.+ 36 Ibagak ed sikayo a mikuentaan iray totoo+ diad Agew na Panangukom parad balang andi-kakanaan ya ibabalikas da; 37 ta niyabawag kan matunong ed panamegley na saray salitam, tan naukom ka ed panamegley na saray salitam.”

38 Diad saman et inmebat so arum ed saray eskriba tan Fariseo, ya inkuan da: “Managbangat, labay mi makanengneng ed sika na sakey a tanda.”+ 39 Sikatoy inmebat, ya inkuan to: “Say henerasyon a mauges tan mikakalugoran* et naynay a manaanap na tanda, balet anggapoy tanda a niiter ed satan noag say tanda nen Jonas a propeta.+ 40 Ta no panon a si Jonas et taloy agew tan taloy labi a walad eges na balbaleg a sira,+ ontan met so Anak na too a taloy agew tan taloy labi to naani ed dalem na dalin.+ 41 Saray totoo ed Ninive et napaoli legan na panangukom a kaiba iyan henerasyon tan kondenaen da iya, ta nagbabawi iray totoo ed Ninive lapud samay impulong nen Jonas.+ Balet wadia so sakey a babaleg nen si Jonas.+ 42 Say reyna ed abalaten et napaoli legan na panangukom a kaiba iyan henerasyon tan kondenaen to itan, ta sikatoy nanlapud arawdawin pasen pian ondengel ed karunongan nen Solomon.+ Balet wadia so sakey a babaleg nen si Solomon.+

43 “No ompaway ed sakey a too so sakey a demonyo,* sikatoy ondalan ed desierto diad panaanap toy napampainawaan, tan anggapoy naromog to.+ 44 Insan ibaga to, ‘Ompawil ak lad abung a nanlapuan ko,’ tan kasabi to et nanengneng ton anggapoy manaayam ed abung balet ta alinisan tan aparakep itan. 45 Insan sikatoy onla tan mangitagar na pitora nin nanduruman espiritu a mas mauges nen say sikato, tan kaloob da et manayam ira ditan, tan mas alodloor ni so pansumpalan na saman a too nen say dati.+ Ontan met so pagmaliwan na sayan mauges a henerasyon.”

46 Sanen sikatoy mansasalita ni ed saray totoo, akaalagey ed paway so ina to tan saray agagi to+ ta labay day mitongtong ed sikato.+ 47 Kanian walay angibaga ed sikato: “Ni! Akaalagey ed paway so inam tan saray agagim, ta labay day mitongtong ed sika.” 48 Sikatoy inmebat ed samay angibaga ed sikato: “Siopay inak, tan siopa ray agagik?” 49 Tan inturo to ray disipulo to, ya inkuan to: “Niraya so inak tan agagik!+ 50 Ta siopaman a manggagaway linawa nen Amak a walad tawen, sikato so agik a laki tan agik a bii tan inak.”+

13 Diad saman ya agew et pinmaway si Jesus ed abung tan yinmurong ed gilig na dayat. 2 Tan dinmago ed sikato so dakel a totoo kanian sikatoy linmugan ed sakey a baloto tan yinmurong, legan ya akaalagey ed gilig na dayat so amin a totoo.+ 3 Insan dakel so imbaga tod sikara ed panamegley na saray ilustrasyon,+ ya inkuan to: “Walay sakey a tomatanem a linman mangisibwag na bini.+ 4 Legan ton mansisibwag, wala ray binin naplag ed gilig na dalan, tan sinmabi ray manok tan tinoktok da iratan.+ 5 Say arum et naplag ed mabaton pasen a daiset so dalin, tan tinmubo ran tampol lapud atapew so dalin.+ 6 Balet amagaan ira sanen asinagan na agew, tan nalnes lapud ag-ira linmamot. 7 Say arum et naplag ed kasabitan, tan binmaleg iray sabit tan sinakbongan da ra.+ 8 Balet say arum et naplag ed maong a dalin tan nambunga ra, say sakey et nambungay 100, samay sakey et 60, samay sananey et 30.+ 9 Ondengel komon imay walaan na layag.”+

10 Kanian dinmago iray disipulo tan inkuan dad sikato: “Akin a manguusar ka na saray ilustrasyon diad pitotongtong mod sikara?”+ 11 Sikatoy inmebat, ya inkuan to: “Niiter ed sikayo so pakatalos ed saray sagradon sekreto+ na Panarian na tawen, balet ag-itan niiter ed sikara. 12 Ta siopaman a walaan, sikatoy naikdan ni na dakel tan nawalaan na amayamay; balet siopaman ya andian, anggan say walad sikato et alaen.+ 13 Saya so rason no akin a mitotongtong ak ed sikara diad panamegley na saray ilustrasyon; ta onnenengneng ira balet agda met lanlamang nanengneng, tan ondedengel ira balet agda met lanlamang narengel, tan agda natatalosan so kabaliksan na satan.+ 14 Tan nasusumpal ed sikara so propesiya nen Isaias. Inkuan na satan: ‘Narengel yo balet agyon balot natalosan so kabaliksan na satan, tan onnengneng kayo balet agyon balot nanengneng.+ 15 Ta nagmaliw ya agmaawat so puso na sarayan totoo, tan nadngel na kalayagan da balet ag-ira kinmiwas, tan inlikdem day kamataan da, pian agbalot makanengneng iray mata ra tan makarengel iray layag da tan makatalos ed kabaliksan na satan diad puso da pian makapawil ira, tan paabigen ko ra.’+

16 “Balet maliket kayo ta makanengneng iray mata yo, tan makadngel iray layag yo.+ 17 Ta ibagak ed sikayo so tua, nampirawatan na dakel a propeta tan matunong a totoo a nanengneng iray nanenengneng yo balet ta agda iratan anengneng,+ tan nampirawatan dan narengel iray narerengel yo balet agda iratan nadngel.

18 “Dengel yo sirin so ilustrasyon nipaakar ed toon angisibwag na bini.+ 19 Sano walay siopaman ya ondengel ed salita na Panarian balet ta agto natatalosan so kabaliksan na satan, onsabi imay mauges+ tan samsamen to so nitanem ed puso to; saya imay nisibwag ed gilig na dalan.+ 20 Nipaakar ed samay nitanem ed mabaton pasen, saya imay onderengel ed salita tan maliket ya angawat a tampol ed satan.+ 21 Balet aglinmamot noagta nansiansian agano, tan sanen sinmabi so kairapan odino panamasegsegang lapud salitay Dios, sikatoy agapol a tampol. 22 Nipaakar ed samay nitanem ed kasabitan, saya imay onderengel ed salita, balet saray kapagaan ed sayan sistema na mundo*+ tan say mapalikdon pakayari na kaykayamanan so manasakbong ed salita, kanian ag-itan manbunga.+ 23 Nipaakar ed samay nitanem ed maong a dalin, saya imay onderengel ed salita tan makakatalos ed kabaliksan na satan, tan sikatoy manbubunga, say sakey et manbungay 100, samay sakey et 60, samay sananey et 30.”+

24 Sakey nin ilustrasyon so insalaysay tod sikara, ya inkuan to: “Say Panarian na tawen et niyaliling ed sakey a toon angisibwag na maong a bini diad uma to. 25 Legan a nanaugip iray totoo, sinmabi so kabusol to tan angisibwag met na saray sisanyas* diad angisibwagan na saray trigo, insan tinmaynan. 26 Sanen tinmubo tan binmuyag la iray trigo, tinmubo met iray sisanyas. 27 Kanian sinmabi iray aripen na akan-abung tan inkuan dad sikato, ‘Katawan, agta maong a bini so insibwag mod umam? Akin balet et wala ray tinmutubon sisanyas?’ 28 Inkuan tod sikara, ‘Sakey a toon kabusol so nanggawa ed saya.’+ Inkuan ed sikato na saray aripen, ‘No ontan, labay mon bagoten mi iratan?’ 29 Inkuan to, ‘Aleg, ta ompan napibagot yo met iray trigo sano bagoten yo iray sisanyas. 30 Paulyan yo iratan a manbansag ya ombaleg anggad panag-ani, tan sano panaon lay panag-ani et ibagak ed saray manag-ani: Bagot yo nin unona iray sisanyas tan berber yo iratan tan poolan yo ra; insan yo la tiponen iray trigo diad kamalir ko.’”+

31 Sakey nin ilustrasyon so insalaysay tod sikara, ya inkuan to: “Say Panarian na tawen et singa sakey a bukel na mustasa ya inala na sakey a too tan intanem tod uma to.+ 32 Diad tua et sankamelagan itan ed amin a bukel, balet sanen binmaleg et nagmaliw a sankabalegan ed saray pisipising tan nagmaliw a kiew, kanian saray sanga na satan et dadapoan tan panuubongan na saray manok.”

33 Sakey nin ilustrasyon so imbaga tod sikara: “Say Panarian na tawen et singa lebadura ya inala na sakey a bii tan inkames tod taloran angkakabaleg a sukat na arina ya anggad linmebag so interon masa.”+

34 Amin iraya et imbaga nen Jesus ed saray totoo diad panamegley na saray ilustrasyon. On, sikatoy naynay a manguusar na ilustrasyon sano mansasalita ed sikara,+ 35 pian nasumpal imay sinalita ed panamegley na propeta, ya inkuan to: “Biswaten koy sangik ed panamegley na saray ilustrasyon; salitaen ko iray bengatlan niyamot manlapu lad gapo.”*+

36 Insan kayari ton pinasempet iray totoo, sikatoy linmoob ed abung. Dinmago ed sikato iray disipulo to tan inkuan da: “Ipaliwawam pad sikami so ilustrasyon nipaakar ed saray sisanyas diad uma.” 37 Inyebat to: “Say tomatanem na maong a bini et say Anak na too; 38 say uma et say mundo.+ Nipaakar ed maong a bini, saraya so ananak na Panarian, balet saray sisanyas et ananak na samay mauges,+ 39 tan say kabusol ya angisibwag ed saratan et say Diablo. Say panag-ani et say kaunoran a parte na sistema na mundo,* tan saray manag-ani et saray anghel. 40 Kanian no panon a saray sisanyas et binagot tan pinoolan, ontan met so nagawa diad kaunoran a parte na sistema na mundo.*+ 41 Ibaki na Anak na too iray anghel to, tan ekalen dad Panarian to so amin a bengatlan pakagapolan tan saray totoon manggagawa na kaugsan, 42 tan ibuntok da rad manliob a hurnoan.+ Ditan so pannangisan tan panngalatengetan na ngipen da. 43 Diad satan a panaon, saray matunong et onsinag a singa kaliwawa na agew+ diad Panarian na Ama ra. Ondengel komon imay walaan na layag.

44 “Say Panarian na tawen et singa kayamanan ya akaamot ed uma, ya aromog na sakey a too tan inyamot to lamet; tan lapud liket to et inlako ton amin so kayarian to tan sinaliw to iman ya uma.+

45 “Say Panarian na tawen et singa met sakey ya ombiabiahen negosyante a manaanap na mararakep a perlas. 46 Sanen sikatoy akalmo na sakey a mabmablin perlas, inlako ton tampol so amin a walad sikato tan sinaliw to itan.+

47 “Say Panarian na tawen et singa met sakey ya iket ya impelag ed dayat tan makakala na amin a klase na sira. 48 Sanen napno la itan, ingguyor da ed gilig na dayat, tan kayurong da et inyan dad saray kargaan iramay maabig,+ balet imbantak da iramay agnayari.+ 49 Ontan so nagawa diad kaunoran a parte na sistema na mundo.* Ibaki iray anghel pian ibiig da iray mauges ed saray matunong 50 tan ibuntok da rad manliob a hurnoan. Ditan so pannangisan tan panngalatengetan na ngipen da.

51 “Kasin atalosan yo so kabaliksan na sarayan amin a bengatla?” Inmebat ira: “On.” 52 Insan inkuan tod sikara: “No ontan sirin, balang managbangat ed totoo a nabangatan nipaakar ed Panarian na tawen et miparad sakey ya akan-abung ya ipapaway tod pananginan toy kayamanan iray balo tan daan a bengatla.”

53 Sanen asumpal ya imbaga nen Jesus irayan ilustrasyon, sikatoy tinmaynan ed saman a pasen. 54 Kasabi tod mismon baley to,+ imbangat to iray totoo diad sinagoga ra, kanian nandinayew ira tan inkuan da: “Iner so angalaan na sayan too ed onian karunongan tan sarayan makapanyarin gawa?+ 55 Agta saya imay anak na karpentero?+ Agta say ina to et manngaray Maria, tan agagi to ra di Santiago tan Jose tan Simon tan Judas?+ 56 Tan agta kaiba tayo so amin ya agagi ton bibii? Iner sirin so angalaan to na sarayan amin?”+ 57 Kanian ag-ira manisia ed sikato.*+ Balet imbaga nen Jesus ed sikara: “Say sakey a propeta et napagalangan ed anggan iner nilikud ed mismon baley to tan ed mismon abung to.”+ 58 Tan sikatoy agnanggawa diman na makapanyari iran gawa lapud anggapoy pananisia ra.

14 Diad saman a panaon et nadngelan nen Herodes, say manuley na distrito,* so balita nipaakar ed si Jesus+ 2 tan inkuan tod saray lingkor to: “Saya si Juan Bautista.* Sikatoy apaoli manlapud inaatey, kanian nagagawaan to irayan makapanyarin gawa.”*+ 3 Impaerel nen Herodes* si Juan tan impabalor to tan impaipriso to lapud si Herodias ya asawa nen Felipe ya agi to.+ 4 Ta aminpigan imbaga nen Juan: “Aliwan manepeg a sikatoy asawaen mo.”+ 5 Balet anggano labay ton pateyen si Juan, sikatoy tinmakot ed totoo, lapud ipapasen dan propeta si Juan.+ 6 Balet sanen sinelebraan so agew na inkiyanak+ nen Herodes, sinmayaw ed saman ya okasyon so marikit nen Herodias tan apaliket ton maong si Herodes+ 7 kanian insipan ton iter so antokaman a kerewen na marikit. 8 Et diad impangisugsog nen ina to, inkuan to: “Iter mod siak so ulo nen Juan Bautista* ya akakargad bandihado.”+ 9 Anggaman nanermen so ari, ingganggan ton iter itan lapud saray sinambaan to tan ed saramay kaiba ton mamangan.* 10 Kanian sikatoy angibaki tan impaputot toy ulo nen Juan diad prisoan. 11 Say ulo to et inkargad bandihado tan inter ed marikit, insan inawit to itan ed ina to. 12 Diad saginonor et inala na saray disipulo to so bangkay to tan imponpon da; insan imbalita rad si Jesus. 13 Sanen nadngel iya nen Jesus, sikatoy inmalis a nambaloto tan linmad nisulinek a pasen pian makapanbukbukor. Balet sanen nadngelan itan na dakel a totoo, nanakar ira manlapud saray syudad tan tinumbok da.+

14 Sanen sikatoy inmepas ed baloto, anengneng toy dakel a totoo, tan naabagey to ra,+ tan pinaabig to iray mansasakit ed sikara.+ 15 Balet sanen onlalabi la, inmasingger ed sikato iray disipulo to tan inkuan da: “Nisulinek iyan pasen tan onlalabi la; pasempet mo la ray totoo, pian makaonla rad saray baryo tan makasaliw iray naakan da.”+ 16 Balet inkuan nen Jesus ed sikara: “Agda la kaukolan so onalis; ikdan yo ray naakan.” 17 Et inkuan dad sikato: “Say wala labat ed sikatayo et limaran tinapay tan duaran sira.” 18 Inkuan to: “Awit yo iratan ed siak.” 19 Tan pinayurong to ray totoo diad karikaan. Insan inala toy limaran tinapay tan duaran sira tan tinmangay ed tawen tan impabendisyonan to,+ tan kayari ton pinisagpisag iray tinapay, imbunog to iratan ed saray disipulo, tan imbunog iratan na saray disipulo ed totoo. 20 Kanian angan iran amin tan naksel ira, tan sanen tinipon da ray keran apisagpisag a tinapay, napnoy 12 buksot.+ 21 Natan saramay angan et manga 5,000 lalaki, agni kaibay bibii tan ugugaw.+ 22 Kayari na satan, pinalugan to lan tampol ed baloto iray disipulo to tan pinauna to la rad biek a gilig na dayat, legan ton papasipoten iray totoo.+

23 Sanen apasipot to la ray totoo, sikatoy tinmatdang a bukor diad palandey pian manpikasi.+ Kasabi labi et wadman nin bukbukor to. 24 Natan et pigaran kilometro* la so kaarawi na baloto manlapud dalin, a naiirapan itan lapud saray daluyon, ta susubaen ira na dagem. 25 Balet diad komapat a panagbantay ed labi,* nila to ra, a nanakar ed tapew na dayat. 26 Sanen sikatoy anengneng na saray disipulo a manaakar ed tapew na dayat, ataktakot ira, ya inkuan da: “Aliwan tua yay nanenengneng tayo!” Tan inmeyag ira lapud takot. 27 Balet tampol ya inkuan nen Jesus ed sikara: “Manpakpel kayo! Siak iya; agkayo natatakot.”+ 28 Inmebat si Pedro ed sikato: “Katawan, no sika itan, paasingger mo ak, a manakar ak diad tapew na saray danum.” 29 Inkuan to: “Gala!” Kanian inmepas si Pedro ed baloto tan nanakar ed tapew na danum tan dinmagod si Jesus. 30 Balet lapud inimano toy maksil a dagem, sikatoy tinmakot. Tan sanen onlelereg la et sikatoy inmeyag: “Katawan, isalba mo ak!” 31 Inyunat a tampol nen Jesus so lima to tan inegnaan toy Pedro tan inkuan to ed sikato: “Sika a kulang na pananisia, akin et nanduaruwa ka?”+ 32 Sanen akasapat la rad baloto, tinmunda so maksil a dagem. 33 Insan saramay walad baloto et angigalang* ed sikato, ya inkuan da: “Tuan sika so Anak na Dios.” 34 Tan akabaliw ira tan akasabi rad dalin na Genesaret.+

35 Sanen sikatoy abidbir na saray lalaki ed saman a pasen, impasabi ra itan ed amin a lugar a walad kaliberliber, tan inyakar na totoo ed sikato so amin a mansasakit. 36 Tan akikaskasi rad sikato a nadiwit da labat komon so saloy na kawes to,+ tan sigpot ya inmabig so amin ya aniwit ed satan.

15 Diad saman et wala ray Fariseo tan eskriba a nanlapud Jerusalem ya inmasingger ed si Jesus,+ ya inkuan da: 2 “Akin et ibabaliwala na saray disipulom so abayag lan tradisyon na totoo? Singa bilang, agda uurasan iray lima ra* antis iran mangan.”+

3 Sikatoy inmebat ed sikara: “Akin et ibabaliwala yo met so ganggan na Dios lapud tradisyon yo?+ 4 Singa bilang, imbaga na Dios ya, ‘Igalang moy amam tan inam,’+ tan, ‘Say mansalita na mauges* ed ama odino ina to et nepeg ya ompatey.’+ 5 Balet ibabaga yo, ‘Siopaman a mangikuan ed ama odino ina to: “Antokaman a walad siak a napinabangan mo et sakey a regalon nidedika lad Dios,”+ 6 agto la kaukolan ya igalang so ama to.’ Kanian ginawa yon andi-kakanaan so salita na Dios lapud tradisyon yo.+ 7 Sikayo ran mansimpisimpitan, dugarugay impropesiya nen Isaias nipaakar ed sikayo sanen inkuan to:+ 8 ‘Sarayan totoo et papagalangan da ak ed panamegley na bibil da, balet arawrawi ed siak so kapusoan da. 9 Anggapoy kakanaan na pandadayew dad siak, ta saray ganggan na totoo so ibabangat dan doktrina.’”+ 10 Diad saman et pinaasingger to iray totoo tan inkuan tod sikara: “Dengel kayo tan talosan yoy kabaliksan na saya:+ 11 Say mandutak ed sakey a too et aliwan say onloob ed sangi to, noag say ompaway ed sangi to.”+

12 Insan dinmago iray disipulo tan inkuan dad sikato: “Amtam ta ya asakitan iray Fariseo ed imbagam?”+ 13 Sikatoy inmebat: “Balang tanaman ya ag-intanem nen Amak a walad tawen et nabagot. 14 Paulyan yo ra labat. Bulag iran manangigiya. Sirin, no itabin na bulag so sakey nin bulag, napelag iran dua ed abot.”+ 15 Inmebat si Pedro: “Ipaliwawam pad sikami so ilustrasyon.” 16 Diad saya et inkuan to: “Kasin anggapo met ni pakatalos yo?+ 17 Agyo ta amta ya antokaman ya onloob ed sangi et ondalan ed pait tan ipaway ed kasilyas? 18 Balet antokaman ya ompapaway ed sangi et manlalapud puso, tan saratan so manudutak ed sakey a too.+ 19 Alimbawa, say puso so panlalapuan na saray mauges a panagkatunongan:+ panagpatey, pikakalugoran, seksual ya imoralidad,* panagtakew, palson panagtasi, panagmudmora. 20 Saraya so manudutak ed sakey a too; balet say agpanuras na lima antis a mangan et agmandutak ed sakey a too.”

21 Sanen tinmaynan diman si Jesus, sikatoy linma ed rehyon na Tiro tan Sidon.+ 22 Tan walay sakey a biin taga Fenicia* a nanlapud satan a rehyon ya inmasingger tan inmakis a maksil, ya inkuan to: “Katawan, Anak nen David, kasian mo ak. Say ana’kon bii et maniirap a maong lapud demonyon sinmelep ed sikato.”+ 23 Balet agton balot inebatan. Kanian inmasingger iray disipulo to pian kerewen ed sikato: “Pataynan mo la, ta akis lan akis ya ontutumbok ed sikatayo.” 24 Oniay inyebat to: “Agak nibaki parad anggan siopa, noagta parad saray abalang a karnero ed sankaabungan na Israel.”+ 25 Balet inmasingger tan angigalang* ed sikato imay bii, ya inkuan to: “Katawan, tulongan mo ak!” 26 Sikatoy inmebat: “Agmanepeg ya alaen so tinapay na ugugaw insan ibuntok ed saray oken.”* 27 Inkuan na samay bii: “On, Katawan; balet ta kakanen na saray oken iray mekmek a napepelag ed lamisaan na amo ra.”+ 28 Insan inmebat ed sikato si Jesus: “O bii, agaylay biskeg na pananisiam; nagawa ed sika so pirawat mo.” Tan diad saman ya oras et inmabig so anak to.

29 Kaalis nen Jesus diman, sikatoy linmad asingger ed Dayat na Galilea,+ tan sanen akatatdang lad palandey, sikatoy yinmurong. 30 Insan inmasingger ed sikato so dakel a totoo, ya inyakar da iray piley, lupoy, bulag, emel, tan dakel ni ra, tan inyan da rad salian to, tan pinaabig to ra.+ 31 Kanian mankelkelaw iray totoo sanen anengneng dan mansasalita la iray emel tan manaakar la iray piley tan makakanengneng la iray bulag, tan inggloria ray Dios na Israel.+

32 Balet tinawag nen Jesus iray disipulo to tan inkuan to: “Nakakasian ko ray totoo,+ lapud taloy agew ko la ran kaiba tan anggapo lay naakan da. Agko ra labay a pasempeten a narnarasan,* ompan onkapuy irad dalan.”+ 33 Ingen, inkuan ed sikato na saray disipulo: “Iner ed sayan nisulinek a pasen so pangalaan tayoy magenap a tinapay pian napakan so onian karakel na totoo?”+ 34 Diad saya et inkuan nen Jesus ed sikara: “Pigaran tinapay so awit yo?” Inkuan da: “Pitora, tan pigaran angkekelag a sira.” 35 Kanian, kayari ton pinayurong ed dalin iray totoo, 36 inala toy pitoran tinapay tan say sira, tan kayari ton akisalamat, pinisagpisag to iratan tan inter tod saray disipulo, insan imbunog da iratan ed totoo.+ 37 Tan angan iran amin tan naksel ira, tan walay atipon dan pitoran angkakabaleg a buksot* a napnoy keran apisagpisag a tinapay.+ 38 Saray angan et 4,000 lalaki, agni kaibay bibii tan ugugaw. 39 Tan sanen apasipot to la ray totoo, sikatoy linmugan ed baloto tan linmad rehyon na Magadan.+

16 Inmasingger ed sikato iray Fariseo tan Saduceo tan kinerew dad sikato a panengnengan to ray sakey a tanda manlapud tawen pian suboken da.+ 2 Inkuan tod sikara: “Sano labi la et ibabaga yon, ‘Marakep so panaon, ta ambalbalangay tawen,’ 3 tan diad kabuasan, ‘Ambetel tan mauran so panaon natan, ta ambalbalangay tawen tan malurelurem.’ Amta yon ipaliwawa so itsuray tawen, balet agyo nipaliwawa iray tanda na panaon. 4 Say henerasyon a mauges tan mikakalugoran* et naynay a manaanap na tanda, balet anggapoy tanda a niiter ed satan+ noag say tanda nen Jonas.”+ Diad saman et tinmaynan la tan intilak to ra.

5 Natan et binmaliw ed dayat iray disipulo tan alingwanan day angawit na tinapay.+ 6 Inkuan nen Jesus ed sikara: “Manbantay kayo tan manalwar kayo ed lebadura na saray Fariseo tan Saduceo.”+ 7 Kanian nantotongtong ira, ya inkuan da: “Anggapoy inawit tayon tinapay.” 8 Amta iya nen Jesus, kanian inkuan to: “Akin et pantotongtongan yoy agyo impakaawit na tinapay, sikayo ran kulang na pananisia? 9 Agyo ta ni nala so punto, odino agyo ta nanonotan imay limaran tinapay ya impakan ed 5,000 tan samay pigaran angkakabaleg a buksot ya atipon yo?+ 10 Odino samay pitoran tinapay ya impakan ed 4,000 tan samay pigaran angkakabaleg a buksot* ya atipon yo?+ 11 Akin et agyo natalosan a say tutukoyen ko et aliwan tinapay? Balet manalwar kayo ed lebadura na saray Fariseo tan Saduceo.”+ 12 Diad saman et atalosan da la imay inkuan to, a manalwar ira ed bangat na saray Fariseo tan Saduceo, aliwan diad lebadura na tinapay.

13 Sanen akasabi lay Jesus diad rehyon na Cesarea Filipos, tinepetan to iray disipulo to: “Siopa so Anak na too unong ed ibabaga na saray totoo?”+ 14 Inkuan da: “Wala ray mangibabagan si Juan Bautista,*+ ibabagay arum, si Elias,+ tan say kuan na arum et si Jeremias odino sakey ed saray propeta.” 15 Inkuan tod sikara: “Balet parad sikayo, siopa ak?” 16 Inmebat si Simon Pedro: “Sika so Kristo,+ say Anak na mabilay a Dios.”+ 17 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Maliket ka, Simon ya anak nen Jonas, lapud ag-itan imparungtal ed sika na laman tan dala,* noag say Amak a walad tawen.+ 18 Tan ibagak met ed sika: Sika si Pedro,+ tan diad sayan bato+ so pangiletnegan ko na kongregasyon ko, tan ag-itan natalonaan na saray puerta na Lubok.* 19 Iter kod sika iray tombok na Panarian na tawen, tan antokaman iray baloren mo diad dalin, abalor la iratan ed katawenan, tan antokaman iray ukbaran mo diad dalin, naukbaran la iratan ed katawenan.” 20 Insan binilibilin to iray disipulo ya agda ibabaga ed anggan siopa a sikato so Kristo.+

21 Manlapud saman et ginapoan nen Jesus ya ipaliwawa ed saray disipulo to a nepeg toy onla ed Jerusalem tan pairapen a maong na saray mamatatken tan saray manunan saserdote tan saray eskriba, tan sikatoy pateyen da tan paolien ed komatlon agew.+ 22 Diad saya et sikatoy inyakar nen Pedro ed pireg tan binano to, ya inkuan to: “Kasian moy sarilim, Katawan; ag-iyan balot nagawa ed sika.”+ 23 Balet imbeneg toy Pedro, tan inkuan to: “La kad benegan ko, Satanas! Makasbel kad siak, ta say iisipen mo et kanonotan na totoo, aliwan kanonotan na Dios.”+

24 Insan inkuan nen Jesus ed saray disipulo to: “Siopaman a labay toy ontumbok ed siak, iburi toy sarili to tan sakbaten toy panamairapan a poste* to tan mantultuloy ya ontumbok ed siak.+ 25 Ta siopaman a malabay a mangisalba ed bilay* to et nabalang to, balet siopaman a makabalang ed bilay* to lapud siak et naromog to.+ 26 On, antoy nagunggona na sakey a too no nakayarian toy interon mundo balet ta nabalang toy bilay* to?+ Odino antoy iter na sakey a too a kasalat na bilay* to?+ 27 Ta onsabi so Anak na too ed gloria na Ama to a kaiba iray anghel to, insan iter to so tumang na kada sakey unong ed gawa to.+ 28 Ibagak ed sikayoy tua, wala ray manalalagey dia ya agdan balot natawayan so ipapatey anggad agda ni nanengneng so Anak na too ya onsabi ed Panarian to.”+

17 Kayari anemiran agew, intagar nen Jesus si Pedro tan say sanagin Santiago tan Juan tan inyakar to rad atagey a palandey a siksikara labat.+ 2 Tan anguman so itsura to ed arapan da; sinminag so lupa to a singa agew, tan say latop ton kawes et nagmaliw a masnag* a singa liwawa.+ 3 Tan anengneng dan mitotongtong ed sikato si Moises tan Elias. 4 Insan inkuan nen Pedro ed si Jesus: “Katawan, maabig no dia ti la. No labay mo et mangipaalagey ak dia na taloran tolda, sakey parad sika, sakey parad si Moises, tan sakey parad si Elias.” 5 Legan a sikatoy mansasalita ni, tinmarong ed sikara so sakey a maliwawan lurem, tan sakey a boses a manlapud lurem so angikuan: “Saya so Ana’ko, say inad-arok, ya inabobonan ko.+ Dengel kayod sikato.”+ 6 Sanen nadngel iya na saray disipulo, dinmakmomo ra tan ataktakot iran maong. 7 Insan inasinggeran ira nen Jesus tan diniwit to ra, ya inkuan to: “Alagey kayo. Agkayo natatakot.” 8 Sanen tinmangwa ra, anggapoy arum ya anengneng da noag si Jesus labat. 9 Sanen onlalasur la rad palandey, oniay imbilin nen Jesus ed sikara: “Agyo ibabagad anggan siopa so pasingawey anggad napaoli so Anak na too.”+

10 Balet sikatoy tinepetan na saray disipulo: “Akin et ibabaga na saray eskriba a nepeg ya onsabin unona si Elias?”+ 11 Sikatoy inmebat: “Tuan onsabi si Elias tan ipawil to so amin a bengatla.+ 12 Balet ibagak ed sikayo a sinmabi lay Elias, tan agda binidbir noagta ginawa rad sikato so labalabay da.+ Diad onia met a paraan, say Anak na too et pairapen da.”+ 13 Diad saman et atebek na saray disipulo a say tutukoyen to et si Juan Bautista.*

14 Sanen dinmago rad dakel a totoo,+ walay lakin inmasingger ed sikato, a tinmalimukor tan inkuan to: 15 “Katawan, kasian mo so ana’ko, lapud sikatoy dumurulot tan mair-irap so kipapasen to. Mabetbet a natutumba ed apoy tan ed danum.+ 16 Sikatoy inyakar ko ed saray disipulom, balet agda napaabig.” 17 Inmebat si Jesus: “O sikayo ran andiay pananisia tan mauges a henerasyon,+ anggad kapigan ni so pilimog kod sikayo? Anggad kapigan ni so pananos kod sikayo? Iyakar yo dia.” 18 Insan binano nen Jesus so demonyo, tan pinmaway itan ed ugaw a laki, tan manlapud saman ya oras et inmabig la so ugaw.+ 19 Insan inmasingger ed si Jesus iray disipulo sanen siksikara labat la tan inkuan da: “Akin et agmi napapaway iman?” 20 Inkuan tod sikara: “Lapud kulang so pananisia yo. Ibagak ed sikayoy tua, no walay pananisia yo a singa kamelag na bukel na mustasa, ibaga yo ed sayan palandey, ‘La kad man,’ et onalis itan, tan anggapo so imposible ed sikayo.”+ 21 *——

22 Legan iran nantitipon ed Galilea, inkuan nen Jesus ed sikara: “Say Anak na too et iyawat ed lima na totoo,+ 23 tan sikatoy pateyen da, tan paolien ed komatlon agew.”+ Kanian maer-ermen ira.

24 Kasabi ra ed Capernaum, inmasingger ed si Pedro iray lalakin mansisingil na duaran drakma* a buis, ya inkuan da: “Manbabayar ta so managbangat yo na duaran drakma a buis?”+ 25 Inkuan to: “On.” Balet sanen linmoob ed abung si Pedro, sikatoy kinatongtong nen Jesus tan inkuan to: “Antoy nikuan mo, Simon? Siopa ray manbabayar odino manbubuis ed saray arari ed dalin? Saray anak da odino arum a totoo?” 26 Sanen inkuan ton: “Arum a totoo,” imbaga nen Jesus ed sikato: “No ontan sirin, agkaukolan a manbuis iray anak. 27 Balet ta pian anggapoy nibaga rad sikatayo,+ la kad dayat, manbanwit ka, tan alam so sira ya unonan nabanwit mo, tan sano lengaten moy sangi to et makaromog ka na sakey a pilak a sinsilyo.* Alam itan tan bayaran moy buis ta.”

18 Diad saman ya oras et inmasingger ed si Jesus iray disipulo, ya inkuan da: “Siopan talaga so manunaan ed Panarian na tawen?”+ 2 Kanian tinawag toy sakey a melag ya ugaw tan pinaalagey tod pegley da 3 tan inkuan to: “Ibagak ed sikayoy tua, no agkayo magbabawi* tan magmaliw a singa sarayan ugugaw,+ agkayon balot makaloob ed Panarian na tawen.+ 4 Sirin, siopaman a manpaabeba a singa sayan melag ya ugaw, sikato so manunaan ed Panarian na tawen;+ 5 tan siopaman a mangawat ed sakey ed sarayan ugugaw diad ngaran ko et mangaawat met ed siak. 6 Balet siopaman a mangigapol ed sakey ed sarayan angkekelag a walaay pananisia ed siak, mas maong nin sabitan so beklew to na baton gilingan ya itetelek na asno tan ipalereg ed kaaralman na dayat.+

7 “Pakaskasi lay mundo lapud saya so sengegay pakagapolan! On, agnapaliisan iray pakagapolan, balet pakaskasi la imay too a panlapuan na satan! 8 No say limam odino salim sirin so sengegay pankasalanan mo,* putot mo itan tan ibantak mo.+ Mas maong nin pukol odino piley ka a mangawat na bilay, nen say duaray limam odino duaray salim a nibuntok ed andi-anggaan ya apoy.+ 9 Ontan met, no say matam so sengegay pankasalanan mo,* sukit mo itan tan ibantak mo. Mas maong nin saksakey so matam a mangawat na bilay, nen say duaray matam a nibuntok ed manliob a Gehenna.*+ 10 Agyon balot leleglemewen so sakey ed sarayan angkekelag, ta ibagak ed sikayo a saray anghel da ed tawen et naynay a walad arapan nen Amak a walad tawen.+ 11 *——

12 “Antoy nikuan yo? No say sakey a too et walaay 100 a karnero tan abalang so sakey,+ agto kasi itilak ed kapalandeyan so 99 tan anapen to imay sakey a nababalang?+ 13 Tan no naromog to, ibagak ed sikayo, lalon panliketan to itan nen say 99 ya ag-abalang. 14 Ontan met, aliwan makapaliket ed Amak* a walad tawen no nabalang so anggan sakey ed sarayan angkekelag.+

15 “Niarum ni, no akagaway kasalanan so agim, la ka tan ibagam ed sikato so akalingoan to* a sikayon dua labat.+ No dengelen to ka, apapawil mo so agim.+ 16 Balet no agto ka dengelen, mangitagar ka na sakey odino duara ni, pian diad testimonya* na duara odino taloran tasi et napekderan so amin ya imbaga.+ 17 No agto ra dengelen, ibagam ed kongregasyon. No agto ni dengelen so kongregasyon, sikatoy ipasen mo lan singa sakey a too na saray nasyon+ tan singa sakey a managsingil na buis.+

18 “Ibagak ed sikayoy tua, antokaman iray baloren yo diad dalin, abalor la iratan ed tawen, tan antokaman iray ukbaran yo diad dalin, naukbaran la iratan ed tawen. 19 Ibagak lamet ed sikayoy tua, no manpakna so duara ed sikayo diad dalin ya onkerew na antokaman ya importantin bengatla, gawaen itan na Amak a walad tawen.+ 20 Ta no iner so kawalaan na duara odino talora a nantitipon dia ed ngaran ko,+ wala ak ed sikara.”

21 Insan inmasingger ed sikato si Pedro tan inkuan to: “Katawan, maminpigak a perdonaen so agik a mankasalanan ed siak? Anggad maminpito?” 22 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Ibagak ed sika, aliwan anggad maminpito, noagta, anggad mamin-77.+

23 “Satan so makasengeg no akin a say Panarian na tawen et nayarin niyaliling ed sakey ya ari a labay toy mikuentaan ed saray aripen to. 24 Sanen mikuekuentaan lad sikara, inloob na saray lingkor to so sakey a lakin akautang ed sikato na 10,000 talento.* 25 Balet lapud agmakabayar, ingganggan na katawan to a sikatoy ilako pati say asawa to tan ananak to tan amin a kayarian to pian makabayar.+ 26 Kanian tinmalimukor tan angigalang* ed sikato so aripen, ya inkuan to, ‘Anosan mo ak pa ni, ta bayaran ko itan ya amin ed sika.’ 27 Lapud akasian na katawan, imbulos to itan ya aripen tan agto la impabayaran imay utang to.+ 28 Balet pinmaway itan ya aripen tan aromog toy sakey ed saray kapara ton aripen ya akautang ed sikato na 100 a denario,* tan dinegkem to tan tinikel to, ya inkuan to, ‘Bayaran mo lay amin ya utang mo.’ 29 Kanian tinmalimukor tan akikasid sikato so kapara ton aripen, ya inkuan to, ‘Anosan mo ak pa ni, ta bayaran ta kan siansia.’ 30 Balet agto labay a dengelen, tan sikatoy tinmaynan tan impaipriso to anggad pakabayar to. 31 Sanen anengneng na saray kapara ton aripen so agawa, naermenan iran maong, tan linma ra tan indalem dad katawan da so amin ya agawa. 32 Kanian sikatoy impatawag na katawan to tan inkuan tod sikato: ‘Mauges kan aripen, agko la impabayaran so amin ya utang mo sanen akikasi kad siak. 33 Agta nepeg a kinasian mo met komon so kaparam ya aripen, a singa impangasik ed sika?’+ 34 Diad saman et sinmanok so katawan to, tan sikatoy impaipriso to, anggad pakabayar toy amin ya utang to. 35 Ontan met so gawaen ed sikayo na Amak ed tawen+ no agkayo manpeperdonaan a sanaagi manlapud kapusoan yo.”+

19 Kasumpal nen Jesus ya imbaga iraya, sikatoy tinmaynan ed Galilea tan linmad saray ketegan na Judea diad biek na Jordan.+ 2 Tinmumbok met ed sikato so dakel a totoo, tan pinaabig to ra diman.

3 Tan inmasingger ed sikato iray Fariseo pian suboken da, tan intepet da: “Kasin manepeg ya idiborsyo na sakey a laki so asawa to ed anggan anton sengegan?”+ 4 Sikatoy inmebat: “Agyo ta abasa a samay amalsa ed sikara diad gapo et ginawa to ran laki tan bii+ 5 tan inkuan to: ‘Lapud saya et taynan na laki so ama tan ina to tan iyamong* toy asawa to, tan sikaran dua et magmaliw a sakey a laman’?+ 6 Kanian aliwa la ran duara, noagta sakey a laman. Sirin, say impankasakey na Dios et agnepeg a pansianen na too.”+ 7 Inkuan dad sikato: “Akin balet et ingganggan nen Moises so pangiter na kasulatan na pangidiborsyo tan pamataynan ed asawan bii?”+ 8 Inkuan tod sikara: “Lapud inkaawet na puso yo, inmabuloy si Moises ya idiborsyo yoy kaasawaan yo,+ balet ta diad gapo et aliwan ontan so kipapasen.+ 9 Ibagak ed sikayo a siopaman a lakin mangidiborsyo ed asawa to, ya aliwan makasengeg ed seksual ya imoralidad,* insan mangasawa na sananey et mankasalanan na pikakalugoran.”+

10 Inkuan ed sikato na saray disipulo: “No ontan so kipapasen na laki tan say asawa to, aliwan maabig sirin so mangasawa.” 11 Inkuan tod sikara: “Aliwan amin et makayarin manggawad satan, noagta saraman lambengat so naikdan na pakasarag.+ 12 Ta wala ray eunoko manlapud inkiyanak da, tan wala ray eunoko a ginawan eunoko na saray totoo, tan wala ray eunoko a ginawa ray inkasikaran eunoko lapud Panarian na tawen. Siopaman a makayarin manggawa ed saya, gawaen to iya.”+

13 Insan inyakar ed sikato na totoo iray ugugaw pian itapew tod sikara iray lima to tan ipikasi to ra, balet binano ira na saray disipulo.+ 14 Balet inkuan nen Jesus: “Paulyan yo ray ugugaw, tan agyo ra aamperen ya onasingger ed siak, ta singa sarayan ugugaw so akankayarian ed Panarian na tawen.”+ 15 Tan intapew toy lima tod sikara insan la linma.

16 Natan et walay sakey a lakin inmasingger ed sikato, ya inkuan to: “Managbangat, antoy maong a gawaen ko pian nawalaan ak na bilay ya andi-anggaan?”+ 17 Inkuan tod sikato: “Akin et tetepetan mo ak no antoy maong? Say Dios labat so maong.+ Balet no labay moy nawalaan na bilay, itultuloy mon unoren iray ganggan.”+ 18 Inkuan tod sikato: “Dinan iratan?” Inkuan nen Jesus: “Agka mamapatey,+ agka mikakalugoran,+ agka mantatakew,+ agka mantatasi na tila,+ 19 igalang moy amam tan inam,+ tan arom so kaparam a too a singa ed sikan dili.”+ 20 Inkuan ed sikato na kalangweran a laki: “Uunoren ko la irayan amin; anto ni kulang?” 21 Imbaga nen Jesus ed sikato: “No labay mon anggapoy kulang ed sika,* la ka tan ilakom iray kaykayarian mo tan iter mod saray mairap-bilay, tan nawalaan kay kayamanan ed tawen;+ tan gala, magmaliw kan patumbok ko.”+ 22 Nen nadngel iya na kalangweran a laki, sikatoy tinmaynan a maer-ermen ta dakel so kaykayarian to.+ 23 Insan inkuan nen Jesus ed saray disipulo to: “Ibagak ed sikayoy tua, mairap ed sakey a mayaman a too so onloob ed Panarian na tawen.+ 24 Ibagak lamet ed sikayo, mas mainomay nin onlabot ed abot na dagum so sakey a kamelyo nen say pakaloob na sakey a mayaman a too ed Panarian na Dios.”+

25 Sanen nadngel itan na saray disipulo, abigbigla ra, ya inkuan da: “Siopa sirin so nilaban?”+ 26 Ninengneng iran maong nen Jesus tan inkuan tod sikara: “Diad too et imposible iya, balet diad Dios et posible so amin a bengatla.”+

27 Kanian inmebat si Pedro ed sikato: “Tinaynan mi lay amin a bengatla tan tinmumbok kami ed sika; anto sirin so awaten mi?”+ 28 Inkuan nen Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, no gawaen lan balo so amin a bengatla,* sano akayurong la so Anak na too ed maglorian trono to, sikayo ran tinmumbok ed siak so onyurong met diad 12 trono, pian mangukom ed 12 tribu na Israel.+ 29 Tan balang sakey ya anaynan ed abung to odino agagi ton lalaki odino agagi ton bibii odino ama to odino ina to odino ananak to odino ed saray dalin to nisengeg ed ngaran ko et mangawat na maminlasus ed karakel tan manawir na bilay ya andi-anggaan.+

30 “Balet dakel so unaan a magmaliw ya unor, tan unor a magmaliw ya unaan.+

20 “Ta say Panarian na tawen et singa sakey a toon akankayarian na kaubasan, ya angabkabuasan a pinmaway pian mangupa na saray mankimey ed kaubasan to.+ 2 Kayari ton akapipakna ya upaan iray komikimey na sakey a denario* ed sakey agew, imbaki to rad kaubasan to. 3 Sanen sikatoy pinmaway met ed komatlon oras,* anengneng toy arum ya andian na trabaho a manalalagey labat diad tindaan; 4 tan inkuan tod sikara, ‘La kayo met ed kaubasan, tan upaan ta kayoy duga.’ 5 Kanian linma ra. Sikatoy pinmaway lamet ed komanem* tan ed komasiam ya oras* tan ontan lamet so ginawa to. 6 Diad kaunoran, nen koma-11 ya oras,* sikatoy pinmaway tan anengneng to ni arum a manalalagey labat, tan inkuan tod sikara, ‘Akin a sanagew kayo lan akaalagey dia ya andian na trabaho?’ 7 Inyebat da, ‘Ta anggapoy mangupa ed sikami.’ Inkuan tod sikara, ‘La kayo met sirin ed kaubasan.’

8 “Kasabi labi, inkuan na akankayarian na kaubasan ed manag-asikaso to, ‘Tawag mo ray komikimey tan iter mod sikara so upa ra,+ manlapud saramay unor ya anggad saramay unaan.’ 9 Kasabi na saramay nankimey ed koma-11 ya oras, angawat ira na sansakey a denario.* 10 Kanian sanen sinmabi iramay akaunan nankimey, abaloan dan mas baleg so awaten da, balet sansakey met a denario* so inyupa ed sikara. 11 Kapangawat dad satan et nanreklamo rad samay akankayarian na kaubasan 12 tan inkuan da, ‘Sakey oras labat a nankimey irayay unor a lalaki, balet ta imparam ira ed sikami ran nankimey a sanagew diad mansasnit a petang!’ 13 Balet inebatan to so sakey ed sikara, ‘Kaaro, anggapoy ginawak a mauges ed sika. Agta say nampaknaan ta et sakey a denario?*+ 14 Alam so betang mo tan la ka la. Labay kon miparad upam so iter ko ed sarayan unor. 15 Anggapo tay kanepegan kon gawaen so labay ko ed saray kayarian ko? Odino makakaibeg ka* lapud angipanengneng ak na kamaongan?’*+ 16 Diad onian paraan et magmaliw ya unaan iray unor, tan magmaliw ya unor iray unaan.”+

17 Sanen paonlad Jerusalem si Jesus, intagar to so 12 disipulo ed sakey a pasen a siksikara labat tan legan iran walad dalan et inkuan tod sikara:+ 18 “Onla tayod Jerusalem, tan say Anak na too et iyawat ed saray manunan saserdote tan saray eskriba. Sikatoy sentensiaan da na patey,+ 19 tan iyawat dad totoo na saray nasyon pian elek-elekan tan sipsiplatan tan ipasak dad poste;+ tan sikatoy paolien ed komatlon agew.”+

20 Insan inmasingger ed sikato so asawa nen Zebedeo+ a kaiba so duaran anak ton lalaki, ya angigalang* pian onkerew na sakey a bengatla.+ 21 Inkuan tod sikato: “Antoy labay mo?” Inmebat so ina: “Kerewen kod sika a payurongen mo irayan duaran ana’ko diad Panarian mo, sakey ed nikawanan mo tan sakey ed nikawigim.”+ 22 Inmebat si Jesus: “Agyo amtay kekerewen yo. Nayarian yo kasi oninum ed kopa a ngalngalik la inuman?”+ Inkuan dad sikato: “Nayarian mi.” 23 Inkuan tod sikara: “Tua ya oninum kayo ed kopak,+ balet say iyurong ed nikawanan ko tan nikawigik et aliwan siak so mandesisyon, ta saratan a pasen et parad saramay angiparaanan nen Amak.”+

24 Nen nadngelan iya na saray samplora, asyodotan ira ed sayan sanagi.+ 25 Balet tinawag ira nen Jesus tan inkuan to: “Amta yo a saray arari na saray nasyon et pakakatawan ed totoo ra, tan kokontrolen na saray walaay autoridad iray totoo ra.+ 26 Agnepeg ya ontan ed sikayo,+ noagta siopaman a labay toy magmaliw a manuna ed sikayo et nepeg a magmaliw a lingkor yo,+ 27 tan siopaman a labay toy magmaliw ya unaan ed sikayo et nepeg a magmaliw ya aripen yo.+ 28 Singa say Anak na too a linma dia aliwan pian panlingkoran, noagta pian manlingkor+ tan iter toy bilay* to a panondon ed amayamay.”+

29 Sanen ompaway la ra ed Jerico, tinmumbok ed sikato so dakel a totoo. 30 Tan nadngel na duaran bulag a lalaki ya akayurong ed gilig na dalan ya ondadalan si Jesus tan inmeyag ira: “Katawan, Anak nen David, kasian mo kami!”+ 31 Balet binano ira na totoo tan imbaga ran mandeen ira, ingen ta lalon inyeyag da: “Katawan, Anak nen David, kasian mo kami!” 32 Kanian tinmunday Jesus, tinawag to ra tan inkuan to: “Antoy labay yon gawaen kod sikayo?” 33 Inkuan da: “Katawan, lukasan moy kamataan mi.” 34 Lapud akasian ira nen Jesus, diniwit toy kamataan da+ tan tampol a pinmawil so pakanengneng da, tan tinumbok day Jesus.

21 Sanen asingger la rad Jerusalem tan akasabi la rad Betfage diad Palandey na Saray Olibo, imbaki nen Jesus so duaran disipulo,+ 2 ya inkuan tod sikara: “La kayod satay baryo a sankabantag yo, tan naromog yon tampol so sakey ya asno ya akasinger, tan say kilaw to. Ukbaran yo iratan tan iyakar yod siak. 3 No walay mantepet ed sikayo, ibaga yo, ‘Nakaukolan iraya na Katawan.’ Diad satan et paala to la iratan a tampol.”

4 Agawa iya pian nasumpal imay sinalita ed panamegley na propeta, ya angikuan: 5 “Ibaga yod anak a bii na Sion: ‘Onsabi ed sika so arim,+ a mauyamo+ tan akalugan ed sakey ya asno, on, diad sakey a kilaw na ayep a panagkimey.’”+

6 Kanian linma ray disipulo tan ginawa ra so ingganggan nen Jesus ed sikara.+ 7 Inyakar day asno tan say kilaw na satan, tan sinapinan da iraya na saray ilalatop dan kawes, insan sikatoy linmugan.+ 8 Karaklan ed saray totoo et imbibilkag dad dalan iray ilalatop dan kawes,+ balet say arum et nampuputer na saray sanga na kakiewan tan inyan da iratan ed dalan. 9 Tan iyeeyag na saray totoon walad unaan to tan saramay ontutumbok ed sikato: “Iliktar mo, ipikasi mi, so Anak nen David!+ Abendisyonan imay onsasabi diad ngaran nen Jehova!*+ Sikatoy ilaban mo, ipikasi mi, sika a walad sankatageyan!”+

10 Tan kaloob tod Jerusalem, agulo so interon syudad, ya inkuan da: “Siopa ’ya?” 11 Ibabaga na totoo: “Saya imay propeta a Jesus,+ a nanlapud Nazaret na Galilea!”

12 Linmoob si Jesus ed templo tan pinapaway to so amin a managlako tan managsaliw diman, tan imbabalintuag to ray lamisaan na saray managsalat na kuarta tan saray yurongan na saray manlalako na malapati.+ 13 Tan inkuan tod sikara: “Walan nisulat, ‘Say abung ko et natawag ya abung a panagpikasian,’+ balet gagawaen yo iyan ungib na matatakew.”+ 14 Ontan met, dinmago ed sikato diad templo iray bulag tan piley, tan pinaabig to ra.

15 Sanen anengneng na saray manunan saserdote tan eskriba iray makapakelaw a ginawa to tan saray ugugaw a lalakin oneeyag ed templo a mangibabagay: “Ilaban mo, ipikasi mi, so Anak nen David!”+ sinmanok ira+ 16 tan inkuan dad sikato: “Narerengel moy ibabaga ra?” Inkuan nen Jesus ed sikara: “On. Agyo ta’n balot abasa iya, ‘Manlapud sangi na ugugaw tan saray kapangiyanak et akaawat ka na panangidayew’?”+ 17 Insan tinaynan to ra, tan pinmaway ed syudad ya amaarap ed Betania tan nansanlabi diman.+

18 Diad kabkabuasan, sanen ompapawil lad syudad, sikatoy narasan.+ 19 Anengneng toy sakey a kiew ya igos ed gilig na dalan tan inasinggeran to, balet anggapoy aromog tod satan noagta bulobulong labat,+ kanian inkuan tod satan: “Manlapud natan et agka lan balot manbunga.”+ Et tampol a nalnes so kiew ya igos. 20 Sanen anengneng iya na saray disipulo, mankelaw ira, ya inkuan da: “Akin et nalnes a tampol so kiew ya igos?”+ 21 Inmebat si Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, no walay pananisia yo tan agkayo manduaruwa, aliwa labat a say ginawak ed sayan kiew ya igos so nagawaan yo, noagta no ibaga yod sayan palandey, ‘Ekal ka dia tan pelag kad dayat,’ nagawa itan.+ 22 Tan amin a kerewen yo ed pikakasi et naawat yo no walay pananisia yo.”+

23 Sanen akaloob lad templo, sikatoy dinago na saray manunan saserdote tan saray mamatatken legan a sikatoy manbabangat, tan inkuan da: “Antoy autoridad mon manggawa ed saraya? Tan siopay angiter ed sika na sayan autoridad?”+ 24 Inmebat si Jesus ed sikara: “Walay tepeten ko met ed sikayo. No ebatan yo ak, ibagak met ed sikayo no antoy autoridad kon manggawa ed sarayan bengatla: 25 Nanlapuan na autoridad nen Juan a manbautismo? Nanlapud tawen odino nanlapud totoo?” Balet nantotongtong ira, ya inkuan da: “No ibaga tayon, ‘Nanlapud tawen,’ ibaga ton, ‘Akin balet et agkayo anisia ed sikato?’+ 26 Balet no ibaga tayon, ‘Nanlapud totoo,’ say takotan tayo et saray totoo, ta amin da et ipapasen dan propeta si Juan.” 27 Kanian inmebat ira ed si Jesus: “Agmi amta.” Inkuan to met ed sikara: “Agko met sirin ibaga ed sikayo no antoy autoridad kon manggawa ed saraya.

28 “Antoy nikuan yo? Walay sakey a too a duaray ilalak to. Inasinggeran to imay unaan, ya inkuan to, ‘Ana’ko, mankimey ka natan diad kaubasan.’ 29 Inyebat to, ‘Andi, agak onla,’ balet agnambayag et sikatoy ababawian tan linma. 30 Inasinggeran to so komadua ya onman met so inkuan to. Inyebat to, ‘On, onla ak,’ balet aglanlamang linma. 31 Siopa ed sikaran dua so anumpal ed panlabayan na ama to?” Inkuan da: “Samay unaan.” Inkuan nen Jesus ed sikara: “Ibagak ed sikayoy tua, saray managsingil na buis tan paabang a bibii et naunaan da kayo lad Panarian na Dios. 32 Ta sinmabi ed sikayo si Juan pian ipanengneng toy dalan na inkatunong, balet agyo anisiaan. Ingen, anisia ed sikato iray managsingil na buis tan paabang a bibii,+ tan anggano anengneng yo iya, agkayo nagbabawi tan agkayo anisia ed sikato.

33 “Dengel yo so sakey nin ilustrasyon: Walay sakey a toon makankayarian na dalin, a nantanem na kaubasan+ tan inalar to tan angotkot na panagpespesan na ubas tan angipaalagey na tori;+ insan impaasikaso tod saray tomatanem tan linmad sananey a bansa.+ 34 Nen panaon lay panagburbor, imbaki to ray aripen to ed saray tomatanem pian alaen day apag ton ubas. 35 Balet siningkat na saray tomatanem iray aripen to, pinekpek da so sakey, pinatey da imay sakey, tan tinupak da imay sakey.+ 36 Sikatoy angibaki lamet na arum nin aripen, a mas dakel nen saramay inmuna, balet onman lamet so ginawa rad saraya.+ 37 Diad kaunoran et imbaki tod sikara so anak ton laki, ya inisip ton, ‘Respetoen da so ana’ko.’ 38 Nen anengneng na saray tomatanem so anak, nantotongtongan da, ‘Saya may tomatawir.+ Gali, ta pateyen tayo tan alaen tayoy tawir to!’ 39 Kanian sikatoy siningkat da tan impaway dad kaubasan tan pinatey da.+ 40 Sirin, sano onsabi so akankayarian na kaubasan, anto kasi gawaen tod saramay tomatanem?” 41 Inkuan dad sikato: “Lapud mauges ira, idapo tod sikara so makapataktakot* a kadederal tan ipaasikaso to lay kaubasan ed arum a tomatanem a mangiter ed sikato na bunga sano panaon la na saratan.”

42 Inkuan nen Jesus ed sikara: “Agyo ta nin balot abasa ed Kasulatan, ‘Say bato ya impulisay na saray managpaalagey, saya so nagmaliw a manunan bato ed suyok.*+ Agawa iya lapud si Jehova,* tan makapakelaw iya ed pakanengneng tayo’?+ 43 Saya so makasengeg no akin ya ibabagak ed sikayo, say Panarian na Dios so naekal ed sikayo tan niiter ed sakey a nasyon a mamapawala na saray bunga to. 44 Ontan met, say toon napelag ed tapew na sayan bato et nabuybuyak.+ Tan siopaman a napataan na satan et natemek.”+

45 Sanen nadngel na saray manunan saserdote tan saray Fariseo iray ilustrasyon to, amta ran sikaray tutukoyen to.+ 46 Balet anggano sikatoy labay dan erelen,* tinmakot irad saray totoo, lapud sikatoy impasen dan propeta.+

22 Si Jesus et angisalaysay lamet ed sikara na saray ilustrasyon, ya inkuan to: 2 “Say Panarian na tawen et aliling toy sakey ya ari ya angiparaay bansal+ na anak ton laki. 3 Tan imbaki toy ariripen to a manawag ed saramay inimbitaan ed bansal, balet agda labay so onla.+ 4 Sikatoy angibaki lamet na arum nin ariripen, ya inkuan to, ‘Ibaga yod saramay inimbitaan: “Angiparaan ak na panangan, amatey ak na saray bakak tan pinataban ayayep ko, tan akaparaan lan amin. Gali la ed bansal.”’ 5 Balet ag-ira interesado, say sakey et linmad daralusan to, say sananey et diad anapan to;+ 6 saray arum balet et siningkat da ray aripen to, tan minaltrato tan pinatey da ra.

7 “Sinmanok a maong so ari, kanian imbaki to iray armada to tan pinatey da iramay amatey tan pinoolan day syudad da.+ 8 Insan inkuan tod ariripen to, ‘Akaparaan lay bansal, balet agmakanepegan ya onatendi iramay inimbitaan.+ 9 La kayo sirin ed saray dalan a papaway ed syudad, tan imbitaan yod bansal so siopaman a naromog yo.’+ 10 Kanian linma iray ariripen diad saray dalan tan tinipon dan amin iray aromog da, mauges man odino maong, tan say kuarto parad saray seremonya na kasal et apano na saray mamangan.*

11 “Sanen linmoob so ari pian nengnengen iray bisita, anengneng toy sakey a too ya ag-akasulong na kawes a parad kasal. 12 Kanian inkuan tod sikato, ‘Kaaro, akin et linmoob ka dia ta agka akasulong na kawes a parad kasal?’ Sikatoy ag-akasel. 13 Insan inkuan na ari ed saray lingkor to, ‘Balor yoy lima tan sali to tan ibantak yo diad paway ya ambilbilunget. Ditan so pannangisan to tan panngalatengetan na ngipen to.’

14 “Ta dakel so inimbitaan, balet daiset so apili.”

15 Diad saman et tinmaynan iray Fariseo tan nantotongtongan da no panon dan naerel ed salita to.+ 16 Kanian imbaki rad sikato iray disipulo ra, kaiba iray kapartido na Herodes,+ ya inkuan da: “Managbangat, amta mi a tuan amin so ibabagam, tan ibabangat moy linawa na Dios based katuaan, tan agmo kekerewen so pabor na totoo, ta agka onnenengneng ed itsura na too. 17 Ibagam pa sirin ed sikami, antoy nikuan mo? Kasin unong ed ganggan* so pambayar na buis ed Cesar odino andi?” 18 Balet lapud amta nen Jesus so kaugsan da, inkuan to: “Akin et susuboken yo ak, sikayo ran mansimpisimpitan? 19 Ipanengneng yod siak so sinsilyon ibabayar ed buis.” Sikatoy inikdan da na sakey a denario.* 20 Inkuan tod sikara: “Siopay akanlupa tan akanngaran ed saya?” 21 Inkuan da: “Say Cesar.” Insan inkuan tod sikara: “Iter yo sirin ed Cesar iray bengatlan kien na Cesar, balet dia ed Dios iray bengatlan kien na Dios.”+ 22 Sanen nadngel da itan, mandinayew ira, tan sikatoy tinaynanan da tan linma la ra.

23 Diad saman ya agew et inmasingger ed sikato iray Saduceo, a mangibabagan anggapoy kioli,+ tan tinepetan da:+ 24 “Managbangat, inkuan nen Moises: ‘No walay sakey a lakin ompatey ya andiay ananak, say asawa to et nepeg ya asawaen na agi to tan mananak ira parad sikato.’+ 25 Natan et walay pitoran sanaagin lalaki diad sikami. Say panguloan et angasawa tan inatey, tan lapud andiay ilalak, say asawa to et inasawa na agi to. 26 Ontan met so agawa ed komadua tan ed komatlo, ya anggad samay komapito. 27 Diad kaunoran et inatey imay bii. 28 Kanian diad kioli, siopa ed pitora so magmaliw ya asawa na bii? Lapud amin da et nagmaliw ya asawa to.”

29 Inmebat si Jesus ed sikara: “Nalilingo kayo, lapud agyo amta so Kasulatan odino say pakapanyari na Dios;+ 30 ta diad kioli et agla ra mangasawa odino miasawa, noagta singa la ra anghel ed tawen.+ 31 No nipaakar ed kioli na saray inaatey, agyo ta abasa imay imbaga na Dios ed sikayo, ya inkuan to: 32 ‘Siak so Dios nen Abraham tan Dios nen Isaac tan Dios nen Jacob’?+ Sikato so Dios na saray mabilay, aliwan saray inaatey.”+ 33 Sanen nadngel itan na saray totoo, mandinayew iran maong ed panagbangat to.+

34 Sanen nadngelan na saray Fariseo ya apatunda ton mansalita iray Saduceo, nankakasakey iran linma bilang sakey a grupo. 35 Tan sakey ed sikara a marunong ed Ganggan so nantepet pian manubok ed sikato: 36 “Managbangat, dinan so sankaimportantian ed Ganggan?”+ 37 Inkuan tod sikato: “‘Arom si Jehova* a Dios mo ed interon pusom tan interon kamarerwam* tan interon nonot mo.’+ 38 Saya so sankaimportantian tan unonan ganggan. 39 Say komadua a mipadpara ed saya: ‘Arom so kaparam a too a singa ed sikan dili.’+ 40 Sayan duaran ganggan so basiyan na interon Ganggan, tan sulsulat na saray Propeta.”+

41 Natan, sanen nantitipon iray Fariseo, tinepetan ira nen Jesus:+ 42 “Antoy nikuan yo nipaakar ed Kristo? Siopay akan-anak ed sikato?” Inkuan da: “Si David.”+ 43 Intepet tod sikara: “Akin balet a si David, a pinuyanan,*+ et tinawag ton Katawan so Kristo, ya inkuan to, 44 ‘Inkuan nen Jehova* ed Katawan ko: “Yurong kad nikawanan ko anggad iyan kod salian mo iray kakabusol mo”’?+ 45 Sirin, no sikatoy tinawag nen David a Katawan, panon a nibagan sikatoy anak to?”+ 46 Tan anggapoy anggan sakey a salitan niyebat dad sikato, tan manlapud saman ya agew et anggapo lay makpel a mantepet nid sikato.

23 Insan akitongtong si Jesus ed saray totoo tan ed saray disipulo to, ya inkuan to: 2 “Saray eskriba tan saray Fariseo so yinmurong ed yurongan nen Moises. 3 Kanian amin ya ibabaga rad sikayo, gawa yo tan unor yo, balet agyo aaligey kagagawa ra, ta agda gagawaen iray ibabaga ra.+ 4 Mamebedber ira na ambebelat ya awit tan ipapasakbat da iratan ed saray totoo,+ balet agda anggan labay a diwiten iratan diad panamegley na gamet da.+ 5 Amin a gawa ra et gagawaen da pian nanengneng na totoo,+ ta mas baleg a pananginan na kasulatan so isusulong dad moling tan taklay da a pinagkaanting-anting,+ tan paparukeyen da iray palaguygoy na saray kawes da.+ 6 Labalabay day walad sankaprominentian a pasen diad saray ponsia tan labalabay day walad arap* a yurongan sano wala rad sinagoga,+ 7 tan labalabay day paibano diad saray tindaan tan patawag na Rabbi.* 8 Balet sikayo, agkayo patatawag na Rabbi, lapud saksakey so Managbangat yo,+ tan amin yo et sanaagi. 9 Niarum ni, agyo tatawagen ya ama* yo so siopaman a too diad dalin, ta saksakey so Ama yo,+ samay walad tawen. 10 Tan agkayo patatawag na lider, ta saksakey so Lider yo, say Kristo. 11 Balet say manunaan ed sikayo et nepeg a magmaliw a lingkor yo.+ 12 Siopaman a mangiyaatagey ed sarili to et niyabeba,+ tan siopaman a mangiyaabeba ed sarili to et niyatagey.+

13 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran eskriba tan Fariseo a mansimpisimpitan! ta sasaraan yo so Panarian na tawen pian agmakaloob iray totoo, ta sikayon mismo et agyo labay so onloob, tan aamperen yo iramay onloob la ditan.+ 14 *——

15 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran eskriba tan Fariseo a mansimpisimpitan!+ ta babaliwen yoy dayat tan dalin pian gawaen yon proselita* so sakey a too, balet sano sikatoy magmaliw lan ontan, sikatoy gagawaen yon mas makanepegan ed Gehenna* nen say sikayo.

16 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran bulag a manangigiya,+ a mangibabagay, ‘No say pansambaan na sakey et diad templo, sikatoy aliwan obligado; balet no say pansambaan to et diad balitok na templo, sikatoy obligado.’+ 17 Sikayo ran makulangkulang tan bulag! Dinan so mas importante, say balitok odino say templo ya amasanto ed balitok? 18 Ibabaga yo nin, ‘No say pansambaan na sakey et diad altar, sikatoy aliwan obligado; balet no say pansambaan to et diad samay apay ditan, sikatoy obligado.’ 19 Sikayo ran bulag! Dinan so mas importante, samay apay odino say altar a mamapasanto ed apay? 20 Kanian siopaman a mansasamba ed altar et satan so pansasambaan to tan ed amin a walad tapew na satan; 21 tan siopaman a mansasamba diad templo et satan so pansasambaan to tan ed Dios ya akankayarian ed templo;+ 22 tan siopaman a mansasamba diad tawen et diad trono na Dios so pansasambaan to tan ed samay manyudyurong ditan.

23 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran eskriba tan Fariseo a mansimpisimpitan! ta iiter yo so kakaplo na yerbabuena tan eneldo tan kumino,*+ balet ibabaliwala yo so mas ambelat iran pamaakaran na Ganggan, salanti, say inkahustisya+ tan panangasi+ tan katooran. Manepeg labat ya iter so kakaplo, balet agnepeg ya ibaliwala so arum ni ran bengatla.+ 24 Bubulag a manangigiya,+ a manasapit na ageyet+ balet ta mangaakmon na kamelyo!+

25 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran eskriba tan Fariseo a mansimpisimpitan! lapud lilinisan yoy paway na kopa tan plato,+ balet diad dalem et napno na inkaagum*+ tan inkaalablabas.+ 26 Sikan bulag a Fariseo, linisan mo nin unona so dalem na kopa tan plato pian magmaliw met a malinis so paway na satan.

27 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran eskriba tan Fariseo a mansimpisimpitan!+ ta singa kayo pinaputi iran lubok,+ a marakdakep ed paway balet diad dalem et napnoy pukepukel na inaatey a totoo tan amin a klase na karutakan. 28 Ontan met, singa kayo matunotunong ed pakanengneng na totoo, balet napnoy pansimpisimpitan tan kaugsan so puso yo.+

29 “Pakaskasi kayo la, sikayo ran eskriba tan Fariseo a mansimpisimpitan!+ ta igagawaan yoy lubok iray propeta tan paparakepen yo iray lubok* na saray matunong,+ 30 tan ibabaga yon, ‘No nambilay kamid panaon na inmuunan atateng mi, agmi ra ibaan a mamaagus ed dala na saray propeta.’ 31 Kanian sikayon mismo so mamapaneknek ya ananak kayo na saramay amatey ed saray propeta.+ 32 No ontan sirin, sumpal yo so ginapoan na saray inmuunan atateng yo.*

33 “Sikayo ran poli na saray maditan uleg,+ panon yo kasin nibatikan so panangukom na Gehenna?*+ 34 Lapud saya et ibakik ed sikayo iray propeta+ tan marunong a lalaki tan saray managbangat ed totoo.+ Pateyen yo+ tan ipasak yod poste so arum ed sikara, tan say arum et siplatan yo+ diad saray sinagoga yo tan pasegsegangen yo+ diad kada syudad, 35 kanian sikayo so akankasalanan ed impamatedter ed amin a matunong a dala diad dalin, manlapud dala nen matunong ya Abel+ ya anggad dala nen Zacarias ya anak nen Baraquias, a pinatey yo ed baetan na santuaryo tan altar.+ 36 Ibagak ed sikayoy tua, a nagawa irayan amin ed sayan henerasyon.

37 “Jerusalem, Jerusalem, say managpatey na saray propeta tan managtupak na saramay imbaki ed sikato+—aminpigan labay kon tiponen komon iray anak mo, a singa ed panitipon na nganak ed saray siwsiw to diad saray payak to! Balet agyo labay.+ 38 Napaulyanan la* so abung yo.+ 39 Ta ibagak ed sikayo, ya agyo ak lan balot nanengneng manlapud natan anggad ibaga yon, ‘Abendisyonan imay onsasabi ed ngaran nen Jehova!’”*+

24 Natan, sanen papaway lay Jesus ed templo, inmasingger iray disipulo to pian ipanengneng dad sikato iray palpaalagey diad templo. 2 Inkuan tod sikara: “Agta nanenengneng yo irayan amin? Ibagak ed sikayoy tua, anggapoy anggan sakey a baton natilak dia ya akatapew ed sakey a bato ta nageba iratan ya amin.”+

3 Legan a sikatoy akayurong diad Palandey na Saray Olibo, inmasingger ed sikato iray disipulo sanen siksikara labat la, ya inkuan da: “Ibagam ed sikami, kapigan iraya nagawa, tan antoy tanda na kiwawalam*+ tan say kaunoran a parte na sistema na mundo?”*+

4 Inmebat ed sikara si Jesus: “Manalwar kayo pian anggapoy siopaman a mangibalang ed sikayo,+ 5 ta dakel naani so onsabi a mangusar ed ngaran ko, ya ikuan da, ‘Siak so Kristo,’ tan dakel so ibalang da.+ 6 Makarengel kayo na saray guerra tan balita nipaakar ed saray guerra. Seguroen yo ya agkayo nabibigla, ta nepeg a nagawa iraya, balet aliwa nin saya so anggaan.+

7 “Ta manlalaban iray bansa ontan met ed saray panarian,+ tan wala ray eras+ tan yegyeg ed nanduruman pasen.+ 8 Amin irayan bengatla so gapoan na irap.

9 “Tan pairapen kayo na saray totoo+ tan pateyen da kayo,+ tan busolen kayo na amin a nasyon lapud ngaran ko.+ 10 Insan dakel met so onsian ed pananisia tan mantratraidoran tan manbubusolan ira. 11 Onsabi so dakel a palson propeta tan dakel so ibalang da;+ 12 tan lapud idarakel na kaugsan, ombetel so panangaro na karaklan a totoo. 13 Balet samay akapansungdo* anggad anggaan et sikatoy nilaban.+ 14 Tan sayan maong a balita na Panarian et nipulong ed interon dalin bilang pantasi ed amin a nasyon,+ insan onsabi so anggaan.

15 “Sirin, no nanengneng yo a manalalagey lad masanton pasen so makapadimlan bengatla a sengegay kadederal,+ a singa samay sinalita ed panamegley nen propetan Daniel, (usaren komon na manbabasa so pakatebek), 16 ombatik la komon ed kapalandeyan iramay walad Judea.+ 17 Samay walad toktok na abung et agla komon onleleksab pian mangalay kaykayarian ed abung to, 18 tan samay walad uma et agla komon ompapawil pian mangalay ilalatop ton kawes. 19 Pakaskasi la iramay malukon tan manpapasuso diad saratan ya agew! 20 Mantultuloy yon ipikasi a say ibatik yo et agkomon nagawad ambetel a panaon odino diad agew na Sabaton; 21 ta wala naani so baleg a kairapan+ ya agni agawa manlapud inggapo na mundo anggad natan, anggapo ni, tan agla nagawa lamet.+ 22 Diad tua, no agnapatikeyan iratan ya agew, anggapoy laman a nisalba; balet lapud saramay pinili, napatikeyan iratan ya agew.+

23 “Insan no walay mangibagad sikayo, ‘Wadia so Kristo,’+ odino, ‘Wadman!’ agyo itan papanisiaan.+ 24 Ta onsabi ray palson Kristo tan palson propeta+ tan manggawa ray angkakabaleg a tanda tan pakpakelaw pian no nayari et nibalang+ da anggan saramay pinili. 25 Pinasakbayan ta kayo la. 26 Kanian no ibaga ed sikayo na totoo, ‘Sikatoy walad kalawakan,’ agkayo ompapaway; ‘Sikatoy walad saray kuarto ed loob,’ agyo itan papanisiaan.+ 27 Ta no panon a say kirmat a manlapud bukig et naliwawaan toy anggad sagur, ontan met naani so kiwawala* na Anak na too.+ 28 No iner so kawalaan na bangkay, diman mantitipon iray agila.+

29 “Kayarin tuloy na kairapan ed saratan ya agew, ombilunget so agew,+ tan agla onliwawa so bulan, tan napelag manlapud tawen iray bitewen, tan nayegyeg iray pakayari na katawenan.+ 30 Insan omparungtal ed tawen so tanda na Anak na too, tan amin a tribu ed dalin et tapoktapoken day pagew da lapud ermen,+ tan nanengneng day Anak na too+ ya onsasabi diad saray lurem na tawen a walaay pakapanyari tan baleg a gloria.+ 31 Tan diad maksil a tanol na trumpeta et ibaki to ray anghel to, tan tiponen da ray pinili to manlapud apatiran dagem, manlapud sakey a sampot na tawen anggad sananey a sampot na satan.+

32 “Natan et aral yo iyan ilustrasyon nipaakar ed kiew ya igos: No onsisimit tan manbubulong lay balon sanga to, amta yon asingger lay tiagew.+ 33 Ontan met, no nanenengneng yo la irayan amin, amta yo lan sikatoy walad arap na saray puerta.+ 34 Ibagak ed sikayoy tua, nagawa irayan amin antis a naandi iyan henerasyon. 35 Say tawen tan dalin et naandi, balet saray salitak et agbalot naandi.+

36 “Nipaakar ed satan ya agew tan oras et anggapoy siopaman a makaamta,+ anggan saray anghel ed tawen odino say Anak, noag say Ama labat.+ 37 Ta singa ed panaon nen Noe,+ ontan met naani ed kiwawala* na Anak na too.+ 38 Ta singa ed saraman ya agew antis na Delap, saray totoo et nan-aakan tan naniinum, angasawa tan akiasawa ra, anggad agew a linmoob ed biong si Noe,+ 39 tan ag-ira nanimano ya anggad sinmabi so Delap tan niyanor iran amin,+ ontan met naani ed kiwawala na Anak na too. 40 Insan duaran laki so walad uma; say sakey et naala tan samay sakey et natilak. 41 Duaran bii so manggiling na arina; say sakey et naala tan samay sakey et natilak.+ 42 Kanian mantultuloy kayon manbantay, ta agyo amta no anton agew so isabi na Katawan yo.+

43 “Balet amtaen yo iya: No amta na akan-abung no anton panagbantay* so isabi na matakew,+ sikatoy nansiansia komon ya aliing tan agto inabuloyan a nalooban so abung to.+ 44 Nisengeg ed saya, paneknekan yo met ya akaparaan kayo,+ lapud diad oras ya agyo iisipen et onsabi so Anak na too.

45 “Siopan talaga so matoor tan makabat* ya aripen a tinuro na katawan to a mangasikaso ed saray lingkor na sankaabungan to, pian mangitarya ed sikara na naakan da diad dugan panaon?+ 46 Maliket itan ya aripen no sikatoy nasabian na katawan to ya ontan so gagawaen to!+ 47 Ibagak ed sikayoy tua, sikatoy turoen ton mangasikaso ed amin a kayarian to.

48 “Balet no bilang ta ibaga na mauges ya aripen ed sarili to, ‘Mabayag ni isabi na katawan ko,’+ 49 tan pekpeken to ray kapara ton aripen tan sikatoy mangan tan oninum a kaiba iray kabkabat a buanges, 50 say katawan to et onsabi diad agew ya agto iilaloan tan diad oras ya agto amta,+ 51 tan sikatoy dusaen to na ambelabelat tan ibantak tod pasen na saray mansimpisimpitan. Ditan so pannangisan to tan panngalatengetan na ngipen to.+

25 “Insan say Panarian na tawen et niyaliling ed samploran mamarikit* ya angala na saray lamparaan+ da tan pinmaway a mangabet ed nobyo.+ 2 Limara ed sikara so makulangkulang, tan limara so makabat.*+ 3 Ta inawit na saray makulangkulang so lamparaan da balet ag-ira angawit na reserban larak, 4 ingen ta angawit na reserban larak iray makabat sanen inawit day lamparaan da. 5 Sanen abayagan so nobyo, akateglep tan akaugip iran amin. 6 Balet kasabi pegley-labi et walay inmeyag: ‘Wadia lay nobyo! Paway kayo tan abet yo.’ 7 Kanian inmalagey ya amin iramay mamarikit* tan imparaan da iray lamparaan da.+ 8 Inkuan na saray makulangkulang ed saray makabat, ‘Ikdan yo kami pay larak yo, ta ngalngali la naerep iray lamparaan mi.’ 9 Inmebat iray makabat: ‘Ompan onkulang la iya parad sikatayo. La kayo laingen ed saramay manlalako tan mangaliw kayoy parad sikayo.’ 10 Sanen linma la ran mangaliw, sinmabi so nobyo. Saray akaparaan a mamarikit* so akiulop ed sikaton linmoob ed pambansalan,+ tan inkapot lay puerta. 11 Kayari na saya et sinmabi met iramay arum nin mamarikit* tan inkuan da, ‘Katawan, Katawan, paloob mo kami!’+ 12 Sikatoy inmebat, ‘Ibagak ed sikayoy tua, agta kayo kabat.’

13 “Mantultuloy kayo sirin a manbantay,+ lapud agyo amta so agew odino say oras.+

14 “Ta singa itan sakey a too ya onlad arum a bansa, ya impatawag to iray ariripen to tan inmatalek tod sikara so kaykayarian to.+ 15 Inikdan toy limaran talento* imay sakey, duara ed samay komadua, tan sakey ed samay komatlo, kada sakey unong ed abilidad to, insan sikatoy linmad arum a bansa. 16 Tampol a linma imay angawat na limaran talento tan innegosyo to iratan tan anubo na limara ni. 17 Ontan met, samay angawat na duara so anubo na duara ni. 18 Balet samay aripen ya angawat na saksakey et inkotkot tod dalin imay kuarta* na katawan to.

19 “Kayari na abayag a panaon, sinmabi so katawan na saraman ya ariripen tan akikuentaan ed sikara.+ 20 Kanian samay angawat na limaran talento et inmasingger tan awit toy limara nin talento, ya inkuan to, ‘Katawan, limaran talento so inmatalek mod siak; nia, anubo ak na limara nin talento.’+ 21 Inkuan ed sikato na katawan to: ‘Maabig so agawaan mo, maong tan matoor ya aripen! Matoor kad daiset a bengatla. Turoen ta kan mangasikaso ed dakel a bengatla.+ Miliket kad katawan mo.’+ 22 Insan inmasingger imay angawat na duaran talento tan inkuan to, ‘Katawan, duaran talento so inmatalek mod siak; nia, anubo ak na duara nin talento.’+ 23 Inkuan ed sikato na katawan to: ‘Maabig so agawaan mo, maong tan matoor ya aripen! Matoor kad daiset a bengatla. Turoen ta kan mangasikaso ed dakel a bengatla. Miliket kad katawan mo.’

24 “Diad kaunoran et inmasingger imay angawat na sakey a talento tan inkuan to: ‘Katawan, amtak ya estrikto kan too, a manaani kad agmo tinaneman tan mantitipon kad agmo tinaepan.+ 25 Kanian tinmakot ak tan inkotkot kod dalin so talentom. Nia la imay kayarian mo.’ 26 Inmebat ed sikato so katawan to: ‘Mauges tan mangiras kan aripen, agta amtam lan nanani ak ed agko tinaneman tan nantipon ak ed agko tinaepan? 27 Imbangkom la komon so kuartak,* ta pian diad isabik et awaten ko itan a walaay tubo.

28 “‘Ala yo sirin ed sikato so talento tan iter yod samay walaay samploran talento.+ 29 Ta balang sakey a walaan et naikdan ni na dakel, tan sikatoy nawalaay amayamay. Balet samay andian, anggan say walad sikato et alaen ni.+ 30 Tan ibantak yoy andi-kakanaan ya aripen diad paway ya ambilbilunget. Ditan so pannangisan to tan panngalatengetan na ngipen to.’

31 “Sano say Anak na too+ et onsabi ed gloria to, tan kaiba toy amin ya anghel,+ diad satan et sikatoy onyurong ed maglorian trono to. 32 Natipon ed arap to so amin a nasyon, tan pambibiiganen to iray totoo, a singa sakey a managpastol ya ibibiig to iray karnero ed saray kanding. 33 Tan saray karnero+ et ipasen to diad kawanan to, balet saray kanding et diad kawigi to.+

34 “Insan ibaga na Ari ed saramay walad kawanan to: ‘Gali dia, sikayo ran benendisyonan nen Amak, tawir yoy Panarian ya imparaan ed sikayo manlapu lad inkiletneg na mundo. 35 Ta sanen narasan ak et pinakan yo ak. Sanen napgaan ak et pinainum yo ak. Agyo ak kabat balet pinatuloy yo ak ed ayaman yo.+ 36 Sanen lakseb ak* et kinawesan yo ak.+ Sanen nansakit ak et inasikaso yo ak. Sanen wala ak ed prisoan et binisita yo ak.’+ 37 Insan saray matunong et onebat ed sikato: ‘Katawan, kapigan mi ka anengneng a narasan tan pinakan mi ka, odino napgaan tan pinainum mi ka?+ 38 Kapigan mi ka anengneng bilang agkabat a too tan pinatuloy mi ka, odino lakseb ka tan kinawesan mi ka? 39 Kapigan mi ka anengneng a nansakit odino walad prisoan tan binisita mi ka?’ 40 Onebat so Ari tan ibaga tod sikara, ‘Ibagak ed sikayoy tua, no ginawa yo itan ed sakey ed saray sankamelagan ed sarayan agagik, ginawa yo met la itan ed siak.’+

41 “Insan ibaga to ed saramay walad kawigi to: ‘Arawi kayod siak,+ sikayo ran naukom diad andi-anggaan ya apoy+ ya imparaan parad Diablo tan saray anghel to.+ 42 Ta sanen narasan ak et agyo ak pinakan; tan sanen napgaan ak et agyo ak pinainum. 43 Sanen agyo ak kabat et agyo ak pinatuloy. Sanen lakseb ak et agyo ak kinawesan. Sanen nansakit ak tan wala ak ed prisoan et agyo ak inasikaso.’ 44 Insan onebat met ira ed sikato: ‘Katawan, kapigan mi ka anengneng a narasan odino napgaan odino bilang agkabat a too odino lakseb odino nansakit odino walad prisoan tan agmi ka nilingkoran?’ 45 Diad saman et sikatoy onebat ed sikara: ‘Ibagak ed sikayoy tua, no agyo itan ginawa ed sakey ed sarayan sankamelagan, agyo met itan ginawa ed siak.’+ 46 Saraya so ompatey ed andi-anggaan,*+ balet saray matunong so mangawat na bilay ya andi-anggaan.”+

26 Kasumpal nen Jesus ya imbaga irayan amin, inkuan tod saray disipulo to: 2 “Amta yo a duaran agew ni et nagawa lay Paskua,+ tan say Anak na too et iyawat pian nipasak.”+

3 Diad saman et nantitipon iray manunan saserdote tan mamatatken diad sular na abung na atagey a saserdote a manngaray Caifas,+ 4 tan nantotongtongan dan+ erelen* si Jesus diad masilib a paraan pian pateyen da. 5 Balet ibabaga ra: “Aleg no piesta, pian agmanggulo iray totoo.”

6 Legan a si Jesus et walad Betania diad abung nen Simon a datin akating,+ 7 inmasingger ed sikato so sakey a biin walay awit ton alabastro a pananginan a nankargay mablin ambalingit a larak tan inkalbo tod ulo nen Jesus legan a sikatoy mamangan.* 8 Sanen anengneng iya na saray disipulo, nampasnok ira tan inkuan da: “Akin et pinerdi to? 9 Ta nayari komon iyan ilako na mabmabli insan iter ed saray mairap-bilay.” 10 Atebek iya nen Jesus, kanian inkuan tod sikara: “Akin et pibabalian yo iyan bii? Sikatoy nanggaway maabig ed siak. 11 Ta naynay yon nakakaiba ray mairap-bilay,+ balet agyo ak nakaiban naynay.+ 12 Sanen inkalbo tod laman ko iyan ambalingit a larak, ginawa to itan pian iparaan to ak ed ponpon ko.+ 13 Ibagak ed sikayoy tua, inerman ed mundo so kipulongan na maong a balita, nipaamta met so ginawa na sayan bii bilang pakanodnonotan ed sikato.”+

14 Insan samay tatawagey Judas Iscariote,+ a sakey ed Labindua, et linmad saray manunan saserdote,+ 15 tan inkuan to: “Antoy iter yod siak no sikatoy iyawat kod sikayo?”+ Insipan dan sikatoy ikdan day 30 piraso na pilak.+ 16 Kanian manlapud saman et sikatoy nananap na pankanawnawa pian traidoren toy Jesus.

17 Diad unonan agew na Andi-lebaduran Tinapay,+ inmasingger ed si Jesus iray disipulo, ya inkuan da: “Iner so labay mon pangiparaanan mi na panganan moy Paskua?”+ 18 Inkuan to: “La kayod syudad diad sayan too tan ibaga yod sikato, ‘Inkuan na Managbangat: “Asingger lay aturon panaon ko; diad abung mo so panselebraan koy Paskua a kaibak iray disipulok.”’” 19 Kanian ginawa na saray disipulo so ingganggan nen Jesus tan namparaan ira parad Paskua.

20 Sanen asabi labi,+ sikatoy akarungo ed lamisaan a kaiba so 12 disipulo.+ 21 Legan iran mamangan, inkuan to: “Ibagak ed sikayoy tua, sakey ed sikayo so mantraidor ed siak.”+ 22 Naermenan iran maong ed saya, kanian amin da et nantepet ed sikato: “Katawan, siak man?” 23 Sikatoy inmebat: “Samay wadia a kaibak a mangidedelnet na lima to ed yaong so mantraidor ed siak.+ 24 Tua, say Anak na too et ontaynan la, unong a nisulat nipaakar ed sikato, balet pakaskasi la+ itan a too a diad panamegley to et natraidor so Anak na too!+ Magmaong nin agla niyanak itan a too.”+ 25 Inmebat si Judas, a mangiyawat lad sikato: “Rabbi, siak man?” Inkuan nen Jesus ed sikato: “Sikan mismo so angibagad satan.”

26 Legan iran mamangan, angalay Jesus na sakey a tinapay, tan kayari ton impabendisyonan et pinisag to,+ tan sanen iiter to itan ed saray disipulo, inkuan to: “Ala yo tan akan yo. Saya et mankabaliksay laman ko.”+ 27 Tan sikatoy angalay sakey a kopa, insan akisalamat tan inter to itan ed sikara, ya inkuan to: “Inum kayon amin ed satan,+ 28 ta mankabaliksan itan na ‘dalak+ nipaakar ed sipanan,’+ a nepeg ya iyibung nisengeg ed dakel a totoo+ pian naperdona iray kasalanan.+ 29 Balet ibagak ed sikayo: Manlapud natan et agak lan balot oninum na antokaman ya alak anggad agew ya oninum ak lamet a kaiba yo diad Panarian nen Amak.”+ 30 Diad kaunoran, kayari ran angansion na saray panangidayew,* linma rad Palandey na Saray Olibo.+

31 Insan inkuan nen Jesus ed sikara: “Diad sayan labi et taynanan yo ak ya amin, ta walan nisulat: ‘Pateyen ko so managpastol, tan nitaytayak iray karnero ed pulok to.’+ 32 Balet sano apaoli ak la, unona ak ed sikayo ya onlad Galilea.”+ 33 Balet inmebat si Pedro ed sikato: “Anggano taynan da kan amin, agta kan balot taynan!”+ 34 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Ibagak ed sikay tua, diad sayan labi, antis ya onkukaok so sakey a lalong, iburim ak a mamitlo.”+ 35 Inkuan nen Pedro ed sikato: “Anggano kaukolan ya ompatey ak a kaibam, agta kan balot iburi.”+ Ontan met so imbaga na arum ni ran disipulo.

36 Insan linmay Jesus ed pasen a tatawagey Getsemani+ a kaiba iray disipulo, tan inkuan tod sikara: “Yurong kayo dia, ta onla ak diman pian manpikasi.”+ 37 Intagar toy Pedro tan say duaran anak nen Zebedeo, tan sikatoy nanermen tan apagaan a maong.+ 38 Insan inkuan tod sikara: “Ngalngali ak la ompatey* ed ermen. Dia kayo ni tan mantultuloy kayon manbantay a kaibak.”+ 39 Tan kaarawi toy daiset, sikatoy dinmakmomo tan nampikasi,+ ya inkuan to: “Amak, no nayari, ipaliis mod siak iyan kopa.+ Ingen, aliwan unong ed linawak, noagta unong ed linawam.”+

40 Pinawil to ray disipulo tan asabian to ran nanaugip, tan inkuan tod si Pedro: “Agyo ak ta naibaan a manbantay anggan sakey oras labat?+ 41 Mantultuloy kayon manbantay+ tan agkayo ontutundan manpikasi,+ pian agkayo napelag ed tukso.+ On, magunaet* so espiritu, balet maletey so laman.”+ 42 Diad mikaduan pankanawnawa, sikatoy inmarawi lamet tan nampikasi, ya inkuan to: “Amak, no agnayarin paliisan ya inumen iya, say linawam so nagawa.”+ 43 Tan nila to ra lamet tan asabian to ran nanaugip, ta mantemeg la ran maong. 44 Kanian tinaynan to ra, a sikatoy inmarawi lamet tan nampikasi diad mikatlon pankanawnawa, ya onman lamet so imbaga to. 45 Kayari na satan, nila to ray disipulo tan inkuan tod sikara: “Anggad sayan oras et nanaugip tan manpapainawa kayo ni! Asingsingger lay oras pian niyawat so Anak na too ed saray makasalanan. 46 Alagey kayo, ta onla ti la. Nitan lay mangiyawat ed siak.” 47 Legan a sikatoy mansasalita ni, sinmabi si Judas, a sakey ed Labindua, tan kaiba toy dakel a totoon de-awit na saray espada tan pekpek, ya imbaki na saray manunan saserdote tan mamatatken.+

48 Natan, samay mangiyawat ed sikato et angiter ed sikara na sakey a tanda, ya inkuan to: “No siopa may angoban ko, sikato man; erel yo.” 49 Tan dinago ton tampol si Jesus tan inkuan to: “Maabig a labi ed sika, Rabbi!” insan inangoban to. 50 Balet inkuan nen Jesus ed sikato: “Akin et wadia ka?”+ Insan inmasingger ira tan binembenan day Jesus tan inerel da. 51 Balet inuyos na sakey ed saramay kaiba nen Jesus so espada to tan sinigbat toy aripen na atagey a saserdote tan atapyas so layag to.+ 52 Diad saman et inkuan nen Jesus ed sikato: “Ipawil moy espadam ed kaluban to,+ ta amin iramay mangusar na espada et ompatey ed espada.+ 53 Odino kasin iisipen mo ya agko nayarian so onkerew ed Amak pian itaryaan to ak ed sayan bekta na masulok a 12 lehyon* na saray anghel?+ 54 No ontan, panon a nasumpal so Kasulatan a nepeg a nagawa ed onian paraan?” 55 Diad saman ya oras et inkuan nen Jesus ed saray totoo: “Kasin linma kayo dia pian erelen yo ak a singa sakey a matakew, a wala ni ray awit yon espada tan pekpek? Inagew-agew ak ya akayurong a manbabangat diad templo,+ balet agyo ak inerel.+ 56 Ingen agawa iyan amin pian nasumpal iray sulat* na saray propeta.”+ Insan sikatoy tinaynan na amin a disipulo tan batik ira.+

57 Si Jesus et inyakar na saramay angerel ed sikato diad abung nen Caifas+ ya atagey a saserdote, a diman nantitipon iray eskriba tan saray mamatatken.+ 58 Balet nantultuloy a tinmumbok ed sikato si Pedro diad bandad arawi, ya anggad sular na abung na atagey a saserdote, tan kaloob to ditan et sikatoy akiyurong ed saray lingkor ed abung pian nanengneng toy pansumpalan.+

59 Natan, saray manunan saserdote tan say interon Sanhedrin et manaanap na palson testimonya ya iyakusa rad si Jesus pian sikatoy napatey da.+ 60 Balet anggapoy aromog da, anggaman dakel so inmarap a palson testigo.+ Diad kaunoran et walay duaran inmarap 61 tan inkuan da: “Imbaga na sayan too, ‘Sarag kon igeba so templo na Dios tan ipaalagey itan ed loob na taloy agew.’”+ 62 Diad saman et inmalagey so atagey a saserdote tan inkuan tod sikato: “Anggapoy iyebat mo? Antoy nibagam ed akusasyon na sarayan totoo ed sika?”+ 63 Balet ag-inmesel si Jesus.+ Kanian inkuan ed sikato na atagey a saserdote: “Pansambaen ta ka ed arapan na mabilay a Dios ya ibagam ed sikami no kasin sika so Kristo ya Anak na Dios!”+ 64 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Sikan mismo so angibaga. Ingen ibagak ed sikayo: Manlapud natan et nanengneng yoy Anak na too+ ya akayurong diad kawanan na pakapanyari+ tan onsabi a walad saray lurem na tawen.”+ 65 Insan pinilat na atagey a saserdote so latop ton kawes, ya inkuan to: “Sikatoy nansalita na panagmudmora! Kaukolan tayo ni kasi arum a testigo? Nadngel yo la natan so impanmudmora to. 66 Antoy nikuan yo?” Inmebat ira: “Sikatoy manepeg ya ompatey.”+ 67 Insan nilutlutdaan day lupa to+ tan pinoponiti ra.+ Tan sikatoy tinatampal na arum,+ 68 ya inkuan da: “Sikan Kristo, manpropesiya ka natan! Ibagam no siopay amoniti ed sika?”

69 Natan et akayurong si Pedro ed paway, diad sular, tan inmasingger ed sikato so sakey a lingkor a bii, ya inkuan to: “Sika met, kaiba ka nen Jesus a taga Galilea!”+ 70 Balet imburi to itan ed arap dan amin, ya inkuan to: “Agko amta ’tay ibabagam.” 71 Sanen sikatoy pinmaway ya amaarap ed puerta na sular, sikatoy naimano na sakey nin bii tan inkuan tod saramay wadman: “Sayan too et kaiba nen Jesus a Nazareno.”+ 72 Imburi to lamet itan, a nansamba: “Agko kabat itan a too!” 73 Nagugunoyan et inmasingger iramay akaalagey diman tan inkuan dad si Pedro: “Seguradon sakey ka met ed sikara, ta sankabidbir kad salitam.”* 74 Diad saman et sikatoy nansamba: “Agko kabat itan a too!” Insan tampol a kinmukaok so sakey a lalong. 75 Tan anonotan nen Pedro imay imbaga nen Jesus, salanti: “Antis ya onkukaok so sakey a lalong, iburim ak a mamitlo.”+ Tan sikatoy pinmaway tan inmaki-akis.

27 Kasabi kabuasan, nantotongtong so amin a manunan saserdote tan mamatatken no panon dan pateyen si Jesus.+ 2 Kayari ran binalor, sikatoy inyakar dad si Pilato a gobernador.+

3 Insan sikatoy senentensiaan na patey. Sanen anengneng iya nen Judas, a nantraidor ed si Jesus, sikatoy nanermen a maong tan impawil to so 30 piraso na pilak ed saray manunan saserdote tan mamatatken,+ 4 ya inkuan to: “Nankasalanan ak sanen inyawat ko so toon andiay kasalanan.”* Inkuan da: “Antoy pibabali mi? Sikay akauley ed satan!”* 5 Kanian imbantak tod templo iray pilak tan tinmaynan. Insan imbitay toy sarili to.+ 6 Balet inala na saray manunan saserdote iray pilak tan inkuan da: “Agnepeg ya ipelag iraya diad sagradon pasen a pangiinay kayamanan, lapud saraya et bili na dala.” 7 Kayari ran nantotongtong, inusar da so kuarta pian saliwen so uma na managdamili pian magmaliw a ponponan ed saray dayo. 8 Kanian saman ya uma et tinawag ya Uma na Dala+ angga ed sayan panaon. 9 Diad saman et asumpal imay sinalita ed panamegley nen propetan Jeremias: “Tan inala ra so 30 piraso na pilak, say bili a nampapaknaan na saray ananak na Israel ya ibayar parad sikato, 10 tan inter da iratan parad say uma na managdamili, unong ya ingganggan nen Jehova* ed siak.”+

11 Natan et wala lad arapan na gobernador si Jesus, tan sikatoy tinepetan na gobernador: “Sika so Ari na saray Judio?” Inmebat si Jesus: “Sikan mismo so angibagad satan.”+ 12 Balet legan ya aakusaan na saray manunan saserdote tan mamatatken, sikatoy ag-inmebat a balot.+ 13 Diad saman et inkuan nen Pilato ed sikato: “Agmo ta narerengel so dakel ya akusasyon dad sika?” 14 Balet sikatoy agton balot inebatan, kanian mankelaw so gobernador.

15 Diad kada piesta et niyugali la na gobernador so pangibulos na sakey a priso parad saray totoo, siopaman a labay da.+ 16 Diad saman a panaon et walay impriso ra a manngaran na Barabas, a kabkabat a mauges. 17 Kanian sanen atipon ira, inkuan nen Pilato ed sikara: “Siopay labay yon ibulos ko, si Barabas odino si Jesus a tatawagey Kristo?” 18 Ta amta nen Pilato a makakaibeg irad si Jesus kanian sikatoy inyawat da. 19 Niarum ni, legan a sikatoy akayurong ed panangukoman, impasabi na asawa to iyan mensahe ed sikato: “Agmo pibabalian itan a matunong a too, ta ataktakot ak a maong natan ed akugip ko nipaakar ed sikato.” 20 Balet kinombinse na saray manunan saserdote tan mamatatken iray totoo pian paibulos day Barabas,+ ingen ta papatey day Jesus.+ 21 Inmebat so gobernador ed sikara: “Siopad sikaran dua so labay yon ibulos ko?” Inkuan da: “Si Barabas.” 22 Inkuan nen Pilato ed sikara: “Anto sirin so gawaen kod si Jesus a tatawagey Kristo?” Inkuan dan amin: “Ipasak ed poste!”+ 23 Inkuan to: “Akin? Antoy mauges a ginawa to?” Balet lalon inkasil day iyeeyag da: “Ipasak ed poste!”+

24 Sanen anengneng nen Pilato ya anggapoy agawaan to tan onloloor so gulo, sikatoy angalay danum tan inurasan to ray lima to ed arapan na totoo, ya inkuan to: “Anggapoy eebatan kod dala na sayan too. Sikayo lay makauley.” 25 Inmebat so amin a totoo: “Ebatan mi tan saray anak mi so dala to.”+ 26 Kanian imbulos toy Barabas, balet impasiplatan toy Jesus+ tan inyawat to pian nipasak ed poste.+

27 Insan saray sundalo na gobernador et inloob day Jesus ed abung na gobernador tan tinipon day amin a sundalo tan sikatoy pinaliberan da.+ 28 Tan sanen nilakseban da, sikatoy sinulongan day ambalbalangan balabal,+ 29 tan nanlaga ray koronan sabisabit tan inyan dad ulo to tan impabemben dad kawanan a lima to so sakey a tanubong. Insan tinalimukoran da, ya inelek-elekan da, tan inkuan da: “Maabig ya agew ed sika,* Ari na saray Judio!” 30 Tan sikatoy nilutlutdaan da+ tan inala ray tanubong tan impekpek dad ulo to. 31 Kayari ran inelek-elekan, inekal day balabal to tan insulong dad sikato so ilalatop ton kawes tan inyakar dan ipasak ed poste.+

32 Sanen ompapaway la ra, nabet day sakey a toon taga Cirene, a manngaray Simon. Pinasoot dan ipasakbat ed sikato so panamairapan a poste* nen Jesus.+ 33 Tan sanen akasabi la ra ed pasen a tatawagey Golgotha, a mankabaliksay, Pasen na Lapislapis na Ulo,+ 34 papainumen day Jesus na alak a nilaokan na ampait a likido,+ balet sanen atimtiman to et agto labay ya inumen. 35 Sanen nipasak da lad poste, nanaapagan day ilalatop ton kawes ed panamegley na pampapalaranan,+ 36 tan yinmurong ira tan binantayan da. 37 Inyan da met ed uloan to imay akasulatan na iyaakusa rad sikato: “Saya si Jesus ya Ari na Saray Judio.”+

38 Diad saman et walay duaran matakew ya impasak dad abay to, sakey ed kawanan to tan sakey ed kawigi to.+ 39 Tan sikatoy binalawbalaw+ na saray ondadalan, a manpeyeng ira+ 40 tan ibabaga ra: “Sika a mangibabagan igebam so templo tan ipaalagey mod loob na taloy agew,+ isalbam so sarilim! No anak kay Dios, epas kad satan a panamairapan a poste!”*+ 41 Ontan met so ginawa na saray manunan saserdote pati saray eskriba tan mamatatken, a sikatoy inelek-elekan da, ya ibabaga ra:+ 42 “Insalba toy arum, agto balet nisalbay sarili to! Sikato so Ari na Israel;+ onepas komon natan ed satan a panamairapan a poste* pian manisia itayo ed sikato. 43 Say Dios so panmamatalekan to, kanian no labay na Dios ya ilaban,+ natan la komon, ta imbaga ton, ‘Siak so Anak na Dios.’”+ 44 Ontan met so impamalaw ed sikato na saray matakew ya impasak dad abay to.+

45 Manlapud komanem ya oras* et binmilunget so interon dalin, anggad komasiam ya oras.*+ 46 Nen manga komasiam lan oras et inmeyag si Jesus, ya inkuan to: “Eli, Eli, lama sabactani?” salanti, “Dios ko, Dios ko, akin et pinaulyanan mo ak?”+ 47 Sanen nadngel iya na arum ed saramay akaalagey diman, inkuan da: “Tatawagen toy Elias.”+ 48 Tan binmatik a tampol so sakey ed sikara tan angalay espongha tan impasepsep tod anakseng ya alak tan inyan tod tanubong insan ipapainum tod sikato.+ 49 Balet inkuan na arum ed sikara: “Paulyan mo! Nengnengen tayo no kasin onsabi si Elias a mangisalba ed sikato.” 50 Inmeyag lamet si Jesus, insan nauyosan lay espiritu.*+

51 Tan apilat so kurtina na santuaryo,+ a nankadua+ manlapud tagey anggad leksab,+ tan yinmegyeg so dalin, tan linmeletak iray bato. 52 Tan alukaslukasan iray lubok* tan anengneng so dakel a bangkay na saray masanto ya inaatey, 53 (tan kayari na inkioli to et linmoob ed masanton syudad iray totoon nanlapud kawalaan na saray lubok), tan anengneng iratan na dakel a totoo. 54 Balet sanen say opisyal na armada tan saramay kaiba ton manbabantay ed si Jesus et anengneng day yegyeg tan saray agawa, ataktakot iran maong tan inkuan da: “Tua a saya so Anak na Dios.”+

55 Tan diad bandad arawi et wadman a manbabantay so dakel a bibii, ya akila ed si Jesus manlapud Galilea pian manserbi ed sikato;+ 56 kaiba ed saratan si Maria Magdalena, tan si Maria ya ina di Santiago tan Joses tan say ina na saray anak nen Zebedeo.+

57 Natan sanen ngarngarem la, sinmabi so sakey a mayaman a lakin taga Arimatea, a manngaray Jose, a nagmaliw met a disipulo nen Jesus.+ 58 Sikatoy linmad si Pilato tan kinerew toy bangkay nen Jesus.+ Diad saman et ingganggan nen Pilato ya iter itan ed sikato.+ 59 Inala nen Jose so bangkay, binalkot to na malinis tan marakep a klase na linen,+ 60 tan imponpon tod balon lubok* to,+ ya inungib to ed bato. Tan kayari ton intulin so baleg a bato ed puerta na lubok,* sikatoy tinmaynan. 61 Balet nansiansia diman si Maria Magdalena tan samay sakey nin Maria, ya akayurong irad arap na lubok.+

62 Diad tinmumbok ya agew, kasumpal na Panagparaan,+ nantitipon ed arap nen Pilato iray manunan saserdote tan saray Fariseo, 63 ya inkuan da: “Katawan, anonotan mi ya inkuan na saman ya impostor sanen mabilay ni, ‘Napaoli ak kayari taloy agew.’+ 64 Iganggan mo sirin a bantayan a maong so lubok anggad komatlon agew, pian agtakewen na saray disipulo to+ tan ibaga rad totoon, ‘Sikatoy apaoli manlapud inaatey!’ Insan magmaliw laingen a mas mauges iyan unor a panamalikdo nen samay inmuna.” 65 Inkuan nen Pilato ed sikara: “Paguardiaan yo sirin. La kayo tan bantayan yon maong.” 66 Kanian linma ra tan sineguro ra ya agbalot nalukasan so lubok, ya ineletan da so akasaran bato tan angipuesto ray guardia.

28 Kayari na Sabaton, sanen onliliwawa la diad unonan agew na simba, linmay Maria Magdalena tan samay sakey nin Maria pian nengnengen da so lubok.+

2 Tan walay agawan maksil a yegyeg, ta linmeksab so anghel nen Jehova* manlapud tawen tan inmasingger tan intulin to so bato, tan yinmurong ditan.+ 3 Say itsura to et singa kirmat, tan say kawes to et amputiputi a singa niebe.+ 4 On, lapud ataktakot ed sikato iray manbabantay, manggiwgiw ira tan nagmaliw iran singa inatey.

5 Balet inkuan na anghel ed saray bibii: “Agkayo natatakot, ta amtak ya aanapen yoy Jesus a nipasak ed poste.+ 6 Anggapo la dia, ta apaoli la, unong ya imbaga to.+ Gali dia, nengneng yo yay angiparukolan ed sikato. 7 Tan onla kayon tampol a mangibaga ed saray disipulo to a sikatoy apaoli manlapud inaatey, tan sikatoy unona lad Galilea.+ Sikatoy nanengneng yod man. Imbagak lad sikayo.”+

8 Kanian lapud takot tan panlikliket da, sikaray nanapuran tinmaynan ed pakanodnonotan a lubok, a binmatik irad saray disipulo to pian ibaga ra itan.+ 9 Tan inabet ira nen Jesus tan inkuan to: “Maabig ya agew!” Sikaray inmasingger tan binembenan da iray sali to tan angigalang* ira ed sikato. 10 Insan inkuan nen Jesus ed sikara: “Agkayo natatakot! La kayo, ibaga yod saray agagik pian onla rad Galilea, tan nanengneng da ak diman.”

11 Sanen wala la rad dalan, linmad syudad so arum ed saray guardia+ tan imbaga rad saray manunan saserdote so amin ya agawa. 12 Tan akitipon iraya ed saray mamatatken tan nantotongtong ira, insan inikdan day dakel a pilak iramay sundalo 13 tan inkuan da: “Oniay ibaga yo, ‘Nen labi et sinmabi iray disipulo to tan sikatoy tinakew da sanen nanaugip kami.’+ 14 Tan no narengelan iya na gobernador, ipaliwawa mid sikatoy agawa,* kanian agkayo mapaga.” 15 Kanian inawat da iray pilak tan ginawa ra so ingganggan ed sikara, tan kinmayat iyan istorya ed saray Judio anggad sayan panaon.

16 Balet saray 11 a disipulo et linmad Galilea+ diad samay palandey ya imbaga nen Jesus a pambanaan da.+ 17 Sanen sikatoy anengneng da, angigalang* ira, balet say arum et nanduaruwa. 18 Inmasingger si Jesus tan inkuan tod sikara: “Amin a pakauley ed tawen tan diad dalin et niiter lad siak.+ 19 Onla kayo sirin tan ibangat yo iray totoo ed amin a nasyon+ pian magmaliw iran disipulok, a bautismoan yo ra+ ed ngaran na Ama tan ed ngaran na Anak tan ed ngaran na masanton espiritu, 20 ya ibangat yo ran mangunor ed amin ya ingganggan kod sikayo.+ Tan wala ak ed sikayo ed amin ya agew anggad kaunoran a parte na sistema na mundo.”*+