Azazel—Say Kanding a Manandipat
SAY SALITAN “Azazel” so pinmatnag ya amipat a danay ed Biblia, ed saray totontonen nipaakar ed Agew na Pananakbong.—Levitico 16:8, 10, 26.
Say nanlapuan na sayan salita so pansasangsangan. No imanoen tayo so ispeling na teksto ed Hebreon Masoretiko, say ‘aza’·zelʹ so singa sakey a kombinasyon na duaran lapuan a salitan mankabaliksan na “kanding” tan “manandipat.” Kanian say kabaliksan to et “Say Kanding a Manandipat.” Unong ed sakey nin nanlapuan, nibase ed sisisiaen a wala so pansalatan na duaran konsonanti, saya so mankabaliksan na “Biskeg na Dios.” Ipapatalos na Latin Vulgate so salitan Hebreo bilang capro emissario, salanti, “say nibakin kanding,” odino “say kanding a manasakbat ed kasalanay arum.” Tan say Griegon balikas ya inusar na Septuagint so mankabaliksan na “say sakey a mamaarawi (mangipaliis) ed kaugsan.”
Say atagey a saserdote so mangaala na duaran kanding (saray kilaw a lalaki) manlapud dagup na ananak nen Israel pian usaren ed tinaon ya Agew na Pananakbong. Diad panamegley na panpapalaran, igana so sakey a kanding “para ed si Jehova” tan say sananey et “para ed si Azazel.” Kayari pangibagat ed sakey a baka para ed atagey a saserdote tan ed sankaabungan to (maseguron kaiba so amin a Levita), say kanding a para’d si Jehova so iyapay bilang bagat nipaakar ed kasalanan. Balet, say kanding a para ed si Azazel so ibabagat a mabilay ed sakey a peryodo na panaon ed “arap nen Jehova, a mangaway pananakbong na kasalanan to, ya ibaki to ed kinen Azazel ed katakelan.” (Levitico 16:5, 7-10) Say Pananakbong para ed sayan mabilay a kanding so manlalapu ed dala na kanding a para’d si Jehova, a pinatey bilang bagat nipaakar ed kasalanan, lapud say bilay na laman so walad dala. (Levitico 17:11) Say kablian na dala, odino kablian na bilay, na pinatey a kanding sirin so niyalis ed mabilay a kanding, odino say kanding a para’d si Azazel. Kanian, anggaman ag-iya pinatey na saserdote, walaan iyan mabilay a kanding na sakey a mananondon a bili odino kablian na bilay. Say katuaan a saya so imparungtal ed arap nen Jehova so mapatnag a mangipapanengneng a bibidbiren to iyan panangiyalis na merito odino mananondon-kasalanan a pakayari. Say kasimbangan na saya et say inganggan a paraan na panaglinis ed sakey ya Israelita ya atambal manlapud sakit a ketong, odino say panlinis ed abung na atambal na satan a salot. Nipaakar ed saya, say sakey a mabilay a manok so itatsaw ed dala na sakey a pinatey a manok. Kayari et paulyanan ya ontekkiab so mabilay a manok, a sengegay kaekal na kasalanan.
Say duaran kanding so nepeg ya anggapoy pakabalawan, mabunigas, tan manpareho no nayari. Sakbay na panpapalaran nipaakar ed sikara, say duaran kanding so walaan na pankanawnawan napili bilang say kanding para’d si Jehova. Kayari pangibagat ed kanding para ed si Jehova, itapew na atagey a saserdote iray lima to ed ulo na mabilay a kanding tan ipatua iray kasalanan na totoo ed tapew na saman. Insan paulyanan ya onalis-alis iyan kanding, ya awiten ed kalawakan na “too a sipaparaan.” (Levitco 16:20-22) Diad ontan et makabaliksan ya aalaen na kanding para’d si Azazel iray kasalanan na totoo ed apalabas a taon, naandipat a kaiba na saraya ed kalawakan.
Say duaran kanding so tutukoyen bilang sakey a bagat nipaakar ed kasalanan. (Levitico 16:5) Duara so inusar a singano pangidanet no anto so nagagawa ed panangitarok pian sakbongan iray kasalanan na totoo. Ibagat so inmunan kanding. Say komadua, a walaan na saray kasalanan na baley so pinaulyanan ed tapew na saman tan pataynanen ed kalawakan, so mangidadanet ed kaperdona ya iiter nen Jehova ed saray nagbabawi. Onia so ipapaseguro na Salmo 103:12: “Unong na kaarawi’ letakan a manlapu ed seslekan, ontan so kaarawi angibantakan to ed saray inpakasumsumpa tayo ya inekal to ed sikatayo.”
Singa ed insalaysay nen apostol Pablo, lapud panangiyapay nen Jesus na ayadyarin bilay to bilang dondon nipaakar ed saray kasalanan na katooan, asumpal to so mas ni nen say agawaan na “say dala na saray vaca tan saray kanding.” (Hebreos 10:4, 11, 12) Diad ontan et sikato so kinmana bilang “inekal to ray beblay tayo” a sikatoy “asugatsugat nisengeg ed saray inpakasumlang tayo.” (Isaias 53:4, 5; Mateo 8:17; 1 Pedro 2:24) Saray kasalanan na amin a mangaagamil na pananisia ed bili na bagat to so “inako to.” Imparungtal to so probisyon na Dios a sigpot a mangekal na kasalanan. Diad onia et say kanding “para’d si Azazel” so mangireretrato ed bagat nen Jesu-Kristo.