Sinalambit so Madibinon Ngaran Diad Israel
DIAD loob na saray siglo et mapeget a sinebelan na tradisyonal a Judaismo iray membro to a mangibalikas ed madibinon ngaran, a Jehova. Unong ed say Mishnah, siopaman a manalambit ed ngaran na Dios et “andian na betang ed mundo ya onsabi.”—Sanhedrin 10:1.a
Nen Enero 30, 1995, ginagala na datin manunan rabbi na Sephardic na Israel a sinalambit so madibinon ngaran. Ginawa to iya legan ton ibabalikas so tikkun, sakey a dasal na Cabala nipaakar ed panangorehi. Dadasalen iya pian agla pigan ipawil na Dios so pantutunosan ed uniberso, ya, unong ed saray managdayew, et ginulo na saray mauges a puersa. Onia so inkuan na peryodikon Yedioth Aharonoth, na Pebrero 6, 1995: “Sakey iyan seremonya na ontanlan agnapanisiaan a pakayari a saray inkibalikas to et pinmatnag labat ed nikabiig a pulyeton agnasaliw ed publiko.” Say impangusar ed ngaran na Dios ed sayan konteksto et impasen a mamapuersa ed kerew.
Makatantanda ya ingganggan na Biblia iray lingkor na Dios a mangusar ed madibinon ngaran, a Jehova. (Exodo 3:15; Uliran 18:10; Isaias 12:4; Sofonias 3:9) Diad orihinal a Hebreon teksto na Biblia, pinmatnag itan a ngaran ed ngalngalin 7,000 danay. Balet, mamapasakbay so Biblia sumpad lingon panangusar ed ngaran na Dios. Oniay inkuan na komatlo ed Samploran Ganggan: “Agmo agamilen so ngaran nen Jehova a Dios mo ed andi kakanaan; ta si Jehova agto ipasen ya andi-kasalanan so mangagamil na ngaran to ed andi kakanaan.” (Exodo 20:7) Panon a nayarin naagamil so ngaran na Dios ed andi-kakanaan a paraan? Inkuan na sakey a komentaryo na The Jewish Publication Society a say Hebreon termino a nipatalos ya “andi kakanaan” et laktipen to met so “pangibalikas na agnakakaukolan a panagbendision” ya aliwa labat lan say “andi-kakanaan a panangusar.”
Sirin, panon tayon moriaen so tikkun a dasal na Cabala nipaakar ed panangorehi? Antoy lapuan na satan? Diad koma-12 tan koma-13 siglo K.P., sakey a misteryon nengneng na Judaismo, a tinawag a Cabala, so binmantog. Diad koma-16 siglo, insalet nen Isaac Luria, sakey a rabbi, so “tikkunim” ed seremonya na Cabala. Inusar so ngaran na Dios bilang misteryon galing a walaan na nikabiig iran pakayari, tan nagmaliw itan a kabiangay ritual na Cabala. Moriaen mo kasin duga iyan panangusar ed ngaran na Dios?—Deuteronomio 18:10-12.
Antokamay pangebat mo ed satan a tepet, onabobon kan say mapublikon panangibalikas ed ngaran na Dios ed modernon-agew ya Israel et nikaduman tuloy ya agawa. Ingen, impasakbay a mismo na Dios: “Dia ed satan ya agew inkuan yo, Misalamat kayo ed Jehova, tawagan yo so ngaran to, ipaliwawa yo so saray gawa to ed nanleleetan na balbaley, uliten yo a say ngaran to nitandoro. Kantaan yo si Jehova; ta nanggawa na ankabli ran bengabengatla: saya komon so nakabatan na amin a dalin.”—Isaias 12:4, 5.
Makapaliket, diad Israel, a singa ed masulok a 230 daldalin ed sankamundoan, saray Tastasi nen Jehova so manggugunaet ya ontulong ed kapara ran totoo ed pakagamor na suston pikakabat nipaakar ed si Jehova. Mailalo iran dakel ni makatebek ed kabaliksan na saray teksto a singa say Salmo 91:14: “Nisengeg ed impasen to so aro to ed siak [Jehova], kanian sikato so iliktar ko: sikato so ipasen ko ed tagey, nisengeg ed kinabat to so ngaran ko.”
[Paimano ed leksab]
a Say Mishnah et tugyop na saray komentaryon iyaarum ed Makasulatan a ganggan, base ed saray salaysay na saray rabbi a tinawag a Tannaim (saray managbangat). Nisulat itan sanen mansamposampot lay komadua tan kagapogapoy komatlon siglo K.P.
[Litrato ed pahina 28]
Dia ed Negeb, say ngaran nen Jehova tan say Salita to so ipapakabat na totoo to
[Litrato ed pahina 29]
Ipapanengneng na paskil so madibinon ngaran