Nayari Kasin Gawaen a Makristiano so Sakey a Paganon Selebrasyon?
LEGAN na panaoy betel nen 2004, nandebatian a maong so nipaakar ed panagselebray Krismas diad Italya. Arum ed saray manangipakurang na eskuelaan tan managbangat so anuporta ed ideyan daiset labat iray tumboken odino aglan balot tumboken iray relihyoson tradisyon na Krismas. Ontan so inrekomenda ra lapud ondarakel iray maneeskuelan ugugaw ya aliwan Katoliko odino Protestanti. Diad biek a dapag, impilit na arum ed sikara tan saray arum nin walad duman propesyon a kaukolan a respetoen tan tumboken iray amin a tradisyon.
Balet, nilikud ed sayan isyu, anto ta iray lapuan na maslak ed saray tradisyon na Krismas? Sanen mamapantok lay pandedebati ra, wala so makapainteres ya inkomento na say peryodiko ed Vatican a L’Osservatore Romano.
Nipaakar ed petsa a panagselebra ed Krismas, onia so inkuan na satan a peryodiko: “Say tuan petsa na inkianak nen Jesus et ag-amta lapud ag-itan impalinew na say awaran na Roma, say rekord na empiryo nipaakar ed saray nianak ed saman a panaon, tan say impansukimat diad tinmumbok iran siglo. . . . Say kabkabat lan petsa a Disyembre 25 et pinili na Simbaan na Roma nen komapat a siglo. Sayan petsa et intalaga na paganon Roma a pandayew ed dios a Banwa . . . Anggaman inawat la ed Roma so Kristianon relihyon lapud Ganggan nen Konstantino, kasmak nin siansia so is-istorya nipaakar ed . . . dios a Banwa, nagkalalo la ed saray sundalo. Sarayan selebrasyon a nagagawa no Disyembre 25 et nanlapud popular a tradisyon. Saya so angimpluensya ed Simbaan na Roma ya ipurek a Makristiano iyan petsa, kanian sinalatan da so dios a Banwa na say tuan Banwa na Inkahustisya, si Jesu-Kristo, tan pinili ra itan ya agew parad panselebra na inkianak to.”
Konsideraen pa met so nipaakar ed Christmas tree, a natan et kabiangay tradisyon na Katoliko.
Impabitar na say artikulo diad Katolikon peryodiko a nensaman a panaon et dakel a kiew ya evergreen, a singa “say laurel tan saray sanga na pino, so ipapasen a makasumbra odino makatambal na sakit.” Intuloy ni na artikulo: “Diad bisperas na Krismas, Disyembre 24, si Adan tan Eva so nodnonoten panamegley na say kabkabat ya istorya nipaakar ed Kiew na mangaraldalin a Paraiso . . . Say kiew et nepeg komon a mansanas, balet agmatukoy itan ed panaon na ambetel, kanian say kiew a pino so iiyan ed entablado tan sasabitan da na mansanas iray sanga na satan. Pian nisimbolo so arapen a Pakarondon, walaray ipaparaan a nidumaruman uhas a tinapay a gawa’d tinemek iran biskwit bilang emblema na Komunyon parad kiwawala nen Jesus, ontan met iray malalamis a kakanen tan regalo parad ugugaw.” Anto balet so agawa kayari na satan a panaon?
Oniay impaimano na L’Osservatore Romano sanen sinalambit na satan a say tradisyon a panangusar na Christmas tree et ginmapo ed Alemanya nen koma-16 a siglo: “Say Italya so sakey ed saray sankaunoran a bansa ya angawat ed Christmas tree, nayarin lapu ed dengel-dengel a say panangusar na Christmas tree et kaugalian na saray Protestanti tan nepeg sirin a sandian na atotong [say Belen].” Si Pope Paul VI so “angigapo ed tradisyon a panangipaalagey na abalbaleg a Christmas tree” ya asingger ed kawalaan na Belen diad St. Peter’s Square, Roma.
Kasin makatunongan parad sika no say sakey a lider na relihyon et gawaen ton singano Makristiano iray selebrasyon tan simbolo a nanlapu ed karaanan a paganismo? Pian amta na saray tuan Kristiano so nepeg dan gawaen, oniay insimbawa ed sikara na Kasulatan: “Anto so piulopan na katunongan ed kaugsan? Odino anto so piulopan na silew ed bilunget?”—2 Corinto 6:14-17.
[Saray litrato ed pahina 8, 9]
Say Christmas tree (diad biek a pahina) tan say Belen ed Vatican
[Credit Line]
© 2003 BiblePlaces.com
[Litrato ed pahina 9]
Say dios a banwa
[Credit Line]
Museum Wiesbaden