Kapitulo Singko
Kawayangan a Panggagayagaan na Saray Managdayew ed si Jehova
1, 2. (a) Anton nengneng na kawayangan so inter na Dios ed inmunan paris a too? (b) Bitlaen so arum iran ley ya anguley ed kimey nen Adan tan Eva.
SANEN pinalsa nen Jehova so inmunan laki tan bii, nanggayagaan da so nikadkaduman kawayangan nen say wala ed totoo natan. Paraiso so ayaman da, say masansanting a Hardin na Eden. Anggapoy beblay a nanderal na liket da ed bilay, unong ta walaan ira na ayadyarin kanonotan tan laman. Sikara so ag-ompatey ya aliwan singa balang sakey natan nanlapula’d saman. Ontan met, sikara so aliwan robot, noagta sikara so walaan na makapakelaw a langkap na bulos-linawa, say pakayarin manggawa ed dili ran desisyon. Anggaman ontan, pian panggayagaan dan mantultuloy so ontan lan makapakelaw a kawayangan, kaukolan dan respetoen iray ganggan na Dios.
2 Alimbawa, konsideraen iray pisikal a ley ya impasen na Dios. Siempre, sarayan ley so nayarin agnidalatdat ed dakel iran salita, balet si Adan tan Eva so agawa ed paraan a natural lambengat ya unoren da iratan. Say eras da so mangipalikna ed pankaukolan dan mangan; say kapgaan da, a nakaukolan da so oninum; say iselek na agew, a nakaukolan da so naugip. Inikdan met ira nen Jehova na kimey a gawaen. Diad tua, satan a kimey so singa sakey a ganggan lapud uleyan toy kurang na kiwas da. Sikara so mamawala na ananak, agamilen day pakauley ed dakel a klase na mabilay diad dalin, tan paawangen da so Paraiso ya anggad nasaknapan to so interon globo. (Genesis 1:28; 2:15) Agaylan maabig, makagunggonan ley iman! Inikdan to ra na makapnek a tuloy a kimey, a manggawa ed sikaran makayarin mangusar a sigpot ed saray abilidad da diad sankaabigan a paraan. Ontan met, walaan ira na malaem a kawayangan diad saray panagdesisyon ed no panon so pangisumpal da ed kimey da. Anto ni so nayarin anapen na siopaman?
3. Panon a naaralan nen Adan tan Eva so pangusar a sikakabat ed kawayangan dan mandesisyon?
3 Siempre, sanen niiter ed si Adan tan Eva so pribilehyon mandesisyon, agkabaliksan na saya ya anggan anton desisyon a nayarin gawaen da so mansumpal a maabig. Say kawayangan dan mandesisyon so nepeg ya agamilen ed loob na saray ganggan tan prinsipyo na Dios. Panon dan naaralan irayan ganggan tan prinsipyo na Dios? Diad italineng da ed Nanggawa ed sikara tan diad panaral ed saray kimey to. Inikdan na Dios si Adan tan Eva na nakaukolan dan katudioan pian niyaplika ra so nanaaralan da. Lapud apalsa ran ayadyari, say natural a kiling da et say pangipatnag ed saray kalidad na Dios sano manggawa ray desisyon. Peteg, nepeg a maalwar iran manggawa ed satan no tuan pinabli ra so ginawa na Dios ed sikara tan sikatoy labay dan paliketen.—Genesis 1:26, 27; Juan 8:29.
4. (a) Kasin say ganggan a niiter ed si Adan tan Eva ya agmangan ed bunga na sakey a kiew so angisiblet ed sikara na kawayangan? (b) Akin a saya so matukoy a kakaukolanen?
4 Sirin, makatunongan a pinili na Dios a suboken so debosyon da ed sikato bilang say Manangiter-Bilay da tan say inkamabulos dan mansiansia ed pasen ya inggeter na Dios ed sikara. Oniay ingganggan nen Jehova ed si Adan: “Nayarian mo so mangan na labay mo ed amin a kiew na tanamanan: ingen ta say kiew na pakaamtaan mo na maong tan mauges, agmo nepeg a panganan: ta dia ed agew a pangan mo ed satan ompatey ka.” (Genesis 2:16, 17) Kayari inkapalsa nen Eva, sikato met so apakabatan ed sayan ganggan. (Genesis 3:2, 3) Kasin sayan panameget so angisiblet ed sikara na kawayangan? Peteg ya andi. Walaan ira na dakerakel a klase na taganon makapaliket a kanen ya anggan ag-ira mangan ed bunga na saman a kiew. (Genesis 2:8, 9) Matukoy lambengat a bidbiren dan say dalin so kayarian na Dios, lapud sikato so amalsa ed satan. Sirin sikato so walaan na kanepegan a manggawa na saray ganggan ya ontukoy ed gagala to tan mangunggona ed katooan.—Salmo 24:1, 10.
5. (a) Panon so impakabalang nen Adan tan Eva ed maglorian kawayangan da? (b) Anto so sinmalat ed kawayangan a nanggayagaan nen Adan tan Eva, tan panon itayon naapektaan?
5 Balet anto so agawa? Pinakiwas na sinisiblet ya ambisyon, mauges so impangusar na sakey ya anghel ed bulos-linawa to tan nagmaliw a Satanas, a kabaliksan to so “Sumusumpa.” Pinalikdo to si Eva diad impangipaseguro to ed sikato na bengatlan sumlang ed linawa na Dios. (Genesis 3:4, 5) Akinonong si Adan ed si Eva diad impanumlang ed ganggan na Dios. Diad impangala ed agda kayarian, abalang da so maglorian kawayangan da. Say kasalanan so nagmaliw a katawan da, tan singa impasakbay na Dios, tinmumbok ed saginonor so patey. Kasalanan so impatawir da ed saray ilalak da—a napatnagan ed nisipor a tendensyan manggaway mauges. Intarok met na kasalanan iray ikakapuy a mansumpal ed sakit, itatakken, tan ipapatey. Say kiling ed panaggaway-mauges, a papalooren na impluensya nen Satanas, so amawala na sakey a sosyedad na too a maawaran ed gulaan, krimen, panagpairap, tan bakabakal ya anigway na minilmilyon a bilay na totoo. Agaylan miduma ed kawayangan ya inter na Dios ed katooan diad gapo!—Deuteronomio 32:4, 5; Job 14:1, 2; Roma 5:12; Apocalipsis 12:9.
No Iner so Pakaromogan ed Kawayangan
6. (a) Iner so pakaromogan ed peteg a kawayangan? (b) Anton nengneng na kawayangan so sasalitaen nen Jesus?
6 Nisesengeg ed saray mauges a kipapasen ed amin a pasen natan, agpankelawan a kail-iliw na totoo so malalaknab a kawayangan. Balet iner so pakaromogan ed peteg a kawayangan? Inkuan nen Jesus: “No mansiansia kayo ed salitak, sirin petepeteg a sikayo so babangatan ko; et nakabatan yo so katuaan, et say katuaan sikayo so gawaen to a bulos.” (Juan 8:31, 32) Sayan kawayangan so aliwan samay nengneng ya iilaloan na totoo sano ipulisay da so sakey a manuley odino sakey a porma na gobierno pian isublay so sananey. Imbes, sayan kawayangan so manukor ed kaaralman na saray problema na totoo. Say sisingbaten nen Jesus et say kawayangan manlapud panangaripen na kasalanan. (Juan 8:24, 34-36) Kanian, no magmaliw a tuan babangatan nen Jesu-Kristo so sakey a too, naeksperiensya to so nikaduman pananguman ed bilay to, sakey a kabubulos!
7. (a) Diad anton pantalos a sikatayo so nibulos ed kasalanan natan? (b) Pian nawalaan na ontan a kawayangan, antoy nepeg tayon gawaen?
7 Agkabaliksan na saya a diad kaplesan et agla nalilikna na saray tuan Kristiano iray epekto na nisipor a tendensya na makasalanan a kondukta. Lapud atawir da so kasalanan, siansian mipupuligesgesan ira lapud satan. (Roma 7:21-25) Anggaman ontan, no peteg a manbibilay so sakey a too a mitukoyan ed saray bangat nen Jesus, sikato so aliwa lan aripen na kasalanan. Aliwa lan singa diktador so kasalanan ed sikato a mangigaganggan a sikatoy nepeg ya ontulok lan ontulok. Sikatoy agla nigalet ed dalan na panagbilay ya andian na gagala tan mamawala ed sikato na mauges a konsiensia. Panggayagaan to la so malinis a konsiensia ed arap na Dios lapud saray apalabas a kasalanan so aperdona la diad letnegan na pananisia to ed bagat nen Kristo. Saray makasalanan a kiling so nayarin onlesa, a manalin mangontrol, balet no agto labay so onkiwas unong ed saratan lapud nanonotan toray malinis a bangat nen Kristo, ipapanengneng to ya agto la katawan so kasalanan.—Roma 6:12-17.
8. (a) Antoran kawayangan so iter ed sikatayo na tuan Inkakristiano? (b) Anto so nepeg ya awawey tayo ed saray sekular a manuley?
8 Konsideraen iray kawayangan a panggagayagaan tayo bilang Kristianos. Sikatayo la so nibulos manlapud saray epekto na tilan bangabangat, manlapud panangaripen na panag-anito tan kasalanan. Saray makapalikliket a katuaan nipaakar ed kipapasen na inaatey tan say kioli so angibulos ed sikatayo manlapud kaatiwan na itakot ed patey. Say pikakabat ya agla manbayag et sandian la na matunong a Panarian na Dios iray ag-ayadyarin gobierno na too so angibulos ed sikatayo manlapud inkaandian na ilalo. (Daniel 2:44; Mateo 6:10) Anggaman ontan, say ontan a kawayangan so agmamatunong ed agpanrespeto ed saray autoridad na gobierno tan saray ganggan da.—Tito 3:1, 2; 1 Pedro 2:16, 17.
9. (a) Panon so simamaaron panutulong nen Jehova ed sikatayo pian panggayagaan so sankabalegan a sukat na kawayangan a posible ed saray totoo natan? (b) Panon so pakapanggawa tayo na makabat iran desisyon?
9 Sikatayo so agpampaparlesen nen Jehova a mangamta ed no anto so sankaabigan a dalan na pambilay. Kabat to no panon so inkagawa tayo, no anto so mangitarok ed sikatayo na peteg ya inkapnek, tan no anto so maandon pankaabiganan tayo. Sikato so sikakabat ed saray nonot tan kondukta a maneral ed relasyon na sakey a too ed Sikato tan ed kaparan totoo, a nayarin ipuera to ni itan a too ed balon mundo. Simamaaro, sarayan amin a bengatla so impaamta nen Jehova ed sikatayo diad panamegley na Biblia tan say nanengneng ya organisasyon to. (Marcos 13:10; Galacia 5:19-23; 1 Timoteo 1:12, 13) Insan responsabilidad tayon usaren so inter na Dios ed sikatayo a bulos-linawa pian mandesidi ed no panon so ikiwas tayo. Aliwan singa si Adan, no ipapuso tayo so ibabaga na Biblia ed sikatayo, makapanggawa itayo na makabat iran desisyon. Ipanengneng tayo a say manunan kapagaan tayo ed bilay et say maabig a relasyon ed si Jehova.
Pankaliktan ed Sananey a Nengneng na Kawayangan
10. Anton nengneng na kawayangan so dinampot na arum a Tastasi nen Jehova?
10 No maminsan arum iran walad kalangweran a Tastasi nen Jehova—ontan met ed arum iran wala la’d edad—so nayarin manliknan kaliktan da so sananey a nengneng na kawayangan. Nayarin ompatnag a makapasagyat tan makaingganyo so mundo, tan no lalon iisipen da itan, lalon ombiskeg so pilalek dan manggawa ed saray aliwan-makristianon bengatla a popular ed mundo. Nayarin aggetma na saratan so pandruga, iyinum na alabas, odino manggawa na pilalawanan. Balet gapoan da lay milimog ed saray aliwan tuan Kristiano, a kaliktan dan sikara so awaten na saraya. Nayarin gapoan da ni ingen ya aligen so panagsalita tan kondukta ra.—3 Juan 11.
11. Manlapud iner so panlapuan no maminsan na kaayat ed panggawa na makapuy?
11 No maminsan say ayat a mangagamil na aliwan-makristianon kondukta so manlapud sakey a mangibabagan manlilingkor ed si Jehova. Ontan so agawa ed arum ed saray inmunan Kristiano, tan ontan met so nayarin nagawa ed panaon tayo. Mabetbet a kaliktan na ontan iran totoo so manggawa na saray bengatlan liknaen dan mangitarok na liket ed sikara, balet saratan a bengatla so sumpad ganggan na Dios. Ilagyat daray arum a “manliket” met. Sikara so ‘mangisipan na kawayangan, bangta sikaran mismo so ariripen na kabubulok.’—2 Pedro 2:19, NW.
12. Antoray makapaermen a resulta na konduktan sumlang ed saray ganggan tan prinsipyo na Dios ?
12 Say bunga na ontan a nikuan a kawayangan so lanang a mauges, lapud kabaliksan na satan so katutunganga ed saray ganggan na Dios. Alimbawa, say sebel a panagsekso so nayarin mansumpal ed kagonigon na emosyon, sakit, patey, agkaliktan a panlukon, tan nayarin kabuyak na panamaley. (1 Corinto 6:18; 1 Tesalonica 4:3-8) Say panagdruga so nayarin mamawala na inka-maingongot, awel a panagsalita, buragas a pakanengneng, kaiwet, irap ed panaglinawa, halusinasyon, tan patey. Nayarin mansumpal itan ed kaadik, a nayarin mangitonton ed krimen ta pian nasuportaan so bisyo. Mipadpara iray pansumpalan ed alabas a panag-inum na alak. (Uliran 23:29-35) Saramay nalalanor ed ontan a kondukta so nayarin manisip a sikara so bulos, balet atrasado da lan namoria a sikara so aripen na kasalanan. Tan agaylan maruksan katawan so kasalanan! Say pankatunongan ed pamaakaran natan so ontulong diad kasalimbengan tayo sumpad ontan a sagmaken.—Galacia 6:7, 8.
Gagapoan na Saray Problema
13. (a) Panon so mabetbet a kasagyat na saray pilalek a mangitonton ed problema? (b) Pian natalosan no antoray “mauges a pililimog,” siopan panmoria so kaukolan tayo? (c) Legan ya ebatan mo iray nilistan tepet ed parapo 13, idanet so panmoria nen Jehova.
13 Isipen no iner so mabetbet a gagapoan na saray problema. Ipapaliwawa na Biblia: “No ag-ingen sinansakey a too natukso, no natangguyor tan naayat na kaibgan na laman to a dili. Et no say kaibgan na laman so nanlukon la yanak to so kasalanan, et no asabi to lay inkagnap to, say kasalanan yanak to so patey.” (Santiago 1:14, 15) Panon a nasagyat so pilalek? Diad panamegley na saman so onloob ed nonot. Saya so mabetbet a resulta na pililimog ed totoon agmangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia. Siempre, kabat tayon amin a nepeg tayon paliisan so “saray mauges a pililimog.” (1 Corinto 15:33, NW) Balet dinan iran pililimog so mauges? Panon so panmoria nen Jehova ed pamaakaran? Say pankatunongan ed onggendan iran tepet tan say inengneng ed saray tekston nisita so ontulong ed sikatayon makarateng ed manepeg a konklusyon.
Kasin say katuaan a saray totoon ompatnag a kagalgalang et kabaliksan ton maabig iran kalimog? (Genesis 34:1, 2, 18, 19)
Kasin say panagtongtong da, a nayarin pati saray lurey da, so mangipatnag no nepeg kasin maapit tayon milimog ed sikara? (Efeso 5:3, 4)
Antoy liknaan nen Jehova no pilien tayo so maapit a pilimog ed totoon agmangaaro ed sikato? (2 Awaran 19:1, 2)
Anggaman nayarin katrabahoan odino kaeskuelaan tayo so totoon agtayo kapananisiaan, akin a nakaukolan itayon manalwar? (1 Pedro 4:3, 4)
Say panagbantay na telebisyon tan saray sine, panangusar ed Internet, tan panagbasa ed saray libro, magasin, tan peryodiko so paraan na pililimog ed arum. Sumpad anton nengneng na materyal a nanlapuan na saratan so panalwaran tayo? (Uliran 3:31; Isaias 8:19; Efeso 4:17-19)
Anto so ipapatnag na inkatoo tayo ed si Jehova nipaakar ed pipilien tayo iran kalimog? (Salmo 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Anton engranden kawayangan so manatalaran ed saramay matoor a mangiyaaplika ed simbawa na Salita na Dios natan?
14 Asingsingger itayo lan tuloy ed balon mundo na Dios. Diad panamegley na mangatatawen a gobiernon Panarian na Dios, nibulos so katooan manlapud impluensya nen Satanas tan say interon marelmeng a sistema na bengabengatla. Kalkalna, amin ya epekto na kasalanan so naekal manlapud matulok a katooan, a mansumpal ed inkayadyari na nonot tan laman, ta pian napanggayagaan tayo so andi-anggaan a bilay ed Paraiso. Say kawayangan a sigpot a mitunosan ed “espiritu nen Jehova” so diad kaunoran et panggayagaan na amin a pinalsa. (2 Corinto 3:17, NW) Kasin katudioan so pangirisga diad kabalang na amin na satan lapud panangipulisay ed simbawa na Salita na Dios natan? Diad makabat a pangagamil ed Kristianon kawayangan natan, komon ta mabitar tayon ipatnag ya amin a say tuan kaliktan tayo et ‘say maglorian kawayangan na saray ananak na Dios.’—Roma 8:21.
Repason Pantongtongan
• Anton nengneng na kawayangan so nanggayagaan na inmunan paris a too? Panon itan a nikompara ed sasagmaken natan na katooan?
• Anton kawayangan so peteg a wala ed saray tuan Kristiano? Panon so piduma na saya ed samay ipapasen na mundo a kawayangan?
• Akin ya importantin tuloy so ipaliis ed mauges iran pililimog? Aliwan singa si Adan, siopa ran desisyon so awaten tayo nipaakar ed no anto so mauges?
[Saray litrato ed pahina 46]
Mamapasakbay so Salita na Dios unong ed New World Translation: “Agpapapalikdo. Saray mauges a pililimog deralen da so maabig iran ugali”