Kasin Nitunos so Kapalaran ed Aro na Dios?

“UUKERAN mi kapalaran bilang maandon plano na Dios, a denetermina to no antoy labay ton gawaen ed balang too. Lapud agtora pinalsan walaay pareparehon kipapasen, noagta inmuna lan nitalaga so arum ed andi-anggaan a bilay tan say arum ed maandon panangondena.”

Ontan so impanguker na Protestantin Repormador a si John Calvin ed ideya to nipaakar ed kapalaran diad libron Institutes of the Christian Religion. Sayan ideya so nibabase’d ideya ya amta na Dios so amin a bengatla tan saray kiwas na pinalsa to et agmakapangitarok na panduaruwa nipaakar ed saray gagala to odino mamilit ed sikaton manggawa na pananguman.

Balet kasin saya so talagan ipapanengneng na Biblia nipaakar ed Dios? Nagkalalon importanti, kasin say ontan a salaysay so mitunosan ed kualidades na Dios, nagkalautla ed manunan kualidad ton aro?

Sakey a Dios a Makayarin Mangipasakbay ed Arapen

Sarag na Dios ya ipasakbay so arapen. Dedeskribien to so inkasikato bilang “say Sakey a mangipapaliwawa’d panganggaan a manlapu ed gapo, tan nanlapu nen inmuna a panaon iray bengatla ya ag ni agawa; say Sakey a mangibabaga, ‘Say simbawak mansiansia naani, tan gawaen ko so amin a labay ko.’” (Isaias 46:10, NW) Diad interon awaran na too, impaisulat na Dios iray propesiya to pian ipanengneng a nayarian ton agamiley pikakabat to’d nagawa ed arapen tan ipasakbay iray ebento sakbay na pakagawa ra.

Kanian, diad panaon nen Belsasar, ari na Babilonia, sanen nankugip si propetan Daniel nipaakar ed duaran atap ya ayep a say sakey et sinublayan to imay sakey, onia so inter nen Jehova ya interpretasyon to: “Saman so carnero a kalakian ya anengneng mo ya walaan nen saman na duara a saklor, sikara so saray arari na Media tan Persia. Et say kabagobago a kanding a kalakian sikato so ari na Grecia.” (Daniel 8:20, 21) Mapatnag, inusar na Dios so pikakabat to’d nagawa ed arapen pian iparungtal so pantutumbokan na saray pakayari mundo. Say manunaan ed saman et say Imperyo na Babilonia, a tumbokan na Medo-Persia tan insan say Gresya.

Nayarin saray propesiya so nisisiglaot met ed sakey a too. Singa bilang, inyabawag na propetan Miqueas a say Mesias so niyanak ed Betlehem. (Miqueas 5:2) Lamet, diad sayan kipapasen et inagamil na Dios so pikakabat to’d nagawa ed arapen. Anggaman ontan, sayan ebento so niyabawag tekep na partikular a gagala​—say pakabidbiran ed Mesias. Sayan alimbawa so agmangikakatunongan ed inkalapagan ya aplikaan na doktrinay kapalaran parad balang too.

Diad kasuniyan, ipaparungtal na Kasulatan a walaray situasyon a nilabay na Dios ya agla amtaen so arapen a pansumpalan. Sakbay a tuloy na kadederal na Sodoma tan Gomora, inyabawag to: “Onla ak natan, ta nengnengen ko no ginawa ra ya amin so singa say akis to a sinmabi ed siak; et no andi, naamtaan ko.” (Genesis 18:21) Malinew ya ipapanengneng na sayan teksto ya agla inamta na Dios so laknab na kaugsan na saraman a syudad sakbay ton sinuysoy iray pamaakaran.

Tua, nayarin naimano la na Dios so pigaran ebento, balet diad dakel a kaso et lablabayen ton ag-usarey pikakabat to’d nagawa ed arapen. Lapud say Dios so makapanyarin-amin, sikato so bulos a mangusar ed saray abilidad to unong ed pankaliktan to, aliwan unong ed say pankaliktan na ag-ayadyarin totoo.

Dios a Makapangipetek ed Saray Bengatla

Singa ginawa nen Calvin, kuan na arum ya akauna lan inggetar na Dios so pankasalanan na too sakbay na impamalsa to tan inggetar to la ‘iray pinili’ sakbay na satan ya impankasalanan. Balet no saya so tua, agta pansimpisimpitan ed dapag na Dios so pangiyopresi na ilalon andi-anggaan a bilay ed si Adan tan Eva, anta sigpot ton kabat ya agda itan pangayagaan? Niarum ni, inerman et ag-ibuburi na Kasulatan a say inmunan sanasawa so inikdan na panpilian: balanglan ontulok ed saray ganggan na Dios tan manbilay ed ando lan ando odino say pangipulisay ed saraya tan ompatey.​—Genesis, kapitulo 2.

Balet talaga ta a sinaew na impankasalanan nen Adan tan si Eva so gagala na Dios? Andi, lapud tampol kayari impankasalanan da, inyabawag na Dios a sikatoy mamatalindeg na sakey a “bini” a maneral ed si Satanas tan saray ahenti to tan ipetek to lamet iray bengatla ed dalin. No panon ya agnaamper na pigaran bigis so sakey a hardinero ed pamawala na daakan a bunga, ontan met a say itutunganga nen Adan tan si Eva et agmangamper ed Dios a pagmaliwen so dalin a paraiso.​—Genesis, kapitulo 3.

Diad saginonor et imparungtal na Dios a wala so sakey a gobiernon Panarian ya imatalek ed sakey a kailalakan nen Arin David tan diad ontan et arum so nakaiba to ed sayan Panarian. Sarayan arum so tatawagen a “saray sasanto na Sankatageyan.”​—Daniel 7:18; 2 Samuel 7:12; 1 Awaran 17:11.a

Say Panangipasakbay et Aliwan Panangigetar na Pansumpalan

Say katuaan ya agpinili na Dios ya amtaen no dinan a kurang so alaen na katooan so agmangamper ed sikaton mangipasakbay ed pansumpalan na maong odino mauges ya ikikiwas na too. Ag-eebatan na sakey a mekanikon mamapasakbay ed sakey a drayber nipaakar ed makapuy a kondisyon na luluganan to no agawa so sakey ya aksidenti odino sikatoy naakusaan ed panangigetar ed satan. Ontan met, agnayarin akusaay Dios na panangigetar ed maermen a pansumpalan na kiwakiwas na sakey.

Tua met itan ed saray kailalakan na inmunan sanasawa. Sakbay a pinatey nen Cain so agi to, angipasen si Jehova na panpilian ed arap nen Cain. Kasin talonaan toy kasalanan, odino kasin sikatoy talonaan na kasalanan? Anggapon balot ed salaysay so mangipapanengneng ya inggetar la nen Jehova a manggawa si Cain na makapuy a desisyon tan pateyen so agi to.​—Genesis 4:3-7.

Diad saginonor, impasakbay na Mosaikon Ganggan ed saray Israelita no antoy nagawa no benegan day Jehova, alimbawa, diad piasawa ed bibiin manlapud paganon nasyones. Agawa so impasakbay. Saya so nanengneng ed alimbawa nen Arin Solomon, a diad saginonor a taon to et naimpluensyaan na sankailin kaasawaan to a mangagamil na panagtalintao. (1 Arari 11:7, 8) On, pinasakbayan na Dios so totoo to, balet agto inggetar no antoy sinansakey a kiwakiwas da.

Saray Kristianon tinuro, odino saray pinili, so napapaseseg a mananos no agda kaliktan a nabalang so insipan a tumang a manguley a kaibay Kristo ed tawen. (2 Pedro 1:10; Apocalipsis 2:5, 10, 16; 3:11) Singa intepet na pigaran teologo ed apalabas, Akin ya initer iratan a panonot no agla manguman so inkatawag na saray pinili?

Say Kapalaran tan say Aro na Dios

Naikdan so too na kawayangan, lapud inkapalsa unong “ed indengan na Dios.” (Genesis 1:27) Kaukolan a tuloy so kawayangan pian galangen tan panlingkoran na totoo so Dios lapud aro, aliwan singa saray robot a kada kiwas et intalaga la. Say aron ipapatnag na saray matudio, bulos iran pinalsa so mamakayari’d Dios a sangsangen iray agmakatunongan ya akusasyon. Inkuanto: “Ana’ko, onkabat ka, tan paliketen mo so pusok, pian naebatan ko so mamalaw ed siak.”​—Uliran 27:11.

No say pansumpalan na ariripen na Dios et inggetar la​—odino akaprograma la, a singa panangibaga—​agkasi panduaruwaan so inkapuro na aro ra’d Manamalsa ra? Tan, agta magmaliw a sumlang ed agpanangidumaduma na Dios a sikatoy akauna lan nampili na totoon nitalaga ed mangatatawen a gloria tan liket ya ag-ikukunsidera so merito na balang sakey? Nilikud ed saya, no mangawat so arum na ontan a walay lalabien a panagtrato, maseguron agmamawala na masimoon a pakaliknay otang a linawa ed dapag na saray “tinuro,” odino “saray pinili.”​—Genesis 1:27; Job 1:8; Gawa 10:34, 35.

Kaunoran, imbaga nen Kristo ed saray babangatan to ya ipulong so maong a balita ed amin a katooan. No pinili la na Dios iray niliktar, agkasi mamaletey iya na seseg ed panag-ebanghelyon ipapanengneng na saray Kristiano? Agta gawaen na saya a talagan andian na kabaliksan so panagpulong a kimey?

Say agmanangidumaduman aro manlapud Dios so sankabiskegan a puersa a mamakiwas ed totoo pian sikatoy aroen da met. Say sankabalgan a balikas na aroy Dios et say pangibagat ed Anak to ed biang na ag-ayadyari, makasalanan a katooan. Say pikakabat na Dios ed nagawa’d arapen nipaakar ed Anak to so nikadkaduman alimbawa, balet papaseguroan to itayo a talagan nasumpal so insipan a panamasimbalo a nibased si Jesus. Kanian komon ta mangipundar tayo na pananisia ed satan ya Anak tan onasingger ed Dios. Ipanengneng so apresasyon tayo diad pangawat ed imbitasyon na Dios ya onggapon nawalaan na maabig a pisiglaotan ed Manamalsa tayo. Natan, ipapasabi na Dios iyan imbitasyon ed amin a malabay a mangagamil na kawayangan da tan mangipanengneng na aro ra ed sikato.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon ed pahina 7]

NIGETAR LA BILANG SAKEY A GRUPO

“Saramay kabat la na Dios ed inmuna so inggetar to met a mitukoyan ed indengan na Anak to, pian sikatoy magmaliw a panguloan ed limog na dakel ya agagi. Tan saramay inggetar to la, tinawag to met; saramay tinawag to, inkatunongan to met; saramay inkatunongan to, ingloria to met.” (Roma 8:29, 30, New International Version) Panon so nepeg a pantalos tayo ed salitan “inggetar” ya inusar nen Pablo ed sarayan bersikulo?

Say katunongan nen Pablo dia so aliwan sakey a mapekder ya argumento a manusuporta ed ideya na kapalaran ed balang sakey. Asasakbay ed siglo tayo, insalaysay na Dictionnaire de théologie catholique iray argumento nen Pablo (Roma, kapitulo 9-11) ed onian paraan: “Nagkalalo, say kasmak ya opinyon ed limog na saray Katolikon iskolar et say aktual ya ideyan kapalaran ed magnayon a bilay so agdetalyadon nisalaysay.” Insan say parehon reperensya so mangaaon ed si M. Lagrange a mankuan: “Say isyu a manuna lan tinibukel nen Pablo so agbalot nipaakar ed kapalaran odino nitalagan panangukom noagta say nipaakar lambengat ed imbitasyon ed saray Hentil ed grasya na Inkakristiano, a direktan misumlangan ed agpanisia na saray Judio. . . . Saya so nipaakar ed saray grupo, Hentil, Judio, tan ag-ispisipikon totoo ed interamenti.”​—Kien miray italiko.

Diad agano ni, angiter so The Jerusalem Bible na ontan met a konklusyon nipaakar ed sarayan kapitulo (Rom 9-11), a nankuan: “Kanian, say tema na sarayan kapitulo et aliwan say problema na indibidual a walaan na kapalaran ed gloria, odino anggan ed pananisia, noag say biang na Israel ed saray inkagawa ed awaran na kisalbay katooan, say mogmon probleman pinalesa na saray balikas ed D[aan] a S[ipan].”

Say kaunoran iran bersikulo na Roma kapitulo 8 so walaan na parehon konteksto. Diad ontan et makatunongan a makapangipanonot ed sikatayo irayan bersikulo ya akauna lan anengneng na Dios so kiwawala na sakey a grupo, manlapud katooan a tawagen pian manarin kaiba nen Kristo, ontan met iray kakaukolanen a kaukolan a nakapet​—tan saya so ginawa ya ag-itatalaga ed sakbay iray ispisipikon totoo a pilien, lapud satan so misumlangan ed aro tan inkahustisya to.